ဘာရန္ကြၽန္းမီးေတာင္
ဘာရန္ကြၽန္းဟာ ကပၸလီ ကြၽန္းစုအတြင္းရွိ အိႏိၵယႏုိင္ငံက ပိုင္ဆိုင္ေသာ ကြၽန္းျဖစ္ပါတယ္။ ကပၸလီကြၽန္းစု တြင္ပါ၀င္ေသာ Port Blair ၿမိဳ႕ရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ ဘက္ ၁၃၅ ကီလိုမီတာအကြာမွာ တည္ရွိပါတယ္။ ဆူမၾတားကြၽန္း နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအၾကားတည္ရွိေန ေသာ မီးေတာင္အစြယ္တန္း (Volanic arc) တြင္ တစ္ခု တည္း ေသာ မီးေတာင္ရွင္တစ္ခုျဖစ္ပါ တယ္။ ေျမေအာက္ ၂,၂၅၀မီတာ အနက္မွ အထက္ေျမေပၚအျမင့္ ၃၅၄ မီတာအထိ ထိုးထြက္ေန ေသာ မီးေတာင္ရွင္ျဖစ္ပါတယ္။
ရာဇ၀င္ေတြထဲက မီးေတာင္
Barren Island ဟာ မီး ေတာင္ေပါက္ကြဲမႈ သမုိင္းမ်ားရွိခဲ့ တဲ့ ကြၽန္းျဖစ္ပါတယ္။ Barren ကြၽန္း မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈမ်ားကို ၁၇၈၇၊ ၁၇၈၉၊ ၁၉၇၅၊ ၁၈၀၃-၀၄၊ ၁၈၅၂၊ ၁၉၉၁၊ ၁၉၉၄-၉၅၊ ၂၀၀၅-၀၆၊ ၂၀၁၅ ႏွစ္မ်ား မွာ ျဖစ္ေပၚခဲ့တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
၂၀၁၅ Activity
ေကာင္းကင္ၿဂိဳဟ္တုဓာတ္ပံု မ်ားအရ ဘာရန္ကြၽန္းမီးေတာင္ မီးေတာက္မီးလွ်ံမ်ား (Hotspots) ကို ၂၀၁၅ မတ္လ ၁၈ ရက္မွာစ တင္ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။
၂၀၁၃ Eruption
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၆ ရက္ေန႔မွစတင္ကာ မီးေတာင္ ထိပ္၀မွာ ေပါက္ကြဲမႈကိုေတြ႕ခဲ့ၾက ရၿပီး ျပာ မႈန္မ်ားဟာ အထက္အ ျမင့္ေပ ၂၀,၀၀၀ အထိျမင့္တက္ လာခဲ့ၿပီး အေနာက္ေတာင္ဘက္ ေရမုိင္ ၁၂၀ ခန္႔အကြာအထိျပာ မႈန္မ်ားထိုးထြက္ေနခဲ့ပါတယ္။
၂၀၀၅-၂၀၁၀ Eruptions
၂၀၀၄ ဒီဇင္ဘာ ၂၆ ရက္ တြင္ လႈပ္ရွားခဲ့ေသာ အင္အား ၉ ဒသမ ၁ ရွိ ဆူမာၾတားကြၽန္းေရ ေအာက္ ေျမင လ်င္ႀကီးေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ၂၀၀၅ ေမ လ ၂၈ ရက္တြင္ ဘာရန္ကြၽန္း၌ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲ မႈ ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါ တယ္။ ေတာင္ထိပ္အ၀မွာ အ ေနာက္ဘက္အရပ္သို႔ ျပာအေငြ႕ တန္းႀကီး ပန္းထြက္လာခဲ့ ပါတယ္။ ေခ်ာ္ရည္မ်ားလည္းမီးေတာင္ထိပ္ ၀မွ ယိုစီးဆင္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ေနာက္ ၂၀၀၅ နဲ႔ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မ်ား တြင္လည္း ျပာမႈန္မ်ားဆက္လက္ ပန္းထြက္ေနခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ တစ္ခါ ၂၀၀၉ ဇန္န၀ါရီႏွင့္မတ္လ အၾကားတြင္ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈ ထပ္မံျဖစ္ေပၚခဲ့ပါေသးတယ္။ ၂၀၁၀ ဇန္န၀ါရီ ၃ ရက္တြင္ မီး ေတာင္ ထိပ္၀မွ ပန္းထြက္လာ ေသာ ျပာမႈန္ေတြဟာ အထက္အ ျမင့္ ၁ ဒသမ ၅ ကီလိုမီတာအထိ ျမင့္တက္ခဲ့တာ ကို ေတြ႕ခဲ့ရပါ တယ္။
၁၉၉၄-၉၅ Eruption
၁၉၉၄ ဒီဇင္ဘာ ၂၀ ရက္ တြင္မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈတစ္ႀကိမ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါေသးတယ္။ ၁၉၉၅ တြင္ Strombolian ေပါက္ကြဲမႈ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေၾကာင္း သတင္းပို႔ခဲ့ၾက ျပန္ပါတယ္။ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲ မႈေၾကာင့္ ေခ်ာ္ ရည္မ်ားဟာ ပင္ လယ္ျပင္အတြင္းသို႔ စီးဆင္းက်ခဲ့ ရာ အရွည္ ၁ ဒသမ ၅ ကီလိုမီတာ မွ် ရွည္လ်ားခဲ့ပါ တယ္။ ၁၉၉၅ မတ္လမွာ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ေပါက္ ကြဲမႈ ျဖစ္ျပန္ပါတယ္။ ၁၉၉၅ ေမ လ ၁၁ ရက္တြင္မူ မီးေတာင္အ၀ မွ ထြက္လာေသာ မီးေတာက္မီး လွ်ံမ်ားမွာ အထက္အျမင့္ ၁၅၀ မီတာအျမင့္အထိ ေရာက္ရွိ ခဲ့ၾက ပါတယ္။ မီးေတာင္အက္ေၾကာင္း အေပါက္၀မွ ေပါက္ကြဲမႈမ်ားဟာ ၁၉၉၅ ဇူလုိင္ ၁ ရက္တြင္ ၿပီးဆံုး ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၁ Eruption
၁၉၉၁ ဧၿပီလတြင္ ဘာရန္ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈမ်ားနဲ႔အတူ ေခ်ာ္ရည္ယိုစိမ့္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ ျပန္ပါတယ္။ အလယ္ဗဟိုပင္မ မီးေတာင္၀မွေန၍ ေခ်ာ္ရည္မ်ား အေရွ႕ေျမာက္အရပ္ဘက္သို႔ စီးဆင္းက်သြားခဲ့ၾကပါ တယ္။ အ ခ်ိန္စကၠန္႔ပိုင္းျခားကာ မီးေတာင္ ေပါက္ကြဲမႈမ်ားကို ျမင္ေတြ႕ခဲ့ၾက ရပါတယ္။ ျပာမႈန္မ်ားအပါ အ၀င္ အျခားေသာ ေရာေႏွာသတၱဳမ်ားကို အထက္အျမင့္ မီတာ ၅၀ ေရာက္ ေအာင္ ပန္းထုတ္ေပးခဲ့ပါ တယ္။ ယခုအႀကိမ္ စီးဆင္းလာေသာ ေခ်ာ္ရည္မ်ားဟာ ၁၇၈၇ က ယို စီးစိမ့္ဆင္းခဲ့ေသာ ေခ်ာ္ရည္ အ ေဟာင္းမ်ားအားလံုးကို ဖံုးအုပ္ သြားေစခဲ့ပါတယ္။
၁၇၈၇ Eruption
Strombolian ေပါက္ကြဲမႈ ေၾကာင့္ မီးေတာင္အ၀တြင္ က ေတာ့ခြၽန္သဏၭာန္ရွိ ကုန္းေျမတစ္ ခုကို ျဖစ္ေပၚလာေစခဲ့ပါတယ္။အ ဆိုပါကုန္းေျမအျမင့္ဟာ ၃၀၅ မီ တာအထိ ရွိခဲ့ပါတယ္။ထို႔အျပင္ ပင္မကုန္းေျမျမင့္ အေရွ႕ေျမာက္ ဘက္၊ အေနာက္ဘက္နဲ႔ ေတာင္ ဘက္အနားမ်ားတစ္ေလွ်ာက္ မီ တာ ၈၀ အနိမ့္ပိုင္းဘက္တြင္ ေနာက္ထပ္ကေတာ့ပံု ကုန္းျမင့္ မ်ားကို ထပ္မံျဖစ္ေပၚေစခဲ့ပါ တယ္။ ယိုထြက္လာတဲ့ ေခ်ာ္ရည္ ေတြဟာ မီးေတာင္၀ရဲ႕ အေနာက္ ဘက္ကို ပင္လယ္ေရျပင္ေရာက္ တဲ့အထိ စီးဆင္းသြားခဲ့ၾကပါတယ္။
Prehistoric Activity
Barren Island မီးေတာင္ ေပါက္ကြဲမႈမ်ားကို အတိတ္က လည္း ျဖစ္ခဲ့ဖူးရာ ႀကီးမားေသာ ေပါက္ကြဲမႈမ်ိဳးကို ႏွစ္ေပါင္း၄,၅၀၀ တြင္ တစ္ႀကိမ္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိတာကို ေတြ႕ၾကရ ပါတယ္။
သတင္းေတြအတြက္
စိုးရိမ္ကုန္ၾကၿပီ
ကေလးၿမိဳ႕ကို စာေပေဟာ ေျပာပြဲအတြက္ ႏွစ္ညအိပ္ေလး သြားလိုက္ပါတယ္။ ဖုန္းေတြက တဂြမ္ဂြမ္လာေတာ့တာပါပဲ။ ‘‘ဆ ရာ... ေမာ္လၿမိဳင္မွာ ဒီေန႔ည မုန္ တုိုင္း၀င္မယ္လို႔ သက္ဆုိင္ရာက လိုက္ေၾကညာေနလို႔ လူေတြ အ ကုန္ အထိိတ္တလန္႔ျဖစ္ကုန္ၿပီး ဖုန္းေတြလွမ္းဆက္ေနၾကတယ္’’ လို႔ မိတ္ေဆြဂ်ာနယ္တိုက္တစ္ တိုက္က ဖုန္းဆက္လာတယ္။
ေနာက္ဂ်ာနယ္တိုက္တစ္ခု ကေတာ့ ‘‘ဆရာ... အခုအားလံုး က Barren ကြၽန္းမီးေတာင္ေပါက္ ရင္ ဆူနာမီေရလႈိင္းႀကီးေတြ လာ ေတာ့မယ္ဆိုၿပီး ထိုင္းကေရာ ျမန္ မာကေရာ ေၾကညာေနလို႔ကမ္း႐ိုး တန္းကလူေတြ အကုန္လန္႔ေနၾက တယ္’’တဲ့။ မုန္တိုင္းနဲ႔ပတ္သက္ တဲ့ ေကာလာဟလကုိေတာ့ ခ်က္ ခ်င္းပယ္ခ်လိုက္တယ္။ လံုး၀မ ျဖစ္ႏုိင္ဘူးလို႔။ ဘယ့္ႏွယ့္ဗ်ာ ဒါကကိုယ့္ Field ပဲ။
ဆူနာမီျဖစ္မယ္ဆိုတဲ့ကိစၥ
ဒါကိုေတာ့ အေျခအေနအ ရပ္ရပ္ကို သံုးသပ္ၾကည့္မိတယ္။ ဘာရန္ကြၽန္းဟာ ကပၸလီကြၽန္းစု အတြင္းရွိ အိႏိၵယႏုိင္ငံကပိုင္ဆိုင္ ေသာ ကြၽန္းျဖစ္ပါတယ္။ ကပၸလီ ကြၽန္းစုတြင္ပါ၀င္ေသာ PortBlair ၿမိဳ႕ရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္ ၁၃၅ ကီလိုမီတာအကြာမွာ တည္ရွိပါ တယ္။ ဆူမၾတားကြၽန္းနဲ႔ ျမန္မာ ႏုိင္ငံအၾကားတည္ရွိေနေသာ မီး ေတာင္အစြယ္တန္း(Volanic arc) တြင္ တစ္ခုတည္းေသာ မီးေတာင္ ရွင္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ေျမေအာက္ အနက္ ၂,၂၅၀ မီတာအနက္မွ အထက္ေျမေပၚအျမင့္ ၃၅၄မီတာ အထိ ထိုးထြက္ေနေသာမီးေတာင္ ရွင္ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီမီးေတာင္က မီးခိုးေငြ႕ေတြ သာမက မီးပြားေတြပါ ပါ၀င္တဲ့ မီးခိုးေငြ႕ေတြ မီးေတာင္ထိပ္၀က ပန္းထြက္ေနတာေတာ့အမွန္ပါပဲ။ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈေတြရဲ႕ ေရွ႕ ေျပးနိမိတ္ပါပဲ။ စိုးရိမ္ေနၾကတဲ့ အတိုင္း မီးေတာက္ေပါက္ကြဲခဲ့ရင္ ေတာ့ ေျမငလ်င္ကေတာ့လႈပ္လာ ႏိုင္ပါတယ္။
ဆူနာမီျဖစ္ဖို႔ဆိုရင္
ဒါေပမဲ့ ဒီငလ်င္ကေန ဆူနာ မီျဖစ္ဖို႔ေတာ့ လႈပ္တဲ့ငလ်င္ဟာ အခ်က္ေလးခ်က္လိုအပ္တယ္။
(၁) ေရေအာက္ငလ်င္(Maritime Earthquake) ျဖစ္ရမယ္။
(၂) အင္အားက ရစ္ခ်္တာစေကး ၇ အထက္ျပင္းထန္ရမယ္။
(၃) ေျမငလ်င္ဗဟိုခ်က္ဟာ အ နက္ ၈၀ ကီလိုမီတာမေက်ာ္တဲ့ အနက္တိမ္ျဖစ္ရမယ္။
(၄) ေျမငလ်င္လႈပ္လို႔ ေျမသား တုန္ခါမႈဟာ အထက္ေအာက္ လႈပ္ရွားမႈျဖစ္ရမယ္။
အဲဒီအခ်က္ေလးခ်က္နဲ႔ ကိုက္မွ ဆူနာမီျဖစ္ႏုိင္တယ္လုိ႔ ကြၽန္ေတာ္ေလ့လာသိရွိထားပါ တယ္။
ေခါင္းထဲမွာ
စြဲစြဲၿမဲၿမဲရွိေနရမယ့္အရာ
အဲ...မီးေတာင္လည္း တ ကယ္ေပါက္ကြဲလို႔၊ ေျမငလ်င္ လည္း တကယ္လႈပ္လာလို႔၊ဆူနာ မီလည္း တကယ္ျဖစ္လာလို႔၊ အဲဒီ ဆူနာမီကလည္း မိမိေနထိုင္ရာ ကမ္းေျခကို တကယ္လာလည္း လာခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေခါင္းထဲမွာသိ ထားရမယ့္ အသိကေတာ့..
‘‘လႈပ္က်၊ ေအာ္၊ ေျပး ဆူ နာမီကင္းေ၀း’’တဲ့။
ဆိုလိုတာက ပထမဆံုးေျမ ငလ်င္လႈပ္မယ္ (အားလံုးသိႏုိင္ တယ္)။ ေနာက္ၿပီး မိမိေနထိုင္ရာ ကမ္းေျခကို ဆူနာမီေရလႈိင္းေတြ ဦးတည္လာႏုိင္ၿပီဆုိရင္ ကမ္းေျခ ကေရေတြ က်ဆင္းသြားတတ္ တယ္။ (၂၀၀၄ ဒီဇင္ဘာ ဆူနာမီ တုန္းက လက္ေတြ႕ပါ)။ေနာက္ၿပီး ေရလႈိင္းေတြ၀င္လာရင္ ပင္ လယ္ဘက္ကေအာ္သံေတြ ၾကား လာရပါလိမ့္မယ္။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ အနည္းဆံုး ၁၀ မီတာ(ေပ ၃၀) ေလာက္ျမင့္တဲ့ ခိုင္မာတဲ့ကုန္းေျမ အျမင့္တစ္ခုကို ေရာက္ေအာင္ ေျပးၿပီး ခိုလႈံပါ။ ဒါဟာ အႏွစ္ခ်ဳပ္ ပါပဲ။
ေျပာခ်င္တာကေတာ့ Barren ကြၽန္းမီးေတာင္ ဒီလိုျဖစ္ေနတာ အႀကိမ္ႀကိမ္ရွိပါၿပီ။ လက္လွမ္းမီ သေလာက္ေျပာရရင္ ၁၇၈၇၊ ၁၇၈၉၊ ၁၇၉၅၊ ၁၈၀၃-၀၄၊ ၁၈၅၂၊ ၁၉၉၁၊ ၁၉၉၄-၉၅၊ ၂၀၀၅-၀၆၊ ၂၀၁၅ စတဲ့ႏွစ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
သတိေပးခ်က္
ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမငလ်င္အ သင္းက မီးေတာင္ေပါက္ကြဲခဲ့ပါ က ကမ္း႐ိုးတန္းေန ျပည္သူမ်ား အေနျဖင့္ ဆူနာမီကိုသတိထား သင့္ေၾကာင္း ၂၀၁၅ ေမလ ၈ရက္ တြင္ သတိေပးထားပါတယ္။ကပၸ လီပင္လယ္အတြင္းရွိ ဘာရန္ကြၽန္း (Barren Island) မီးေတာင္သည္ ေပါက္ကြဲႏုိင္ေျခရွိၿပီး ျမန္မာ့ကမ္း ႐ိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ ဆူနာမီ အ ႏၲရာယ္ရွိႏိုင္သည္ဟု ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမငလ်င္ေကာ္မတီက သတိေပး ၿပီးေနာက္ လူထုအၾကားေကာလာ ဟလမ်ိဳးစံု ထြက္ေပၚေနသျဖင့္ လက္ရွိအေျခအေနအရ စိုးရိမ္မႈ မလြန္ကဲေစရန္ ပညာရွင္မ်ားက သတိေပးေျပာၾကားသည္။
ဘာရန္ကြၽန္းမီးေတာင္သည္ လက္ရွိတြင္ ေပါက္ကြဲမည့္လကၡ ဏာအျဖစ္ ေခ်ာ္ရည္မ်ားမႈတ္ ထုတ္ေနကာ ထိုင္းႏုိင္ငံသဘာ၀ ေဘးႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရး ဗဟို ေကာ္မတီကလည္း ေဒသတြင္း ၌ ဆူနာမီအႏၲရာယ္ရွိေၾကာင္းသတိ ေပးထားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မုိး/ဇလဌာ နႏွင့္ လူကယ္ျပန္ဌာနက သတင္း သီးသန္႔ထုတ္ျပန္ထားျခင္း မရွိ ေသာ္လည္း ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ မ်ား၌ သဘာ၀ေဘးႀကိဳတင္ကာ ကြယ္ေရးအတြက္ လက္ေတြ႕လုပ္ ျပေလ့က်င့္မႈမ်ားျပဳလုပ္ေနသည္။
မီးေတာင္အေၾကာင္းကိုသိ တဲ့ ပညာရွင္ဆိုတာ သပ္သပ္ရွိပါ တယ္။ Volcanologist လို႔ေခၚပါ တယ္။ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈအ လားအလာကို မီးေတာင္ပညာရွင္ ေတြက မီးေတာင္ကပန္းထြက္လာ တဲ့ ေခ်ာ္ရည္နဲ႔မီးခိုးျပာေတြထဲမွာ ေရာေႏွာပါ၀င္လာတဲ့ဓာတ္သတၱဳ ေတြကို ဆန္းစစ္ၾကည့္တဲ့အခါ မီး ေတာင္ရဲ႕အတြင္းပိုင္အနက္ဘယ္ ေလာက္ကလာသလဲဆိုတာကို ၾကည့္ၿပီး မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈရဲ႕ အေျခအေန၊ အင္အားေတြကို မွန္းဆၾကရပါတယ္။
ဒီပညာရွင္ေတြက လက္ရွိ Barren ကြၽန္းမီးေတာင္က မီးခိုး ေငြ႕ေတြ၊ မီးပြားမီးေတာက္ေတြ၊ မီးေတာင္၀က ထြက္ေနတဲ့အေျခ အေနကို Current status:minor activity or eruption warning မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈသတိေပးအ ဆင့္ဟာ အေသးစားအဆင့္သာျဖစ္ တယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားေၾကာင္း ပါဗ်ာ။
7Day Daily
ဘာရန္ကြၽန္းဟာ ကပၸလီ ကြၽန္းစုအတြင္းရွိ အိႏိၵယႏုိင္ငံက ပိုင္ဆိုင္ေသာ ကြၽန္းျဖစ္ပါတယ္။ ကပၸလီကြၽန္းစု တြင္ပါ၀င္ေသာ Port Blair ၿမိဳ႕ရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ ဘက္ ၁၃၅ ကီလိုမီတာအကြာမွာ တည္ရွိပါတယ္။ ဆူမၾတားကြၽန္း နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအၾကားတည္ရွိေန ေသာ မီးေတာင္အစြယ္တန္း (Volanic arc) တြင္ တစ္ခု တည္း ေသာ မီးေတာင္ရွင္တစ္ခုျဖစ္ပါ တယ္။ ေျမေအာက္ ၂,၂၅၀မီတာ အနက္မွ အထက္ေျမေပၚအျမင့္ ၃၅၄ မီတာအထိ ထိုးထြက္ေန ေသာ မီးေတာင္ရွင္ျဖစ္ပါတယ္။
ရာဇ၀င္ေတြထဲက မီးေတာင္
Barren Island ဟာ မီး ေတာင္ေပါက္ကြဲမႈ သမုိင္းမ်ားရွိခဲ့ တဲ့ ကြၽန္းျဖစ္ပါတယ္။ Barren ကြၽန္း မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈမ်ားကို ၁၇၈၇၊ ၁၇၈၉၊ ၁၉၇၅၊ ၁၈၀၃-၀၄၊ ၁၈၅၂၊ ၁၉၉၁၊ ၁၉၉၄-၉၅၊ ၂၀၀၅-၀၆၊ ၂၀၁၅ ႏွစ္မ်ား မွာ ျဖစ္ေပၚခဲ့တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
၂၀၁၅ Activity
ေကာင္းကင္ၿဂိဳဟ္တုဓာတ္ပံု မ်ားအရ ဘာရန္ကြၽန္းမီးေတာင္ မီးေတာက္မီးလွ်ံမ်ား (Hotspots) ကို ၂၀၁၅ မတ္လ ၁၈ ရက္မွာစ တင္ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။
၂၀၁၃ Eruption
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၆ ရက္ေန႔မွစတင္ကာ မီးေတာင္ ထိပ္၀မွာ ေပါက္ကြဲမႈကိုေတြ႕ခဲ့ၾက ရၿပီး ျပာ မႈန္မ်ားဟာ အထက္အ ျမင့္ေပ ၂၀,၀၀၀ အထိျမင့္တက္ လာခဲ့ၿပီး အေနာက္ေတာင္ဘက္ ေရမုိင္ ၁၂၀ ခန္႔အကြာအထိျပာ မႈန္မ်ားထိုးထြက္ေနခဲ့ပါတယ္။
၂၀၀၅-၂၀၁၀ Eruptions
၂၀၀၄ ဒီဇင္ဘာ ၂၆ ရက္ တြင္ လႈပ္ရွားခဲ့ေသာ အင္အား ၉ ဒသမ ၁ ရွိ ဆူမာၾတားကြၽန္းေရ ေအာက္ ေျမင လ်င္ႀကီးေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ၂၀၀၅ ေမ လ ၂၈ ရက္တြင္ ဘာရန္ကြၽန္း၌ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲ မႈ ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါ တယ္။ ေတာင္ထိပ္အ၀မွာ အ ေနာက္ဘက္အရပ္သို႔ ျပာအေငြ႕ တန္းႀကီး ပန္းထြက္လာခဲ့ ပါတယ္။ ေခ်ာ္ရည္မ်ားလည္းမီးေတာင္ထိပ္ ၀မွ ယိုစီးဆင္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ေနာက္ ၂၀၀၅ နဲ႔ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မ်ား တြင္လည္း ျပာမႈန္မ်ားဆက္လက္ ပန္းထြက္ေနခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ တစ္ခါ ၂၀၀၉ ဇန္န၀ါရီႏွင့္မတ္လ အၾကားတြင္ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈ ထပ္မံျဖစ္ေပၚခဲ့ပါေသးတယ္။ ၂၀၁၀ ဇန္န၀ါရီ ၃ ရက္တြင္ မီး ေတာင္ ထိပ္၀မွ ပန္းထြက္လာ ေသာ ျပာမႈန္ေတြဟာ အထက္အ ျမင့္ ၁ ဒသမ ၅ ကီလိုမီတာအထိ ျမင့္တက္ခဲ့တာ ကို ေတြ႕ခဲ့ရပါ တယ္။
၁၉၉၄-၉၅ Eruption
၁၉၉၄ ဒီဇင္ဘာ ၂၀ ရက္ တြင္မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈတစ္ႀကိမ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါေသးတယ္။ ၁၉၉၅ တြင္ Strombolian ေပါက္ကြဲမႈ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေၾကာင္း သတင္းပို႔ခဲ့ၾက ျပန္ပါတယ္။ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲ မႈေၾကာင့္ ေခ်ာ္ ရည္မ်ားဟာ ပင္ လယ္ျပင္အတြင္းသို႔ စီးဆင္းက်ခဲ့ ရာ အရွည္ ၁ ဒသမ ၅ ကီလိုမီတာ မွ် ရွည္လ်ားခဲ့ပါ တယ္။ ၁၉၉၅ မတ္လမွာ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ေပါက္ ကြဲမႈ ျဖစ္ျပန္ပါတယ္။ ၁၉၉၅ ေမ လ ၁၁ ရက္တြင္မူ မီးေတာင္အ၀ မွ ထြက္လာေသာ မီးေတာက္မီး လွ်ံမ်ားမွာ အထက္အျမင့္ ၁၅၀ မီတာအျမင့္အထိ ေရာက္ရွိ ခဲ့ၾက ပါတယ္။ မီးေတာင္အက္ေၾကာင္း အေပါက္၀မွ ေပါက္ကြဲမႈမ်ားဟာ ၁၉၉၅ ဇူလုိင္ ၁ ရက္တြင္ ၿပီးဆံုး ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၁ Eruption
၁၉၉၁ ဧၿပီလတြင္ ဘာရန္ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈမ်ားနဲ႔အတူ ေခ်ာ္ရည္ယိုစိမ့္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ ျပန္ပါတယ္။ အလယ္ဗဟိုပင္မ မီးေတာင္၀မွေန၍ ေခ်ာ္ရည္မ်ား အေရွ႕ေျမာက္အရပ္ဘက္သို႔ စီးဆင္းက်သြားခဲ့ၾကပါ တယ္။ အ ခ်ိန္စကၠန္႔ပိုင္းျခားကာ မီးေတာင္ ေပါက္ကြဲမႈမ်ားကို ျမင္ေတြ႕ခဲ့ၾက ရပါတယ္။ ျပာမႈန္မ်ားအပါ အ၀င္ အျခားေသာ ေရာေႏွာသတၱဳမ်ားကို အထက္အျမင့္ မီတာ ၅၀ ေရာက္ ေအာင္ ပန္းထုတ္ေပးခဲ့ပါ တယ္။ ယခုအႀကိမ္ စီးဆင္းလာေသာ ေခ်ာ္ရည္မ်ားဟာ ၁၇၈၇ က ယို စီးစိမ့္ဆင္းခဲ့ေသာ ေခ်ာ္ရည္ အ ေဟာင္းမ်ားအားလံုးကို ဖံုးအုပ္ သြားေစခဲ့ပါတယ္။
၁၇၈၇ Eruption
Strombolian ေပါက္ကြဲမႈ ေၾကာင့္ မီးေတာင္အ၀တြင္ က ေတာ့ခြၽန္သဏၭာန္ရွိ ကုန္းေျမတစ္ ခုကို ျဖစ္ေပၚလာေစခဲ့ပါတယ္။အ ဆိုပါကုန္းေျမအျမင့္ဟာ ၃၀၅ မီ တာအထိ ရွိခဲ့ပါတယ္။ထို႔အျပင္ ပင္မကုန္းေျမျမင့္ အေရွ႕ေျမာက္ ဘက္၊ အေနာက္ဘက္နဲ႔ ေတာင္ ဘက္အနားမ်ားတစ္ေလွ်ာက္ မီ တာ ၈၀ အနိမ့္ပိုင္းဘက္တြင္ ေနာက္ထပ္ကေတာ့ပံု ကုန္းျမင့္ မ်ားကို ထပ္မံျဖစ္ေပၚေစခဲ့ပါ တယ္။ ယိုထြက္လာတဲ့ ေခ်ာ္ရည္ ေတြဟာ မီးေတာင္၀ရဲ႕ အေနာက္ ဘက္ကို ပင္လယ္ေရျပင္ေရာက္ တဲ့အထိ စီးဆင္းသြားခဲ့ၾကပါတယ္။
Prehistoric Activity
Barren Island မီးေတာင္ ေပါက္ကြဲမႈမ်ားကို အတိတ္က လည္း ျဖစ္ခဲ့ဖူးရာ ႀကီးမားေသာ ေပါက္ကြဲမႈမ်ိဳးကို ႏွစ္ေပါင္း၄,၅၀၀ တြင္ တစ္ႀကိမ္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိတာကို ေတြ႕ၾကရ ပါတယ္။
သတင္းေတြအတြက္
စိုးရိမ္ကုန္ၾကၿပီ
ကေလးၿမိဳ႕ကို စာေပေဟာ ေျပာပြဲအတြက္ ႏွစ္ညအိပ္ေလး သြားလိုက္ပါတယ္။ ဖုန္းေတြက တဂြမ္ဂြမ္လာေတာ့တာပါပဲ။ ‘‘ဆ ရာ... ေမာ္လၿမိဳင္မွာ ဒီေန႔ည မုန္ တုိုင္း၀င္မယ္လို႔ သက္ဆုိင္ရာက လိုက္ေၾကညာေနလို႔ လူေတြ အ ကုန္ အထိိတ္တလန္႔ျဖစ္ကုန္ၿပီး ဖုန္းေတြလွမ္းဆက္ေနၾကတယ္’’ လို႔ မိတ္ေဆြဂ်ာနယ္တိုက္တစ္ တိုက္က ဖုန္းဆက္လာတယ္။
ေနာက္ဂ်ာနယ္တိုက္တစ္ခု ကေတာ့ ‘‘ဆရာ... အခုအားလံုး က Barren ကြၽန္းမီးေတာင္ေပါက္ ရင္ ဆူနာမီေရလႈိင္းႀကီးေတြ လာ ေတာ့မယ္ဆိုၿပီး ထိုင္းကေရာ ျမန္ မာကေရာ ေၾကညာေနလို႔ကမ္း႐ိုး တန္းကလူေတြ အကုန္လန္႔ေနၾက တယ္’’တဲ့။ မုန္တိုင္းနဲ႔ပတ္သက္ တဲ့ ေကာလာဟလကုိေတာ့ ခ်က္ ခ်င္းပယ္ခ်လိုက္တယ္။ လံုး၀မ ျဖစ္ႏုိင္ဘူးလို႔။ ဘယ့္ႏွယ့္ဗ်ာ ဒါကကိုယ့္ Field ပဲ။
ဆူနာမီျဖစ္မယ္ဆိုတဲ့ကိစၥ
ဒါကိုေတာ့ အေျခအေနအ ရပ္ရပ္ကို သံုးသပ္ၾကည့္မိတယ္။ ဘာရန္ကြၽန္းဟာ ကပၸလီကြၽန္းစု အတြင္းရွိ အိႏိၵယႏုိင္ငံကပိုင္ဆိုင္ ေသာ ကြၽန္းျဖစ္ပါတယ္။ ကပၸလီ ကြၽန္းစုတြင္ပါ၀င္ေသာ PortBlair ၿမိဳ႕ရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္ ၁၃၅ ကီလိုမီတာအကြာမွာ တည္ရွိပါ တယ္။ ဆူမၾတားကြၽန္းနဲ႔ ျမန္မာ ႏုိင္ငံအၾကားတည္ရွိေနေသာ မီး ေတာင္အစြယ္တန္း(Volanic arc) တြင္ တစ္ခုတည္းေသာ မီးေတာင္ ရွင္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ေျမေအာက္ အနက္ ၂,၂၅၀ မီတာအနက္မွ အထက္ေျမေပၚအျမင့္ ၃၅၄မီတာ အထိ ထိုးထြက္ေနေသာမီးေတာင္ ရွင္ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီမီးေတာင္က မီးခိုးေငြ႕ေတြ သာမက မီးပြားေတြပါ ပါ၀င္တဲ့ မီးခိုးေငြ႕ေတြ မီးေတာင္ထိပ္၀က ပန္းထြက္ေနတာေတာ့အမွန္ပါပဲ။ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈေတြရဲ႕ ေရွ႕ ေျပးနိမိတ္ပါပဲ။ စိုးရိမ္ေနၾကတဲ့ အတိုင္း မီးေတာက္ေပါက္ကြဲခဲ့ရင္ ေတာ့ ေျမငလ်င္ကေတာ့လႈပ္လာ ႏိုင္ပါတယ္။
ဆူနာမီျဖစ္ဖို႔ဆိုရင္
ဒါေပမဲ့ ဒီငလ်င္ကေန ဆူနာ မီျဖစ္ဖို႔ေတာ့ လႈပ္တဲ့ငလ်င္ဟာ အခ်က္ေလးခ်က္လိုအပ္တယ္။
(၁) ေရေအာက္ငလ်င္(Maritime Earthquake) ျဖစ္ရမယ္။
(၂) အင္အားက ရစ္ခ်္တာစေကး ၇ အထက္ျပင္းထန္ရမယ္။
(၃) ေျမငလ်င္ဗဟိုခ်က္ဟာ အ နက္ ၈၀ ကီလိုမီတာမေက်ာ္တဲ့ အနက္တိမ္ျဖစ္ရမယ္။
(၄) ေျမငလ်င္လႈပ္လို႔ ေျမသား တုန္ခါမႈဟာ အထက္ေအာက္ လႈပ္ရွားမႈျဖစ္ရမယ္။
အဲဒီအခ်က္ေလးခ်က္နဲ႔ ကိုက္မွ ဆူနာမီျဖစ္ႏုိင္တယ္လုိ႔ ကြၽန္ေတာ္ေလ့လာသိရွိထားပါ တယ္။
ေခါင္းထဲမွာ
စြဲစြဲၿမဲၿမဲရွိေနရမယ့္အရာ
အဲ...မီးေတာင္လည္း တ ကယ္ေပါက္ကြဲလို႔၊ ေျမငလ်င္ လည္း တကယ္လႈပ္လာလို႔၊ဆူနာ မီလည္း တကယ္ျဖစ္လာလို႔၊ အဲဒီ ဆူနာမီကလည္း မိမိေနထိုင္ရာ ကမ္းေျခကို တကယ္လာလည္း လာခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေခါင္းထဲမွာသိ ထားရမယ့္ အသိကေတာ့..
‘‘လႈပ္က်၊ ေအာ္၊ ေျပး ဆူ နာမီကင္းေ၀း’’တဲ့။
ဆိုလိုတာက ပထမဆံုးေျမ ငလ်င္လႈပ္မယ္ (အားလံုးသိႏုိင္ တယ္)။ ေနာက္ၿပီး မိမိေနထိုင္ရာ ကမ္းေျခကို ဆူနာမီေရလႈိင္းေတြ ဦးတည္လာႏုိင္ၿပီဆုိရင္ ကမ္းေျခ ကေရေတြ က်ဆင္းသြားတတ္ တယ္။ (၂၀၀၄ ဒီဇင္ဘာ ဆူနာမီ တုန္းက လက္ေတြ႕ပါ)။ေနာက္ၿပီး ေရလႈိင္းေတြ၀င္လာရင္ ပင္ လယ္ဘက္ကေအာ္သံေတြ ၾကား လာရပါလိမ့္မယ္။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ အနည္းဆံုး ၁၀ မီတာ(ေပ ၃၀) ေလာက္ျမင့္တဲ့ ခိုင္မာတဲ့ကုန္းေျမ အျမင့္တစ္ခုကို ေရာက္ေအာင္ ေျပးၿပီး ခိုလႈံပါ။ ဒါဟာ အႏွစ္ခ်ဳပ္ ပါပဲ။
ေျပာခ်င္တာကေတာ့ Barren ကြၽန္းမီးေတာင္ ဒီလိုျဖစ္ေနတာ အႀကိမ္ႀကိမ္ရွိပါၿပီ။ လက္လွမ္းမီ သေလာက္ေျပာရရင္ ၁၇၈၇၊ ၁၇၈၉၊ ၁၇၉၅၊ ၁၈၀၃-၀၄၊ ၁၈၅၂၊ ၁၉၉၁၊ ၁၉၉၄-၉၅၊ ၂၀၀၅-၀၆၊ ၂၀၁၅ စတဲ့ႏွစ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
သတိေပးခ်က္
ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမငလ်င္အ သင္းက မီးေတာင္ေပါက္ကြဲခဲ့ပါ က ကမ္း႐ိုးတန္းေန ျပည္သူမ်ား အေနျဖင့္ ဆူနာမီကိုသတိထား သင့္ေၾကာင္း ၂၀၁၅ ေမလ ၈ရက္ တြင္ သတိေပးထားပါတယ္။ကပၸ လီပင္လယ္အတြင္းရွိ ဘာရန္ကြၽန္း (Barren Island) မီးေတာင္သည္ ေပါက္ကြဲႏုိင္ေျခရွိၿပီး ျမန္မာ့ကမ္း ႐ိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ ဆူနာမီ အ ႏၲရာယ္ရွိႏိုင္သည္ဟု ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမငလ်င္ေကာ္မတီက သတိေပး ၿပီးေနာက္ လူထုအၾကားေကာလာ ဟလမ်ိဳးစံု ထြက္ေပၚေနသျဖင့္ လက္ရွိအေျခအေနအရ စိုးရိမ္မႈ မလြန္ကဲေစရန္ ပညာရွင္မ်ားက သတိေပးေျပာၾကားသည္။
ဘာရန္ကြၽန္းမီးေတာင္သည္ လက္ရွိတြင္ ေပါက္ကြဲမည့္လကၡ ဏာအျဖစ္ ေခ်ာ္ရည္မ်ားမႈတ္ ထုတ္ေနကာ ထိုင္းႏုိင္ငံသဘာ၀ ေဘးႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရး ဗဟို ေကာ္မတီကလည္း ေဒသတြင္း ၌ ဆူနာမီအႏၲရာယ္ရွိေၾကာင္းသတိ ေပးထားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မုိး/ဇလဌာ နႏွင့္ လူကယ္ျပန္ဌာနက သတင္း သီးသန္႔ထုတ္ျပန္ထားျခင္း မရွိ ေသာ္လည္း ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ မ်ား၌ သဘာ၀ေဘးႀကိဳတင္ကာ ကြယ္ေရးအတြက္ လက္ေတြ႕လုပ္ ျပေလ့က်င့္မႈမ်ားျပဳလုပ္ေနသည္။
မီးေတာင္အေၾကာင္းကိုသိ တဲ့ ပညာရွင္ဆိုတာ သပ္သပ္ရွိပါ တယ္။ Volcanologist လို႔ေခၚပါ တယ္။ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈအ လားအလာကို မီးေတာင္ပညာရွင္ ေတြက မီးေတာင္ကပန္းထြက္လာ တဲ့ ေခ်ာ္ရည္နဲ႔မီးခိုးျပာေတြထဲမွာ ေရာေႏွာပါ၀င္လာတဲ့ဓာတ္သတၱဳ ေတြကို ဆန္းစစ္ၾကည့္တဲ့အခါ မီး ေတာင္ရဲ႕အတြင္းပိုင္အနက္ဘယ္ ေလာက္ကလာသလဲဆိုတာကို ၾကည့္ၿပီး မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈရဲ႕ အေျခအေန၊ အင္အားေတြကို မွန္းဆၾကရပါတယ္။
ဒီပညာရွင္ေတြက လက္ရွိ Barren ကြၽန္းမီးေတာင္က မီးခိုး ေငြ႕ေတြ၊ မီးပြားမီးေတာက္ေတြ၊ မီးေတာင္၀က ထြက္ေနတဲ့အေျခ အေနကို Current status:minor activity or eruption warning မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈသတိေပးအ ဆင့္ဟာ အေသးစားအဆင့္သာျဖစ္ တယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားေၾကာင္း ပါဗ်ာ။
7Day Daily
No comments:
Post a Comment