ျမန္မာ့ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ ဆြစ္ဇာလန္က ေဒၚလာ သန္း ၁၆၀ ေက်ာ္ ကူညီမည္

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ သည္ တတိယအႀကိမ္ ဥေရာပခရီးစဥ္အတြင္း ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံသို႔ေရာက္ရွိေနရာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ၅ ႏွစ္ စီမံကိန္းအတြက္ ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံမွ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁၆၄ သန္း အကူ အညီရယူရန္ သေဘာတူခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ဆြစ္ဇာလန္ သမၼတ Mr. Didier Burkhalter ႏွင့္ ဦးသိန္းစိန္ တုိ႔သည္ ဘန္းၿမိဳ႕ရွိ သမၼတအိမ္ေတာ္၌ စက္တင္ဘာလ ၅ ရက္က ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးမႈအတြင္း ထုိကဲ့သို႔အကူအညီေပးရန္ သေဘာတူညီ ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သမၼတ႐ံုး ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

“ေဆြးေႏြးပြဲအတြင္း ႏွစ္ႏိုင္ငံခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးမႈ တိုးျမႇင့္ေရးအတြက္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန မ်ားအၾကား ဒုတိယ ၀န္ႀကီး အဆင့္ ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးမႈ Foreign Office Consultations (FOC) ယႏၱရား ထူေထာင္ေရး၊ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံမွ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး အတြက္ ၂၀၁၃-၂၀၁၇ ခုႏွစ္အထိ ၅ ႏွစ္စီမံကိန္းအၿဖစ္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁၆၄ သန္း အကူအညီေပးေရး ကိစၥမ်ားကို သေဘာတူညီခဲ့ၾက သည္”ဟု ထုတ္ျပန္ခ်က္၌ ပါရွိသည္။

ျမန္မာႏွင့္ ဆြစ္ဇာလန္ ၂ ႏုိင္ငံ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံတြင္ ပုဂံႏွင့္ ပ်ဴေခတ္ ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ ျပပြဲ က်င္းပႏိုင္ေရး၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အအုံမ်ားကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ ေရွာက္ေရးကိစၥမ်ားလည္း ေဆြးေႏြးၾက သည္။

ထုိ႔အျပင္ သက္ေမြး ပညာသင္ေက်ာင္းမ်ား၊ စိုက္ပ်ဳိးေမြးျမဴေရးက႑၊ ႏိုင္ငံ့ ၀န္ထမ္းမ်ား စြမ္းေဆာင္ရည္ ျမႇင့္တင္ေရး၊ ေဒသႏၲရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား စြမ္းေဆာင္ရည္ျမႇင့္တင္ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္မႈ၊  လူ႔အခြင့္အေရး ျမႇင့္တင္ေရး၊ ဖြဲ႕စည္း ပုံ အေျခခံဥပေဒ ဆိုင္ရာမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာမ်ား၊ ရခုိင္ျပည္နယ္ တည္ၿငိမ္ ေအးခ်မ္း ေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ဆိုင္ရာ ပဋိပကၡမ်ား ကာကြယ္ တားဆီးေရး၊ အာဆီယံႏွင့္ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံမ်ား ဆက္ဆံေရး စသည္တို႔ကို ၂ ႏုိင္ငံ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ေဆြးေႏြးၾကေၾကာင္း သိရသည္။

ထို႔ေနာက္ ပူးတြဲ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲက်င္းပ၍ သတင္းေထာက္မ်ား၏ ေမးျမန္းခ်က္မ်ားကို ၂ ႏုိင္ငံ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ျပန္လည္ ေျဖၾကားခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံတုိ႔၏ တုိက္႐ိုက္ ဆက္ဆံေရးကို ၁၉၅၆ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ခဲ့ေသာ္လည္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆုိင္ရာ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ဆြစ္ဇာလန္ ေကာင္စစ္၀န္႐ံုးကုိ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္မွ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္ အထိသာ ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစုိးရတက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးအေျပာင္း အလဲကို တံု႔ျပန္သည့္အေနျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆုိင္ရာ ဆြစ္ဇာလန္ သံ႐ံုးကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ ၃ ရက္ေန႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ လႈိင္ၿမိဳ႕နယ္ တြင္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။

ထုိစဥ္က ဆြစ္ဇာလန္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ျဖစ္ခဲ့သူ ယခု ဆြစ္ဇာလန္ သမၼတ Mr. Didier Burkhalter က ရန္ကုန္ရွိ ဆြစ္ဇာလန္ သံ႐ံုးကို ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့သည္။ ထုိခရီးစဥ္တြင္ Mr. Didier Burkhalter သည္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုခဲ့သည္။

ဆြစ္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈႏွင့္ လူသားခ်င္း စာနာမႈ ဆိုင္ရာ အကူအညီ အတြက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ေဒၚလာ ၁၁ သန္း ကူညီခဲ့သည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ေဒၚလာ သန္း ၂၀ အထိ တုိးေပးခဲ့ၿပီး လာမည့္၂၀၁၆ ခုႏွစ္အထိ ႏွစ္စဥ္ ေဒၚလာ ၃၅ သန္း ကူညီ မည္ဟူေသာ သတင္းစကားကို Mr. Didier Burkhalter က ထုိစဥ္ကတည္းက ေျပာဆုိခဲ့သည္။

ထို႔အျပင္ Mr. Didier Burkhalter သည္ အဆင့္ျမင့္ ပညာေရး ႏွင့္ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ပညာရွင္ ၁၅ ဦးကို ႏွစ္စဥ္ လက္ခံ မည္ ဟုလည္း ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကတည္းက ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။ ထိုပညာရွင္မ်ားအေနျဖင့္ ဒီမုိကေရစီ၊ ဖက္ဒရယ္ စနစ္ႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔ အခြင့္အေရး ဆုိင္ရာ ဘာသာရပ္မ်ားကို ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံ တြင္ ေလ့လာသင္ယူႏုိင္ရန္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

ကုလသမဂၢ ပညာေရး၊ သိပၸံ ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႕(UNESCO)က ကမာၻ႔ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္အျဖစ္ စာရင္းသြင္းခဲ့သည့္ ပုဂံၿမဳိ႕ ေဟာင္း ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းရန္ အတြက္လည္း အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁ သိန္းကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ကူညီေပးခဲ့သည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံက ဖိတ္ေခၚ၍ ျမန္မာအတုိက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ ႏုိဗဲလ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း အလည္အပတ္ သြားခဲ့ေသးသည္။

ထုိ႔အျပင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ဦးသိန္းစိန္ အစိုး ၀န္ႀကီး ဦးေအာင္မင္းလည္း ဆြစ္ဇာလန္ သုိ႔ အလည္အပတ္သြားခဲ့ဖူးသည္။

ဆြစ္ဇာလန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန႐ံုးမွ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ၂၀၁၃ ခု ႏွစ္ကုန္ပုိင္းအထိ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ဆြစ္ႏုိင္ငံသား စုစုေပါင္း ၈၄ ဦး ေနထုိင္ေနၾကၿပီး ၂၄ ဦးသည္ ၂ ႏုိင္ငံ ႏုိင္ငံသား ခံယူထားသူမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ သို႔ေသာ္ ၂ ႏုိင္ငံ ႏုိင္ငံသား ဆုိသူ မ်ားသည္ ျမန္မာ-ဆြစ္ဇာလန္ ၂ ႏိုင္ငံသား ခံယူထားသူမ်ား ဟုတ္၊ မဟုတ္ ရွင္းလင္းစြာ ေဖာ္ျပမထားေပ။

ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံသည္ အာရွ-ပစိဖိတ္ ေဒသအား မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ေဒသအျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ေဒသတြင္းႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ဆက္ ဆံ ေရး တုိးျမႇင့္လ်က္ရွိရာ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္လည္း ၁၉၅၀ ျပည့္လြန္ ကာလမ်ားက ကမာၻ႔ ဆန္တင္ပို႔မႈ အႀကီးဆံုး ႏုိင္ငံျဖစ္သည့္ အတြက္ စီးပြားေရး တုိးတက္မႈ အေတြ႔ အႀကံဳရွိ၍ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံမ်ားအတြင္း စီးပြားေရး ဗဟုိခ်က္ၾကသည့္ ႏုိင္ငံျဖစ္လာမည္ဟု ဆြစ္ဇာလန္ ဖက္ဒရယ္ ေကာင္စီက မွတ္ခ်က္ေပးထားသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ဆြစ္ဇာလန္ ကုမၸဏီတခ်ိဳ႕လည္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလ်က္ရွိၿပီး ဆြစ္ဇာလန္ Nestle ကုမၸဏီက ယခုႏွစ္မွစတင္၍ ၆ ႏွစ္ ကာလအတြင္း ေဒၚလာ သန္း ၅၀ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ စီစဥ္ထားေၾကာင္း သိရသည္။

၂ ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရး အားေကာင္းခဲ့စဥ္ ယခင္က ျမန္မာ ေငြစကၠဴမ်ား အတြက္ ဆြစ္ဇာလန္ ဘဏ္မ်ားတြင္ ေရႊ အေပါင္ထားခဲ့ သည္ဟုလည္း ၿဗိတိန္ အေျခစိုက္ Burma gazetteer အြန္လိုင္း သတင္း တပုဒ္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ သို႔ေသာ္ ေရႊေပါင္ မည္ သည့္ ပမာဏ ထားရွိၿပီး မည္သည့္ ပမဏ ထုတ္ယူခဲ့သည္ကိုမူ ေဖာ္ျပမထားေပ။

ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံသည္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ လူထုအုံႂကြမႈ ျဖစ္ပြားၿပီး ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏုိင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳး ေဖာက္မႈမ်ားအတြက္ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆုိ႔မ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

ဥေရာပ သမဂၢအဖြဲ႔၀င္ မဟုတ္ေသာ ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံက ယခင္ အာဏာရွင္ေဟာင္း ဦးေန၀င္းအပါအ၀င္ ထုိစဥ္က နအဖ ဥကၠ႒ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊႏွင့္ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ၄င္းတုိ႔၏ မိသားစု၀င္မ်ား၏ ဆြစ္ဇာလန္ ဘဏ္မ်ားတြင္ ဖြင့္လွစ္အပ္ႏွံထား ေသာ ေငြစာရင္းမ်ားကို ထုတ္ယူ၍ မရရန္ ပိတ္သိမ္း ရပ္ဆုိင္းခဲ့သည္။

၂၀၀၀ ခုႏွစ္ေမလက ျမန္မာ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ မိသားစု၀င္မ်ား၊ ၎တို႔ႏွင့္ ပတ္သက္ ဆက္ႏႊယ္သူ မ်ားကို ပစ္မွတ္ထား အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈ ျပဳလုပ္ရာ၌ ဆြစ္ဇာလန္ ဘဏ္မ်ားရွိ စာရင္းတြင္ လူေပါင္း ၂၇၀ မွ ၃၉၂ ဦးအထိ တုိးျမႇင့္ ကန္႔သတ္ ပိတ္ပင္ ခဲ့ သည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ေမလက ပိတ္ဆို႔ ဒဏ္ခတ္မႈ မ်ားစြာကို ႐ုပ္သိမ္းမႈ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ စစ္လက္နက္ ပစၥည္းမ်ား ျမန္မာ ကို ေရာင္းခ်မႈ အတြက္ ဆက္လက္ ကန္႔သတ္ ပိတ္ပင္ ထားဆဲျဖစ္သည္။

၁၉၇၀ ေက်ာ္ကာလမ်ားႏွင့္ ၁၉၈၀ ေက်ာ္ ကာလမ်ားက ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ Pilatus ကုမၸဏီက ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ ေရာင္းခ်ခဲ့ေသာ ေလယာဥ္မ်ားကို ျမန္မာ အစုိးရစစ္တပ္က တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ျဖစ္ပြားေသာ စစ္ပြဲမ်ားတြင္ အသံုးျပဳခဲ့မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ အျငင္းပြား မႈမ်ား ရွိခဲ့ေၾကာင္း ဆြစ္ဇာလန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

၂ ႏုိင္ငံ ကုန္သြယ္ေရးတြင္ ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံက ေဆး၀ါး၊ ဓာတ္ေျမၾသဇာ၊ ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ ပစၥည္းမ်ား၊ စက္ယႏၱရား မ်ားကို ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ တင္သြင္းေနၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ခ်ည္ထည္၊ ပရိေဘာဂႏွင့္ စုိက္ပ်ိဳးေရး ထြက္ကုန္မ်ားကို ဆြစ္ဇာလန္သို႔ တင္ပို႔လ်က္ ရွိေၾကာင္း သိရသည္။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္သည္ ဆြစ္ဇာလန္ ခရီးစဥ္အတြင္း ဘန္းၿမိဳ႕ရွိ အသံုးခ် သိပၸံပညာ တကၠသိုလ္ႏွင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရးၿခံတုိ႔ကိုလည္း သြားေရာက္ ေလ့လာခဲ့သည္။

ထုိ႔အျပင္ ေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္သံုး ေလယာဥ္စက္႐ံုသို႔လည္း သြားေရာက္ ေလ့လာခဲ့ေၾကာင္း၊ ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံ ပညာရွင္မ်ားက ရွင္းျပသည့္ ဖက္ဒရယ္စနစ္ကိုလည္း အခ်ိန္ေပး နားေထာင္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ဦးသိန္းစိန္သည္ စက္တင္ဘာ ၂ ရက္ မွ ၄ ရက္အထိ ဂ်ာမနီ ႏုိင္ငံသို႔လည္း သြားေရာက္၍ တာ၀န္ရွိသူ မ်ားႏွင့္ စီးပြားေရး ဆိုင္ရာမ်ား ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။

စက္တင္ဘာ ၁ ရက္ေန႔က စတင္သည့္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၏ တတိယအႀကိမ္ ဥေရာပ ခရီးစဥ္တြင္ ဂ်ာမနီ၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ နယ္သာလန္ ႏုိင္ငံမ်ားသို႔ သြားေရာက္ မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သတင္း ထုတ္ျပန္ထားသည္။

ဧရာ၀တီ