ေရြးေကာက္ပြဲအႀကိဳ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ AI စိုးရိမ္

က်င္းပမယ္လို႔ ေျပာဆိုထားတဲ့ ျမန္မာ့ေရြးေကာက္ပြဲ နီးကပ္လာခ်ိန္မွာပဲ သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ သတင္း ဌာနေတြကို အစိုးရက တရားစြဲဆိုမႈေတြ၊ ေထာင္ခ်တာေတြလိုမ်ိဳး ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ပိုၿပီး တိုးလာေနတယ္ လို႔ ႏုိင္ငံတကာ အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ႀကီး Amnesty International က သတိေပး ေျပာဆိုလုိက္ပါတယ္။

ဒီလုိ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြ စိုးရိမ္စိတ္ျဖစ္ ေစၿပီး၊ လြတ္လပ္စြာ သတင္းေရး သား ေဖာ္ထုတ္မႈကို အတားအဆီး ျဖစ္ေစတယ္လို႔လည္း AI အဖြဲ႔ႀကီးက ေ၀ဖန္လုိက္ပါတယ္။ ပြင့္လင္း လြတ္ လပ္ခါစ ျမန္မာ့မီဒီယာ အသိုင္းအ၀ိုင္းအတြင္း ဖမ္းဆီး ေထာင္ခ်ခံရမႈေတြ ေၾကာင့္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေရးသားမႈကို ဘယ္ေလာက္ ႐ိုက္ခတ္မႈ ရွိေနပါသလဲ ဆိုတာကိုေတာ့ မသိဂႌထိုက္ က စုစည္း တင္ျပထားပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရဟာ ႏုိင္ငံရဲ႕အေရးပါတဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ နီးလာခ်ိန္မွာ သတင္း ေထာက္ေတြနဲ႔ သတင္းဌာန ေတြကို ျခိမ္းေျခာက္၊ အေႏွာင့္အယွက္ေပး၊ ေထာင္ခ် တာေတြ လုပ္ၿပီး မီဒီယာကို တိုးၿပီး ကန္႔သတ္ ကိုင္တြယ္လာခဲ႔ တယ္လို႔ ဒီလ ၁၇ ရက္ေန႔ ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ ထုတ္ျပန္တဲ႔ အစီရင္ခံစာမွာ ႏုိင္ငံတကာ အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ႀကီး Amnesty International က ေျပာဆိုလုိက္ ပါတယ္။ AI အဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕ အေရွ႕ေတာင္ အာရွဆိုင္ရာ သုေတသန ဌာနမွဴး Rupert Abbott က အခုလို ေျပာပါတယ္။

“ေရြးေကာက္ပြဲမွာ သတင္းေထာက္ေတြရဲ႕ အခန္းက႑က အေရးႀကီးပါ တယ္။ ျပည္သူေတြ ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ရမယ့္ အေျခအေနကို ပိုၿပီး သိရွိနားလည္ေစဖို႔ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ပိုၿပီး ရေစဖို႔ အ ေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ကာလအတြင္းမွာ သတင္းေထာက္ေတြရဲ႕ အခန္းက႑နဲ႔ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္က သိပ္ကို အေရးႀကီး ပါတယ္။”

ေရြးေကာက္ပြဲ နီးကပ္လာခ်ိန္မွာဘဲ ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္မႈေတြ ကေတာ့ တိုးလာေနတယ္လို႔ ျပည္တြင္း မီဒီယာအသိုင္းအ၀ိုင္းကလည္း ေျပာပါတယ္။  သတင္းေရးသား ေဖာ္ျပမႈေၾကာင့္ ေထာင္ခ်ခံခဲ႔ရ တဲ႔ ျမန္မာ ပိုစ္႔နဲ႔ ျမန္မာပိုစ္႔ ဂလိုဘယ္လ္ရဲ႕ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ကိုသန္းထိုက္သူ ကေတာ့ လက္ရွိ ျပည္တြင္း မီဒီယာ ေလာက အေျခအေနကို အခုလို ေျပာပါတယ္။

“ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္တုန္းကလည္း၊ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ CEO ကစလို႔ ျဖန္႔ခ်ိေရး၀န္ထမ္းအဆံုး ၁၁ ေယာက္ တိတိ တရားစြဲထားတယ္။ ၿပီးေတာ့ Eleven ကိုလည္း စြဲထားတယ္။ စြဲထားတဲ့အျပင္ကိုမွ Eleven ကို စြဲထားတဲ့ အမႈအေၾကာင္းေတြ ေရးလို႔ဆိုၿပီးေတာ့မွ ထပ္စြဲတယ္လို႔လည္း ၾကားရတယ္။ အဲေတာ့ မီဒီယာကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္နဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲနီးတဲ့အခ်ိန္မွာ လုပ္ေနၿပီလို႔ပဲ ေျပာရေတာ့မွာေပါ့။ က်ေနာ္တုိ႔ကို ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်တဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ကို ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်တာက ေတာ့ ဒီတပ္မေတာ္သား လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဗိုလ္မွဴးသိန္းေဇာ္နဲ႔ ျဖစ္ၾကတယ္ဆုိေပမဲ့ အဲဒီမတုိင္ ခင္ကတည္းကိုက က်ေနာ္တုိ႔မွာ ဖိအားအမ်ိဳး မ်ိဳးနဲ႔ ႀကံဳခဲ့ရၿပီးလည္းျဖစ္တယ္။ ဥပမာ၊ က်ေနာ္တုိ႔ ငွားရမ္းေန ထုိင္လုပ္ ကိုင္တဲ့ ရဲ၀န္ထမ္း အေဆာက္အအုံေတြကို အတင္းအက်ပ္ ဖ်က္သိမ္းၿပီး ေတာ့မွ ခ်က္ျခင္း ဒီတပတ္အတြင္း ေျပာင္းေပးဆုိတာမ်ိဳးေတြ ဖိအားေပး တယ္။ ရဲခ်ဳပ္ ေက်ာ္ေက်ာ္ထြန္းကိုယ္တုိင္ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက လာစစ္ၿပီးေတာ့ မွ က်ေနာ္တုိ႔ကုိ အေဆာက္အအုံဌာနကို ေျပာင္းေရႊ႕ေအာင္လို႔ ဖိအား အတင္းအက်ပ္ ေပးတဲ့ဟာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒါကေတာ့ အလံေဇာက္ထုိးကိစၥ ေရးတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့မွ ဒီမွာတာ၀န္ရွိတဲ့သူေတြ ဒါ တုိင္းျပည္ရာထူးကေန ႏႈတ္ထြက္ဖုိ႔ေတာင္ သင့္တယ္ဆုိတဲ့ပံုစံမ်ိဳး ေရးတဲ့အေပၚမွာ အဲ့ဒါရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲေပါ့ က်ေနာ္တုိ႔အေပၚမွာ အဲဒါမ်ိဳး လုပ္ခဲ့ပါတယ္။”

ျပည္တြင္းမီဒီယာေလာကဟာ ဆယ္စုႏွစ္ေတြနဲ႔ခ်ီၿပီး “စာေပကင္ေပတိုင္” လို႔ေတာင္ နာမည္ႀကီးခဲ့တဲ့ အစိုးရရဲ႕ စာေပစိစစ္ေရးေအာက္မွာ ႐ုန္းကန္ခဲ့ၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အရပ္သားအစိုးရ အေျပာင္းမွာေတာ့ ေန႔စဥ္ထုတ္သတင္းစာ ထုတ္ေ၀ခြင့္ေတြ ျပန္ရၿပီး၊ တစိတ္တပိုင္း လြတ္လပ္မႈ ရွိလာခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း အစိုးရကို ေ၀ဖန္ေထာက္ျပတဲ့ သတင္းေတြ ေဖာ္ျပမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အစိုးရဘက္က တရားစြဲဆိုမယ့္ ေထာင္ခ်မယ့္ အေရးကို စိုးရိမ္ေနၾကရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာပိုင္တို႔နဲ႔ တရားရင္ဆိုင္ ရမယ့္အေရး စိုးရိမ္ခ်က္ေၾကာင့္ Self-Censorship လို႔ေခၚတဲ့ ကိုယ့္ဘာသာ ဆင္ဆာတည္းျဖတ္ ေရးသားလာၾကရတယ္လို႔လည္း AI အဖြဲ႔ႀကီးက Rupert Abbott က ေျပာပါတယ္။

“သတင္းေထာက္ေတြဟာ ကိုယ့္ဘာသာ ဆင္ဆာျဖတ္လာၾကပါတယ္။ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့တဲ့ သတင္းေထာက္တခ်ိဳ႕ ေျပာတဲ့စကားကို တုိက္႐ိုက္ျပန္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျပႆနာ မတက္ေအာင္ ၾကည့္ေရးေနရတယ္ဆို တာပါပဲ။ အခ်ိန္မေရြး တရားစြဲခံရမယ့္ အႏၱရာယ္ကလည္း ရွိေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တကယ္လို႔မ်ား ႏုိင္ငံေရးအေျခအေန ေျပာင္းသြားခဲ့ရင္လည္း သူတို႔ အရင္က ေရးခဲ့သားခဲ့တာေတြကို ျပန္ေျပာင္း ေကာက္ယူၿပီး အေရးယူခံရ မယ့္ အေရးကိုလည္း စုိးရိမ္ေနၾကတာပါ။”

ျမန္မာႏုိင္ငံက သတင္းေထာက္ေတြဟာ စစ္တပ္အေၾကာင္း၊ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္မႈနဲ႔ ရခုိင္ျပည္ နယ္က ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဘဂၤါလီတို႔အေရး အပါအ၀င္ ေရးသား ေဖာ္ျပရင္ ျပႆနာ တက္ႏုိင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာ ေတြကို သိရွိနား လည္ထားၾကတယ္လုိ႔လည္း AI အဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕ အေရွ႕ေတာင္အာရွဆိုင္ရာ သုေတသနမွဴးက ေျပာပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္တုန္းက စစ္တပ္လက္ခ်က္နဲ႔ အလြတ္သတင္းေထာက္ ကိုပါႀကီး (ေခၚ) ကိုေအာင္ေက်ာ္ႏုိင္ အသတ္ခံခဲ့ရတာကိုလည္း AI အဖြဲ႔ႀကီးက ေထာက္ျပထားပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေရြးေကာက္ပြဲနီးလာခ်ိန္ ႏုိင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းအေနနဲ႔ သတိရွိၾကဖို႔ တိုက္တြန္းေနပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္ကာလဟာ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ေပးထားတဲ့ကတိေတြကို လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ တိုက္တြန္းရ မယ့္ အခ်ိန္အခါေကာင္းလည္း ျဖစ္တယ္လို႔ AI အဖြဲ႔ႀကီးက ေျပာဆိုထား ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲကိုေတာ့ ဒီႏွစ္ကုန္ပိုင္းမွာ က်င္းပပါမယ္လု႔ိ အစိုးရက ကတိေပးထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ့္ရက္ကို ေတာ့ အတိအက် မထုတ္ျပန္ႏုိင္ေသးပါဘူး။ ပါတီမွတ္ပံုတင္ေရး လုပ္ငန္း ေတြ မၿပီးေသးသလို၊ မဲစာရင္းျပဳစုမႈမွာလည္း အမွားအယြင္း မစင္ေသးတဲ့ အေနအထား ျဖစ္ပါတယ္ရွင္။

VOA