ရခိုင်တွင် တပ်မတော်သားများ ကျူးလွန်ခဲ့သော ရာဇဝတ်မှုများကို အရေးယူနိုင်ရေး တပ်ချုပ်ထံ ICOE အစီရင်ခံစာ သမ္မတပေးပို့၊ အဆင့်မီလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များဖြစ်လာရေးဆောင်ရွက်မည်ဟု သမ္မတရုံးထုတ်ပြန်

မြန်မာအစိုးရက ဖွဲ့စည်းပေးထားသော ရခိုင်လွတ်လပ်သော စုံစမ်းရေးကော်မရှင်(ICOE) က ယမန်နေ့က အစီရင်ခံစာကို သမ္မတနှင့် အတိုင်ပင်ခံထံ ပေးအပ်လိုက်ပြီးနောက် တပ်မတော်သားများ ကျူးလွန်သော ရာဇဝတ်မှုများကို အေရးယူနိုင်ရေး တပ်ချုပ်ထံသို့ ICOE အစီရင်ခံစာကို သမ္မတက ပေးပို့လိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံးက ယနေ့ နံနက်ပိုင်းသတင်းထုတ်ပြန်သည္။

နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံးက ICOE အစီရင်ခံစာနှင့်ပတ်သက်၍ အချက် ၉ ချက်ပါ ကြေညာချက်ကို ယနေ့နံနက်ပိုင်းတွင် ထုတ်ပြန်ပြီး အချက်တစ်ချက်အနေဖြင့် တပ်မတော်သားများ ကျူးလွန်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲထားသည့် ရာဇဝတ်မှုများ၊ အထူးသဖြင့် မင်းကြီးနှင့် ချွတ်ပြင်ကျေးရွာများတွင် သတ်ဖြတ်မှုများနှင့် စွန့်ခွာခဲ့သည့် မူဆလင်ကျေးရွာများရှိ နေအိမ်မီးလောင်မှုများကို တားဆီးရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ခြင်းတို့အပေါ် တပ်မတော် စစ်ဥပဒေချုပ်ရုံး အနေဖြင့် လက်ရှိဆောင်ရွက်ဆဲဖြစ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများနှင့် တရားစွဲမှုများကို တိုးချဲ့ ဆောင်ရွက်နိုင်စေရန် အလို့ငှာ နိုင်ငံတော်သမ္မတက ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့်အညီ ကော်မရှင်၏ အစီရင်ခံစာအပြည့်အစုံနှင့် နောက်ဆက်တွဲများကို တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဉီးစီးချုပ်ထံသို့လည်း ပေးပို့ခဲ့ပြီး ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

ထို့ပြင် နိုင်ငံတော်သမ္မတအနေဖြင့် ထိခိုက်ခံစားခဲ့ရသူများအားလုံးအတွက် စာနာဝမ်းနည်းကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ပြီး တာဝန်ခံမှုနှင့် တရားမျှတမှုရှိစေရေးအတွက် လည်းကောင်း၊ အဆင့်မီ လုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့များ ဖြစ်လာစေရေးအတွက် လည်းကောင်း ဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်းလည်း ဖော်ပြထားသည်။

၂၀၁၆-၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ARSA အကြမ်းဖက် အဖွဲ့တို့အကြား ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်စဉ်များအတွင်း ရခိုင်ပြည်နယ်၌ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများရှိကြောင်း စွပ်စွဲချက်များအပေါ် စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၃၀ ရက်တွင် ယင်းကော်မရှင်ကို ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး အဆိုပါကော်မရှင်တွင် ဉက္ကဋ္ဌ အဖြစ် သံအမတ်ကြီး ရိုဆာရီယို မယ်နာလို (ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၊ ဒုတိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဟောင်း၊ ကုလသမဂ္ဂ CEDAW ကော်မတီ၏ ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း နှင့် လက်ရှိအဖွဲ့ဝင်)၊ အဖွဲ့ဝင်များအဖြစ် သံအမတ်ကြီး ကင်ဇိုအိုရှီးမား (ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုကိစ္စရပ်များဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ ဒုတိယ အတွင်းရေးမှူးချုပ်နှင့် အရေးပေါ် ကယ်ဆယ်ရေး ညှိနှိုင်းရေးမှူးဟောင်းနှင့် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ ဂျပန်အမြဲတမ်း ကိုယ်စားလှယ်ဟောင်း)၊ ဦးမြသိန်း (ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်၊ အခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ခုံရုံး၊ ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း) နှင့် ပါမောက္ခ ဒေါက်တာအောင်ထွန်းသက် တို့ ပါဝင်သည်။

နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံး၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်စဉ်များအတွင်း ARSA အဖွဲ့ဝင်များနှင့် ၎င်းတို့၏ အလိုတူပူးပေါင်းပါဝင် ခဲ့သူများ၊ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် အရပ်သားများက စစ်ရာဇဝတ်မှုများ ကျူးလွန်မှုများရှိခဲ့သည်ဟု ကော်မရှင်မှ တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အရပ်သားများအား သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ အင်အား မမျှမတသုံးစွဲခြင်း၊ လုယက်မှု ကျူးလွန်ခြင်း၊ ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ မောင်တော၊ ဘူးသီးတောင်နှင့် ရသေ့တောင် မြို့နယ်များတွင် မူဆလင်များ၏ စွန့်ခွာသွားသော နေအိမ်များကို ဖျက်ဆီးခြင်းစသည့် ရာဇဝတ်မှု များကို ကျူးလွန်ခဲ့ကြကြောင်း တွေ့ရှိရကြောင်း၊ ကော်မရှင်သည် ကျေးရွာများ၊ အထူးသဖြင့် မင်းကြီးရွာ (တူလာတိုလီ)၊ ချွတ်ပြင်ရွာနှင့် မောင်နုရွာတို့တွင် အသက်ဆုံးရှုံးမှု များပြားခဲ့ကြောင်း စုံစမ်းတွေ့ရှိ ခဲ့ပြီး လူမျိုးပြုန်းတီးစေရန် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ဆောင်ရွက် ကျူးလွန်ခဲ့သည်ဟု ကောက်ချက်ချ နိုင်သော လုပ်ဆောင်ချက်မျိုး ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း အလျဉ်းမရှိခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

ကော်မရှင်၏ အကြံပြုချက် (၂၂) ချက် အနက် ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံးနှင့် စစ်ဥပဒေချုပ်ရုံး တို့အနေဖြင့် လိုအပ်သည့် ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ဆက်လက် ဆောင်ရွက်သွားရန် အကြံပြုချက်ပါဝင်ကြောင်း၊ နိုင်ငံတော်သမ္မတက ကော်မရှင်၏ အကြံပြုချက်အတိုင်း ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ စုံစမ်း စစ်ဆေးမှုများ ဆက်လက်ပြုလုပ်သွားစေရန်နှင့် အထောက်အထားများခိုင်လုံပါက တရားစွဲဆိုမှုများ ပြုလုပ်သွားစေရန် သဘောတူကြောင်း သမ္မတရုံး၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ပြည်တွင်း လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများအတွင်း ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော ပစ္စည်းဉစ္စာ ဖျက်ဆီးခံရမှုများ (သို့မဟုတ်) လုယက်မှုများ (သို့မဟုတ်) အရပ်သားများက ကျုးလွန်ခဲ့သည့် အခြားရာဇဝတ်မှုကြီးများအား ဆက်လက်စုံစမ်း စစ်ဆေးမှုများနှင့် တရားစွဲဆိုမှုများ ပြုလုပ်သွားစေရန်အတွက် နိုင်ငံတော်သမ္မတက ကော်မရှင်၏ အစီရင်ခံစာ အပြည်အစုံကို နောက်ဆက်တွဲများနှင့်အတူ ပြည်ထောင်စု ရှေ့နေချုပ်ရုံးသို့ ပေးပို့ခဲ့ကြောင်း၊ နိုင်ငံတော်သမ္မတက ARSA အဖွဲ့ဝင်များ (သို့မဟုတ်) အလိုတူ ပူးပေါင်း ပါဝင်ခဲ့သူများက ကျုးလွန်ခဲ့သည့် ကြီးလေးသော ရာဇဝတ်မှုများကို စုံစမ်းစစ်ဆေးခြင်းနှင့် တရားစွဲဆိုခြင်းများ မည်သို့ ပြုလုပ်သွားသင့်သည်ကို စစ်ဥပဒေချုပ်နှင့် လိုအပ်သကဲ့သို့ တိုင်ပင်ဆောင်ရွက်သွားရန်လည်း ပြည်ထောင်စု ရှေ့နေချုပ်အား အကြောင်းကြားထားကြောင်းလည်း သမ္မတရုံး၏ ကြေညာချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

Photo Credit - MPO

Khit Thit Media