“လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ရာဇဝတ်မှုတစ်ခုတော့မြောက်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုရဲ့ဖွင့်ဆိုချက်နဲ့တော့ မကိုက်ပါဘူး။” (မြန်မာဘက်မှရှေ့နေဝီလျံ ရှာဘားစ်၏တင်ပြချက်)

• လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုတွေနဲ့တူတဲ့ မူဝါဒတွေ၊ ဒုက္ခသည်တွေနဲ့ လူနည်းစုတွေအပေါ် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုတွေ ပေါများတဲ့ ကမ္ဘာမှာ ကိစ္စတော်တော်များများကို လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုဆိုပြီး သမုတ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တစ်ဖက်မှာတော့ လူတွေက သူတို့ရဲ့ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု အဆိုပြုချက်တွေကို အထောက်အကူပြုစေမယ့် ရုံးတော်ရဲ့ ယခင်က ဆုံးဖြတ်ချက်တွေထဲက လိုချင်တဲ့အပိုင်းလေးတွေလောက်ပဲ ရှေ့နောက်မညီညွတ်ဘဲ ရွေးယူလေ့ရှိကြပါတယ်။

• လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုကျူးလွန်လိုတဲ့ စိတ်ဆန္ဒဆိုတာမျိုးမဟုတ်တဲ့ တခြားဖြစ်နိုင်တဲ့ အကြောင်းတရားတွေကိုတော့ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံကရော ကုလသမဂ္ဂရဲ့ အချက်အလက်ရှာဖွေရေး အဖွဲ့ (FFM) ကရော မျက်စိလျှမ်းခဲ့ကြပါတယ်။

• မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က ဒီရိုဟင်ဂျာတွေကို နိုင်ငံကနေ နှင်ထုတ်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ (သတ်ဖြတ်) အပြတ်ရှင်းပစ်ဖို့ မဟုတ်ပါဘူး။ ပြီးတော့ ဒါဟာ (လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု လို့ ခေါ်လို့ရလောက်တဲ့) ရောမ ဥပဒေ (Rome Statute) ရဲ့ဘောင်နဲ့ မညီညွတ်ပါဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ကျူးလွန်ကောင်း ကျူးလွန်ခဲ့နိုင်တဲ့ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ်ကျူးလွန်တဲ့ရာဇဝတ်မှုကိုသာ တရားလိုရှေ့နေအဖွဲ့ဘက်က တင်ပြသွားခဲ့ပါတယ်။ သူတို့ တင်ပြခဲ့တဲ့အချက်တွေဟာ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုနဲ့မဆိုင်ပါဘူး။

• နောက်ပြီး လူတွေကို အတင်းအကျပ် မောင်းထုတ်ဖယ်ရှားပစ်တာဟာ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု မမြောက်ဘူးလို့ ဒီရုံးတော်ကပဲ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။

• “လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်လိုတဲ့စိတ်ဆန္ဒ (Genocidal intent)” ဆိုတဲ့ စကားရပ်ကို သုံးဖို့ဆုံးဖြတ်ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ (ဒီအသုံးသုံးဖြစ်အောင် ကိုးကားတဲ့) ရင်းမြစ်တွေဟာ ကိုးကားရလောက်အောင် အရည်အချင်းမပြည့်မီ ပါဘူး။ နောက်ပြီး (ဒီစကားလုံးကို သုံးရတဲ့) အကြောင်းပြချက်ကိုလည်း ကောင်းကောင်း မရှင်းပြနိုင်ခဲ့ပါဘူး။

• ဒီနေ့ထိ မြန်မာစစ်တပ် သုံးတဲ့ နည်းလမ်းတွေဟာ ၁၉၆၀ တုန်းကနဲ့ တူတူပဲ ရှိပါသေးတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူတို့ရဲ့ ဟိုးအရင်က ပြီးခဲ့တဲ့ကိစ္စတွေဟာ “လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုတွေ ဖြစ်တယ်” လို့ ဘယ်သူကမှ စကားမစခဲ့ပါဘူး။

• ရိုဟင်ဂျာတွေကို အစာရေစာ ဖြတ်တောက်တာဟာ သူတို့ကို ဒီမြေပေါ်ကနေ မောင်းထုတ်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သတ်ပစ်ဖို့တော့ မဟုတ်ပါဘူး။

• ပွီးတော့ လူဘယျလောကျ သတျခံခဲ့ရသလဲဆိုတာကို ဂမျဘီယာနိုငျငံအနနေဲ့ မပွောနိုငျပါဘူး။ ဒီလို (သတျခံရတဲ့လူဦးရစောရငျးကို မပေးနိုငျတဲ့ကိစ်စမြိုး) ဟာ လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျမှုနဲ့ဆိုငျတဲ့ အရငျတုနျးက ကိစ်စတှမှော မရှိခဲ့ဖူးပါဘူး။ တခြို့ကတော့ ရိုဟငျဂြာ ၁၀,၀၀၀ လောကျ အသတျခံရတယျ၊ နောကျ လူ ခုနစျသိနျးကြောျ နှငျထုတျခံရတယျိလို့ ပွောကွပါတယျ။

• လူဘယ်လောက် သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရတယ်ဆိုတဲ့အချက်ကို ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံဘက်က မဖော်ပြခဲ့တာဟာ သူ့ရဲ့ စွပ်စွဲချက် ခိုင်မာမှုအားလျော့မသွားစေဖို့ တမင်ရည်ရွယ်ခဲ့တာလားလို့လည်း မေးခွန်းထုတ်ပါတယ်။

• (ရိုဟင်ဂျာတွေ) ကို “အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မြှုပ်နှံ” ထားတယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထား ကိုလည်း ကုလသမဂ္ဂအနေနဲ့ မတွေ့ထားပါဘူး။

• လူဦးရေ “တစ်သန်းကျော်ကျော်” ရှိတဲ့ လူမျိုးစုတစ်စုမှာ လူ ၁၀,၀၀၀ သေတယ်ဆိုရင်တောင်မှ ဒါဟာ လူမျိုးတစ်မျိုးလုံးကို သုတ်သင်ဖျက်ဆီးပစ်ချင်တာမျိုး မဟုတ်တဲ့ တခြား ရည်ရွယ်ချက် ရှိတယ်လို့ ညွှန်ပြနေပါတယ်။ ခရိုအေးရှားဖြစ်ရပ်မှာတုန်းက တရားရုံးက ဆုံးဖြတ်ခဲ့ဖူးတာကတော့ သေဆုံးသူဦးရေပမာဏဟာ လူမျိုးတုံးစွပ်စွဲချက်နဲ့စာရင် သက်ဆိုင်ဆီလျော်တယ် ဆိုတာပါ။

• အစီရင်ခံစာကိုကြည့်ရင် ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှာ ကျန်နေရစ်ခဲ့တဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေအကြောင်းကို ဖော်ပြဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့ပါတယ်။ ပြည်တွင်းကျန် ရိုဟင်ဂျာတွေဟာလည်း ဆိုးဆိုးရွားရွား ဖိနှိပ်ခံနေရဆဲပါပဲ။ “ဒါဟာ လူမျိုးတစ်မျိုးလုံးကိုသုတ်သင်ပစ်တယ် ဆိုတာမျိုးမဟုတ်ဘဲ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု၊ အနိုင်ကျင့်နှိပ်စက်မှုစွဲချက်သာဖြစ်ရပါမယ်”။

• မြန်မာတပ်မတော်ရဲ့ စိတ်စေတနာဟာ ရိုဟင်ဂျာတွေကို နိုင်ငံတွင်းကထွက်သွားစေချင်တဲ့ သဘောသာဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့တွေအကုန်လုံးကို သုတ်သင်ဖျက်ဆီးပစ်ဖို့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါဟာ လက်ခံပြီးသား လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ရာဇဝတ်မှုတစ်ခုတော့မြောက်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုရဲ့ဖွင့်ဆိုချက်နဲ့တော့ မကိုက်ပါဘူး။

• စစ်ဆင်ရေးတွေမှာ မြန်မာတပ်မတော်က အထက်ပါနည်းတွေကို သုံးလာခဲ့တာဟာ ၁၉၆၀ ကာလတွေ ကတည်းကဖြစ်ပေမဲ့ ဘယ်သူကမှ သူတို့ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်နေပါတယ်လို့ မစွပ်စွဲခဲ့ကြပါဘူး။

Myanmar Now