“လြတ္လပ္မႈနဲ႔ တရားမွ်တမႈ မရွိမခ်င္း ဆက္ၿပီး ႀကိဳးပမ္း ေနမွာပဲ”

သမၼတဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး မ်ားပြင့္လင္းလာၿပီး နုိင္ငံတကာႏွင့္ ဆက္ဆံေရးပါ တုိးတက္လာခဲ့သည္။ ထုိ႔အျပင္ ျပည္ပအတုိက္္အခံ အုပ္စုမ်ားကုိလည္း ျပည္၀င္ခြင့္ျပဳရာ ထင္ရွားသည့္ ေက်ာင္းသား ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ မုိးသီးဇြန္ လည္း ပါ၀င္ခဲ့သည္။

ယခုအခါ မုိးသီးဇြန္ကုိ တုိင္းျပည္အတြင္း ေနခြင့္မျပဳေတာ့သည္သာမက ျပည္ပမွ ဗီဇီေလွ်ာက္ထားျခင္း ကုိပင္ လက္မခံဘဲ နာမည္ပ်က္ စာရင္း ထည့္သြင္းခဲ့သည္။ ထိုသို႔ေသာ ျမန္မာျပည္၏ လက္ရွိအေျခ အေနမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဧရာ၀တီ သတင္း ေထာက္ လင္းသန္႔က မုိးသီးဇြန္ကုိ ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္း ထားပါသည္။

ေမး။   ။ ဗီဇာ သက္တမ္း တုိးမေပးေတာ့လုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက ျပန္လာရတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ အခု ဗီဇာ သက္တမ္း တုိးတဲ့ အေျခအေန သိခ်င္ပါတယ္။

ေျဖ။   ။ လူမႈေရးဗီဇာက ၂၈ ရက္ရၿပီး အထဲမွာ ဗီဇာသက္တမ္းတုိးပါလို႔ သက္ဆုိင္ရာက ေျပာေတာ့ သက္တမ္းတုိးရင္း ၁ ႏွစ္ ေလာက္ထိ ေနမယ္စိတ္ကူးတယ္၊ ဒုတိယ အေခါက္ ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္မွာ က်ေနာ္ ၁၀ လေလာက္ ေနခဲ့တယ္။ တရက္ ဦးလွေမာင္ေရႊက ဗီဇာသက္တမ္း ထပ္မတုိးေပးေတာ့ဘဲ အျပင္ထြက္ၿပီး တုိးမွရမယ္၊ ခဏ ထြက္ေရွာင္ပါလုိ႔ ေျပာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘန္ေကာက္ ျမန္မာသံ႐ံုးမွာ ျပည္၀င္ခြင့္ ဗီဇာ သြားေလွ်ာက္တယ္၊ သံ႐ံုးက U.S က ၀ါရွင္တန္ ျမန္မာသံ႐ံုးကေန ျပန္သြားၿပီး ေလွ်ာက္ဖုိ႔ ေျပာလာတယ္။ အဓိပၸာယ္ေတာ့ မရွိဘူး၊ ႏုိင္ငံတကာမွာလည္း ခရီးသြားေနတဲ့ လူေတြအေနနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ သံ႐ံုးကို ၀င္ ေလွ်ာက္ၾကတာပဲ။ ဘယ္ေနရာမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေလွ်ာက္လို႔ရတယ္၊ ေနာက္ တရက္ ၂ ရက္က်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကုိ Black List စာရင္း သြင္းတဲ့ ပံုစံမ်ိဳး စာေတြ ထြက္လာတာေတြ႔တယ္။ အဲဒါေတြက တရား၀င္ ဟုတ္လား၊ မဟုတ္လား မသိဘူး။ အဲဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း ဦးေအာင္မင္းကို တရား၀င္ က်ေနာ္ လွမ္းေမးထားတယ္။ ဒီကိစၥ ဘယ္လုိနားလည္မႈ လြဲေနလဲဆုိတာ ဦးလွေမာင္ေရႊ ကတဆင့္ ေမးထားတယ္။

ေမး။   ။ တျခား အေမရိကန္ႏုိင္ငံသားျဖစ္ေနတဲ့ ျပည္ေတာ္ျပန္ ျမန္မာေတြကုိ ဘန္ေကာက္ ျမန္မာသံ႐ံုးကေန ျပည္၀င္ခြင့္ ဗီဇာ ေပးတာမ်ိဳး ရွိသလား။

ေျဖ။   ။ အေမရိကန္ ပတ္စ္ပို႔နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေဟာင္းေတြ ဘန္ေကာက္ ျမန္မာသံ႐ံုးမွာ ဗီဇာ ေလွ်ာက္ၾကတာ ရွိပါတယ္။ ဥပမာဆုိ ကိုထြန္းေအာင္ေက်ာ္ဆုိလည္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားပါပဲ။ က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ ပထမ တေခါက္မွာ တုန္းကလည္း ျမန္မာျပည္ အတူသြားခဲ့တာ။ သူဆုိရင္ ဂ်ပန္ကေန ျပန္လာၿပီး ဘန္ေကာက္ ျမန္မာ သံ႐ံုးမွာ ဗီဇာေလွ်ာက္ေတာ့ ရတယ္။

ေမး။   ။ သူက ျမန္မာဗီဇာ ရၿပီး ကိုမုိးသီးဇြန္က မရဘူးဆုိတာ ဘယ္လိုကြာျခားေနလို႔လဲ။

ေျဖ။   ။ အဲဒါေတာ့ မေျပာတတ္ဘူး။ အဓိကကေတာ့ ဒါ ႏုိင္ငံေရးေတြေပါ့ေလ။ က်ေနာ့္ကိုေတာ့ မေပးခ်င္ေသးတဲ့ သေဘာမ်ိဳးလို႔ ယူဆတယ္။

ေမး။   ။ အခု ကိုမုိးသီးဇြန္နဲ႔တခ်ိဳ႕ကို နာမည္ပ်က္စာရင္းသြင္းၿပီး ေလေၾကာင္းလိုင္းေတြကပါ ျမန္မာျပည္လာမယ့္ ေလယာဥ္ေပၚ မတင္လာဖုိ႔ ညႊန္ၾကားခ်က္ ထုတ္တယ္ဆိုေတာ့ ဘယ္လုိ ခံစားရသလဲ။ ဘာေၾကာင့္လုိ႔ ထင္လဲ။

ေျဖ။   ။ Black List စာရင္း ကေန ပယ္ဖ်က္ေပးထားတာေလ။ အခုတခါ စာရင္ျပန္သြင္းတယ္ဆုိေတာ့ အစုိးရအေနနဲ႔ တရား၀င္ လုပ္တာလား၊ က်ေနာ္တုိ႔အေပၚ အျမင္မၾကည္လင္တဲ့ အစုိးရ တာ၀န္ရွိတဲ့သူ တေယာက္ေယာက္ က လုပ္တာလား၊ တရား၀င္ ထုတ္တာလား ဆုိတာ အခုထိ မသဲကြဲဘူး၊ ေမးထားတုန္းပါပဲ။

ေမး။   ။ ျမန္မာႏုိင္ငံသားအျဖစ္ ျပန္လည္ေလွ်ာက္ထားတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး၀န္ႀကီး ဦးခင္ရီက မသိဘူးလို႔ေျပာတယ္၊ ဘယ္တုန္းက ေလွ်ာက္တာလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ေလွ်ာက္ခဲ့တာလဲ။

ေျဖ။   ။ အခု ဒုတိယအေခါက္ ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္အတြင္း ေနျပည္ေတာ္ကုိ ေရာက္တုန္းက လ၀က ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေမာင္ေမာင္သန္း ကုိ သြားေတြ႔ခဲ့တယ္၊ သူက အႀကံေပးခဲ့သလုိ၊ တာ၀န္ရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြက နမူနာပံုစံေတြလည္း ေပးၿပီး ငယ္ငယ္တုန္းက မွတ္ပံုတင္ ထုတ္ခဲ့တဲ့ေနရာမွာ သြားေလွ်ာက္ပါဆုိတယ္။

လုပ္႐ုိး လုပ္စဥ္လမ္းေၾကာင္းမွန္ဆုိေတာ့ ျပန္လာၿပီး ေတာင္ဒဂံုၿမိဳ႕နယ္ ၅၆ ရပ္ကြက္ကေန သြားျပန္ ေလွ်ာက္ထားတယ္။ ဦးခင္ရီဆီ မေရာက္ေသးဘူးဆုိေတာ့ ဘယ္လုိမွ နားမလည္ႏုိင္ဘူး၊ ဦးလွေမာင္ေရႊက တဆင့္ႏုိင္ငံသား ေလွ်ာက္ထားတဲ့ အေျခအေန ဘယ္လုိ ရွိပါသလဲ ေမးဖူးတယ္၊ အခုထိလည္း ဘာမွ မသိရေသးဘူး။

ႏုိင္ငံတကာမွာ လူတေယာက္က ႏုိင္ငံသား ေလွ်ာက္ထားလုိက္တယ္ဆုိရင္ သူတုိ႔ သက္ဆုိင္ရာ ဌာနက တရား၀င္ အိမ္ကို စာပို႔တာပဲ၊ ဒီအစုိးရက တရား၀င္ ဖြဲ႔ထားတဲ့ အစိုးရလုိ႔ ယူဆရင္၊ တရား၀င္ေလွ်ာက္ထားတာကို ဘယ္ အဆင့္ေရာက္ေနၿပီ။ ဘာေတြ စိစစ္ေနတယ္ ဘာေတြလုိအပ္သလဲ ဆုိတာ အေၾကာင္း ျပန္သင့္တာေပါ့။

ေမး။   ။ ဘာေၾကာင့္ အခုလုိ ျမန္မာႏုိင္ငံသား ျပန္ေလွ်ာက္တာခဲ့တာလဲ။

ေျဖ။   ။ အဓိက ျမန္မာျပည္အေျပာင္းအလဲ၊ ဒီမုိကေရစီအေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရး အတြက္ ၈၈ ကတည္းက ႀကိဳးပမ္း လာတာ၊ လက္ရွိလည္း ျမန္မာလူမ်ိဳးတေယာက္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားလုိ႔ ခံယူထားတယ္။ ဒီကေန႔ အစုိးရကေန အားလံုးျပန္လာပါ၊ အေျပာင္း အလဲ ေတြကို လက္တြဲ ေဆာင္ရြက္ပါ ဆုိၿပီး တံခါးဖြင့္ဖိတ္ေခၚတဲ့ အခါက်ေတာ့ ႏုိင္ငံသားတေယာက္ ျပန္ရသင့္တဲ့ အခြင့္ အေရး အရ ျပန္လာခဲ့တာပဲ။

ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္မွာ အႏွစ္ ၂၀ ေလာက္ေနခဲ့ရၿပီး အေမရိကားကို ေနာက္ပုိင္းမွာေရာက္တယ္။ အဲဒီကာလတ ေလွ်ာက္လံုး ျမန္မာျပည္အတြက္ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံသားပဲေလ။ လက္ရွိ အေျခအေနအရ မွတ္ပံုတင္ျပန္ေလွ်ာက္တာ၊ ႏုိင္ငံသား အသစ္ ျပန္ေလွ်ာက္တာ မဟုတ္ဘူး၊

ေမး။    ။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစုိးရတက္လာၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံသားေဟာင္းေတြ ႏုိင္ငံသား ျပန္လည္ေလွ်ာက္ထားမယ္ ဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အက်ိဳးငွာ သမၼတရဲ႕ လုပ္ပုိင္ခြင့္နဲ႔သာ ျပန္ၿပီး ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးႏုိင္တယ္လို႔ ဆုိတယ္၊ ဒီေတာ့ ကိုမုိးသီးဇြန္ ျမန္မာႏုိင္ငံသား ျပန္လက္ခံေရး သမၼတဆီက ေထာက္ခံမႈ ရႏုိင္ေျခ ရွိလား။

ေျဖ။   ။ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္၊ အေျပာင္းအလဲေတြျဖစ္ဖုိ႔ ၈၈ ကတည္းက ေျပာခဲ့တဲ့လူတေယာက္ကို သီး ျခား ဖယ္ထားလို႔ ဘယ္ရမလဲ၊ ေနာက္တခုက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ပါတီတခု ေထာင္ခဲ့ၿပီး ဒုတိယ အႀကီးဆံုးပါတီရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ တေယာက္၊ တတ္ထားတဲ့ သိထားတဲ့ အသိပညာ၊ အတတ္ပညာေတြနဲ႔ တုိင္းျပည္အတြက္ ျပန္ၿပီး အလုပ္အေကြ်းျပဳခ်င္တဲ့ အတြက္ ေတာင္းဆုိတယ္၊ အခြင့္အေရးရွိတယ္လုိ႔ ထင္တယ္၊ ႏုိင္ငံသား ျပန္ေပးဖုိ႔ အတြက္ သူ႔ဥပေဒအရ သမၼတ က ဆံုးျဖတ္မွ ရမယ္ဆုိေတာ့ ဒါကို သမၼတက ဆံုးျဖတ္ရမွာပါပဲ။

ေမး။   ။ လက္ရွိ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ေနေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံကူး လက္မွတ္ကိုေရာ ဘယ္လုိ ဆက္လုပ္ သြားမယ္ စိတ္ကူးလဲ။

ေျဖ။   ။ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒေတြအရ ျမန္မာႏုိင္ငံသား ျပန္ေလွ်ာက္ထားတာ ရၿပီဆုိရင္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ကို စြန္႔လႊတ္ ရမွာ။ အေမရိကန္၊ အဂၤလန္၊ ဂ်ပန္စတဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာ ျမန္မာေတြက အဲဒီႏုိင္ငံသားေတြ ေလွ်ာက္ရတာေတြ ရွိပါတယ္။ ေလွ်ာက္ထားဆဲ ကာလမွာ မူရင္း ျမန္မာႏုိင္ငံသား ပတ္စ္ပို႔ေတြ ကိုင္ထားခြင့္ရွိပါတယ္။ ဟုိဘက္က အသိအမွတ္မျပဳမခ်င္း သူတုိ႔ ကိုင္ ထားခြင့္ ရွိတယ္။ တခိ်ဳ႕ႏုိင္ငံေတြဆုိရင္ သူတုိ႔ ၂ ႏုိင္ငံလံုးရဲ႕ ႏုိင္ငံကူး လက္မွတ္ေတြကို ေပးကိုင္ပါတယ္။ လူသားတေယာက္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက မွတ္ပံုတင္ မထုတ္ေပးမခ်င္း ဒီဘက္က ဟာကို လႊတ္လုိ႔ မရပါဘူး။ လႊတ္လုိက္ရင္ ႏုိင္ငံမဲ့ ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ႐ႈေထာင့္အရ အေမရိကန္ ပတ္စ္ပို႔ကို ကိုင္ေဆာင္ထားခြင့္ ရွိပါတယ္။

ေမး။   ။ ဒါဆုိ ျမန္မာႏုိင္ငံသား အျဖစ္ ျပန္ေပးရင္ ဘာဆက္လုပ္မလဲ။ ျမန္မာႏုိင္ငံသား အျဖစ္ ျပန္မေပးဘူးဆုိရင္ေရာ ဘာ ဆက္ လုပ္မလဲ။

ေျဖ။   ။ က်ေနာ္ ျမန္မာျပည္ျပန္မယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ ေကာင္းက်ိဳးေတြ၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈနဲ႔ တရားမွ်တမႈေတြအတြက္ က်ေနာ္ ဆက္ လုပ္မယ္၊ ျပန္ေပးေအာင္ ဆက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္ ႀကိဳးပမ္းရမွာပဲ။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ဆက္ၿပီး လႈပ္ရွားရမယ္။ က်ေနာ့္ရဲ႕ အခြင့္အေရးအတြက္ တုိက္ပြဲ ၀င္ရမွာပဲ။

ေမး။   ။ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး လက္ရွိ အခင္းအက်င္းကို ဘယ္လုိ႐ႈျမင္လဲ။

ေျဖ။   ။ အခု ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲဆုိတာ အားလံုးကတကယ့္ကို ေႏွးေကြးလြန္းအားႀကီးၿပီး အေျခခံ က်က် ေျပာင္းလဲမႈေတြ မျဖစ္ေသးဘူး၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လႊတ္ေတာ္ထဲ ေရာက္သြားသလုိ၊ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လႊတ္တယ္၊ ျပည္ပကလူေတြ ျမန္မာျပည္ကို ျပန္လုိ႔ ရခဲ့သလုိ၊ ျပည္ပ အေျခစုိက္ သတင္းဌာနေတြ ျမန္မာျပည္ ၀င္လုိ႔ရလာတယ္၊ သတင္းဌာနေတြက လက္ရွိ ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြကို ေရးလုိ႔ရတဲ့ အေျခအေနပဲ ရွိေသးတယ္။ ဒါကို မဟာ အေျပာင္းအလဲႀကီး လုိ႔ ေျပာလုိ႔မရေသးသလုိ၊ အစုိးရအေနနဲ႔လည္း အဲဒီလို မယူဆေစခ်င္ဘူး၊ ျမန္မာျပည္မွာ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ တရားမွ်တမႈေတြ ရွိဖုိ႔လုိတယ္၊ ဒါမွ မဟာအေျပာင္းအလဲလုိ႔ ေျပာလုိ႔ရမယ္၊ အဲဒီ အေျခအေနက ျမန္မာျပည္မွာ အခုမရွိဘူး၊ လြတ္လပ္မႈ ရွိ မရွိ၊ တရားမွ်တမႈ ရွိ၊ မရွိ ဆုိတာ အေျခခံဥပေဒကို ၾကည့္ရင္ သိႏုိင္တယ္၊ ဒီကေန႔ ျပည္သူေတြ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ လူမႈ ဒုကၡေတြကို ၾကည့္ရင္ သိႏုိင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ တရားမွ်တမႈ မရွိမခ်င္း ဆက္ၿပီး ႀကိဳးပမ္း ေနမွာပဲ။

ေမး။   ။ ဒီမုိကေရစီ အင္အားစုေတြ ျဖစ္တဲ့ NLD ပါတီ၊ ၈၈ မ်ိဳးဆက္(ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပြင့္လင္း လူ႔အဖြဲ႕အစည္း)၊ တခ်ိန္က ဥကၠ႒ တာ၀န္ယူခဲ့တဲ့ လူ႔ေဘာင္သစ္ ဒီမုိကရက္တစ္ ပါတီတုိ႔ စတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ အေပၚေရာ ဘယ္လုိ ျမင္လဲ၊

ေျဖ။   ။ ၈၈ အဖြဲ႔ေတြလည္း ျမန္မာျပည္မွာ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ တရားမွ်တမႈေတြ ရွိဖုိ႔ သူတုိ႔ေတြ ေျပာေနၾကေပမယ့္၊ လက္ရွိ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးမွာ အဓိက ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ မလုပ္ႏုိင္ေသးဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီအတြက္ လုပ္ဖုိ႔လည္း တုိက္တြန္းခ်င္တယ္၊ ဘာျဖစ္ လုိ႔လည္းဆုိေတာ့ အသက္ေတြလည္း ႀကီးလာၿပီ။ လူ႔သက္တမ္း တ၀က္ကို ေက်ာ္လာၾကၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရး လုပ္ကို လုပ္ရ မယ္၊ လူထုကလည္း ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးထဲမွာ ပါ၀င္ၿပီး ႀကိဳးပမ္းေနတာကိုပဲ ျမင္ခ်င္တယ္၊ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ေထာင္ထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ ေပးဆပ္ခဲ့ရတာ အင္မတန္ႀကီးမားသလုိ ဆံုး႐ႈံးမႈေတြလည္း ႀကီးမားတယ္၊ အဲဒီအတြက္ သူတုိ႔ ထုိက္ထုိက္တန္တန္ ျပန္ၿပီးေတာ့ ဒီလို အခြင့္အေရးရတုန္းမွာ ႏုိင္ငံေရးမွာ ထဲထဲ၀င္၀င္ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေစခ်င္တယ္။ အဲဒါကို တုိက္တြန္းခ်င္တယ္။

ေမး။   ။ NLD ပါတီအေပၚေရာ ဘယ္လုိသံုးသပ္လဲ။

ေျဖ။   ။ NLD အေနန႔ဲ ဒီကေန႔ ျမန္မာျပည္အေျပာင္းအလဲႀကီးမွာ တုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးေပါင္းစံု အားလံုးကုိ စုစည္းၿပီး ဦးေဆာင္ၿပီး လုပ္ရမယ္၊ လက္ရွိ အေနအထားမွာ အားလံုးကို ပါ၀င္ေအာင္ ဦးေဆာင္စည္း႐ံုးႏိုင္တာ မရွိေသးဘူး။ အမ်ိဳးသား ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဟာ အင္အားႀကီးတယ္၊ ဟုတ္ၿပီ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ျပည္သူလူထု တရပ္လံုးကို စည္း႐ံုးႏုိင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ မလံုေလာက္ေသးဘူးဗ်။ မလံုေလာက္ေသးတဲ့အတြက္ ျမန္မာျပည္က တကယ္ အေျပာင္းအလဲမျဖစ္ေသးတာဘဲ။ တကယ္လုိ႔ အဲဒါက လံုေလာက္သြားၿပီဆုိရင္ အေျပာင္းအလဲျဖစ္သြားၿပီေပါ့ဗ်ာ။ အမ်ိဳးသား ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ ေတြ ေအာင္ျမင္ၿပီေပါ့ဗ်ာ။ ဘယ္လုိ လႈပ္ရွားမႈမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ႏုိင္ငံေရး ပါတီေတြ တုိင္းရင္းသား အင္အားစုေတြ၊ NGO ေတြပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အသိပညာရွင္၊ အတတ္ပညာရွင္ အားလံုးကို စုစည္းၿပီးေတာ့ အမ်ိဳးသားေရးလႈပ္ရွားမႈအသြင္ကို သူတုိ႔လုပ္ရမယ္။

အဲဒီလို မလုပ္ႏိုင္လုိ႔ မလုိလားအပ္တဲ့ ေျပာင္းျပန္ ေရစီးေၾကာင္းေတြမွာ လႈပ္ရွားမႈေတြ ေတြ႔လာရတယ္။ အဲဒါဘာလဲ၊ ဒီမုိကေရစီ နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး က်ေနာ္တုိ႔ ေတာင္းဆုိေနတယ္။ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ တရားမွ်တမႈကို က်ေနာ္တုိ႔ ေတာင္းဆုိေနတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔လာရတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ပိတ္ ပင္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ အားေကာင္းလာတာကို ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒါက အမ်ိဳးသား ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က က်န္တဲ့ အင္အားစုေတြကို ဦးေဆာင္ စည္း႐ံုးမထားႏုိင္လုိ႔။ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ သူတုိ႔ ၾကည့္လုိက္တဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တုိ႔ အခ်င္းခ်င္းမွာ ၿပိဳကြဲေနတယ္လုိ႔ ယူဆၿပီး အဲဒီအေပၚ အခြင့္အေရးယူၿပီး အျမတ္ထုတ္မယ့္လူေတြက ရွိလာတယ္။

ေမး။   ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အမ်ိဳးသားေရး အစြန္းေရာက္ ၀ါဒ ေခါင္းေထာင္လာတာကုိ ဘယ္လုိ ကိုင္တြယ္ သင့္တယ္လုိ႔ ယူဆလဲ။ ဘာေၾကာင့္ ဒီလုိမ်ိဳး အမ်ိဳးသားေရး အစြန္းေရာက္ ၀ါဒေတြ ေခါင္းေထာင္လာတာလို႔ ျမင္လဲ။

ေျဖ။   ။ အဓိက ျမန္မာျပည္မွာ ဒီမုိကေရစီနဲ႔လူ႔အခြင့္အေရးေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လူေတြက ပိုသိလာတယ္။ ပုိေျပာ လာတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကမာၻေဟာင္း၊ စနစ္ေဟာင္းကို ဖက္တြယ္ခ်င္တဲ့ အင္အားစုေတြ ရွိတယ္။ အရင္ စနစ္ေဟာင္း တုန္းက ျပည္သူလူထု ကို အေပၚစီးကေနၿပီး ဆက္ၿပီးေနခ်င္သူေတြ၊ အခြင့္အေရးယူခ်င္တဲ့ အင္အားစုေတြ ရွိေနတာပဲ၊ ဥပမာဆုိရင္ စစ္အာဏာရွင္ ေဟာင္းေတြ၊ အမ်ိဳးသားေရး ၀ါဒီေတြ၊ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္ ၀ါဒီေတြက ျပည္သူ လူထုႀကီး မ်က္စိပိတ္၊ နားပိတ္ျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ သူတုိ႔အတြက္ အက်ိဳးရွိတယ္၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကို သူတို႔ ဆက္ၿပီးေတာ့ ကိုင္ထားခ်င္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ျပည္သူေတာင္းဆုိေနတဲ့ တရားမွ်တေရး၊ ဒီမုိကေရစီ အေၾကာင္းေတြကို မေျပာေအာင္ အမ်ိဳးသားေရးေတြ အေၾကာင္း၊ ဘာသာေရး အေၾကာင္းေတြ ေျပာလာတာျဖစ္တယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မႈေနရာကေန ဆက္ၿပီးခ်ဳပ္ ကိုင္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းေနၾကတာပဲလုိ႔ က်ေနာ္ ျမင္တယ္။ ေနာက္တခုက ကမာၻႀကီးမွာ ဒီမုိကေရစီက ပင္မ ေရစီးေၾကာင္းျဖစ္လာတယ္။

ဥပမာ ျမန္မာျပည္မွာ ဒီမုိကေရစီ ရၿပီလို႔ ေမွ်ာ္မွန္းၾကည့္လိုက္ပါ။ ဒါဆုိရင္ ျမန္မာျပည္မွာ လြတ္လပ္လာၿပီဆုိတာနဲ႔ အလုပ္ အကုိင္ အခြင့္အလမ္းေတြ မ်ားျပားလာမယ္။ အဲဒီအခါ လူေတြက ၀င္ေငြေတြ တုိးမ်ားလာမယ္။ ဒီေတာ့ လူေနမႈ အဆင့္ အတန္း ေတြ ျမင့္လာမယ္။ အဲဒီအခါမွာ လူေတြဟာသူတုိ႔ရဲ႕ ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္ပံုေတြ ေျပာင္းလဲလာမယ္။ ဒါ ဆုိရင္လူေတြဟာ ဉာဏ္ ေခတ္ကို ေရာက္လာမယ္။ အသိဉာဏ္ေတြ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာမယ္။ ဒါဆုိရင္ လူေတြကို လိမ္ညာလုိ႔ မရေတာ့ဘူး။ ဗုဒၶေဟာထားတဲ့ ဆင္ျခင္ တံုတရားနဲ႔ ေၾကာင္းက်ိဳး ဆက္စပ္စဥ္းစားေတြးေခၚ ေနတတ္လာၾကမယ္။ လူတန္းစား တခုနဲ႔တခု ခ်ဳပ္ကိုင္ထားဖုိ႔ဆုိတာ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ဘူး။

ဒါေၾကာင့္မုိ႔ ခုနက ေျပာတဲ့ အမ်ိဳးသားေရး အစြန္းေရာက္ေတြ၊ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္ေတြက အဲဒီအေျခအေနျဖစ္လာမွာကို တျဖည္းျဖည္း စုိးရိမ္လာတာပဲ။ ဒီေရာဂါမ်ိဳးက ျမန္မာ တႏုိင္ငံတည္းျဖစ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ၁၄ ရာစု ဥေရာပမွာ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ေဒသေတြမွာ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အာဖရိကမွာ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အခု ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းေနၾကတယ္။ ဒါဟာ တကယ္ေတာ့ ေခတ္ေနာက္ ျပန္ဆြဲ ကိစၥေတြပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာျပည္မွာ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈႀကီးကေတာ့ ပင္မ ေရစီးေၾကာင္း ျဖစ္တယ္။ ဒီေရစီးေၾကာင္းထဲမွာ သဘာ၀ အတုိင္း ေျပာင္းျပန္ ေရစီးေၾကာင္းေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါကို သတိရွိၾကဖုိ႔ လုိ တယ္။

ေမး။   ။ အမ်ိဳးသားေရး အစြန္းေရာက္လႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ ဒီအတိုင္း ဆက္သြားရင္း ဘာေတြျဖစ္မယ္ ထင္လဲ။

ေျဖ။   ။ ဒီအတုိင္း ဆက္သြားရင္ေတာ့ မလုိလားအပ္တဲ့ အေမွာင္ေခတ္ႀကီးထဲကုိ လံုး၀ ေရာက္သြားလိမ့္မယ္။ အခု အာ႐ံု က်ဥ္းဖုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္ျမန္္လုပ္ရေတာ့မယ္။ ဒီအတိုင္း ဆက္သြားရင္ စိုးရိမ္စရာ ပါ။ ဥပမာ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာျဖစ္ သြားတယ္။ ဥပမာ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ျပႆနာေပါ့။ က်ေနာ္တုိ႔ ႐ႈျမင္တာက ဒါ Imigration (လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး) ျပႆနာလုိ႔ ျမင္တယ္။ ျမန္မာျပည္ကို တ႐ုတ္က ခုိး၀င္ေနတာလည္း ရွိတယ္။ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံေတြက ခုိး၀င္လာ တာရွိတယ္။ အဲဒါဆုိရင္ လ၀က ဥပေဒအရ ဖမ္းၿပီး ျပန္ပို႔ရမွာပဲ။ ႏုိင္ငံတကာမွာလည္း လံုၿခံဳေရး ဆုိတာက ရွိေသးတာကိုး။

ဥပမာ ထုိင္းႏုိင္ငံဆုိပါေတာ့။ က်ေနာ္တုိ႔ဆီက ခုိး၀င္လာတယ္ဆုိရင္ ျပန္ေမာင္းပုိ႔တာပဲ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလုိ ကိစၥကို အမ်ိဳးဘာ သာ သာသနာ ကိစၥနဲ႔ ကိုင္တြယ္လိုက္တဲ့အခါ ျပႆနာ ပို႐ႈပ္ေထြးသြားတယ္။ လ၀က က လူ ၁ သန္း ခုိး၀င္လာရင္ အဲဒီ ၁ သန္း လံုးကို ေမာင္းထုတ္ရမွာပဲ။

လူတေယာက္က ခိုး၀င္လာတယ္ဆုိရင္ လူ႔အခြင့္အေရးအရ ေမာင္းထုတ္ရ ခက္သြားတတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစုိးရအေနနဲ႔က အေျမာ္အျမင္ ရွိဖုိ႔လိုတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ ႏုိင္ငံေရးပါတီ၊ အတုိက္အခံေတြကလည္း အေျမာ္အျမင္ရွိဖုိ႔လိုတယ္။ ဒါက လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရးျပႆနာ။ ဒါကုိ အမ်ိဳးဘာသာ သာသနာနဲ႔သြားကုိင္လိုက္ရင္ အကုန္လံုးဒုကၡေရာက္မယ္လုိ႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီမုိကေရစီ အင္အားစုေတြ အာဏာရတယ္ဆုိပါစို႔။ က်ေနာ္တုိ႔ တုိင္းျပည္ရဲ႕ လံုၿခံဳဳေရးကို က်ေနာ္တုိ႔ ဦးစား ေပးရမွာပဲ။ ဥပမာ ျပည္နယ္ တခုမွာ လူမ်ိဳး တမ်ိဳးနဲ႔တမ်ိဳး ၿခိမ္းေျခာက္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး က်ေနာ္တုိ႔ ခြင့္မျပဳႏုိင္ဘူး။ ခုိး၀င္လာတဲ့ ကိစၥေတြက ဘယ္ လူမ်ိဳးကိုျဖစ္ျဖစ္ ခြင့္မျပဳႏုိင္ဘူး။ အကုန္လံုးစိစစ္ၿပီး လ၀က ဥပေဒအရ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူ ရမယ္။

ေမး။   ။ အခု သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစုိးရလက္ထက္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္လာတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဒီ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအေပၚေရာ ဘယ္လုိ သံုးသပ္ခ်င္လဲ။

ေျဖ။   ။ အခု သူတုိ႔ ေဆြးေႏြးေနတာေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္လည္း တုိင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ပါတယ္။ ေတြ႔ ေတာ့ တုိင္းရင္းသားေတြက လက္မွတ္မထုိးဘူးလုိ႔ ေျပာပါတယ္။ အမ်ားစုက သူတုိ႔ လက္မွတ္မထုိးခ်င္ၾကဘူး။ အဓိက မထုိးခ်င္ရတဲ့ အေၾကာင္းက ႏုိင္ငံေရး ျပႆနာကို ေဆြးေႏြးခြင့္ သူတုိ႔ မရဘူး။ ႏုိင္ငံေရးျပႆနာကို ႏုိင္ငံေရးနည္းအရ ေဆြးေႏြးခြင့္ မရေတာ့ အစုိးရအေနနဲ႔ အာမခံခ်က္ေတြ ရွိမွပဲ သူတုိ႔ လက္မွတ္ထုိးႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ျမင္တယ္။

ႏုိင္ငံေရး ျပႆနာေတြမေဆြးေႏြးဘဲ အရင္ ဦးႏုတုိ႔ ဦးေန၀င္း၊ ဦးခင္ညြန္တုိ႔ လက္ထက္က လုပ္ခဲ့တဲ့အေတြ႔အႀကံဳေတြ သူတုိ႔မွာ ေကာင္းေကာင္း ရွိေနၾကတယ္။ အဲဒီအတုိင္း ဆက္ၿပီး ႀကိဳးပမ္းမယ္ဆုိရင္ တုိင္းရင္းသားေတြထဲက အနည္းအက်ဥ္း အင္အား စု ေတြကုုိပဲ ရလိမ့္မယ္။ တကယ့္ အင္အားစုႀကီးေတြရဲ႕ သေဘာတူညီမႈ၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ မရဘဲနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးက ျပန္ လည္ပ်က္စီးသြားမယ္။

ျမန္မာျပည္ဟာ ျပည္တြင္းစစ္ သက္ဆုိးရွည္တဲ့ ႏုိင္ငံတခုထဲမွာ ပါပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီး ၆၃ ရက္အတြင္းမွာ ျပည္တြင္း စစ္ေတြ စတင္လာခဲ့တာဟာ မေကာင္းပါဘူး။ ၿငိမ္းခ်မ္းဖုိ႔ အခ်ိန္တန္ေနၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရးျပႆနာကို ႏုိင္ငံေရးနည္းအရ အေျဖရွာဖုိ႔ ႏုိင္ငံေရးအရ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို ရေအာင္ အျမန္ဆံုး လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ တိုက္တြန္းခ်င္တယ္။ အထူးသျဖင့္ အစုိးရကိုေပါ့။     

ဧရာ၀တီ