အေမရိကန္ရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒသစ္ အလုပ္ျဖစ္ရဲ႕လား

ျမန္မာကို ဖိအားေပးျခင္းထက္ စိန္ေခၚမႈမ်ားကုိ လက္တဲြကူညီျခင္းျဖင့္ ေရွ႕ဆက္သြားမည္ဟု ျမန္မာ-အေမရိကန္ဆက္ဆံေရးကုိ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂြၽန္ကယ္ရီက ပံုေဖာ္ေျပာၾကားသြားၿပီျဖစ္ သည္။ ထို႔အျပင္ ကန္ပိတ္ဆုိ႔မႈစာရင္း၀င္ ဦးေဇာ္ေဇာ္ပုိင္ဟုိတယ္တြင္ ဂြၽန္ကယ္ရီ တည္းခိုခဲ့သည္။ ဂြၽန္ကယ္ရီမတုိင္မီ လာေရာက္ခဲ့ေသာ လက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး တြမ္မာလင္းေနာစကီးႏွင့္ ကန္ပိတ္ဆုိ႔စာရင္း၀င္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား ေတြ႕ဆံုလက္ဆဲြႏႈတ္ဆက္ေနပံုမ်ားက ကမၻာ့သတင္း မီဒီယာမ်ားတြင္ ထိပ္တန္းေရာက္သတင္းမ်ား ျဖစ္ခဲ့သည္။

လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ၊ အၾကမ္းဖက္မႈပဋိပကၡမ်ား၊ လယ္သိမ္းေျမသိမ္းျပႆနာ၊ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ ခြင့္ၿခိမ္းေျခာက္ခံရမႈ၊ ဖဲြ႕စည္းပံုျပင္ဆင္ေရး၊ အခ်ိဳးက်ကုိယ္စားျပဳစနစ္(PR) စသည့္ မ်က္ေမွာက္ျမန္မာ့ႏုိင္ငံ ေရးအေျခ အေနေၾကာင့္ ဂြၽန္ကယ္ရီက ျမန္မာအစုိးရအား ဖိအားေပးမည္ဟု ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုမ်ားက ေတြးထင္ခဲ့ၾကသည္။

သို႔ေသာ္ လတ္တေလာ ျပည္သူမ်ားစိတ္ပူပန္မႈကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈၿပီး ခ႐ုိနီမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ဆက္စပ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ လုပ္ရပ္ေၾကာင့္ ယခင္ကန္အစုိးရ၏ ျမန္မာအေပၚထားရိွ သည့္ ‘‘တစ္ခုေပးမွ တစ္ခုလိုက္ေလ်ာမည္ဆုိသည့္ မူ၀ါဒ’’(Action For Action)ကုိ ေျပာင္းလဲ လိုက္ၿပီ လားဟု ႏုိင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားက ဇေ၀ဇ၀ါျဖစ္စျပဳလာၾကသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္သည္ အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသအတြင္း တ႐ုတ္ၾသဇာ လႊမ္းမိုးမႈကို ကာကြယ္ရန္၊ စီးပြားေရးနယ္ပယ္ခ်ဲ႕ထြင္ရန္ ျမန္မာ့ပကတိအေျခ အေနကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈေနသည္၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ပီပီျပင္ျပင္မလုပ္ႏုိင္ေသးေသာ ျမန္မာအစိုးရကုိ ဖိအားမေပးဘဲ ေဒသတြင္း ၾသဇာထူေထာင္ရန္ အေမရိကန္ အစိုးရ အလ်င္လိုေနၿပီလားဟု ေမးခြန္းထုတ္ခံရစ ျပဳလာၿပီျဖစ္သည္။

အေမရိကန္၏ ႏုိင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒ တကယ္ေျပာင္းလဲေနၿပီလား

ယခင္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးေဟာင္း ဟီလာရီကလင္တန္က ျမန္မာအေပၚ ပိတ္ဆုိ႔မႈႏွင့္အတူ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြး မႈမ်ားကုိပါ တစ္ၿပိဳင္တည္းျပဳလုပ္သြားမည့္မူ၀ါဒ (Dual Track)ကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့သည္။ ယခင္ သမၼတ ဘုရ္ွလက္ထက္က ေကာင္းတာတစ္ခုလုပ္မွ လုိက္ေလ်ာမႈတစ္ခုေပးမည္ဆုိသည့္ ပိတ္ဆုိ႔မႈတစ္ခု တည္းႏွင့္သြားသည့္ မူ၀ါဒမွာ စစ္အစိုးရ၏ သေဘာထားရပ္တည္ခ်က္ကုိ မေျပာင္းလဲႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္း သေဘာေပါက္ခဲ့သည့္ အုိဘားမားက ႏွစ္လမ္းသြားမူ၀ါဒကုိ က်င့္သံုးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ရပ္ဆုိင္းျခင္း၊ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအခ်ိဳ႕လႊတ္ေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီးေနာက္ ၂၀၁၁ ႏွစ္ကုန္ပုိင္း ဟီလာရီ ျမန္မာခရီးစဥ္အၿပီးတြင္ အေမရိကန္တုိ႔က အေရွ႕အာရွကြၽမ္းက်င္သူ ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ အထူးကုိယ္ စားလွယ္ ဒဲရစ္မစ္ခ်ဲလ္ကုိ သံအမတ္ခန္႔အပ္၍ ၁၉၉၀ ေနာက္ပုိင္းကတည္းက ေလွ်ာ့ခ်ခဲ့ေသာ ႏွစ္ႏုိင္ငံ သံတမန္ဆက္ဆံေရးကုိ ျပန္လည္စတင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ျမန္မာအစုိးရက အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ေဆြးေႏြးပဲြမ်ား စတင္ႏုိင္ျခင္း၊ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားစြာ လႊတ္ေပးျခင္း၊ အလုပ္သမားသမဂၢဖဲြ႕စည္း ခြင့္ျပဳျခင္း၊ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ စာေပစိစစ္ေရးဖ်က္သိမ္းျခင္းႏွင့္ ေန႔စဥ္ထုတ္သတင္းစာမ်ားကုိ ပုဂၢလိကသုိ႔ ထုတ္ေ၀ခြင့္ျပဳျခင္း စသည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ား လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ 

ထို႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္သမၼတ အုိဘားမား ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ လာေရာက္ခဲ့ၿပီး စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈအခ်ိဳ႕ ေျဖေလွ်ာ့ျခင္း၊ အေမရိကန္ကုမၸဏီအခ်ိဳ႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံျခင္း၊ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးအကူအညီမ်ား ေပးျခင္းတုိ႔ကုိ ဆက္တုိက္ဆိုသလို အေမရိကန္အစိုးရက လုိက္ေလ်ာလုပ္ေဆာင္လာခဲ့သည္။

အစိုးရသက္တမ္းသံုးႏွစ္ေက်ာ္တြင္ ျမန္မာအစိုးရ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအရိွန္တန္႔သြားၿပီဟု ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ုိင္းက ေ၀ဖန္လာခ်ိန္အထိ အေမရိကန္အစိုးရကမူ ျမန္မာ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ ဆက္လက္ လက္တဲြကူညီသြားမည္ဟု ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဂြၽန္ကယ္ရီက ျမန္မာခရီးစဥ္အတြင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ျမန္မာအေပၚ မ်က္ကန္းယံုၾကည္မႈမ်ိဳးထားၿပီး ဆက္ဆံေနျခင္းမဟုတ္ဟု ဂြၽန္ကယ္ရီက ျဖည့္စြက္ေျပာ ခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာအစိုးရေပၚ သံတမန္ဆန္ေသာ မွတ္ခ်က္စကားေၾကာင့္ အေမရိကန္တုိ႔၏ ႏုိင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒကုိ အတိုက္အခံတုိ႔က သံသယျဖင့္ ေမးခြန္းထုတ္မႈမ်ားရိွလာသည္။

သုိ႔ေသာ္ သမၼတအုိဘားမားသည္ ျမန္မာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကုိ ေလးစားသမႈထား၍ ဆက္လက္ဆက္ဆံေနဦးမည္ျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံေရးအရ အသံထြက္သည့္ ျပႆနာမ်ားကိုေတာ့ ျမန္မာအစိုးရက ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရိွရိွျဖင့္ ကုိင္တြယ္ရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း၊ သုိ႔မွသာ အေမရိကန္အစိုးရေပၚ ျမန္မာအတုိက္ အခံအခ်ိဳ႕ နားလည္မႈလဲြေနသည္မ်ား ေျဖရွင္းၿပီးသြားမည္လည္းျဖစ္ေၾကာင္း အာဆီယံေရးရာကြၽမ္းက်င္သူ ထိုင္းသတင္းစာဆရာ မစၥတာက၀ီေခ်ာင္ကစ္တပြန္က ေျပာၾကားသည္။

‘‘အိုဘားမားက ျမန္မာႏုိင္ငံကို ႏုိင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒ ေအာင္ျမင္တယ္လုိ႔ ယူဆခ်င္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူက သိပ္သတိထားလိမ့္မယ္။ အေမရိကန္ကြန္ဂရက္အမတ္ေတြကေတာ့ နည္းနည္းတင္းမာတယ္။ သူတို႔က ျမန္မာမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥေတြမွာ အျပစ္ေပးဖို႔အတြက္ တစ္ခ်ိန္လံုးေျပာေနတဲ့ ေလာ္ဘီေတြျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာအေနနဲ႔ ဒီကိစၥေတြမွာ အခုထက္ပိုၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရိွရိွနဲ႔ လုပ္ကုိင္ဖုိ႔လိုတယ္။ ဒါဆုိရင္ အားလံုး အဆင္ေျပသြားလိမ့္မယ္’’ဟု က၀ီကဆုိသည္။

အေမရိကန္အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံအမ်ားစုသည္ ၎တို႔အက်ိဳးစီးပြားကို ေရွး႐ႈ၍ ႏုိင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒကုိ ခ်မွတ္ေလ့ရိွၿပီး ျမန္မာကဲ့သို႔ ႏုိင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ိဳးပင္မရိွသည့္ ဗီယက္နမ္ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ပင္ အေမရိကန္က ေကာင္းမြန္သည့္ ဆက္ဆံေရးကုိ တည္ေဆာက္ထားႏုိင္ေၾကာင္း သမၼတ၏ ႏုိင္ငံေရးအႀကံေပး ဦးကုိကုိလိႈင္ကေျပာသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးက ေႏွးေကာင္းေႏွး မည္ျဖစ္ေသာ္လည္း  အာရပ္ေႏြဦးႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ပါက ႏုိင္ငံတကာပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ျပည္သူအမ်ားစုကမူ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚေရာက္ေနသည္ဟု လက္ခံထားေၾကာင္း ၎ကဆက္လက္ေျပာသည္။

‘‘သမၼတအုိဘားမားက ျမန္မာကို ဆုေပးဒဏ္ေပးမူ၀ါဒကေန ႏွစ္လမ္းသြားမူ၀ါဒပံုစံနဲ႔ ေျပာင္းလဲဆက္ဆံခဲ့ တာျဖစ္တယ္။ အရင္ ဆုေပးဒဏ္ေပးမူ၀ါဒတုန္းကဆုိရင္ သမၼတေဟာင္းဘုရ္ွဟာ ပိတ္ဆုိ႔မႈတစ္ခုတည္းနဲ႔ သြားခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့ စစ္အစိုးရရဲ႕ သေဘာထားကုိ ဒါကေျပာင္းလဲႏုိင္ေလာက္ေအာင္ အလုပ္မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ အခု အုိဘားမားရဲ႕မူ၀ါဒဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့ရလဒ္ေတြ ထြက္ေပၚေစခဲ့တယ္’’ဟု ၎ကေျပာသည္။

အေမရိကန္၏ အဓိကပန္းတုိင္မွာ ျမန္မာျပည္ဒီမုိကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚ အျပည့္အ၀ေရာက္ေရးပင္ျဖစ္ သည္။ သမၼတအိုဘားမားက သူစီစဥ္ထားသည့္ လမ္းစဥ္အတုိင္း မေျပာင္းမလဲလုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း ရခုိင္တုိင္းရင္းသားတုိးတက္ေရးပါတီမွ ေဒါက္တာေအးေမာင္ကဆိုသည္။

‘‘NLD ဘက္ကို ရပ္တည္မလား။ ၈၈ အဖဲြ႕ကို ပုိအားေကာင္းေအာင္ လုပ္မလား။ တပ္မေတာ္ကို ေဖ်ာင္းဖ် တဲ့နည္းနဲ႔ သြားမလား စသျဖင့္ သူတို႔မွာ ဗ်ဴဟာေကာင္းေကာင္းရိွပါတယ္။ လတ္တေလာ အေျခအေနေလးပဲ ၾကည့္ၿပီး မူ၀ါဒေျပာင္းတယ္ ေျပာလုိ႔မရပါဘူး’’ဟု ၎ကဆုိသည္။

အေမရိကန္ႏုိင္ငံေရးသမားအားလံုးနီးပါးတြင္ ဗ်ဴဟာမ်ား၊ တိက်သည့္ပန္းတုိင္မ်ားရိွသည္။ အုိဘားမား၏ ဒီမိုကရက္တစ္အစိုးရလက္ထက္တြင္ ၿပီးဆံုးေအာင္လုပ္ရန္ ခ်မွတ္ထားသည့္ ပံုစံအတုိင္း ဂြၽန္ကယ္ရီက ေမွ်ာလိုက္သြားျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း ဇာဂနာကေျပာသည္။

‘‘တ႐ုတ္ကုိ ခ်ိန္ခြင္ညိႇဖို႔ ျမန္မာဟာ အေရးပါမွန္း သူတို႔သိတယ္။ ျမန္မာအစုိးရရဲ႕ အေၾကာကိုလည္း သူတို႔နားလည္တယ္။ Pressure (ဖိအား)ေပးရင္ မႀကိဳက္တတ္မွန္းသိလို႔ အခုလို တြန္းအား(Push) ေပးတာ’’ဟု ၎ကေျပာသည္။

ယခင္ အေမရိကန္အစိုးရ အဆက္ဆက္သည္ ဒီမိုကေရစီလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို အားေပးသည့္အေနျဖင့္ အာဏာရွင္အစိုးရကို Regime Change (အစိုးရတစ္ရပ္ျဖဳတ္ခ်ၿပီး ဒီမုိကေရစီေဖာ္ေဆာင္သည့္ အစိုးရတင္ေျမႇာက္သည့္ပံုစံ)လုပ္ေလ့ရိွသည္။ သုိ႔ေသာ္ ယင္းစနစ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့သည့္ အီရတ္၊ အီဂ်စ္၊ လစ္ဗ်ားႏွင့္ ဆီးရီးယားတုိ႔တြင္ ပဋိပကၡမ်ားကုိ အဆံုးမသတ္ႏုိင္ခဲ့ေပ။ ေရရွည္တြင္ Regime Change က မေအာင္ျမင္ႏုိင္ေၾကာင္းသိသည့္ အုိဘားမားအစုိးရက ျမန္မာကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအားေပးျခင္း၊ စစ္တပ္ကို ႏိုင္ငံေရးမွ ထြက္ခြာသြားရန္ သိမ္သိမ္ေမြ႔ေမြ႕ ခ်ဥ္းကပ္ေနျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း ႏုိင္ငံေရးေလ့ လာသူ ဦးေက်ာ္လင္းဦးကေျပာသည္။

ကန္မူ၀ါဒ မေျပာင္းေသာ္လည္း ျမန္မာႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ေကာင္းေကာင္းသိသည့္ ဟီလာရီကလင္တန္၊ သူ႔လက္ေထာက္ ကတ္ကန္ဘဲလ္၊ ဂ်ိဳယြန္းတို႔ အနားယူၿပီးျဖစ္သည္။ လက္ရိွ ကန္ႏုိင္ငံျခားေရးအရာရိွမ်ားမွာ ျမန္မာအေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္းမသိသည့္အျပင္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးတုိ႔တြင္ လက္ေတြ႕မက်သည့္ သီအုိရီမ်ားျဖင့္သာ ခ်ဥ္းကပ္ေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္အစုိးရ အဖဲြ႕၊ အရပ္ဘက္အဖဲြ႕အခ်ိဳ႕ႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ား ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေနသည့္ မဂၤလာျမန္မာအဖဲြ႕မွ ေဒါက္တာဖုန္း၀င္းကေျပာသည္။

‘‘အခု ကန္ႏုုိင္ငံျခားေရးက ဘယ္ေလာက္ပဲ အဖဲြ႕အစည္းခိုင္မာတယ္ဆိုုဆို ျမန္မာလို ခက္ခဲ႐ႈပ္ေထြးတဲ့ တုိင္းျပည္မွာလုပ္ရတာ မူ၀ါဒအားမေကာင္းရင္ မလြယ္ဘူး။ အခုလူထုက စိုးရိမ္သလိုေတာ့ သူတုိ႔မူ၀ါဒနဲ႔ ဗ်ဴဟာေျပာင္းတယ္လို႔ေတာ့ မထင္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ လုပ္ရပ္ေတြက သိပ္ၿပီးလက္ေတြ႕နဲ႔ ကင္းကြာေနၿပီး သီအုိရီဆန္ေနတယ္’’ဟု ၎ကေျပာသည္။

ဥပမာ စစ္တပ္ကို လူ႔အခြင့္အေရး သင္ၾကားေလ့က်င့္ေပး႐ံုျဖင့္ တပ္က ႏုိင္ငံေရးမွ အလြယ္တကူ ထြက္ခြာ သြားမည့္အေတြးမ်ိဳးမွာ သီအိုရီဆန္လြန္းေၾကာင္း ၎ကေထာက္ျပသည္။

ျမန္မာ-ကန္တပ္မေတာ္ခ်င္း ဆက္ဆံေရး အလ်င္လိုလြန္းသလား။

ႏွစ္ႏုိင္ငံသံတမန္ဆက္ဆံေရးစတင္ၿပီး မၾကာမီ အေမရိကန္တပ္မေတာ္က ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ႏွင့္ စစ္ေရးပတ္သက္မႈမပါ၀င္ေသာ ဆက္ဆံေရးကို စတင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကို ေခတ္မီတပ္မေတာ္ တစ္ရပ္ျဖစ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးျခင္းျဖင့္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးတြင္ စစ္တပ္ပါ၀င္မႈေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ၿပီး တုိင္းျပည္ ဒီမိုကေရစီခရီးစဥ္ကို လ်င္ျမန္စြာေရာက္ရိွမည္ဟု တြက္ဆခ်က္မွာ အလြယ္လိုက္လြန္းရာက်ၿပီး လက္ေတြ႕ႏွင့္ ကင္းကြာေနေၾကာင္း ေဒါက္တာဖုန္း၀င္းက ေထာက္ျပသည္။

‘‘တပ္ခ်င္းဆက္ဆံေရး မွားလားဆုိမမွားဘူး။ ဒါေပမဲ့ လူထုကလည္း အဲဒီလုပ္ရပ္ကို သိပ္မႀကိဳက္သလို ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ဘက္က ျပန္ၾကားရတာက အေမရိကန္ေတြအတြက္ သိပ္ေတာ့မေကာင္းဘူး။ ဒီလူေတြက တစ္ခါလာလည္း ဒီလူ႔အခြင့္အေရးပဲေျပာတယ္၊ သိပ္ဆရာလုပ္လြန္းတယ္ဆုိတာမ်ိဳးေပါ့။ လူေတြကတင္ အျမင္လြဲတာမဟုတ္ဘူး။ တပ္ကလည္း သူတုိ႔ကို အျမင္လဲြေနတယ္’’ဟု ၎ကဆုိသည္။

စစ္တပ္ခ်င္းဆက္ဆံရန္ အခ်ိန္ေရာက္ၿပီဟု ေျပာခ့ဲေသာ အေမရိကန္အစိုးရ၏ သေဘာထားကုိ အေမရိကန္ကြန္ဂရက္ကလည္း သေဘာမတူဘဲ အတုိက္အခံေျပာၾကားမႈမ်ားကုိ အုိဘားမားအစိုးရ ႀကံဳေတြ႕ေနရသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးက႑တြင္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္မွာ အေရးႀကီးသည့္ State Holder တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ႏွင့္ စစ္တပ္ခ်င္း ဆက္ဆံေရးအစျပဳရန္ အေမရိကန္တုိ႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျခင္းမွာ မွားယြင္းျခင္းမရိွေၾကာင္း သမၼတ၏ ႏုိင္ငံေရးအႀကံေပး ဦးကုိကုိလိႈင္ကေျပာသည္။

‘‘ျမန္မာတပ္မေတာ္နဲ႔ စစ္တပ္ခ်င္း ဆက္ဆံေရးလုပ္တာဟာ အေမရိကန္တုိ႔ မမွားပါဘူး။ အခု ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ဟာလည္း ေခတ္မီတပ္မေတာ္တစ္ရပ္ျဖစ္လာဖို႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ စတင္ေနၿပီျဖစ္တယ္။ တပ္မေတာ္ကို အထီးက်န္ျဖစ္ေအာင္ထားတာထက္ လူတိုင္းဟာ အခုလို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တာကို အားေပးသင့္တယ္’’ဟု ၎ကေျပာသည္။

ျမန္မာ့တပ္မေတာ္သည္ ေခတ္မီတပ္မေတာ္တစ္ရပ္ ထူေထာင္ရန္ ယခင္က ႐ုရွားႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔ထံမွ အကူအညီယူခဲ့ေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္း၊ အင္ဒိုနီးရွားႏွင့္ ဖိလစ္ပိုင္တို႔တြင္ တပ္မ်ားအဆင့္မီေစရန္ အေမရိကန္၏ ေလ့က်င့္ေပးမႈမ်ားကို ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေလ့လာဆင္ျခင္ ရန္လိုေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသံုးသပ္သူ ဦးေက်ာ္လင္းဦးကေျပာသည္။

‘‘အျပစ္ေတာ့မျမင္ခ်င္ဘူး။ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြမွာ ေခတ္မီတပ္မေတာ္ျဖစ္ေနတာ။ US အကူအညီေတြနဲ႔ ခ်ည္းပဲ။ ျမန္မာတပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းက ဒါကိုသိဖို႔လိုသလို ျပည္သူေတြကလည္း ဆႏၵမေစာၾကဖို႔ လိုပါတယ္’’။

ကန္က စီးပြားေရးခ်ဲ႕ထြင္ဖို႔ ပိတ္ဆို႔မႈစာရင္းနဲ႔ အေပးအယူလုပ္မွာလား။

ဦးေဇာ္ေဇာ္ပုိင္ဟိုတယ္တြင္ ဂြၽန္ကယ္ရီ တည္းခိုခဲ့သည့္အတြက္ ကန္က ပိတ္ဆို႔မႈစာရင္းကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္ စတင္သံုးသပ္ေနသည့္ သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚလာသည္။

ထူးျခားသည္က ပိတ္ဆို႔ခံခ႐ိုနီမ်ားႏွင့္ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးတို႔ ေတြ႕ဆံုမႈတြင္ ပဏာမ သေဘာတူညီခ်က္တစ္ခု ရခဲ့သည္။ ခ႐ိုနီမ်ား၏ ပိုင္ဆိုင္မႈ၊ ဘ႑ာေရးလည္ပတ္မႈ၊ အျမတ္ေငြမ်ားတြင္ ေငြမည္းမ်ား ပါ၀င္မႈ ရွိ၊ မရွိ၊ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ ကင္းရွင္းမႈ ရွိ၊ မရွိတို႔ကို အေမရိကန္အစိုးရစာရင္းစစ္ အဖဲြ႕၏ စစ္ေဆးမႈကို ျမန္မာစီးပြားေရးသမားအခ်ိဳ႕က လက္ခံသေဘာတူလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္စာရင္းစစ္အဖဲြ႕၏ ေတြ႕ရွိခ်က္ေပၚမူတည္၍ ပိတ္ဆို႔မႈစာရင္း ေျဖေလွ်ာ့ေရးမွာ တျဖည္းျဖည္း ျဖစ္လာႏိုင္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း ကန္လက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး တြမ္မာလင္ေနာစကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုမႈတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည့္ ျမန္မာစီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးက ေျပာသည္။

‘‘ေယဘုယ်ေတာ့ အဲဒီအစစ္ခံဖို႔ ဆံုးျဖတ္ၾကတဲ့အထဲမွာ Max Myanmar က ဦးေဇာ္ေဇာ္ ပါပါတယ္။ ပိတ္ဆို႔မႈကို အေမရိကန္က ေလွ်ာ့ခ်င္ေနပါၿပီ။ ဒါမွလည္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ ပိုလုပ္လို႔ရမယ္။ သူတို႔ဆီက ၀င္လာမယ့္ ကုမၸဏီေတြက ဒီခ႐ိုနီေတြလို႔ သူတို႔ေျပာတဲ့ စီးပြားေရးသမားေတြနဲ႔ ေပါင္းမလုပ္လို႔ကို မျဖစ္ဘူးေလ’’ဟု ၎ကဆိုသည္။

အေမရိကန္၏ စီးပြားေရးမူ၀ါဒပိုင္းကို ျမန္မာျပည္သူမ်ား သေဘာမေတြ႕ျခင္းမွာ ေအာက္ေျချပည္သူ လူထုႏွင့္ နီးစပ္သည့္ စီမံကိန္းမ်ား နည္းပါးျခင္းေၾကာင့္လည္းျဖစ္ေၾကာင္း ေဒါက္တာဖုန္း၀င္းကေျပာသည္။

‘‘စီးပြားေရးဦးေမာ့ဖို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔က အေသးစား၊ အလတ္စားလုပ္ငန္းေတြကို ျမႇင့္တင္ေပးဖို႔ ေျပာတယ္။ သူတို႔က တစ္ခါလာလည္း ဘ႑ာေရးနဲ႔ စြမ္းအင္ကိုပဲ ဦးတည္ၿပီးလုပ္တယ္။ ဒီက႑ေတြက ေအာက္ေျခကို ခ်က္ခ်င္းမေရာက္ဘူး’’ ဟု ေဒါက္တာဖုန္း၀င္းက ဆိုသည္။

သို႔ေသာ္ ပိတ္ဆို႔မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ ကန္အစုိးရသတ္မွတ္ခ်က္မ်ား ေျပာင္းလဲသြားရန္မရွိေၾကာင္း ကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနက သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေဒၚလာငါးသန္းအထိ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမည္ဆိုပါက အစီရင္ခံစာတင္ရန္ အေမရိကန္အစိုးရက ထုတ္ျပန္ထား သည္။ လက္ရွိတြင္လည္း အေမရိကန္ ACO ကုမၸဏီက ေဒၚလာ သန္း ၄၈၀ တန္ ေနေရာင္ျခည္သံုး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပးစက္႐ံုကို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလိုက္ၿပီျဖစ္သည္။

ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာကို ကန္အစိုးရ ဘယ္လိုကိုင္တြယ္မလဲ။

ဂြၽန္ကယ္ရီက ဦးသိန္းစိန္ကို ဖိအားေပးစကားမေျပာ႐ံုႏွင့္၊ ခ႐ိုနီပိုင္ဟိုတယ္တြင္ တည္းခုိ႐ံုႏွင့္ ျမန္မာ မ်က္ေမွာက္ေရးရာမ်ားကို အေမရိကန္အစိုးရက လ်စ္လ်ဴ႐ႈၿပီဟု ထင္ေၾကးေပးရန္ ေစာလြန္းေနေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရးသံုးသပ္သူမ်ားက ေျပာသည္။

သံတမန္လမ္းေၾကာင္းအရ ထုတ္မေျပာသာသည့္ လွ်ိဳ႕၀ွက္သတင္းစကားကို ဂြၽန္ကယ္ရီက အိုဘားမားကို ေပး၊ မေပး မည္သူမွ် အတိအက်မသိႏိုင္ေပ။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ ႂကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈ၊ ဗိုလ္က်စိုးမိုးမႈတို႔ေၾကာင့္ တ႐ုတ္ဘက္ကို ျမန္မာျပန္မယိုင္သြားေစရန္ အေမရိကန္က ႀကိဳးစားေနသည္ဟု ယူဆရေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ားအဖဲြ႕က ဦးျမင့္ေအာင္က ေျပာသည္။

ထို႔ျပင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္က တစ္ႏိုင္ငံလံုးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထိုးရန္ အေမရိကန္ အစိုးရကို မက္လံုးေပးထားသည္။  အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးမွာ အေမရိကန္အထူးလိုလားေသာ ကိစၥလည္း ျဖစ္ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကိုေတာ့ ကန္အစိုးရက ရပ္တန္႔ခံမည္မဟုတ္ဟု သံုးသပ္ရေၾကာင္း ၎က ဆက္ေျပာသည္။

‘‘အေမရိကန္ကေတာ့ အခ်ိဳသတ္ၿပီးေပါင္းတယ္လို႔ ယူဆတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေျပာင္းအလဲကိုေတာ့ ရပ္တန္ ႔ခြင့္ေပးမွာ မဟုတ္ဘူး။ ခြန္အားစိုက္ၿပီးေတာ့ တြန္းမွာပါ။ ျမန္မာအစိုးရ Road Map ကလည္း ေႏွးတယ္။ အဲဒီေႏွးတာကို ဘယ္လိုျမန္ေအာင္တြန္းမလဲဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔လည္း ၀ိုင္းေျပာမွာပဲ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ကိုယ္တိုင္လည္း တ႐ုတ္လုပ္ငန္းရွင္ေတြဆီမွာ အႏွိမ္ခံၿပီး လုပ္ေနတာထက္ အေမရိကန္ကုမၸဏီေတြ ၀င္လာရင္ ျမန္မာျပည္သူေတြ အက်ိဳးရွိတာကို ျမန္ျမန္ျမင္ခ်င္တယ္’’ဟု ၎ကေျပာသည္။

ျမန္မာသည္ အေမရိကန္ႏွင့္ သံတမန္ဆက္ဆံေရးကို ျပန္လည္ထူေထာင္ခဲ့သည့္အတြက္ ကမၻာ့မ်က္ႏွာစာ တြင္ ၀င္ဆံ့ခဲ့သည္။ တခ်ိန္က အထီးက်န္လြန္းၿပီး ေဒသတြင္းအင္အားႀကီးျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံအေပၚကို အလံုးစံု မွီခိုေနခဲ့ရသည္။ ယခုေတာ့ တ႐ုတ္အစိုးရကုိယ္တုိင္က ျမန္မာကုိ ခပ္ေပါ့ေပါ့သေဘာမထား ရဲေတာ့ဘဲ မူ၀ါဒေျပာင္းကာ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္သာမက လူထု၊ အရပ္ဖက္အဖဲြ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ ဆက္ဆံလာရသည္အထိ ျမန္မာအက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားခဲ့သည္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ျမန္ဆန္မႈေၾကာင့္ေရာ ကမၻာ့အင္အားႀကီးႏုိင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ပါ ျမန္မာက ႏုိင္ငံတကာရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအကူ အညီမ်ား ရခဲ့သည္။ အာဆီယံဥကၠ႒ရာထူးကုိလည္း အဆင္ေျပစြာ ထမ္းေဆာင္ႏုိင္ခဲ့သည္။ အႀကီးမားဆံုး ရလဒ္မွာ ကမၻာ့အင္အားႀကီး တ႐ုတ္ႏွင့္ အိႏိၵယတုိ႔ၾကားတြင္ ျမန္မာက အေကာင္းဆံုးေသာ ဗဟိုခ်က္ႏုိင္ငံ တစ္ခုအျဖစ္ ေနရာစတင္ယူႏုိင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

‘‘ျမန္မာဟာ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္မွာ အခ်က္အခ်ာက်တယ္။ မလကၠာေရလက္ၾကား၊ အိႏိၵယသမုဒၵရာနဲ႔ လည္းနီးတယ္။ အင္အားႀကီးႏွစ္ႏုိင္ငံၾကားမွာလည္း ရိွတယ္။ ဒီႏိုင္ငံကုိသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ေပးႏုိင္ ရင္ အေမရိကန္ဟာ ေဒသဆုိင္ရာ ပါ၀ါတစ္ခုရႏုိင္မယ္’’ဟု ဦးျမင့္ေအာင္ကေျပာသည္။

‘‘အေမရိကန္နဲ႔ ဆက္ဆံရလုိ႔ကေတာ့ ျမန္မာက အၿမဲတမ္းအသာပဲ။ နာလိုက္တာ တစ္ခုမွမရိွဘူး။ အရင္က Imigration အကုန္လံုးက ျမန္မာဆုိ ဒီေကာင္ ဘာလာခိုးလာလဲအျမင္နဲ႔ ၾကည့္ခံရတယ္။ အခုေတာ့ ေခါင္းေမာ့ႏုိင္တယ္။ ျပည္သူတစ္ဦးခ်င္းလည္း အက်ိဳးရိွပါတယ္’’ဟု ေဒါက္တာဖုန္း၀င္းကေျပာသည္။

ဖိအားေပးျခင္းထက္ တုိက္တြန္းမႈမ်ားျဖင့္ လက္တဲြေခၚယူေနေသာ အေမရိကန္အစိုးရ၏ လုပ္ရပ္မွာ ႐ုတ္တရက္ၾကည့္လွ်င္ ျမန္မာအစိုးရကို ေခ်ာ့ေပါင္းလြန္းသည္ဟု သာမန္ျပည္သူမ်ား ထင္ျမင္လြယ္မိၾကေပ မည္။ သို႔ေသာ္ အေမရိကန္ အဓိကအာ႐ံုစုိက္ေနသည္က ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြ လြတ္လပ္ၿပီးတရားမွ်တဖုိ႔ ပင္ျဖစ္သည္။ ကန္အစိုးရ၏ လုပ္ရပ္ႏွင့္ မူ၀ါဒမ်ားမမွားေၾကာင္း လာမည့္တစ္ႏွစ္ခဲြအတြင္း က်င္းပေတာ့မည့္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပဲြျဖင့္ သက္ေသျပခ်င္ေနသည္။ ယခုႏို၀င္ဘာတြင္ လာေရာက္ေတာ့မည့္ သမၼတ အုိဘားမား၏ ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္တြင္လည္း ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာကုိ တြန္းအားေပးမလား၊ ဖိအားေပးမလားဆုိသည္ကိုေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ရမည္ျဖစ္သည္။

အစိုးရသစ္လက္ထက္ ျမန္မာ-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရး မွတ္တုိင္အခ်ိဳ႕။

- အစုိးရသစ္လက္ထက္တြင္ အေမရိကန္မွ ျမန္မာသို႔ ပို႔ကုန္တန္ဖိုး ၁၄၅ သန္းေက်ာ္အထိ ေရာက္ရိွၿပီး သံုးႏွစ္အတြင္း ပုိ႔ကုန္တန္ဖိုး သံုးဆေက်ာ္ျမင့္တက္။

- ကိုကာကိုလာ၊ ပက္(ပ)စီ၊ GE Electronic၊ Visa Card၊ Chevron၊ APR Energy၊ Caterpillar၊ Ball သံဘူးကုမၸဏီစက္႐ံုႏွင့္ Gap အ၀တ္အထည္စက္႐ံုတို႔ လာေရာက္လုပ္ကုိင္လ်က္ရိွ။

- ယခုႏွစ္ၾသဂုတ္လကုန္တြင္ အေမရိကန္က အႀကီးဆံုးရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအျဖစ္ ACO က ေဒၚလာ သန္း ၄၈၀ တန္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပးစက္႐ံု တည္ေဆာက္မည္ဟု ေၾကညာခဲ့။

- စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မႈအခ်ိဳ႕ ေျဖေလွ်ာ့ေပးခဲ့ေသာ္လည္း တစ္ဦးခ်င္းပိတ္ဆို႔မႈႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ထြက္ရိွေသာ ေက်ာက္စိမ္းႏွင့္ ေက်ာက္စိမ္းျဖင့္ ျပဳလုပ္ေသာ ပစၥည္းမ်ား၊ ပတၱျမားတင္သြင္းမႈတုိ႔ကို တားျမစ္ထား။

7Day News Journal