“လူသားအားလံုးရဲ႕ ေမြးရာပါဂုဏ္သိကၡာနဲ႔ တန္းတူညီမွ်ရွိၿပီး ခဲြျခားဖယ္ထုတ္လုိ႔ မရတဲ့ အခြင့္အေရးေတြကို အသိအမွတ္ျပဳတာဟာ ဒီကမၻာေပၚမွာ လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမွ်တမႈနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈတို႔အတြက္ အေျခခံအုတ္ျမစ္ ျဖစ္တယ္”လို႔ အစခ်ီထားတဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း ေပၚေပါက္ခဲ့တာ ဒီကေန႔ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ ၆၆ ႏွစ္တင္းတင္း ျပည့္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္ျမႇင့္တင္ေရးလုပ္ငန္းေတြ ၀င္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ညီမွ်ျခင္း (ျမန္မာ) အဖြဲ႔ရဲ႕ ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္းက လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြဟာ စိုးရိမ္ရဆဲ ျဖစ္ၿပီး အထူးသျဖင့္ လာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ဆိုရင္ အရမ္းကို စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့အရာ ျဖစ္တယ္လို႔ သတိေပး ေျပာၾကားပါတယ္။
ဒီကေန႔က်ေရာက္တဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔မွာ ညီမွ်ျခင္း (ျမန္မာ) အဖြဲ႔ရဲ႕ ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္းကို ဒီဗီြဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိ လူ႔အခြင့္အေရး ေရခ်ိန္ကို ပကတိအေျခအေနအတိုင္း ျမင္ေအာင္ သုံးသပ္ ျပပါလား။
ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္း
“ပထမဦးဆုံး ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနက အရင္ အဆိုးလကၡဏာ ေဆာင္တဲ့ေနရာကေန နည္းနည္းေလး အဆိုးေလး ေလ်ာ့လာတဲ့သေဘာမ်ဳိးပဲရွိၿပီးေတာ့ အေပါင္းလကၡဏာကို ေရာက္ဖို႔အတြက္ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနတယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ တခ်ဳိ႔လူေတြကေတာ့ အခုလိုမ်ဳိး စီတန္းလွည့္လည္မႈေတြ၊ ဆႏၵျပမႈေတြ ေန႔တိုင္းလုပ္ေနတာပဲ၊ ဒါ တိုးတက္မႈ မဟုတ္လားလို႔ ေျပာေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ အဓိကလိုခ်င္တဲ့အခ်က္က ဆႏၵျပထုတ္ေဖာ္ခြင့္တင္မကဘဲနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ တင္ျပတဲ့ အခ်က္ေတြကို အစိုးရက အေရးတယူ ေဆာင္ရြက္ၿပီးေတာ့ ေျဖရွင္းေပးေသာ လုပ္ငန္းေတြ အဲဒါေတြ လိုခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီအပိုင္းေတြမွာ ခုခ်ိန္ထိ အားနည္းမႈေတြ ျဖစ္ေနၾကတယ္။
“အဲဒီေတာ့ ဆႏၵျပတဲ့သူေတြက ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္မႈေၾကာင့္ အေရးယူတာရွိၿပီးေတာ့ ဆႏၵျပရတဲ့အေၾကာင္းရင္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္ၿပီးေတာ့ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ ေျဖရွင္းမႈပိုင္းမွာ အားနည္းေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ တဖက္မွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးက အားနည္းေနသလို တရားစီရင္ေရးမွာလည္း အားနည္း ေနတယ္။ ေနာက္တခါ ခ်ဳိးေဖာက္ခံရတဲ့သူေတြရဲ႕ အေပၚမွာ ကုစားမႈအပိုင္းေတြမွာ အားနည္းေနတာ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ပိုၿပီးေတာ့ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး ျဖစ္ေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းေတြကို ေျပာေနေပမယ့္ တကယ္တမ္း လက္နက္ကိုင္တိုက္ပဲြေတြက မၿငိမ္းေသးဘူး။ အက်ဳိးဆက္ေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရတဲ့ တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြဟာ ပိုမ်ားလာတယ္။ ခံရတဲ့သူေတြေပၚမွာ တရားဥပေဒအရ ကူညီေပးတာမ်ဳိး မရွိဘဲနဲ႔ အမႈမွန္ေတြကို စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈ ၾကန္႔ၾကာတာေတြ၊ သြားၿပီးေတာ့ တိုင္တဲ့သူအေပၚ ျပန္ၿပီး အေရးယူခံရတာေတြ အဲဒီအစဥ္အလာေတြက မေပ်ာက္ကြယ္ေသးပါဘူး။”
လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္ ၃ ႏွစ္ေလာက္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အမုန္းစကား ေျပာဆိုမႈ အမုန္းတရား ျဖန္႔ေ၀မႈအေျခအေနေတြနဲ႔ အဲဒီအေပၚမွာ အစိုးရရဲ႕ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္မႈကို သုံးသပ္ျပပါ။ ဘာေတြလုပ္ဖို႔ လိုေသးလဲ။ ျပည္စုံၿပီလား။
“ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒမွာ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိိုခြင့္ေကာ၊ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ေကာ ဒါကို အတိအလင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သူတို႔ ျပန္ၿပီးေတာ့ ကန္႔သတ္ထားတဲ့အခ်ိန္မွာ လူမ်ဳိးတမ်ဳိး၊ ဘာသာတခုေပၚမွာ အမုန္းတရားေတြ ဒါမွမဟုတ္ ထိခိုက္ေအာင္ ေျပာဆိုျခင္းကိုေတာ့ လုပ္ခြင့္ မရွိဘူးလို႔ အတိအလင္း ေဖာ္ျပထားေပမယ့္ တကယ္တမ္း ဒါမ်ဳိးကိစၥေတြ လံႈ႕ေဆာ္ေျပာဆိုမႈေတြ၊ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္၊ ဘာသာတခုနဲ႔ တခု လူမ်ဳိး တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ မုန္းတီးမႈ ျဖစ္ေအာင္၊ အၾကမ္းဖက္မႈ ျဖစ္ေအာင္ လံႈ႔ေဆာ္တဲ့အပိုင္းကို အစိုးရပိုင္းက အေရးယူမႈ အားနည္းေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီဟာက အစိုးရက လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္ေသာ ကာကြယ္မႈအပိုင္းကို မလုပ္ေဆာင္တာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီလို မလုပ္ေဆာင္ျခင္းေၾကာင့္မို႔လို႔ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြက ပိုမိုၿပီးေတာ့ ႀကီးထြားလာတယ္။ မုန္းတီးမႈေတြ ပိုမိုျဖစ္ေပၚလာတယ္။
“အဲဒီေတာ့ အနာက ေသးေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ကုသေပးတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ဒီအနာကို ပိုမို ႀကီးထြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ အခ်ိန္မ်ဳိးမ်ား လုပ္ေနလား၊ ဒီထက္ ပိုမိုၿပီးေတာ့ ႀကီးထြားလာေအာင္မ်ား တမင္သက္သက္ ေစာင့္ၾကပ္ေနလားဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြက က်ေနာ္တို႔ သံသယျဖစ္စရာ ရွိေနပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လာမယ့္ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ဆိုရင္ အရမ္းကို စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့အရာ ျဖစ္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ကေန ဒီေရြးေကာက္ပဲြ စည္းရုံးေရးကာလအတြင္းမွာ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရးကို တိုက္ခိုက္မႈေတြ ရွိလာလို႔ရွိရင္ေတာ့ သူတို႔က တားဆီးမွာ မဟုတ္ဘူး၊ တိုင္ၾကားမွသာ လုပ္ေဆာင္မယ္ဆိုတာ ဒါမ်ဳိးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တမင္သက္သက္မ်ား အေရးယူ သင့္လ်က္သားနဲ႔ အေရးမယူဘဲနဲ႔ လႊတ္ေပးေနလားဆိုတဲ့အခ်က္ေတြ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ေနရတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘာသာတခုေပၚမွာ ဘယ္သူပဲ က်ဴးလြန္က်ဴးလြန္၊ ဘယ္သူကပဲ ေစာ္ကား ေစာ္ကား ဒါကိုက အမုန္းတရား ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္တဲ့အတြက္ လုပ္သင့္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔လည္း မကိုက္ညီပါဘူး။ အဲဒီလိုမ်ဳိးဟာေတြကို အေရးယူဖို႔ လိုအပ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘာသာတခုေပၚမွာ တေယာက္က ေစာ္ကားရင္ ေစာ္ကားတဲ့သူက ဘယ္သူပဲျဖစ္ျဖစ္ အေရးယူတဲ့ကိစၥေတြ၊ ဒါမ်ဳိးျဖစ္လာမယ့္ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ တားဆီးဖို႔ အပိုင္းေတြမွာ အရမ္းကို အားနည္းေနတာ လက္ရွိ အစိုးရရဲ႕ အေျခအေနပါပဲ။”
အစိုးရက အမ်ဳိးသားအဆင့္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကို ဖြဲ႔ၿပီးေတာ့ လြန္ခဲ့ႏွစ္ပိုင္းေတြ ကတည္းက လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ အဲဒီအဖဲြ႔ေပၚလာေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာအားသာခ်က္ေတြ ေတြ႔ရလဲ၊ ဘာေတြ ထပ္မံ ျဖည့္ဆည္း လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုေသးလဲ။
“တိုင္ၾကားစရာ မရွိတဲ့ ျပည္သူလူထုၾကားထဲမွာေတာ့ တိုင္ၾကားစရာတခု ျဖစ္လာတယ္ ဆိုတာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အားရစရာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလိုမ်ဳိးအဖြဲ႔ ရွိလို႔ရွိမွန္းေတာင္ ႏိုင္ငံသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက မသိတဲ့အေျခအေနမ်ဳိး ျဖစ္ေနတယ္။ ေနာက္တခုက အဲဒီ တိုင္ၾကားမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အေရးယူစုံစမ္းမယ့္သူေတြေပၚမွာ လြတ္လပ္မႈ၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိမႈကို သံသယေတြ ရွိလာတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ဒီလိုေရြးခ်ယ္တဲ့ သူေတြကို ဘယ္သူေရြးခ်ယ္လဲဆိုတာ သိေတာင္ မသိဘူး။ အဲဒီ ေရြးခ်ယ္တဲ့သူေတြထဲမွာ လုပ္ကိုင္ခြင့္ေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေစာင့္ၾကပ္တဲ့အခ်ိန္မွာ အခုလိုမ်ဳိး ႏိုင္ငံတြင္းမွာရွိတဲ့ သူတိုင္းကေန ေျပာေနတဲ့ ကိုပါႀကီး (စစ္တပ္ကဖမ္းဆီးရာက ေသနတ္ဒဏ္ရာသင့္ေသဆုံးသူ) လို ကိစၥမ်ဳိးဆိုရင္ တတိုင္းျပည္လုံးက စိတ္၀င္စားေနၿပီးေတာ့ အမႈမွန္ေဖာ္ထုတ္ေရးအတြက္ တိုက္တြန္းေနၾကတဲ့အခ်ိန္မွာ သမၼတရဲ႕ညႊန္ၾကားခ်က္ရမွပဲ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က စုံစမ္းစစ္ေဆးတဲ့သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္လာတယ္။ သမၼတက ေစခိုင္းမွ လုပ္တဲ့သေဘာမ်ဳိး။
“အမွန္ဆိုလို႔ရွိရင္ ျဖစ္ပ်က္တဲ့အေၾကာင္းအရာကို အျမဲမျပတ္ ေစာင့္ၾကပ္ေနဖို႔က လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ တာ၀န္ေတြ ျဖစ္တယ္။ အမွန္ဆိုလို႔ရွိရင္ ဒီလိုမ်ဳိး ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့၊ အမ်ားစုကေန လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈလို႔ ေျပာေနတဲ့အခ်က္ေတြကို လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကိုယ္တိုင္က ကမကထ လုပ္ၿပီးေတာ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးဖို႔အခ်ိန္မွာ ဒါမ်ဳိး ေႏွာင့္ေႏွးေနတဲ့အရာမ်ဳိး ရွိတယ္။ ေနာက္တခါ ထြက္ေပၚလာတဲ့အစီရင္ခံစာ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ တိတိက်က်နဲ႔ စုံစမ္းစစ္ေဆးႏိုင္တဲ့ ဟာမ်ဳိး၊ ခိုင္ခုိင္လုံလုံ ခိုင္ခိုင္မာမာနဲ႔ တင္ျပတဲ့အခ်က္မ်ဳိး အားနည္းၿပီးေတာ့ အားမလိုအားမရ ျဖစ္စရာ အခ်က္အလက္ေတြ ျဖစ္ေနျခင္းက ျပည္သူလူထုအေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ တည္ရွိလာေပမယ့္ အားမကိုးခ်င္တဲ့ပုံစံမ်ဳိး ျဖစ္လာပါတယ္။ ေနာက္တခု အခုဆိုလို႔ရွိရင္ ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္ေန႔ဟာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ ျဖစ္ပါတယ္။ တကမၻာလုံးက က်င္းပေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းျပည္မွာလည္း က်င္းပလို႔ရတဲ့ အေနအထားမ်ဳိးမွာ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ သူတို႔ ကမကထလုပ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္တဲ့အရာမ်ဳိးက မရွိဘူး။ အဲဒီဟာမ်ဳိးက အမွန္ေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္ျမႇင့္တင္ေရးလုပ္ေဆာင္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ကေန ဦးစီးၿပီးေတာ့ တတိုင္းျပည္လုံးမွာ တကယ့္ကို သိုက္သိုက္ၿမိဳက္ၿမိဳက္လုပ္ႏို္င္ဖို႔ အစီအစဥ္ေတြ လုပ္သင့္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ လုပ္တဲ့အပိုင္းမွာလည္း အားနည္းေနတာ ျဖစ္ေနပါတယ္ခင္ဗ်။”
အရင္တုန္းက မလုပ္ရာက အခု အစိုးရက ဥပေဒအရ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေတာ့ နည္းနည္း လုပ္ေနတယ္လို႔ ေျပာလို႔ ရတယ္။ ဥပေဒျပဳစုေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေရာ လႊတ္ေတာ္ အခန္းက႑ကိုေရာ ဘယ္လိုျမင္လဲ။ အားရစရာ ေကာင္းလား။
“လႊတ္ေတာ္ကေန ဥပေဒေတြကို ျပ႒ာန္းဖို႔ ႀကိဳးစားတဲ့အခ်ိန္မွာ တခါတေလက်ရင္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကိုုယ္တိုင္က လူ႔အခြင့္အေရးရဲ႕ အေရးႀကီးပုံကို သေဘာမေပါက္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးေတြ ရွိတယ္။ ဒါကလည္း အျပစ္ေျပာလို႔ေတာ့ မရဘူးေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို႔ ပတ္၀န္းက်င္မွာ၊ ႏိုင္ငံေတာ္တခုလုံးမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာခဲ့တဲ့အရာေတြ က်ေနာ္တို႔ မရွိခဲ့ၾကဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ ခုမွ ေျပာနိုင္တဲ့အတြက္ ဒီဟာေတြ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတဲ့ကိစၥကို သိပ္ၿပီးေတာ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တိုင္းက နားမလည္တဲ့အေျခအေနမ်ဳိး ျဖစ္ေနတယ္။
“ဥပမာ ကေလး သက္ငယ္မုဒိမ္းကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒါကို စုံစမ္းစစ္ေဆးၿပီးေတာ့ အေရးယူတဲ့ အရာမ်ဳိးျဖစ္ဖို႔ ေျပာေပမယ့္ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ အဲဒီဟာကို လႊတ္ေတာ္ကို္ယ္စားလွယ္ေတြက ေထာက္ခံဖို႔၊ အတည္ျပဳဖို႔အတြက္ ခက္ခဲေနတယ္။ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ အမ်ဳိးသားဥပေဒၾကမ္းထဲမွာလည္း ပညာေရးဥပေဒၾကမ္းထဲမွာ ဒီအခ်က္ေတြ အားနည္းေနတာ ရွိေပမယ့္ ဒါကို အေရးတယူ လုပ္ေဆာင္ဖို႔အပိုင္းက အားနည္းေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လူထုအေျချပဳအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ဒီထက္ပိုၿပီး လုပ္ေဆာင္တာေတြ၊ ဥပေဒေၾကာင္းေတြကို လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဒီဟာေတြ သူတို႔ အေလးထားႏိုင္ဖို႔အတြက္ ျပဌာန္းႏိုင္ဖို႔အတြက္ အမ်ားႀကီး လိုပါေသးတယ္။”
လူ႔အခြင့္အေရးတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြရဲ႕ ကြန္ရက္ေတြကေရာ ျမန္မာျပည္တြင္း အထိုက္အေလ်ာက္ ပြင့္လင္းလာတဲ့ကာလမွာ သူတို႔ေတြရဲ႕အေျခအေနေတြကေရာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လႈပ္ရွားေနၾကၿပီလား။ ဘယ္လို အေျခအေနရွိလဲ။
“ႏိုင္ငံတကာကေတာ့ အခုလို အင္တိုက္အားတိုက္လုပ္ေနတဲ့ Civil Societies (အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြ) ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကို သူတို႔တေတြက တိုးတက္မႈတခုလို႔ ျမင္ပါတယ္။ ဟုတ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အရင္တုန္းက ဘာမွ လုပ္ပိုင္ခြင့္မရွိတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးကေန လမ္းမွာ ထြက္ၿပီး ဆႏၵျပတာ၊ တကုိယ္ေတာ္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္တာေတြ လုပ္ႏုိင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ေျပာခ်င္တာက ဒီဟာက အေပၚယံကိစၥမ်ဳိး ခြင့္ျပဳတာျဖစ္ေပမယ့္ ေအာက္ေျခမွာ ဒီလိုမ်ဳိးလူေတြကို အခ်ိန္မေရြး ဖမ္းႏိုင္တဲ့ ေက်ာ့ကြင္းေတြ ရွိတယ္ဆိုတာကို သိပ္ၿပီးေတာ့ မျမင္ၾကဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အခုဆိုလို႔ရွိရင္ လြတ္လပ္စြာ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ဖို႔အတြက္ ခြင့္ျပဳခ်က္ယူစရာ မလုိေတာ့ဘူးဆိုတဲ့ ဥပေဒျပင္ဆင္မႈ ရွိေပမယ့္ ခြင့္ျပဳဖို႔အတြက္ ခြင့္မျပဳႏိုင္လည္း ခြင့္မျပဳဘဲ ေနပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ဆုိတဲ့ေနရာက အစားထိုးေတာ့ အဲဒီေတာ့ သိပ္ၿပီးေတာ့ မထူးဘူး။
“ေနာက္တခါ ပုဒ္မ ၁၈ ေျပာင္းသြားတဲ့အခါမွာ ပုဒ္မ ၁၉ ဆိုၿပီးေတာ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အခ်က္ေတြထက္ ခ်ဳိးေဖာက္လို႔ရွိရင္ အေရးယူႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိးနဲ႔ ၁၉ က ထပ္ၿပီးေတာ့ အေရးယူမႈမ်ဳိးေတြ ျဖစ္လာတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီလိုမ်ဳိး တိုးတက္လာေပမယ့္ တဖက္မွာလည္း ေက်ာ့ကြင္းေတြ ရွိေနတယ္။ ေနာက္တခါ ဘယ္ေလာက္ထိေအာ္ေအာ္၊ တခါတေလ ေအာ္တဲ့သူကသာ ဖမ္းခံထိသြားမယ္။ ျဖစ္ရတဲ့ျပႆ နာကို ေျဖရွင္းမႈပိုင္းမွာ အားနည္းေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ ‘ေအာ္သာေအာ္၊ အသံကုန္ရင္ ေမာသြားမယ္၊ ငါတို႔ကေတာ့ လိုက္နာမွာမဟုတ္ဘူး’ ဆိုတဲ့အရာမ်ဳိးျဖစ္ရင္လည္း ဒီလိုခြင့္ျပဳခ်က္ေတြက အႏွစ္သာရ ရွိပါ့မလား။ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို ေလးေလးစားစား လုပ္ေဆာင္မႈမရွိရင္ ေတာင္းဆိုမႈေတြကေကာ အဓိပၸာယ္ရွိပါ့မလားဆိုတာ ေနာက္ပိုင္းတခါ ျပန္ၿပီးေတြးစရာအျဖစ္အပ်က္ေတာ့ ျဖစ္လာပါတယ္။”
ျမန္မာျပည္တြင္းမွာ ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္းအသီးသီးမွာ ညီမွ်ျခင္း (ျမန္မာ) လို လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ဳိးေတြ စနစ္တက်ပုံစံမ်ဳိးမဟုတ္ရင္ေတာင္ အျမဳေတပုံစံမ်ဳိးရွိေနၿပီလား။
“အဲဒါကေတာ့ ရပ္ရြာအေျချပဳအဖြဲ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔ ဒါေပမယ့္ အဖြဲ႔အစည္းတခု မဟုတ္ရင္ေတာင္မွ လူ႔အခြင့္အေရးကို ေစာင့္ၾကပ္ကာကြယ္လုပ္ေဆာင္တဲ့ အုပ္စုသေဘာမ်ဳိး ေတြေတာ့ ရွိလာပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီေနရာမ်ဳိးၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း ေဒသခံတာ၀န္ရွိတဲ့ သူေတြရဲ႕ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္မႈအေပၚမွာလည္း အမ်ားႀကီးမူတည္ပါတယ္။ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႔ေတြက ဘယ္ေလာက္ထိ ႀကိဳးစားႀကိဳးစား ဒီအဖြဲ႔ေတြကို အႏၱရာယ္အျဖစ္ ျမင္ေနတဲ့ ေအာက္ေျခအရပ္ဘက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔ေတြက ရွိေနတုန္းပဲ။ အဲဒီေတာ့ တခ်ဳိ႕ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္းေတြမွာဆိုရင္ ဒါေတြကို လုံး၀ခြင့္မျပဳဘဲနဲ႔ ေစာင့္ၾကပ္ေနတဲ့အရာမ်ဳိးေတြ ရွိေနတုန္းပဲ။ တခ်ဳိ႕ေနရာမွာေတာ့ နားလည္မႈနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြေတာ့ ရွိလာပါမယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနရာတိုင္းမွာ ရာသီဥတု ေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာလို႔မရဘဲနဲ႔ ရာသီဥတုေကာင္းတဲ့ ေနရာေတြရွိသလို မိုးထစ္ခ်ဳန္းရြာေနတဲ့ေနရာေတြလည္း ရွိေနတုန္းပါပဲ။”
လူ႔အခြင့္အေရး၊ ဒီမိုကေရစီေရးေဆာင္ရြက္ေနသူေတြကို လူမႈကြန္ရက္ ေဖ့စ္ဘြတ္ေတြမွာ နင္ပဲငဆ ဆဲဆိုႀကိမ္းေမာင္းတိုက္ခိုက္ေနတာေတြ ႏွစ္နဲ႔ခ်ီၿပီး ဖတ္ရတယ္။ ဒီဟာမ်ဳိးေတြ နည္းပါး ေလ်ာ့ပါးသြားေအာင္ ဘယ္လုိေဆာင္ရြက္ရင္ေကာင္းမလဲ။ အျမဲတမ္းလိုလို တိုက္ခိုက္ေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့။
“ဒီဟာကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ခံယူခ်က္နဲ႔ မူတည္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ယူဆပါတယ္။ တဖက္က က်ေနာ္တို႔ အေကာင္းဆုံး လုပ္ေပမယ့္ တဖက္က အေကာင္းမျမင္တဲ့အရာမ်ဳိး ရွိႏိုင္တယ္။ တဖက္ကေတာ့ ဒီဟာမ်ဳိးကို တမင္သက္သက္ ပစ္မွတ္ထားၿပီးေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ မေကာင္းဘူး၊ အန္ဂ်ီအိုဆိုတာ မေကာင္းဘူးဆိုၿပီးေတာ့ ၀ါဒျဖန္႔ၿပီးေတာ့ တမင္သက္သက္ အျမင္မွားေအာင္ လုပ္ေနတဲ့ကိစၥမ်ဳိးလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီဟာမ်ဳိးေတြကို က်ေနာ္တို႔က သိပ္ၿပီးေတာ့ စိတ္ထဲမွာ မထားဘူးခင္ဗ်။ ကိုယ္လုပ္တာ ကိုယ္မွန္တယ္ဆိုတာ စိတ္ထဲမွာ ယုံၾကည္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕စည္းကို ကိုယ္လုံဖို႔ပါပဲ။ ကိုယ့္ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြက သူမ်ားေတြ ေျပာထားသလို က်ေနာ္တို႔ အက်ဳိးအတြက္ပဲ ၾကည့္တာ မဟုတ္ဘူး၊ က်ေနာ္တို႔ လာဘ္စားမႈေတြ ရွိတာ မဟုတ္ဘူး၊ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ လူတိုင္းအားလုံးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ စိတ္မ်ဳိးနဲ႔ပဲ ျပန္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီလိုမ်ဳိး ေျပာတဲ့သူေတြကေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕စိတ္ကိုျပန္ၿပီးေတာ့ ဆန္းစစ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ တကယ္တမ္းသိလို႔ေျပာတာလား၊ ဒါမွမဟုတ္လို႔ရွိရင္ သိလ်က္သားနဲ႔ တမင္သက္သက္ အပုပ္ခ်ဖို႔အတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီး ေျပာဆိုတာလား၊ ဆိုရွယ္မီဒီယာမွာ ေရးစရာမရွိလို႔ သူမ်ားကို ထိုင္ဆဲေနရမွ ေက်နပ္တဲ့သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ ေရးတာလား၊ အဲဒီေတာ့ ေျပာဆိုတဲ့လူရဲ႕ စိတ္ထားေပၚ မွာပဲ မူတည္ပါလိမ့္မယ္ခင္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ အေကာင္းဆုံး ႀကိဳးစားၿပီးလုပ္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္ျမႇင့္တင္သူတဦးအေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ အထိမ္းအမွတ္ အျဖစ္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕အေျခအေနနဲ႔ ထင္ဟပ္တဲ့ မွတ္ခ်က္စကား ေျပာျပပါ။
“ဟုတ္ကဲ့။ အရင္တုန္းကေတာ့ အစိုးရရဲ႕ ေပၚတာဖမ္းတာေတြ၊ အစိုးရက မတရား ဖမ္းဆီးၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားလုပ္တာေတြ၊ ႏွိပ္စက္တာေတြက သိသာထင္ရွားပါတယ္။ အဲဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကမာၻကလည္း သိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အစိုးရက လုပ္ေဆာင္တာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ အစိုးရမဟုတ္ေသာ တျခားသူမ်ားရဲ႕ ေျပာဆိုခ်က္ေတြ၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကလည္း ျမန္မာျပည္မွာရွိတဲ့ တခ်ဳိ႕ေသာသူေတြအေပၚမွာ လုံျခဳံမႈေတြ၊ လြတ္လပ္မႈေတြကို ထိခိုက္ႏိုင္တဲ့အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ အစိုးရတရပ္က က်ဴးလြန္မွ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူကို လူကေန သူ႔ရဲ႕အခြင့္အေရးေတြကို ထိခိုက္ေအာင္လုပ္ေဆာင္တဲ့ အၾကမ္းဖက္ျခင္းကလည္း လူ႔အခြင့္အေရး ထိခိုက္ေသာ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အစိုးရကေန လုပ္ေဆာင္မႈကို က်ေနာ္တို႔ လက္မခံႏိုင္သလို လူအုပ္စုတစုကေန တျခားအုပ္စုအေပၚမွာ ထိခိုက္ေအာင္၊ အၾကမ္းဖက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ပံုံစံကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ ဘယ္လိုမွ လက္မခံႏိုင္ပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ လူတိုင္းလူတိုင္းက အာဏာရွင္စနစ္ကို မႀကိဳက္လို႔ရွိရင္ အာဏာရွင္ မျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္တဲ့အစိုးရကို မႀကိဳက္ရင္ ကိုယ္ကုိယ္တိုင္ကလည္း လူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အစိုးရရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈကို ဥပေဒနဲ႔ တားဆီးသလို လူတဦးတေယာက္ခ်င္းရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈကိုေတာ့ ကိုယ္က်င့္တရားနဲ႔၊ ကိုယ္ခ်င္းစာတရားနဲ႔ အေျခခံၿပီးေတာ့ ဆင္ျခင္ၾကပါ၊ စဥ္းစားၾကပါ၊ ျပဳမူၾကပါလို႔ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္ခင္ဗ်။”
DVB
No comments:
Post a Comment