၁၇ ရာစုတြင္ ပ႐ုိတက္စတင့္ႏွင့္ ႐ုိမန္ကက္သလစ္တုိ႔၏ ႏွစ္သံုးဆယ္ၾကာ စစ္ပြဲၿပီးေနာက္ ဥပေရာပမွ မင္းပရိတ္သတ္ အေပါင္းတို႔သည္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ ၀က္စ္ေဖးရီးယားျပည္နယ္တြင္ ေတြ႔ဆံုၾကၿပီး ၎တုိ႔၏ ဘာသာေရးအယူအဆ၊ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို တစ္ဦးက တစ္ဦးကို အတင္းအက်ပ္ ဖိအားေပး ယံုၾကည္ခိုင္း ျခင္းမ်ဳိး မျပဳလုပ္ရန္ သေဘာတူခဲ့ၾကသည္။ ဒါက ၁၆၄၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားကာလက ျဖစ္သည္။
ႏွစ္ေပါင္း ၃၆၁ ေက်ာ္ၾကာၿပီး ၂၀၀၁ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာ ၁၁ ရက္မွာေတာ့ အယ္လ္ကိုင္ဒါအဖြဲ႔မွ လူ ၁၉ ေယာက္ေလာက္ျဖင့္ ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရး အေဆာက္အအံုကို မိနစ္ပိုင္းအတြင္း ကမၻာေျမေအာက္ဆြဲႏွစ္ခ် လိုက္သည္။ ကမၻာ့မီဒီယာမ်ားေရွ႕တြင္ တ၀ုန္း၀ုန္း ၿပိဳလဲေနေသာ အျမႊာညီေနာင္အေဆာက္ အအံုက “ထင္း ခနဲ၊ လင္းခနဲ။ ေျပးလႊားေနေသာ လူမ်ား၊ လဲၿပိဳက်ေသာ အေဆာက္အအံုႏွင့္ ေသြးအလိမ္းလိမ္း ျမင္ကြင္း ကေတာ့ သမိုင္းတြင္ သြားခဲ့သည္။ ဒါကိုပင္ ၉/၁၁ ဟု ေခၚသည္။ ေသြးဆူေနေသာ မြတ္စလင္ စစ္ေသြးႂကြ မ်ား၏ ေျခရာလက္ရာ ျဖစ္သည္။ ယင္းကိစၥမွာ တနည္းအားျဖင့္ ေျပာရလ်င္ စိတ္အခ်ဥ္ေပါက္ေန ေသာ အယ္လ္ကိုင္ဒါမ်ား၏ ေသြးဆူသံျဖစ္ သည္။
သည္အတိုင္းဆိုပါက ၀က္စ္ေဖးရီးယားျပည္နယ္မွ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားက ႏွစ္ေပါင္း သံုးရာေက်ာ္ၾကာ သည္အထိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ေ၀းကြာေနဆဲ။ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ ပေဂးႀကီး ဟန္တင္တန္ရဲ႕ စကားျဖင့္ ေျပာရလွ်င္ေတာ့ “ယဥ္ေက်းမႈမ်ား တြန္းထိုးတုိက္မိျခင္း”။ အေနာက္တိုင္း ခရစ္ယာန္ယဥ္ေက်း မႈႏွင့္ မြတ္စ လင္ယဥ္ ေက်းမႈၾကားတြင္ အႏၱရာယ္လမ္းေၾကာင္း ရွိေနသည္ ဟူေသာ အယူအဆျဖစ္သည္။
ကုန္သြယ္ေရးအျမႊာညီေနာင္ကို တုိက္ခိုက္ျခင္း၏ အက်ဳိးဆက္အျဖစ္ အေမရိကန္က အာဖဂန္နစၥတန္ရွိ တာလီဘန္မ်ားကို ၀င္တုိက္သည္။ အာဖဂန္တြင္ အေမရိကန္ႏွင့္ ေနတိုးတပ္မ်ား၏ တုိက္ခုိက္မႈေၾကာင့္ တာလီဘန္အစိုးရ ျပဳတ္က်သြားၿပီး အေမရိကန္ႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးသည့္ ဟာမစ္ကာဇိုင္း သမၼတျဖစ္လာသည္။ ဆုတ္ခြာသြားေသာ တာလီဘန္မ်ားက ပါကစၥတန္အေနာက္ေျမာက္ ပိုင္းနယ္မ်ားတြင္ ေျခကုတ္ယူၿပီး ႀကိဳၾကား ႀကိဳၾကား အေသခံဗံုးခြဲတုိက္ခုိက္ သည္ေတာ့ ရွိသည္။
အာဖဂန္တြင္ ဆင္ႏႊဲခဲ့ေသာ စစ္ပြဲတြင္ အေမရိကန္သည္ ႏိုင္ငံတကာ၏ ေထာက္ခံအားေပးမႈရရွိခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံတကာ၏ ေထာက္ခံမႈကို မရသည့္ၾကားထဲက ေဂ်ာ့ဘုခ်္အစိုးရသည္ တစ္ ကိုယ္ေတာ္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ျဖင့္ အီရတ္ကို ၀င္ႀကဲေတာ့သည္။ အာဏာရွင္ ဆာဒမ္ဟူစိန္ကို ျဖဳတ္ခ်ၿပီး အီရတ္ တြင္ ဒီမိုကေရစီဇာတ္သြင္းလို႔ ရႏိုင္မည္ဟု ထင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ဟန္တင္တန္က “မြတ္စလင္ကမၻာတြင္ အေနာက္တုိင္း ႏိုင္ငံေရးတန္ဖိုးမ်ား မျပည့္စံုေသး။ ဘာသာေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ခြဲျခားက်င့္သံုးမႈ၊ တန္းတူညီ မွ်မႈ၊ ပုဂ္ၢိလိက ပိုင္ဆုိင္ခြင့္ႏွင့္ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အားမေကာင္းေသး။ ယင္းအေျခအေနတြင္ အတင္းအဓမၼ ဒီမိုကေရစီဇာတ္သြင္းပါက ဆိုးက်ဳိးမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္သည္”ဟု သတိေပးခဲ့သည္။
အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ အာဏာရွင္ ဆာဒမ္ဟူ စိန္ရွိတုန္းကေတာ့ အီရတ္ရွိ လူမ်ဳိးစုစစ္ေသြးႂကြမ်ားႏွင့္ ဘာသာေရး စစ္ေသြးႂကြမ်ားက အတုိင္းအတာတစ္ခုထိ တည္ၿငိမ္ေနခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ခုိင္မာေသာ ဗဟိုအစိုးရမရွိ ေသာအခါ ယင္းတို႔က ေခါင္းေထာင္လာသည္။ ၂၀၀၃ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္က အီရတ္ကို ၀င္ေရာက္ တုိက္ခိုက္ျခင္း၏ အမွားတစ္ခုမွာ ဟူစိန္ကို ပလႅင္ေပၚမွ ဆြဲခ်ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဆာဒမ္ဟူစိန္သည္ အာဏာ ရွင္ဆန္ဆန္ အုပ္ခ်ဳပ္သည္မွာ အမွန္ျဖစ္ေသာ္လည္း ေလာကီသီးသန္႔၀ါဒီ တစ္ဦး ျဖစ္သည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ ဘာသာေရးကို မေရာယွက္သူျဖစ္သည္။ ၎၏ အုပ္စိုးမႈေအာက္တြင္ စစ္ေသြးႂကြမ်ားကို အုပ္စီး ထားႏိုင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ဆာဒမ္ဟူစိန္ကို ဖယ္ရွားလုိက္ျခင္းက ခုိင္မာေသာ ေခါင္းေဆာင္ေပ်ာက္သြားေသာ အီရတ္တြင္ စစ္ေသြးႂကြမ်ား တစ္စခန္းထဖို႔ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
“ထို႔အျပင္ အေမရိကန္တို႔၏ အဓိက မဟာဗ်ဴဟာအမွားမွာ အီရတ္ကို ကာလတာရွည္စြာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ဆြန္နီမ်ားကို ဖယ္ရွားကာ ရွီးယားမ်ား၏ ေထာက္ခံမႈကို ရယူရန္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ မာလီ ကီအပါအ၀င္ ရွီးယားဘာသာ၀င္မ်ားကို အစိုးရရာထူးႀကီးမ်ားတြင္ ေပးခဲ့ျခင္းႏွင့္ မာလီကီ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ညံ့ဖ်င္းျခင္းမ်ားက ဆြန္နီမ်ားကို ပိုမိုဖိႏွိပ္ခဲ့သလို ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ဆြန္နီအမ်ားစုကို ဆြန္နီဘာသာေရးကို အေျခခံေသာ အစၥလာမ္မစ္စစ္ေသြးႂကြမ်ားကို အားေပးေစရန္ လမ္းခင္းေပးခဲ့သည္။ ယင္းအေျခအေနတြင္ ဘူးေလးရာဖ႐ံုဆင့္ခဲ့ရသည္က အေမရိကန္ေထာက္ခံေသာ ရွီးယားဘာသာ၀င္ မာလီကီဦးေဆာင္သည့္ အစုိးရ၏ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ ဆြန္နီဘာသာ၀င္ စစ္ေသြးႂကြမ်ား ေခါင္းေထာင္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းတုိ႔ အထဲတြင္ အစၥလာမ္ႏိုင္ငံေတာ္အဖြဲ႔ IS သည္ အင္အားအႀကီးဆံုး ျဖစ္သည္။
IS အဖြဲ႕သည္ ဆီးရီးယားႏွင့္ အီရတ္ရွိ နယ္ေျမမ်ားကို သိမ္းပုိက္ျခင္းအားျဖင့္ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းေဒသ၏ နယ္နိမိတ္မ်ားကို ျပင္ဆင္ေရးဆြဲလ်က္ရွိသည္။ အစ္ၥ လာမ္မစ္ႏိုင္ငံေတာ္အဖြဲ႔သည္ ဆီးရီးယားတြင္ အေမရိ ကန္ေထာက္ခံသည့္ အတုိက္အခံမ်ားက သမၼတ ဆာဒတ္ျပဳတ္က်ေရးကို လက္နက္ကိုင္ တုိက္ပြဲ၀င္ေနစဥ္ ေျမာက္ပိုင္းေတာနယ္ေဒသႏွင့္ အေရွ႕ပိုင္းနယ္မ်ားကို သိမ္းပိုက္ထားရာ ႏိုင္ငံသံုးပံုတစ္ပံုခန္႔ ၎တို႔လက္ တြင္း က်ေရာက္၍ တင္းက်ပ္စြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေနသည္။ ယခုအခါ ယင္းအဖြဲ႔က အီရတ္ေျမာက္ပိုင္းႏွင့္ ဆီရီးယားတြင္ ဧရိယာစတုရန္းမိုင္ေပါင္း ၈၄,၆၀၀ ခန္႔ က်ယ္ေသာ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံနီးပါး အက်ယ္အ၀န္းရွိေသာ နယ္ေျမမ်ားကို သိမ္းပိုက္ထားႏိုင္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။
၎တို႔က အေမရိကန္ႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားကိုပါ ၿခိမ္း ေျခာက္လာေနသည္။ ထို႔အျပင္ ယင္းစစ္ေသြးႂကြ မ်ားက ႏိုင္ငံတကာတြင္ စစ္ေသြးၾကြကြန္ရက္မ်ား တည္ ေဆာက္ႏိုင္ၿပီး ပါကစၥတန္၊ အိႏိၵယ၊ အီဂ်စ္ႏွင့္ လစ္ဗ်ားရွိ စစ္ေသြးႂကြမ်ားႏွင့္ပါ အဆက္အဆံရွိေနသည္။
ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရး မၿငိမ္မသက္ျဖစ္ေနေသာ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံ ထရီပိုလီၿမိဳ႕ေတာ္တြင္လည္း အစိုး ရတပ္မ်ားႏွင့္ စစ္ေသြးႂကြမ်ား တုိက္ပြဲျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ ထရီပိုလီေလဆိပ္ကို စစ္ေသြးႂကြမ်ားက သိမ္းပိုက္ လုိက္သည္။ ယင္းအေျခအေန တြင္ သမ္ၼတအုိဘားမားက ေနာက္ထပ္ ၉/၁၁ လိုျဖစ္ရပ္မ်ဳိး ထပ္မံေပၚ ေပါက္လာမည္ကို စိုးရိမ္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားလာခဲ့သည္။ ထရီပိုလီေလဆိပ္မွ သိမ္းပိုက္ထား ေသာ ေလယာဥ္မ်ားျဖင့္ လစ္ဗ်ားစစ္ေသြးႂကြမ်ားႏွင့္ အစ္ၥလာမ္မစ္ႏိုင္ငံေတာ္အဖြဲ႔မွ စစ္ေသြးႂကြမ်ား ပူးေပါင္းကာ ၉/၁၁ လုပ္ရပ္မ်ဳိး ထပ္မံျပဳလုပ္မည္ကို စိုးရိမ္လာျခင္းျဖစ္သည္။
ယင္းလိုျဖစ္ရပ္မ်ဳိး ထပ္မံမေပၚရန္အတြက္ အေမရိကန္အေနျဖင့္ အျခားႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ဖို႔ လုိအပ္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ အေမရိကန္က အေရွ႕အလယ္ပိုင္း မူ၀ါဒမ်ားကို ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ရန္ လုိအပ္ေနေၾကာင္းကို နာမည္ေက်ာ္ စီးပြားေရးပညာရွင္ ဂ်က္ဖရီဆာ့ႏွင့္ ကစ္ဆင္းဂ်ားတို႔လည္း သတိေပး ေနသည္။ တစ္နည္းေျပာရလွ်င္ အေရွ႕အပိုင္း တြင္ စစ္ေသြးႂကြမ်ား ျပန္လည္ေခါင္းေထာင္ေနျခင္းမွာ အေမရိကန္၏ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္း မူ၀ါဒအမွားႏွင့္ တစ္နည္း ဆက္သြယ္ေနသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ အိုဘား မားအစိုးရအေနျဖင့္ မူ၀ါဒအမွားမ်ားကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္ၿပီး၊ အျခားႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ လက္တြဲကာ စစ္ေသြးႂကြမ်ားအေရးကို ေျဖရွင္းသင့္ေပသည္။ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး ႏွင့္ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရးအကူ အညီမ်ားကို ကုလ၊ ဥေရာပ သမဂၢကဲ့သို႔ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ ေပးရမည္ျဖစ္သည္။ ယင္းအတြက္ ေရရွည္မူ၀ါဒမ်ား ခ်မွတ္ ကာ ေဆာင္ရြက္ရမည္ျဖစ္သည္။
သို႔မဟုတ္က အေမရိကန္ကို ေနာက္ထပ္ ၉/၁၁ လုပ္ရပ္မ်ဳိးျဖင့္ တုိက္ခိုက္မည္လားဆိုသည္ကို အစဥ္အၿမဲ စိုးရိမ္ေနရဦးမည္ ျဖစ္သည္။
Mizzima - News in Burmese
No comments:
Post a Comment