ေရွးေဟာင္း ပ်ဴ ၃ ၿမိဳ႕ ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္ စာရင္း၀င္

လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၂,၀၀၀ ေက်ာ္က ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက  ေရွးေဟာင္းပ်ဳၿမိဳ႕ ၃ ၿမိဳ႕ကို ကမၻာ့ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြအျဖစ္ ကုလသမဂၢ ပညာေရး၊ သိပၸံနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈအဖဲြ႔ UNESCO က စာရင္းသြင္းလုိက္ပါတယ္။ ကာတာႏုိင္ငံ၊ ဒိုဟာၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ေကာ္မတီ (၃၈) ႀကိမ္ေျမာက္ အစည္းအေ၀းအတြင္း ပ်ဴေခတ္ ၿမိဳ႕ႀကီးသံုးၿမိဳ႕ကို ကမၻာ့အေမြအႏွစ္အျဖစ္ သတ္မွတ္လိုက္တဲ့ အတြက္ ဘယ္လုိအက်ိဳးေက်းဇူးေတြ၊ ဘယ္လုိတာ၀န္ေတြရိွလာမလဲဆိုတာကို  ဗီြအုိေအ ျမန္မာပိုင္း သတင္းေထာက္ ကိုမိုးေဇာ္က တင္ျပထားပါတယ္။

ဟန္လင္း၊ ဗိႆႏိုးနဲ႔ သေရေခတၱရာ ပ်ဳၿမိဳ႕ေဟာင္း ၃ ၿမိဳ႕ဟာ ဘီစီ ၂ ရာစု ကေန ေအဒီ ၉ ရာစုအတြင္းမွာ ထြန္းကားခဲ့တဲ့ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ေရွးဦးၿမိဳ႕ေတာ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ကမၻာ့အေမြအႏွစ္စာရင္း၀င္အျဖစ္ ကုလသမဂၢ ပညာေရး၊ သိပၸံနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈအဖဲြ႔ UNESCO က သတ္မွတ္ လုိက္တဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံ့ဂုဏ္သိကၡာ ပိုမုိျမင့္မားလာေစတယ္လုိ႔ ကမၻာ႔ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္စာရင္း တင္သြင္းေရးေကာ္မတီ အဖဲြ႔၀င္နဲ႔အဆုိျပဳ မူၾကမ္း ျပဳစုေရးအဖဲြ႔ေခါင္းေဆာင္ ေရွးေဟာင္းသုေတသန၊ အမ်ိဳးသားျပတုိက္နဲ႔ စာၾကည့္တုိက္ဦးစီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ (အၿငိမ္းစား) ဦးစန္း၀င္းက အခုလို ေျပာပါတယ္။

“နံပါတ္ ၁ ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ပထမဦးဆံုးေသာ ကမၻာ့ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ ေရွးေမြအျဖစ္ ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္း သံုးၿမိဳ႕ကို သတ္မွတ္ျခင္းခံရတဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံရဲ႕ဂုဏ္သိကၡာအေနနဲ႔ ျမင့္မားပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက ယဥ္ေက်းမႈသည္ အမ်ဳိးသားအဆင့္မွာေတာင္ မဟုတ္ဘဲ ကမၻာကေတာင္ အသိအမွတ္ျပဳရ တဲ့အဆင့္ ေရာက္တယ္ဆိုတဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်။”

 ဒါ့အျပင္ ခရီးသြားလုပ္ငန္းေပၚ အေျခခံၿပီး ေဒသခံေတြ စီးပြားေရးလုပ္ကိုင္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းေတြလည္း ပိုမိုရရွိလာႏုိင္တယ္လို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္အလယ္ပိုင္းေဒသက အုတ္ၿမိဳ႕႐ိုးေတြ၊ နံရံေတြ၊ က်ဳံးေတြနဲ႔ ပ်ဴၿမိဳ႕သံုးၿမိဳ႕ကိုေတာ့ တစိတ္တပိုင္း တူးေဖာ္ထားၿပီးျဖစ္သလို အဲဒီအထဲမွာေတာ့ နန္းၿမိဳ႕ေဟာင္းေတြ၊ ဘုရားပုထိုးနဲ႔ သခ်ဳႋင္းဂူေနရာေတြ၊ စက္မႈလုပ္ငန္း ထြန္းကားစအခ်ိန္ကေနရာေတြကို ေတြ႔ခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္း ယူနက္စ္ကိုရဲ႕ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ေရွးေဟာင္းသုေတသန ပညာရွင္ ဦးစန္းဝင္းကေတာ့ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္စာရင္းဝင္အျဖစ္ ပထမဆံုး စာရင္းသြင္းႏုိင္တဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ေတြ ထိန္းသိမ္းရာမွာ အေထာက္အကူျဖစ္ေစႏုိင္တယ္လို႔ ႐ႈျမင္ပါတယ္။

“အဲဒီ ယူနက္စ္ကိုက အသိအမွတ္ျပဳတာနဲ႔အညီ ယူနက္စ္ကိုရဲ႕ အေထာက္အပံ့ျဖစ္တဲ့ ပထမအခ်က္ကေတာ့ ပစၥည္းေပါ့ခင္ဗ်ာ၊ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ နည္းပညာေပါ့ခင္ဗ်ာ။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့လူေပါ့ခင္ဗ်ာ။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ေငြေၾကးေပါ့ခင္ဗ်ာ၊ ဒါေတြလည္းပဲ ပိုမိုၿပီးေတာ့ အေထာက္အပ့ံရရွိႏုိင္တဲ့အတြက္ ဒီေဒသေတြရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းေတြကို ယခင္ထက္ပိုၿပီးေတာ့ ထိေရာက္ေအာင္ ပိုမိုၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်။”

ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္း ၃ ၿမိဳ႕ကို  ကမၻာ့ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္အျဖစ္ တေနရာခ်င္းမဟုတ္ဘဲ တဆက္တည္း သတ္မွတ္ေပးဖို႔အတြက္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က စတင္ျပင္ဆင္ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ ယူနက္စ္ကိုရဲ႕ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ဌာနနဲ႔ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာ့ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္အျဖစ္ သတ္မွတ္တာကိုေတာ့ ကာတာႏုိင္ငံ၊ ဒိုဟာၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ေကာ္မတီ ၃၈ ႀကိမ္ေျမာက္ အစည္းအေ၀းမွာ ေကာ္မတီ၀င္ ၂၁ ႏုိင္ငံရဲ႕ေထာက္ခံခ်က္နဲ႔  အတည္ျပဳလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ေရွးေဟာင္း သုေတသနပညာရွင္ ဦးစန္းဝင္းကေတာ့ ယူနက္စ္ကိုရဲ႕ စံသတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ ႔အညီ ပထမဆံုးအႀကိမ္ အခုလို စာရင္းသြင္းႏုိင္ခဲ့တာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈသည္ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာအတြက္သာမဟုတ္ဘဲနဲ႔ ကမၻာ့အတြက္ ျဖစ္ရမယ္ဆိုတဲ့ အဓိကစံ ေပါ့ခင္ဗ်ာ။ အဲဒီ စံ အေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ သတ္မွတ္တာပါပဲ။ အခု က်ေနာ္တို႔က ဒါ ပ်ဴ သံုးၿမိဳ႕ဆိုရင္လည္း ဒါ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေရွ႕ေျပးေပါ့။ ဒီေရွ႕ေျပးကေနၿပီးေတာ့မွ ပုဂံေခတ္မွာ ဖံြ႔ၿဖိဳးခဲ့တဲ့၊ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ပတ္သက္ခဲ့တဲ့ အေဆာက္အအံုေတြ၊ ဒီအေဆာက္အအံုေတြမွာ ရွိတဲ့ Art and Architectures အႏုပညာနဲ႔ ဗိသုကာဆုိင္ရာ လက္ရာေတြ၊ ဒါေတြအထိ ဆင့္ကဲၿပီးေတာ့ သယ္ေဆာင္

သြားႏုိင္တဲ့အတြက္ ဒီလို ထူးျခားခ်က္ေတြကို အဓိကထားၿပီးေတာ့ ေဖာ္ျပႏုိင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။”

ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ေနာက္ထပ္ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္အျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ႏုိင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေန တာေတြလည္း ရွိေပမယ့္ တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္စရာေတြလည္း ရွိေနတဲ့အေၾကာင္း ဦးစန္းဝင္းက အခုလို ဆက္ေျပာပါတယ္။

“ဒီလို ရသြားတဲ့အတြက္ တဘက္မွာလည္း တာဝန္ႀကီးရွိလာတယ္ေလ။ ဒါကို အရွည္ဆက္ၿပီး တည္တံ့ေအာင္ ထိန္းသိမ္းႏုိင္ဖို႔ေပါ့။ ျဖစ္ဖို႔အတြက္ တင္ထားတဲ့ management plan မွာ က်ေနာ္တုိ႔ သတ္မွတ္ထားရတဲ့ ဇုံေတြရွိပါတယ္ ခင္ဗ်။ ဒီဇုံေတြကို ၿမိဳ႕ျပဆုိင္ရာ က်ဴးေက်ာ္မႈေတြ လုပ္လို႔ မရပါဘူးခင္ဗ်။ လုပ္လို႔ မသင့္ပါဘူး၊ ဟုိတယ္ေတြ၊ မိုတယ္ေတြ၊ အင္းေတြ၊ စားေသာက္ဆုိင္ေတြ၊ ဓာတ္ေငြ႔ပိုက္လိုင္းေတြ၊ မီးရထားသံလမ္းေတြ၊ စသည္..စသည္ေပ့ါဗ်ာ။”

ျမန္မာႏုိင္ငံက ၁၉၉၄ ခုႏွစ္မွာ ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္း ၃ ၿမိဳ႕၊ ေျမာက္ဦး၊ ျပဒါးလင္းဂူ၊ အင္းေလးကန္၊ မင္းကြန္းေဒသ၊ မႏၱေလး၊ အင္း၀၊ ဟံသာ၀တီ စတဲ့ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ ၈ ခုကို ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္အျဖစ္ စတင္ တင္သြင္းခဲ့ဖူးပါတယ္။ အခုလုိ ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္းေတြကို အတည္ျပဳၿပီးတဲ့ေနာက္ က်န္ေနရာဌာနေတြကို ကမာၻ႔ အေမြအႏွစ္စာရင္း၀င္အျဖစ္ ထပ္မံတင္သြင္း သြားမယ္လုိ႔လည္း ေျပာပါတယ္။

“ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ပုဂံလို၊ ေျမာက္ဦးလို၊ အင္းဝလို၊ မႏၱေလးလို ယဥ္ေက်းမႈေဒသေတြကို က်ေနာ္တို႔ ႏုိင္ငံေတာ္က သက္ဆုိင္ရာဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ ပညာရွင္ေတြ၊ ညႇိႏႈိင္းေပါင္းစပ္ၿပီးေတာ့ ကမၻာ့ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္အျဖစ္ တင္ျပဖို႔ ရွိပါတယ္ခင္ဗ်။”

ကာတာႏုိင္ငံ၊ ဒုိဟာၿမိဳ႕က ယူနက္စ္ကိုညီလာခံအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံက ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္း သံုးၿမိဳ႕အျပင္ အီရန္ႏုိင္ငံမွာ ေၾကးေခတ္ကာလက ထြန္းကားခဲ့တဲ့ Shahr-i Sokhta ေလာင္ႂကြမ္းသြားတဲ့ ၿမိဳ႕လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရတဲ့ ေနရာကုိလည္း ကမာၻ႔ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္အျဖစ္ ထည့္သြင္းခဲ့ပါတယ္

VOA