အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး ဒီမိုကေရစီ လူ႔အခြင့္အေရး အဓိက ထားမည္

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ ဒီမုိကေရစီ အတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ အစိုးရ မဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ၾကာသပေတးေန႔က သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ လက္ေထာက္ အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရး အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ Benjamin Rhodes တို႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီ့လို ေတြ႔ဆံုတဲ့အခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ထားရွိမယ့္ အေမရိကန္ရဲ႕ မူဝါဒဟာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီကို အေလးထားတဲ့ အေၾကာင္း မစၥတာ Rhodes ကေဆြးေႏြးခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ 

သမၼတ အိုဘားမား ေနာက္တပတ္ အာဆီယံ ထိပ္သီးညီလာခံနဲ႔ အေရွ႕အာရွ ထိပ္သီးညီလာခံ တက္ေရာက္ဖို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကို မသြားေရာက္မွီ အခုလုိ လက္ေထာက္ အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရး အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ Benjamin Rhodes က ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ ရရွိေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ NGO ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ဒီအစည္းအေဝးပြဲရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အကဲစမ္းမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒီ NGO အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မႈေတြကို သိရွိႏိုင္ဖို႔အျပင္ ျမန္မာနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု တို႔ရဲ႕ အနာဂတ္ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံေရးမွာ သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ ဦးစားေပး မႈေတြကို Ben Rhodes က ရွင္းျပခဲ့တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

ဒီစည္းေဝးပြဲကို တက္ေရာက္ခြင့္ရတ့ဲ NGO အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ ကိုယ္စား လွယ္ေတြ အနက္ Kachin Alliance ေခၚ ကခ်င္ကြန္ရက္ ဥကၠ႒ ဂမ္ဆမ္းလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ အစည္းအေဝးပြဲ အဓိက အခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဂမ္ဆမ္းက-

" သမၼတ ဗမာျပည္ မသြားခင္ ေပၚလစီေရးရာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးမွ သံုးသပ္ခ်က္ကို ဒီဝါရွင္တန္မွာ ရွိတဲ့ ဗမာျပည္အတြက္ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ NGO ေတြကို ေခၚၿပီးမွ သူတို႔ကို သံုးသပ္ခ်က္ ေပးခိုင္းတာေပါ့ေနာ္။ အဓိက ဘယ္လိုအေျခအေနရွိတဲ့ အေၾကာင္း၊ ေနာက္ၿပီး အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ ဘယ္ေပၚလစီနဲ႔သြားေနတဲ့ အေၾကာင္း သူတို႔ရွင္းျပတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔က ျပန္ၿပီး Feedback ေပးတယ္။ အၾကံဉာဏ္ေပး တယ္။ ဗမာျပည္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲ အေၾကာင္း ေနာက္ တခုက ႐ုိဟင္ဂ်ာ အေၾကာင္း ေနာက္တခုက ကခ်င္တိုင္း ရင္းသားေတြ၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြ နဲ႔ ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ အေၾကာင္းေတြ ကို ေတာ္ေတာ္ အေရးထားၿပီးမွ ေျပာသြားတာကို ေတြ႔ရတာေပါ့။ ျမန္မာျပည္ ကေတာ့ ေန႔ခ်င္းညခ်င္းေျပာင္းလဲေနတဲ့ ႏုိင္ငံမဟုတ္ဘူး။ တဆင့္ခ်င္း တဆင့္ခ်င္းေျပာင္းလဲမယ္ဆိုတဲ့ ေပၚလစီကို ကိုင္ထားပါတယ္ဆိုတဲ့ သူတို႔ ေျပာပါတယ္။ ကခ်င္သာ မဟုတ္ဘူး။ အဓိကကေတာ့ NCCT တႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ လမ္းေပါ့ေနာ္ နည္းနည္းတန္႔သြားတဲ့ အေျခအေနကို သူတို႔က သိပ္အားရတဲ့ သေဘာမရွိေသးဘူးဆိုတဲ့ သေဘာသဘာဝ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ေနာက္ သမၼတကိုယ္တိုင္လည္း ဒီအေၾကာင္းအရာနဲ ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့မွ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ မွ ေကာင္းေကာင္း သိကၽြမ္းမႈရွိပါတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာထား အခ်က္ကို ထုတ္ေဖာ္ျပပါတယ္။ "

ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူသားခ်င္းစာနာမႈ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ျဖည့္ဆည္းေပးေရး၊ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ တဝွမ္း မူဆလင္လူနည္းစု အေနအထားရဲ႕ အေရးပါမႈ အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီးရံုး ဖြင့္ခြင့္ရရွိေရးတို႔ကိုလည္း မစၥတာ Rhodes က အေလးေပး ေျပာၾကားခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး၊ ျပည္သူက ေရြးေကာက္တဲ့ အရပ္သားအစိုးရလက္ကို အာဏာ လႊဲေျပာင္းေပးေရး အျပင္ လူထုက ႀကိဳက္ႏွစ္သက္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ တင္ေျမွာက္ႏုိင္ေရးနဲ႔ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲရဲ႕ အေရးပါမႈကိုလည္း မစၥတာ Rhodes က တင္ျပခဲ့တယ္ လို႔ ဂမ္ဆမ္းက ေျပာပါတယ္။

"ေရြးေကာက္ပြဲကေတာ့ သူတို႔က အေရးတႀကီး " Milestone" ဆိုတဲ့ ဟာကို ခံယူတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ ဗမာျပည္ကို ေျပာင္းလဲတာ မေျပာင္းလဲတာ ခ်ိန္တဲ့ဟာအျဖစ္ ျမင္တယ္လို႔ သူတို႔ေျပာပါတယ္။ သူတို႔ေျပာတာ အဓိက US ေပၚလစီအေနနဲ႔ ေျပာင္းလဲမႈ အေျခအေနက ဒီ ဒီမိုကေရစီဘက္ကို ဦးတည္ေနတဲ့ဟာကို အဓိက ထားတယ္လို႔ သူတို႔ေျပာတာ ပါ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကေနၿပီးေတာ့ ပါဝင္ဖို႔ကေတာ့ အေရးႀကီးတာကို ထပ္ခါတလဲလဲ ေျပာပါတယ္။"

ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ လွည့္ေနၿပီဆိုတဲ့ ေဝဖန္ခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္အေပၚ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မႈေတြ၊ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအခြင့္အေရးေတြ ကို အကာအကြယ္ေပးေနရးကိုလည္း ေဆြးေႏြးခဲ့တယ္လို႔ ဂမ္ဆမ္းကေျပာပါ တယ္။ ဒီအစည္းအေဝးပြဲကို အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာန ဒီမုိကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ အလုပ္သမားေရးရာ လက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Tom Malinowski လည္း တက္ေရာက္ခဲ့တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ မစၥတာ Malinowski ရဲ႕ တင္ျပခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဂမ္ဆမ္းက-

" သူကလည္း ဒီ အတူတူပါပဲ။ သူတို႔ ျမင္တာကေတာ့။ ျမန္မာျပည္ကို တရုတ္ကို သူတို႔က ခ်ိန္ခြင္ ခ်ိန္ဖို႔အတြက္ ျမန္မာျပည္ကို လာေရာက္တာမဟုတ္ဘူး။ အဓိကကေတာ့ ျမန္မာျပည္ လူ႔အခြင့္အေရး ပိုတိုးတက္ႏုိင္မယ့္ အခြင့္အလမ္း ရွိႏုိင္မယ္လို႔ ထင္လို႔ အတြက္ လာလုပ္တာေပါ့ေနာ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ တြန္းအားေပးႏုိင္ဖို႔ အားတခုျဖစ္ႏုိင္ဖို႔ အတြက္ သူတို႔ ဗမာျပည္နဲ႔ပိုနီးစပ္ လာတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ၂၀၁၅ ေပၚမွာ မူတည္ၿပီးမွ ေနာက္ထပ္ သြားမယ့္ နည္းလမ္းေတြအတြက္ သူတို႔ျပန္ၿပီးမွ ၾကည့္သြားမယ္လို႔ေျပာတာေပါ့ေနာ္။"

ျမန္မာႏုိင္ငံ ရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အပါအဝင္ တျခားႏုိင္ငံေတြ အေနနဲ႔ အေကာင္းဘက္က ခ်ည္း သိပ္မျမင္ၾကဖို႔ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဗုဒၶဟူးေန႔ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ သတိေပးေျပာၾကားခဲ့သလို အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ဒီမိုကရက္နဲ႔ ရီပတ္ပလင္ကန္ အမတ္ တဒါဇင္ေက်ာ္တို႔ ကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန ဆိုးရြားမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မႈအေၾကာင္း လက္မွတ္ေရးထိုးထားတဲ့စာကို သမၼတ အိုဘားမား ျမန္မာႏုိင္ငံကို မသြားေရာက္ခင္ ေပးပို႔ခဲ့ခ်ိန္မွာပဲ အခုလို အိမ္ျဖဳေတာ္ လက္ေထာက္ အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးအႀကံေပး ပုဂၢိဳလ္က ျမန္မာႏုိင္ငံ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးတိုးတက္ေရးဟာ အေမရိကန္ရဲ႕ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ထားရွိတဲ့ ေပၚလစီ ရဲ႕ အေရးပါမႈ တရပ္ျဖစ္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ အေလးထားေျပာဆိုခဲ့တာနဲ႔ တိုက္ဆိုင္ေနတယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။

VOA