ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႔ဝင္ ဦးဝင္းကို နဲ႔ ေတြ႔ဆံုျခင္း

ျပည္တြင္းမွာ ေရြ႕ေျပာင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ လူငယ္ေတြနဲ႔ ျပည္သူေတြက ဘယ္လို မဲေပးႏိုင္ၾကမလဲ၊ သူတို႔မဲစာရင္းမွာပါဖို႔ ဘာေတြအခက္အခဲ ရိွေနလဲ၊ ဒါေတြကို ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ကေကာ ဘယ္လိုေတြ လုပ္ေဆာင္ေပးေနလဲ ဆိုတာေတြကို ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႔ဝင္ ဦးဝင္းကိုနဲ႔ မဇၩိမ လူငယ္နဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ အစီအစဥ္ကေန ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားတာကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

အေမး။ ။ အရင္ဆံုး ျပည္တြင္း ေရြ႔ေျပာင္းေနထိုင္ၾကတဲ့သူေတြ မဲေပးႏိုင္ေရးအတြက္ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ဘယ္လိုေတြ ေဆာင္ရြက္ေနပါလဲ။

အေျဖ။ ။ ျပည္တြင္း ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္တဲ့ မဲဆႏၵရွင္နဲ႔ ပက္သက္လို႔က အရင္မဲစာရင္းျပဳစုတာကို ရွင္းျပပါမယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၆ အရ အရည္အခ်င္း ကိုက္ညီသူေတြက မဲစာရင္းပါပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာအဓိက ေျပာခ်င္တာက ပုဒ္မ ၆ ခ၊ အရဘာဆိုထားလဲဆိုေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ မဲဆႏၵနယ္ရဲ႕ မဲစာရင္းမွာပါ၀င္သူလို႔ ဥပဒကျပဌာန္းပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ တစ္ခုမွာ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရိွတာက ခုနက ေျပာခဲ့တာေတြ အျပင္ သက္ဆိုင္ရာ မဲဆႏၵနယ္မဲစာရင္းမွာ ပါ၀င္မွ မဲေပးခြင့္ရိွပါတယ္။ ၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၄(က) အရ မဲဆႏၵနယ္ တစ္နယ္မွာ ေနထိုင္သူလည္း ျဖစ္ဖို႔လိုပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ မဲဆႏၵနယ္ တစ္နယ္မွာ ေနထိုင္သူက အရည္အခ်င္းကိုက္ညီရင္ မဲစာရင္းမွာ ပါရပါတယ္။ ဒါက သူရဲ႕ မူလအခြင့္အေရးပါ။

သို႔ေသာ္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာ အေျခအေနအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ အိမ္ေထာင္စုဇယား ပံုစံ ၆၆/၆ ရိွတဲ့ေနရာမွာ မေနထိုင္ႏိုင္ဘဲနဲ႔ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးေၾကာင့္ ေရႊ႔ေျပာင္းေနထိုင္ရတဲ့ သူေတြလည္း ရိွပါတယ္။ အဲဒီလူေတြအေနနဲ႔ သာမန္အားျဖင့္ ေျပာလို႔ရိွရင္ မဲစာရင္းျပဳစုတဲ့အခါ သူ႔အိမ္ေထာင္စုဇယားရိွတဲ့ မူရင္းေဒသမွာပဲ မဲစာရင္းပါ ပါ့မယ္။ ဒါက မဲစာရင္းျပဳစုတဲ့ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းပါ။ အခု အေျခခံမဲဆႏၵရွင္စာရင္းေတြ ေကာက္ယူရာမွာ သက္ဆိုင္ရာ မဲဆႏၵနယ္ ေတြမွာရိွတဲ့ ေနရင္းမဲဆႏၵရွင္ေတြသာ စာရင္းေကာက္ယူထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရႊ႕ေျပာင္းတဲ့သူေတြ လတ္တစ္ေလာမွာ မပါေသးပါဘူး။ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္တဲ့သူေတြ မဲစာရင္းပါဖို႔က ခဏ တစ္ျဖဳတ္ ေဆး႐ံုတက္ရတာတို႔၊ ေက်ာင္းတက္ရလို႔ သြားရတာမ်ိဳး၊ သာေရးနာေရးနဲ႔ သြားရတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး လုပ္ငန္းေတြေၾကာင့္ အိမ္ေထာင္စုဇယားလည္း မေရႊ႔ဘူး ေျပာင္းေရြ႕ေနထိုင္တာ ၾကာၿပီဆိုရင္ သူတို႔ မဲစာရင္းထည့္ႏိုင္ဖို႔ ဥပဒေ နည္းဥပေဒေတြ ရိွပါတယ္။

ဥပေဒပုဒ္မ ၄၅ နဲ႔ နည္းဥပေဒ ၂(ဆ) မွာဘယ္လို လူမ်ိဳးေတြဆိုတာကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုထားပါတယ္။ သူတို႔ေတြကို မဲစာရင္းထည့္ေပးတဲ့ နည္းကေတာ့ နည္းဥပေဒ ၁၀ အရလုပ္ပါတယ္။ ဥပေဒအရ လုပ္တဲ့အခါမွာ ရက္ေပါင္း ၁၈၀ လအားျဖင့္ ၆လနဲ႔ အထက္ေနထိုင္သူေတြက သူရဲ႕ မူလအခြင့္အေရးအရ ေနထိုင္တဲ့ အရပ္မွာ မဲေပးခြင့္ရိွတယ္။ မူရင္းေဒသမွာပဲ မဲစာရင္းပါမယ္။ သို႔ေသာ္ လည္းပဲ ကိုယ့္ေဒသမျပန္ႏိုင္ပဲ ေရာက္ရိွေနတဲ့ေနရာမွာ မဲေပးႏိုင္ဖို႔လည္း စီစဥ္ေပးတယ္။

ဒါကိုေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ဘယ္ေန႔လုပ္မယ္လို႔ ေၾကျငာၿပီးရင္ သူတို႔ကိုယ္တိုင္က ဘယ္မွာမဲေပးမလဲ ေရြးခ်ယ္ရမယ္။ ေရာက္တဲ့ ေနရာမွာပဲ ေပးမလား၊ ကိုယ္ေဒသမွာပဲ မဲေပးမလားကို ေရြးခ်ယ္ပါ။ မူလေနရာကို ျပန္မယ္ဆိုရင္ မဲစာရင္းမွာ ပါၿပီးသား။ ေရာက္ေနရာမွာပဲ မဲေပးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ နည္းဥပေဒ ၁၀အရ မဲစာရင္း ထည့္သြင္းခြင့္ရိွပါတယ္။ အဲလိုထည့္မယ္ဆိုရင္ ပံုစံ ၃(က) နဲ႔ ေရာက္ရာမွာ မဲေပးလိုေၾကာင္း ေလ်ာက္ထားရပါတယ္။

အဲဒီလို ေလွ်ာက္တာက ႏိုင္ငံ၀န္ထမ္းဆိုရင္လည္း သက္ဆိုင္ရာ ဌာနတာ ၀န္ခံ၊ ကုမၸဏီဆိုလည္း သက္ဆိုင္ရာ တာ၀န္ခံက၊ သာမန္ေနထိုင္သူေတြ ဆိုရင္ ေရာက္ရိွရာေနရာရဲ႕ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးက သူတို႔က ၆ လထက္မနည္း ေနပါတယ္ဆိုတဲ့ ပံုစံ ၃(က) နဲ႔တင္လိုက္ရင္ အဲဒီမွာ မဲစာရင္းပါပါမယ္။ အဲဒီလိုပါၿပီဆိုရင္ ရပ္ေက်း ေကာ္မရွင္က သက္ဆိုင္ရာ ၿမိဳ႕နယ္ကိုတင္ျပၿပီး၊ ၿမိဳ႕နယ္က သူရဲ႕မဲစာရင္းကို ပယ္ဖ်က္ခိုင္းတယ္။ အဲဒီေတာ့ သူရဲ႕မဲစာရင္း ၂ေနရာပါတာလည္း မရိွေတာ့ပါဘူး။ ဒီမွာမဲစာရင္းပါၿပီဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔ မဲေပးလို႔ ရသြားပါၿပီ။ အဲဒီလိုေလ်ာက္ဖို႔ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ ေနာက္အက်ဆံုး တစ္လႀကိဳ ေလ်ာက္ရပါတယ္။ သူေလွ်ာက္ရမွာက ေရြးေကာက္ပြဲ ေၾကျငာလိုက္တဲ့ ရက္ကေန မက်င္းပမီ တစ္လဆိုတဲ့အတြက္ အခ်ိန္အားျဖင့္ ၂လေက်ာ္ ၂ လနီးပါး ရပါတယ္။ အဲဒီအတြင္းေလ်ာက္ထားမွ ေဆာင္ရြက္ေပးလို႔ ရပါတယ္။

အေမး။ ။ ဧည့္စာရင္းတိုင္ထားတဲ့ ရက္ေပါင္း ၁၈၀ေနထိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္အထား ပါရမယ္ဆိုေတာ့ တစ္ခ်ိဳ႔ က်ဴးေက်ာ္လို႔ ယူဆၿပီး ဧည့္စာရင္းမေပး သူေတြ၊ ဧည့္စာရင္းမရတဲ့၊ ႏိုင္ငံေရး တက္ႀကြလႈပ္ရွားသူေတြ က်ေတာ့ေကာ သူတို႔ ဘယ္လိုမဲစာရင္းမွာ ပါႏိုင္မလဲ။ အဓိက ေရႊ႔ေျပာင္းေနထိုင္ၾကသူေတြထဲ မွာ သူတို႔ေတြ အေရအတြက္က သန္းခ်ီရိွေနတဲ့အတြက္ ဘယ္လိုမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ပါသလဲခင္ဗ်။

အေျဖ။ ။ ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္မွာကေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ေရာက္ေနတဲ့ေနရာက ရပ္ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရး႐ံုးရဲ႕ ေထာက္ခံခ်က္ေတာ့ လိုပါတယ္။ အဲဒီေထာက္ခံခ်က္ဟာ အဓိက ရက္ေပါင္း ၁၈၀ေက်ာ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ ေထာက္ခံခ်က္ပါပဲ။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သက္ဆိုင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရေတာ့ ဧည့္စာရင္း နဲ႔ တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးတာေတာ့ ရိွခ်င္လည္း ရိွမယ္။

ဧည့္စာရင္းေပးတာ မေပးတာကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက ကိစၥျဖစ္တဲ့အတြက္ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ေတာ့ ဒီဟာကို တစ္စံုတစ္ရာ ေ၀ဖန္ၿပီး မေျပာခ်င္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ငန္းၾကီးက အမ်ိဳးသားေရးလုပ္ငန္းႀကီးလည္း ျဖစ္တယ္ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္း ဌာနဆိုင္ရာ အသီးသီးနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္လည္း ရိွပါတယ္။ 

အဲဒီျဖစ္စဥ္ေတြအတိုင္းမွာ ရပ္ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးေတြက သူ႔လုပ္ထံုးလုပ္ နည္းေတြအတိုင္း ဧည့္စာရင္း မေပးတာတို႔၊ ေထာက္ခံခ်က္ မေပးတာတုိ႔ ရိွပင္ရိွႏိုင္ေပမယ့္ တစ္ကယ့္ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ငန္းမွာေတာ့ ကိုယ္တို႔ေကာ္ မရွင္က အစိုးရအဖြဲ႔ရဲ႕ အေထြေထြ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဦးစီးဌာနနဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွာပါ။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ရပ္ေက်းရဲ႕ ေထြအုပ္စာရင္း ကပင္ ရပ္ေက်း ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရဲ႕ အတြင္းေရးမွဴးျဖစ္တယ္။

အဲဒီေတာ့ သူက ဒီတာ၀န္ကို ေရွာင္လႊဲလို႔ မရပါဘူး။ အမွန္တစ္ကယ္ ေရာက္ရိွေနထိုင္တဲ့ သူေတြလည္း ျဖစ္ေနတယ္ဆိုရင္ အေၾကာင္းအမ်ိဳး မ်ိဳးျပၿပီး ေထာက္ခံခ်က္မေပးဘူး ဆိုတာမ်ိဳး မရိွေစရပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခု ကလည္း လုပ္ငန္းတစ္ခုခုနဲ႔ ရိွတဲ့သူေတြဆိုရင္လည္း ရပ္ေက်းက မေထာက္ခံဘူးဆိုရင္လည္း သူ႔ရဲ႕ လုပ္ငန္းတာ၀န္ခံက ရက္ေပါင္း ၁၈၀ေက်ာ္ပါၿပီဆိုတာကို ေထာက္ခံခ်က္ ေပးမွာပါ။ အဲဒီလိုေပးထားတာကိုပဲ ရပ္ေက်းက အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ျပၿပီး မေထာက္ခံႏိုင္ဘူး ဆိုတဲ႔ ျဖစ္စဥ္မ်ိဳးေတာ့ ျဖစ္လာစရာမရိွပါဘူး။ မျဖစ္ေအာင္လည္းၾကတ္မတ္ၿပီး ေဆာင္ရြက္သြားမွာပါ။

အေမး။ ။ ျပည္တြင္း ေရႊ႔ေျပာင္းေနသူေတြ မဲစာရင္းဖ်က္မွာ ထည့္မွာေတြကို လြယ္ကူေအာင္လုပ္ႏိုင္ဖို႔ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ဘာေတြ လုပ္ေပးေနလဲ ဆိုတာကို ရွင္းျပေပးပါဦး ခင္ဗ်။

အေျဖ။ ။ သာမန္အားျဖင့္ ရက္ေပါင္း ၁၈၀ေက်ာ္ ေရြ႕ေျပာင္းေနထိုင္တ့ဲ သူေတြနဲ႔ပက္သက္ၿပီး ေရာက္ရာေနရာမွာ မဲေပးဖို႔အတြက္ ပံုစံ ၃(က)နဲ႔ ေလွ်ာက္ပါတယ္။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ဟုိကိုသြားၿပီး ဖ်က္စရာမလိုပါဘူး။ ေလွ်ာက္ထားတာ ရက္ေပါင္း ၁၈၀ေနထားတာလည္း မွန္ရင္ ဒီကေကာ္ မရွင္က မဲစာရင္းကို ထည့္ေပးမွာပါ။ ထည့္ၿပီးတာနဲ႔ ေကာ္မရွင္ကပဲ သူ႔မူရင္းေဒသမွာရိွတဲ့ ေလွ်ာက္လႊာပါ မူရင္းေနရာကို လွမ္းအေၾကာင္းၾကား ၿပီးေတာ့ ဖ်က္တာပါ။ ဒါက ဥပေဒပါ ပံုစံေတြနဲ႔ စာရြက္ေတြေပၚမွာ လုပ္တာပါ။ ကြန္ပ်ဴတာစနစ္နဲ႔က အခုအေျခခံမဲစာရင္း ေတြကို ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ေတြမွာ ျပင္တာဆင္တာေတြ လုပ္ေနၾကတယ္။

အဲဒါေတြၿပီးလို႔ ေနျပည္ေတာ္က အဓိက အခ်က္အလက္စုေဆာင္းရာ ေနရာကို ပို႔ၿပီးတဲ့အခါ လူနဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ဟာျဖစ္တဲ့အတြက္ ႏွစ္ခုထပ္ေနတာ ေတြရိွ ေနႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကို ျပၿပီး ႏွစ္ေနရာမွာ ပါေနရင္ ဘယ္မွာ မဲေပးမွာလဲဆိုတာကို ကာယံကံရွင္ကို ဆက္သြယ္ၿပီး ျပင္တာေတြလုပ္မယ္။

ဒါေတြလုပ္ၿပီးသြားရင္ေတာ့ အခုေဆာ့ဖ္ဝဲလ္ တစ္ခုသြင္းေနပါၿပီ၊ အြန္လိုင္းကေန မဲစာရင္းေတြၾကည့္ႏိုင္ဖို႔ပါ။ အမည္နဲ႔ မွတ္ပံုတင္ ႐ိုက္လိုက္တာနဲ႔ ၾကည့္လို႔ရမယ္၊ အဲဒီထက္ အေသးစိတ္ ဘယ္မဲ႐ံုမွာ မဲေပးရမယ္ဆိုတဲ့အထိ ေဆာ့ဖ္ဝဲလ္လုပ္ေနတယ္။ ဒါကိုေတာ့ စမ္းသပ္တုန္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေအာင္ျမင္သြားရင္းေတာ့ ႏိုင္ငံတကာကေရာ၊ ျပည္တြင္းကေရာ သိေအာင္ခ်ျပရွင္းလင္း ပညာေပးမွာပါ။

အေမး။ ။ အဲဒီေဆာ့ဖ္ဝဲလ္ကုိ အသံုးျပဳႏုိင္ရင္ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြ အတြက္ ဘယ္ေလာက္ အက်ိဳးရွိမလဲ။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲအမွီ အသံုးျပဳႏိုင္ဖုိ႔ေရာ ျပင္ဆင္ထားသလားဗ်။

အေျဖ။ ။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အသံုးျပဳႏိုင္ေအာင္ က်ိဳးစားၿပီးလုပ္ေနပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဆာ့ဖ္ဝဲလ္က ျပႆနာမရွိဘူး။ ဒါေပမယ့္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး မွာရွိတဲ့ မဲစာရင္းေတာင္းဆိုလႊာ၊ ကန္႔ကြက္လႊာေတြ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ၿပီးမလဲ ဆိုတာ ရွိပါေသးတယ္။ အခုဆိုရင္ေတာ့ မဲစာရင္းေတြကို ပထမအႀကိမ္ ေၾကညာၿပီးပါၿပီ။ ဒုတိယအႀကိမ္ လိုပါေသးတယ္။ ဒုတိယ အႀကိမ္က ေမလ ၂၅ ရက္ ေၾကညာမယ္။ တတိယ အႀကိမ္က ဇြန္ ၈ ရက္လုပ္ပါမယ္။ စတုတၳအႀကိမ္က ဇြန္ ၂၂ ထင္တယ္ အဲဒီေလာက္မွာ လုပ္ဖို႔ရွိပါတယ္။ ဇြန္လ ကုန္ေလာက္မွာ မဲစာရင္းေတြ ေၾကညာၿပီးမယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ဇြန္လ ကုန္ေလာက္ေၾကညာၿပီးရင္ ဇူလိုင္လမွာ clean လုပ္တာေတြ ၿပီးသြားႏုိင္ ပါတယ္။

ၿပီးသြားလို႔ရွိရင္ ၾသဂုတ္ ဝန္းက်င္မွာ မိန္းဆာဗာထဲကို တစ္ႏုိင္ငံလံုးက မဲစာရင္းေတြ ေရာက္မွာပါ။ အဲဒီထဲမွာ Clean လုပ္တာေတြ ဘာေတြၿပီး ရင္၂၀၁၅ေရြးေကာက္ ပြဲအမွီေတာ့ ေဆာ့ဖ္ဝဲလ္က တပ္ထားပါၿပီး သံုးလည္း စမ္းသံုးေနပါၿပီ။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕နယ္ထဲမွာ မဲစာရင္းေၾကညာၿပီးတဲ့ ၿမိဳ႕နယ္ေတြက မဲစာရင္းေတြလည္း အြန္လိုင္းမွာ တက္ၾကည့္ႏုိင္ေအာင္ လုပ္ထားပါၿပီ။ ဒီေဆာ့ဖ္ဝဲလ္က တပ္ထားေပမယ့္ ျပည္သူကိုအသိပညာေပးတာေတြ မလုပ္ရေသးပါဘူး။

ဘာလို႔လဲဆိုရင္ ၿမိဳ႕နယ္နည္းနည္းေလးပဲ လုပ္ၿပီးေသးတဲ့ အတြက္ျဖစ္ပါ တယ္။ ေဆာ့ဖ္ဝဲလ္ ေအာင္ျမင္သြားၿပီဆိုရင္ ျပည္သူကို အသိပညာေပး လုပ္ငန္းေတြလုပ္ၿပီး ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို မွီႏိုင္မယ္လို႔မွန္းထားပါတယ္။ ေရြ႕ေျပာင္း မဲဆႏၵရွင္ေတြမွ မဟုတ္ပါဘူး။ တစ္ျပည္လံုး မဲဆႏၵရွင္ေတြ အတြက္ အက်ိဳးရွိပါတယ္။ အခုမဲစာရင္း ကပ္ပါတယ္။ လာၾကည့္ပါလို႔ CSO ေတြနဲ႔  ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေပမယ့္ လာၾကည့္တဲ့သူ နည္းပါတယ္။ အဲေတာ့ လာၾကည့္စရာ မလုိဘဲ တကယ္လို႔သာကြန္ျပဴတာသြင္းတာၿပီးသြား လို႔ရွိရင္ မိမိလက္ထဲမွာ ရွိတဲ့ ဟန္းဖုန္း၊ ကြန္ျပဴတာ အစရွိတာေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္လိုက္လို႔ရွိရင္ ကိုယ္ဟာ ဘယ္ၿမိဳ႕နယ္ထဲမွာ ပါေနတယ္ဆိုတာကို သိသြားပါလိမ့္မယ္။ သိသြားရင္ သူသည္ ေရႊ႕ေျပာင္းမဲဆႏၵရွင္ဆိုရင္ မိမိရဲ႕ ေဒသမွာ မိမိပါေနတယ္။ ဟိုမွာျပန္မေပးႏိုင္ရင္လည္း ဒီမွာပဲ ေပးမယ္ဆို တာကို သူျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ဆံုးျဖတ္ႏုိင္မယ္။

အေမး။ ။ တကယ္လို႔မ်ား ဧည့္စာရင္းမတိုင္ဘဲ နဲ႔ ရပ္ကြက္ထဲမွာ ေနတာ ရက္ေပါင္း၁၈၀ ေနတာကို ေကာ္မရွင္ထဲမွာ ပါတဲ့သူက သိေနတယ္ဆိုရင္ သူ႕ရဲ႕ေထာက္ခံခ်က္ တစ္ခုတည္းန႔ဲမ်ား မဲထည့္ႏိုင္ခြင့္ရွိမလား။

အေျဖ။ ။ ဒါကေတာ့  ဥပေဒနည္းဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္ေတြ ရွိတဲ့အတြက္ ဒါကိုေတာ့ေက်ာ္လႊားလို႔မရ ႏိုင္ပါဘူး။ ရပ္ကြက္ေတြမွာ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ရွိပါတယ္။ ခုနကေျပာသလို ဒီ ေထြအုပ္စာေရးဟာလည္း ေကာ္မရွင္ အတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ရပ္ေက်းမွာလည္း ရပ္မိ ရပ္ဖ အဖြဲ႔ဆိုတဲ့ အဖြဲ႔ေတြရွိပါတယ္။ အားလံုးက ဝိုင္းႀကီးခ်ဳပ္စနစ္နဲ႔ ထိန္းေက်ာင္းတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ရပ္ကြက္က ေျပာေနၿပီးေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးက ငါမေထာက္ခံဘူးလို႔ေတာ့ ေျပာလို႔မရပါဘူး။ အဲဒီလိုဆိုရင္ေတာ့ သူဟာဥပေဒမဲ့လုပ္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သူ႔ကို တိုင္ၿပီးေတာ့ ျဖဳတ္ျပစ္႐ံုပဲရွိတယ္။ ကိုယ္ကေတာ့ ဒီလို ပဲျမင္ပါတယ္။

အေမး။ ။ ရပ္ကြက္အုပ္ေရးမွဴး၊ အတြင္းေရးမွဴး ၊ရပ္ကြက္ အေထာက္အကူျပဳ အဖြဲ႔ေတြ အားလံုးရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မူတည္ၿပီး စဥ္းစားရမယ့္ သေဘာ ရွိေနတာလား။

အေျဖ။ ။ ဒါကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ငန္းဆိုတာကေတာ့ အားလံုး state holder အားလံုးက ပူးေပါင္းညိႇႏိႈင္းၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနရတာပါ ဒီအဖြဲ႔ေတြ အားလံုးဟာ တိုင္ပင္ၿပီးဆံုးျဖတ္ရတာျဖစ္သလို တစ္ဖက္ကလည္း ႏိုင္ငံေရး ပါတီ၊ လူမႈ အဖြဲ႔အစည္းေတြလည္းရွိတယ္။ အမွန္တကယ္ ရက္ေပါင္း ၁၈၀ ေက်ာ္ေနထိုင္ရဲ႕ သားနဲ႔ မေထာက္ခံဘူးဆိုရင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးက ဝိုင္းသမ ခံရမွာပဲရွိပါတယ္။ ဥပေဒ နည္းဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္အရေတာ့ သူရဲ႕ ေထာက္ ခံခ်က္ ကေလးကေတာ့ လိုေနတာျဖစ္ပါတယ္။

အေမး။ ။ မဂၤလာဒံု က မဲစာရင္းမွာ ႏိုင္ငံသားျဖစ္သူေတြ၊ သံုးေခါက္ခ်ိဳး ကတ္ကိုင္တဲ့သူေတြ ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဘယ္လိုမ်ိဳး အသိအမွတ္ျပဳကတ္နဲ႔ မဲေပး ပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုၿပီး ဆံုးျဖတ္ထားတာမ်ား ရွိပါေသးလား။

အေျဖ။ ။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၆မွာ။ မဲေပးပိုင္ခြင့္ အရည္အခ်င္းထဲမွာ ၆(ခ) က ခုနားကေျပာတဲ့ သက္ဆိုင္ရာ မဲဆႏၵနယ္ရဲ႕ မဲေပး ပိုင္ခြင့္စာရင္းမွာ ပါ၀င္သူ။ ၆(က) ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ စတင္က်င္းပမယ့္ေန႔မွာ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ၿပီးတဲ့ ႏုိင္ငံသား၊ ျပဳႏိုင္ငံသား၊ ဧည့္ႏုိင္ငံသားနဲ႔ ယာယီသက္ ေသခံလက္မွတ္ ကုိင္ေဆာင္သူလို႔ပါပါတယ္။ ယာယီ သက္ေသခံလက္မွတ္ ကိုင္ေဆာင္သူ ကိစၥကေတာ့ သမၼတႀကီးကလည္း အမိန္႔ေၾကာ္ညာစာထုတ္ၿပီး ပယ္ဖ်က္ၿပီးပါၿပီ။

လႊတ္ေတာ္ကလည္း ဥပေဒျပင္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေနပါၿပီ။ ယာယီသက္ေသခံ လက္မွတ္ ကိုင္ေဆာင္သူေတြကေတာ့ မဲေပးခြင့္ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ႏိုင္ငံသား၊ ျပဳႏိုင္ငံသား၊ ဧည့္ႏိုင္ငံသားပါ အဲဒီသံုးမ်ိဳးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ကတ္ျပားနဲ႔ ဆံုးျဖတ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႕ေရြးေကာက္ပြဲမွာ တစ္ခါတစ္ရံမွာ မွတ္ပံုတင္ေတာင္မရွိတဲ့သူလည္း ဒို႔ႏိုင္ငံသားမွန္ရင္ ပါပါတယ္။ ဥပေဒမွာ ျပဌာန္းတာကလည္း ႏိုင္ငံသားကတ္ရွိတဲ့သူ၊ သံုးေခါက္ခ်ိဳးကိုင္တဲ့ သူလို႔မပါပါဘူး။ ႏိုင္ငံသား၊ ဧည့္ႏိုင္ငံသာ၊ ႏိုင္ငံသားျပဳခြင့္ ရသူျဖစ္တဲ့ သူကို ဆႏၵမဲေပးခြင့္ျပဳထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ရသူ အျဖစ္ မဆံုးျဖတ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေန မ်ိဳးေပၚေပါက္ရင္ေတာ့ နည္းဥပေဒအရ ေကာ္မရွင္က မဆံုးျဖတ္ႏိုင္ရင္ အဲဒီကတ္တစ္ခုခုကို ေတာင္းၿပီး စစ္ေဆးႏိုင္တယ္ဆုိတဲ့ ေဖာ္ျပခ်က္ပါပါတယ္။ ဒါက မေသခ်ာရင္ေတာ့ ကတ္ျပားျပပါ ေသခ်ာရင္ေတာ့ ထည့္ကို ထည့္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘာပဲကိုင္ထားကိုင္ထား သူသည့္ ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသား၊ ဧည့္ႏုိင္ငံသား၊ ႏိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရသူဆိုရင္ မဲစာရင္းထဲကို ပါကိုပါရမွာျဖစ္ပါတယ္။

အေမး။ ။ ႏိုင္ငံသား၊ ဧည့္ႏိုင္ငံသား၊ ျပဳႏိုင္ငံသား ဆိုတဲ့ အရည္အခ်င္းကို ဘယ္လိုမ်ိဳးနဲ႔ ဆံုးျဖတ္လဲခင္ဗ်။

အေျဖ။ ။  အဓိကေတ့ာ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ အရပဲ ဆံုးျဖတ္ပါတယ္။ ဆံုးျဖတ္တဲ့အခါ ဘယ္ဥပေဒကို အကိုးအကားျပဳရလည္းဆိုေတာ့ ၁၉၈၂ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ဥပေဒကို အကိုးအကားျပဳရပါတယ္။ အဲဒီလို အကိုးအကား ျပဳတဲ့ အခါမွာ ေကာ္မရွင္၊ ဆပ္ေကာ္မရွင္ အသီးသီးဖြဲ႔စည္းထားတာက အမ်ားယံုၾကည္ေလးစားရတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေျခာက္ဦး ဌာနဆုိင္ရာ၀န္ထမ္း ကိုးဦးပါတယ္။ အဲဒီဌာနဆုိင္ရာ ၀န္ထမ္းကိုးဦးထဲမွာ သက္ဆိုင္ရာ အဆင့္ရွိတဲ့ လ.၀.ကဦးစီးမွဴးက အဖြဲ၀င္ပါပါ တယ္။ သူတို႔ဆီကလည္း လိုအပ္ေနတဲ့ အေထာက္အထား ရွိရင္လည္းေျဖရွင္းေပး ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္းပဲ မွတ္ပံုတင္မရွိေသးတဲ့ ႏိုင္ငံသားေတြလည္းရွိေနရင္ ရပ္ကြက္ေက်းရြာ အေထာက္အကူျပဳ အဖြဲ႔အစည္းက ေထာက္ခံခ်က္ရရင္ မဲစာရင္းထဲမွာ ေပးပါတယ္။ သာမာန္အားျဖင့္ ႏိုင္ငံသားေတြ မဲေပးခြင့္ ဆံုး႐ွံဴးတာ မရွိပါဘူး။ တစ္စံုတစ္ေယာက္က သူဟာ ႏိုင္ငံျခားသားအျဖစ္ ခံယူထားပါတယ္ ဆိုတာ အေထာက္အထားေတြနဲ႔ တင္ျပလာမွသာ သူသည္ မဲေပးဖို႔ အႏၱာရယ္ရွိတာ ပါ။ အဲဒီလုိ ကန္႔ကြက္တဲ့ေနရာမွာ ႏုတ္နဲ႔ ကန္႔ကြက္ လို႔မရပါဘူး။ အေထာက္အထားနဲ႔ ေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သာမာန္ အားျဖင့္ တို႔ႏိုင္ငံသားေတြဟာ ကတ္ျပားရွိရွိမရွိ မဲစာရင္းထဲမွာ ပါ၀င္ခြင့္ မဆံုး႐ံႈးႏိုင္ပါဘူး။

Mizzima - News in Burmese