ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး(ICJ)၌ တရားစွဲဆိုခဲ့သည့်အမှုအပေါ် ကြားဖြတ်စီမံဆောင်ရွက်ချက် (Provisional Measures) အတွက် နှုတ်ဖြင့်လျှောက်လဲခြင်း (Oral Proceedings) နောက်ဆုံးနေ့အဖြစ် ယနေ့ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့က နှစ်ဖက် လျှောက်လဲကြားနာမည် ဖြစ်သည်။
နှစ်ဖက်လျှောက်လဲကြားနာမှုတွင် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက မြန်မာစံတော်ချိန် နေ့လယ် ၃ နာရီခွဲမှ ၅ နာရီအထိ လည်းကောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံက မြန်မာစံတော်ချိန် ည ၁၀ နာရီမှ ၁၁ နာရီခွဲအထိ လည်းကောင်း လျှောက်လဲ ကြားနာမည် ဖြစ်သည်။
ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံသည် OIC အဖွဲ့ကိုယ်စား မြန်မာနိုင်ငံကို လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်သည်ဟူသော ခေါင်းစဉ်ဖြင့် (ICJ) ၌ တရားစွဲခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပြီး ပထမနေ့ လျှောက်လဲကြားနာမှု ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက်နေ့က ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက လျှောက်လဲတင်ပြခဲ့သည်။
ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏ လျှောက်လဲတင်ပြချက်အပေါ် နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က “စိတ်မကောင်းစရာအချက်ကတော့ ယခု ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက ရုံးတော်ကို လျှောက်ထား တင်ပြမှုတွေမှာ အချက်အလက် ပြည့်စုံမှုမရှိတဲ့အပြင် နားလည်မှုလွဲမှားစေနိုင်တဲ့အနေ အထားနဲ့ ပုံဖော်ထားတာကိုတွေ့ရပါတယ်။ ရခိုင်ဒေသအခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နားလည်မှု လွဲစေတဲ့ အချက်အလက်တွေနဲ့ ပုံဖော်ပြီးမပြည့်မစုံတင်ပြထားတာကို တွေ့ရှိရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ မည်သို့ဖြစ်စေကာမူ ရုံးတော်အနေနဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ မြေပြင်အခြေအနေများကို စိတ်ခံစားမှု ကင်းရှင်းစွာနဲ့ တိကျမှန်ကန်စွာ အကဲဖြတ်နိုင်ရေးဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်” ဟု ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက်က လျှောက်လဲမှုတွင် ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။
ထို့အပြင် ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၉ ရက်နေ့မှာ Arakan Rohingya Salvation Army (ARSA) အင်အား ၄၀၀ ခန့်က ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံနယ်စပ် မောင်တောနှင့် ရသေ့တောင်မြို့နယ်များတွင်ရှိသည့် ရဲကင်းစခန်း (၃) ခုကို တစ်ပြိုင်တည်း တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း၊ ယင်းတိုက်ခိုက်မှုများသည် ၎င်းတို့လက်ချက်ဆိုသည်ကို ARSA က ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြောင်း၊ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် ၉ ဦးသေဆုံးပြီး အရပ်သား ၁၀၀ ကျော် သေကြေပျောက်ဆုံးခဲ့ရကြောင်း၊ ထို့အပြင် သေနတ် (၆၈) လက် အပါအဝင် လက်နက်ခဲယမ်း တစ်သောင်းကျော် လုယူခံခဲ့ပြီး ယင်းအခြေအနေများမှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ် နှောင်းပိုင်းအထိ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ARSA အကြားတိုက်ခိုက်မှုများရဲ့ ကနဦးအစ ဖြစ်ကြောင်း ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏ ရွေးချယ်တင်ပြချက်များတွင် ယင်းပဋိပက္ခ အခြေအနေများကို ဖော်ပြထားခြင်း မရှိကြောင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့သည်။
ထပ်မံ၍ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ပြောကြားရာတွင် “ရခိုင်ပြည်နယ်အရေးကိစ္စမှာ အသိုင်းအဝိုင်းနှစ်ခု ကွဲပြားမှု အလွန်အကျွံ ဆိုးရွားသွားစေမဲ့ မီးလောင်ရာလေပင့်မှုများဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ သဟဇာတဖြစ်မှုတို့ကို ထိခိုက်စေပါတယ်။ ပဋိပက္ခဒဏ်ရာများကို ပိုမိုဆိုးရွားအောင် ဆောင်ရွက်ခြင်းဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။ အမုန်းတရားအခြေခံတဲ့ ပြောဆိုချက်များသာလျင် အမုန်းစကားအဆင့်သာ မဟုတ်တော့ဘဲ အသိုက်အဝန်းများအကြား အလွန်အကျွံ ကွဲပြားမှုများ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တဲ့ အသုံးအနှုန်း ပြောဆိုချက်တွေဟာလည်း အမုန်းစကားတွေလို သဘောမျိုးပင် သက်ရောက်စေပါတယ်” ပြောကြားခဲ့သည်။
မြန်မာနိုင်ငံဘက်က ရှေ့နေအဖြစ်ဆောင်ရွက်ပေးနေသည့် ပါမောက္ခ မစ္စတာ William Schabas က “မနေ့က ဂမ်ဘီယာရဲ့ တင်ပြမှုမှာ မျိူးသုဉ်း သတ်ဖြတ်မှုဆိုပြီး ပြောတဲ့အခါမှာ မတိမကျတဲ့ ပြောဆိုမှုတွေ အများကြီးပါနေပါတယ်။ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေပြောတဲ့အခါမှာ လူးမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်မှုအတွက် အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်တွေ လွဲနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဂမ်ဘီယာ လျှောက်ထားချက်ထဲမှာ မပါတာတွေက စုစုပေါင်းသေဆုံးတဲ့အရေအတွက် ထွက်ပြေးတဲ့အရေအတွက်ကိုနှိုင်းယှဉ်ပြဖို့ ကျန်ခဲ့ပါတယ်။ ကိန်းဂဏန်းကအရေးကြီးပါတယ်။ ရွာပေါင်း အဆောက်အအုံ ပေါင်း၊ အချက်အလက်တွေ မပါပါဘူး။ ရွာပေါင်းသုံးရွာမှာ လူပေါင်းတစ်ထောင် ဆိုတာတွေ ပြောခဲ့တာပဲရှိပြီး လျှောက်ထားသူက တရားရုံးကို ကိန်းဂဏန်းတွေ တိကျအောင် မပေးနိုင်တဲ့ အခြေအနေနဲ့ စုစုပေါင်းအရေအတွက်တွေကို တရားရုံးကို မတင်ပြခဲ့ဘူး။ အချက်အလက်ရှာဖွေရးအဖွဲ့ကလည်း နေရာတွေ ပြခဲ့တယ်။ လူအများစုကို စုပြုံပြီးသတ်ခဲ့တဲ့ နေရာကို အတိအကျ ပြနိုင်ခြင်းမရှိပါဘူး” ဟုလည်း လျှောက်လဲချက်တွင် ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့သည်။
ဒုတိယနေ့ ကြားနာမှုအဖြစ် ဒီဇင်ဘာ ၁၁ ရက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံနှင့် ရှေ့နေများအဖြစ် လိုက်ပါဆောင်ရွက်သော အင်္ဂလန်နှင့် ဝေလနယ် ရှေ့နေအသင်းမှ မစ္စတာ Christopher Staker၊ နယ်သာလန်နိုင်ငံ Leiden တက္ကသိုလ် နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှုခင်းနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာဌာန ပါမောက္ခ မစ္စတာ William Schabas နှင့် နယ်သာလန်နိုင်ငံ သည်ဟိတ် အနုညာတ အငြင်းပွားမှုဆိုင်ရာ အမြဲတမ်းခုံရုံးအဖွဲ့ဝင် ပါမောက္ခ မစ္စ Phoebe Okowa တို့က လျှောက်လဲချက်ပေးခဲ့သည်။
AS
<Zawgyi>
(ICJ) ၌ ဂမ်ဘီယာနှင့် မြန်မာတို့ ယနေ့ နှစ်ဘက် လျှောက်လဲ ကြားနာမည်
ဒီဇင္ဘာ ၁၂
ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး(ICJ)၌ တရားစွဲဆိုခဲ့သည့်အမှုအပေါ် ကြားဖြတ်စီမံဆောင်ရွက်ချက် (Provisional Measures) အတွက် နှုတ်ဖြင့်လျှောက်လဲခြင်း (Oral Proceedings) နောက်ဆုံးနေ့အဖြစ် ယနေ့ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့က နှစ်ဖက် လျှောက်လဲကြားနာမည် ဖြစ်သည်။
နှစ်ဖက်လျှောက်လဲကြားနာမှုတွင် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက မြန်မာစံတော်ချိန် နေ့လယ် ၃ နာရီခွဲမှ ၅ နာရီအထိ လည်းကောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံက မြန်မာစံတော်ချိန် ည ၁၀ နာရီမှ ၁၁ နာရီခွဲအထိ လည်းကောင်း လျှောက်လဲ ကြားနာမည် ဖြစ်သည်။
ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံသည် OIC အဖွဲ့ကိုယ်စား မြန်မာနိုင်ငံကို လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်သည်ဟူသော ခေါင်းစဉ်ဖြင့် (ICJ) ၌ တရားစွဲခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပြီး ပထမနေ့ လျှောက်လဲကြားနာမှု ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက်နေ့က ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက လျှောက်လဲတင်ပြခဲ့သည်။
ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏ လျှောက်လဲတင်ပြချက်အပေါ် နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က “စိတ်မကောင်းစရာအချက်ကတော့ ယခု ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက ရုံးတော်ကို လျှောက်ထား တင်ပြမှုတွေမှာ အချက်အလက် ပြည့်စုံမှုမရှိတဲ့အပြင် နားလည်မှုလွဲမှားစေနိုင်တဲ့အနေ အထားနဲ့ ပုံဖော်ထားတာကိုတွေ့ရပါတယ်။ ရခိုင်ဒေသအခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နားလည်မှု လွဲစေတဲ့ အချက်အလက်တွေနဲ့ ပုံဖော်ပြီးမပြည့်မစုံတင်ပြထားတာကို တွေ့ရှိရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ မည်သို့ဖြစ်စေကာမူ ရုံးတော်အနေနဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ မြေပြင်အခြေအနေများကို စိတ်ခံစားမှု ကင်းရှင်းစွာနဲ့ တိကျမှန်ကန်စွာ အကဲဖြတ်နိုင်ရေးဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်” ဟု ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက်က လျှောက်လဲမှုတွင် ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။
ထို့အပြင် ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၉ ရက်နေ့မှာ Arakan Rohingya Salvation Army (ARSA) အင်အား ၄၀၀ ခန့်က ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံနယ်စပ် မောင်တောနှင့် ရသေ့တောင်မြို့နယ်များတွင်ရှိသည့် ရဲကင်းစခန်း (၃) ခုကို တစ်ပြိုင်တည်း တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း၊ ယင်းတိုက်ခိုက်မှုများသည် ၎င်းတို့လက်ချက်ဆိုသည်ကို ARSA က ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြောင်း၊ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် ၉ ဦးသေဆုံးပြီး အရပ်သား ၁၀၀ ကျော် သေကြေပျောက်ဆုံးခဲ့ရကြောင်း၊ ထို့အပြင် သေနတ် (၆၈) လက် အပါအဝင် လက်နက်ခဲယမ်း တစ်သောင်းကျော် လုယူခံခဲ့ပြီး ယင်းအခြေအနေများမှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ် နှောင်းပိုင်းအထိ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ARSA အကြားတိုက်ခိုက်မှုများရဲ့ ကနဦးအစ ဖြစ်ကြောင်း ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏ ရွေးချယ်တင်ပြချက်များတွင် ယင်းပဋိပက္ခ အခြေအနေများကို ဖော်ပြထားခြင်း မရှိကြောင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့သည်။
ထပ်မံ၍ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ပြောကြားရာတွင် “ရခိုင်ပြည်နယ်အရေးကိစ္စမှာ အသိုင်းအဝိုင်းနှစ်ခု ကွဲပြားမှု အလွန်အကျွံ ဆိုးရွားသွားစေမဲ့ မီးလောင်ရာလေပင့်မှုများဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ သဟဇာတဖြစ်မှုတို့ကို ထိခိုက်စေပါတယ်။ ပဋိပက္ခဒဏ်ရာများကို ပိုမိုဆိုးရွားအောင် ဆောင်ရွက်ခြင်းဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။ အမုန်းတရားအခြေခံတဲ့ ပြောဆိုချက်များသာလျင် အမုန်းစကားအဆင့်သာ မဟုတ်တော့ဘဲ အသိုက်အဝန်းများအကြား အလွန်အကျွံ ကွဲပြားမှုများ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တဲ့ အသုံးအနှုန်း ပြောဆိုချက်တွေဟာလည်း အမုန်းစကားတွေလို သဘောမျိုးပင် သက်ရောက်စေပါတယ်” ပြောကြားခဲ့သည်။
မြန်မာနိုင်ငံဘက်က ရှေ့နေအဖြစ်ဆောင်ရွက်ပေးနေသည့် ပါမောက္ခ မစ္စတာ William Schabas က “မနေ့က ဂမ်ဘီယာရဲ့ တင်ပြမှုမှာ မျိူးသုဉ်း သတ်ဖြတ်မှုဆိုပြီး ပြောတဲ့အခါမှာ မတိမကျတဲ့ ပြောဆိုမှုတွေ အများကြီးပါနေပါတယ်။ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေပြောတဲ့အခါမှာ လူးမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်မှုအတွက် အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်တွေ လွဲနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဂမ်ဘီယာ လျှောက်ထားချက်ထဲမှာ မပါတာတွေက စုစုပေါင်းသေဆုံးတဲ့အရေအတွက် ထွက်ပြေးတဲ့အရေအတွက်ကိုနှိုင်းယှဉ်ပြဖို့ ကျန်ခဲ့ပါတယ်။ ကိန်းဂဏန်းကအရေးကြီးပါတယ်။ ရွာပေါင်း အဆောက်အအုံ ပေါင်း၊ အချက်အလက်တွေ မပါပါဘူး။ ရွာပေါင်းသုံးရွာမှာ လူပေါင်းတစ်ထောင် ဆိုတာတွေ ပြောခဲ့တာပဲရှိပြီး လျှောက်ထားသူက တရားရုံးကို ကိန်းဂဏန်းတွေ တိကျအောင် မပေးနိုင်တဲ့ အခြေအနေနဲ့ စုစုပေါင်းအရေအတွက်တွေကို တရားရုံးကို မတင်ပြခဲ့ဘူး။ အချက်အလက်ရှာဖွေရးအဖွဲ့ကလည်း နေရာတွေ ပြခဲ့တယ်။ လူအများစုကို စုပြုံပြီးသတ်ခဲ့တဲ့ နေရာကို အတိအကျ ပြနိုင်ခြင်းမရှိပါဘူး” ဟုလည်း လျှောက်လဲချက်တွင် ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့သည်။
ဒုတိယနေ့ ကြားနာမှုအဖြစ် ဒီဇင်ဘာ ၁၁ ရက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံနှင့် ရှေ့နေများအဖြစ် လိုက်ပါဆောင်ရွက်သော အင်္ဂလန်နှင့် ဝေလနယ် ရှေ့နေအသင်းမှ မစ္စတာ Christopher Staker၊ နယ်သာလန်နိုင်ငံ Leiden တက္ကသိုလ် နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှုခင်းနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာဌာန ပါမောက္ခ မစ္စတာ William Schabas နှင့် နယ်သာလန်နိုင်ငံ သည်ဟိတ် အနုညာတ အငြင်းပွားမှုဆိုင်ရာ အမြဲတမ်းခုံရုံးအဖွဲ့ဝင် ပါမောက္ခ မစ္စ Phoebe Okowa တို့က လျှောက်လဲချက်ပေးခဲ့သည်။
AS
No comments:
Post a Comment