ေဒသဆုိင္ရာမွာ ျမန္မာ့အခန္းက႑ တိုးပြားလာပံု

ေဒသဆုိင္ရာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံပါဝင္တဲ့အခန္းက႑ တုိးပြားလာပံုကို ေရးသားထားတဲ့ ပညာရွင္ (၆) ဦးရဲ ႔ သုေတသနစာတမ္းေတြကို စုေပါင္းၿပီး Myanmar's Growing Regional Role ဆိုတဲ့ အမည္နဲ႔ လြန္ခဲ့တဲ့ မတ္လက စာအုပ္ထုတ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ဝါရွင္တန္ျပည္နယ္ Seattle ၿမိဳ ႔ အေျခစိုက္ National Bureau of Asian Research က ထုတ္ေဝတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ စာအုပ္ကိုေရးတဲ့ သုေတသီတစုဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာ ျမန္မာျပည္ကို သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့ၾကပါတယ္။ အလွည့္က် အာဆီယံဥကၠ႒ ျဖစ္လာတဲ့ ျမန္မာအစိုးရရဲ ႔ ေဒသဆုိင္ရာ အခန္းက႑ကို သံုးသပ္ထားပါတယ္။

၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွာ စစ္အာဏာမသိမ္းမီက ဗမာအစိုးရဟာ အေရွ ႔ေတာင္အာရွနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးစႏုိင္ငံအုပ္စုမွာ ေရွ ႔တန္းက ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။ ဘက္မလိုက္ႏုိင္ငံမ်ား လႈပ္ရွားမႈမွာလည္း ျမန္မာဟာ တက္တက္ႂကြႂကြ ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီကာလမွာ ဦးသန္႔ကို ျမန္မာ့ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ကုလသမဂၢကို ေစလႊတ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္အစိုးရတက္လာတဲ့အခါ ယခင္လႈပ္ရွားမႈေတြ နိဂံုးခ်ဳပ္ၿပီး အထီးက်န္တကိုယ္ေတာ္လမ္းစဥ္ က်င့္သံုးပါတယ္။ အခုမွ ပံုမွန္အစိုးရဖြဲ႔စည္းၿပီး အာဆီယံဥကၠ႒ ျဖစ္လာလို႔ ေဒသဆုိင္ရာမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ (၅၀) ေက်ာ္ကလို တက္တက္ႂကြႂကြ ပါဝင္ႏိုင္မလားဆုိတာကို သံုးသပ္ထားပါတယ္။

ျပည္တြင္းမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္တာနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ႏိုင္ငံျခားေရးမွာလည္း ေျပာင္းလဲလာ ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အထီးက်န္အာဏာရွင္စနစ္ က်င့္သံုးတာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားေရးမွာ ကၽြမ္းက်င္တဲ့အတတ္ပညာရွင္ နည္းပါးသြားရတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ အေနာက္တုိင္းက ဒဏ္ခတ္စဥ္မွာ အာဆီယံနဲ႔ တရုတ္ အရိပ္အာဝါသကို ခိုလႈံခဲ့ရတဲ့ ဗမာအစိုးရဟာ ၂၀၁၁ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပဳျပင္ေရးလုပ္ လာတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးမွာ ျပန္လည္ဝင္ဆံ့လာပါတယ္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ ႏုိင္ငံျခားအကူအညီ အေထာက္အပံ့ေတြရဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနေပမယ့္ ျပည္တြင္းပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ ႏုိင္ငံျခား ဆက္ဆံေရးမွာ အခက္အခဲရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ မြတ္စလင္ကိစၥကို မေျဖရွင္းႏိုင္ရင္ ႏိုင္ငံျခားေရးမွာ ျပႆနာျဖစ္ႏုိင္တယ္လို႔ အေမရိကန္သံမွဴးေဟာင္း Priscilla Clapp က သံုးသပ္ပါတယ္။

အာဆီယံရံုးခ်ဳပ္ အမွဳထမ္းေဟာင္းနဲ႔ စကၤာပူနန္ယန္ တကၠသိုလ္ပါေမာကၡ Mely Calballero-Anthony ကေတာ့ အာဆီယံလူမမာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာဟာ အာဆီယံဥကၠ႒ေနရာနဲ႔ ထိုက္တန္တယ္ဆိုတာကို ျပသဖုိ႔ လုိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ျပည္တြင္းျပဳျပင္ေရးလုပ္ငန္းေတြ အေျခမခိုင္ေသးခင္ အာဆီယံဥကၠ႒ လုပ္တာမုိ႔ ျမန္မာရဲ ႔ ျပည္တြင္းျပည္ပေအာင္ျမင္မႈဟာ အာဆီယံအတြက္ အလြန္အေရးႀကီးေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာရဲ ႔ ႏုိင္ငံျခားေရးလမ္းစဥ္ဟာ ျပည္တြင္းျပည္ပအေျခအေနနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းရဲ ႔ စိတ္ေနသေဘာ ထားကို ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနတယ္လို႔ Australia ႏိုင္ငံ New South Wales တကၠသိုလ္ကထိက Morten Pederson က ဆုိပါတယ္။ အာဆီယံဥကၠ႒အလုပ္မွာ စမ္းတဝါးဝါးျဖစ္ဖို႔ အလားအလာမရွိဘူးလို႔ သံုးသပ္ပါ တယ္။ ျမန္မာဥကၠ႒ျဖစ္လိုတဲ့အတြက္ အာဆီယံအသင္းမွာ စည္းလံုးညီညႊတ္မႈ ပိုရွိလာမယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

National Bureau of Asian Research က ဒု-ဥကၠ႒ Abraham Denmark ကေတာ့ တရုတ္၊ ဂ်ပန္၊ အိႏိၵယနဲ႔ ျမန္မာရဲ ႔ ဆက္ဆံေရးကို သံုးသပ္ပါတယ္။ တရုတ္ကိုခ်ည္း အားကိုးေနခဲ့ရတဲ့အျဖစ္ကို ရပ္ဆုိင္း ခ်င္လို႔ ျမန္မာဟာ အိႏိၵယ နဲ႔ ဂ်ပန္ကို လက္တြဲဖို႔ ႀကိဳးစားသလို၊ အိႏိၵယနဲ႔ ဂ်ပန္ကလည္း တရုတ္ၾသဇာႀကီး ထြားလာမွာကို ဟန္႔တားလုိၾကပါတယ္။ ျမန္မာနဲ႔ ႏုိင္ငံႀကီးေတြ ဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပေလေလ ျမန္မာအလိုဆႏၵကို လိုက္ေလ်ာဖုိ႔ တရုတ္ဖက္က ႀကိဳးစားေလေလ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ တရုတ္၊ အိႏိၵယနဲ႔ ဂ်ပန္တုိ႔ရဲ ႔ ၿပိဳင္ဆုိင္မႈဟာ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရးမွာ အမ်ားႀကီး အက်ဳိးသက္ေရာက္ႏုိင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ စီးပြားေရးတုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးလာမႈေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲလာမယ့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရး အေျခ အေနကို NBAR ဒု-ဥကၠ႒ Meredith Miller က သံုးသပ္ထားပါတယ္။

စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာဖို႔ဆုိတာ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီၿပီး ၾကာတတ္ေပမယ့္ ေအာင္ျမင္မယ္ဆိုရင္ အာဆီယံ အသင္းအတြက္ တတပ္တအားပဲလို႔ ဆုိပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခားစီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ေအာင္ေလေလ၊ ျမန္မာဟာ အေရးပါေလေလ ျဖစ္လာမယ္လို႔ Meredith Miller က သံုးသပ္ပါတယ္။ အခုေတာ့ ေနာက္ဆံုး က လိုက္ေနရပါတယ္။ တရုတ္ႀကီးစိုးတဲ့ ျမန္မာ၊ လာအုိ နဲ႔ ကေမာၻဒီးယားဟာ အာဆီယံရဲ ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ေနာက္ျပန္ဆြဲႏုိင္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္က ႏိုင္ငံသားတဦးရဲ ႔ အသားတင္ထုတ္လုပ္မႈမွာ ျမန္မာေဒၚလာ ၁၅၀၀၊ ကေမာၻဒီးယား ၂၆၀၀၊ လာအို ၃၃၀၀၊ ထုိင္း ၁၁၀၀၀ တုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၁၅ အာဆီယံအသိုက္အဝန္း အေကာင္အထည္ေပၚလို႔ ေစ်းကြက္တခုတည္းျဖစ္လာရင္ ျမန္မာဟာ ထုိင္း နဲ႔ ဗိယက္နမ္ကို ၿပိဳင္ဆိုင္ႏိုင္စြမ္းရွိမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဟာ ျမန္မာ့အတြက္သာမကဘဲ ေဒသဆုိင္ရာ ႏိုင္ငံေတြအတြက္ေရာက္၊ အေမရိကန္အတြက္ေရာ အေရးႀကီးတယ္လို႔ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနဝန္ထမ္းေဟာင္း Catharin Dalpino က ျမင္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့အႏွစ္ (၂၀) က အေမရိကန္ရဲ ႔ ျမန္မာ့ေရးရာလမ္းစဥ္ဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဗဟိုျပဳပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုအခ်ိန္မွာ အျခားေခါင္းေဆာင္ေတြလည္း အာရံုစိုက္ဖို႔ အခ်ိန္တန္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း Catharin Dalpino က တင္ျပထားပါတယ္။

VOA