လူ႔အခြင့္အေရးေၾကာင့္ ျမန္မာနဲ႔ဆက္ဆံေရးကန္႔သတ္ဖို႔ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္တိုက္တြန္း

အေရွ႕ေတာင္အာရွက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကို မီးေမာင္းထုိးျပတဲ့ ၾကားနာစစ္ေဆးပြဲမွာ ျမန္မာ၊ ဗီယက္နမ္နဲ႔ ဖိလစ္ပိုင္ႏုိင္ငံေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ တိုးလာေနတာ ေတြ႔ရတဲ့အေၾကာင္း ၾကားနာစစ္ေဆး ထြက္ဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ အေသးစိတ္ကို ေဒၚလွလွသန္းက တင္ျပထားပါတယ္။

ကမၻာ့လူဦးေရ သန္းေပါင္း ၆၂၀ ေနထုိင္တဲ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အတြက္ မဟာဗ်ဴဟာေရးအရ အေရးပါတဲ့ေဒသ ျဖစ္ေပမဲ့လို႔ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ လို႔ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္စရာေတြ ေတြ႔ေနရတယ္လို႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားဆက္ဆံေရးေကာ္ မတီ ဥကၠဌ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္က Republican အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ Ed Royce က ေျပာၾကားသြားပါတယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ပတ္သက္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနဟာလည္း ပိုၿပီး ဆုိးရြားလာေန တယ္လို႔ သူက အခုလို ေထာက္ျပ ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးအရ ေစာေစာပိုင္းက ရရွိထားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး တိုးတက္မႈေတြဟာ ႏုိင္ငံအ၀ွမ္း ဘာသာေရးနဲ႔ တုိင္းရင္းသားလူနည္းစုေတြရဲ႕ အေျခအေန ဆိုးရြားလာမႈေၾကာင့္ ပိုစိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္စရာေကာင္းေနပါတယ္။ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈကို တညီတညြတ္တည္း အဆံုးသတ္ေရးအဖြဲ႔လို အုပ္စုေတြရဲ႕ သတ္မွတ္ျပဳစုခ်က္ေတြအရ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အေျခအေနဟာ သိပ္ကို ဆိုးရြားေန ပါတယ္။ အစိုးရက သူတို႔အေပၚ ဆက္ဆံတာဟာ သိပ္ကို ရက္စက္လွပါတယ္။”

ဒါေၾကာင့္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လက္ေတြ႔ျဖစ္ရပ္ေတြကို ေလ့လာၿပီး ႏွစ္ႏုိင္ငံဆက္ဆံေရးကို ျပန္လည္ သံုးသပ္သင့္တယ္လို႔ လႊတ္ေတာ္အမတ္ Royce က တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

“ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနကို လက္ေတြ႔က်က် ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ႐ႈျမင္သံုးသပ္သင့္ပါတယ္။ တေန႔က် မွန္တာကို လုပ္ေဆာင္လာလိမ့္မယ္ဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ ျမန္မာ အစိုးရကို ပံ့ပိုးမႈေတြ ဆက္မေပးသင့္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခ အေန တိုးတက္ေစဖို႔ အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ေကာ္မတီနဲ႔ လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ပါလို႔ တုိက္တြန္းေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာမူဆလင္ေတြနဲ႔ တျခားလူနည္းစုေတြအေပၚ စနစ္တက် ႏွိပ္ကြပ္ေနတာ အဆံုးမသတ္မခ်င္း ႏွစ္ႏုိင္ငံ စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးကို ခ်က္ျခင္းရပ္တန္႔ဖို႔ လိုပါတယ္။”

ၾကားနာစစ္ေဆးပြဲမွာ တက္ေရာက္ထြက္ဆိုခဲ့ၾကသူေတြအနက္ ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္ သမားေရးဆုိင္ရာ အေမရိကန္ လက္ေထာက္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Lorne Craner လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ သူက ၂၀၁၀ ကစလို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲေတြရွိခဲ့ၿပီး၊ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ NLD က အႏုိင္ရရွိခဲ့တာေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာတာေတြ၊ ျပည္ပ ေရာက္ႏုိင္ငံသားေတြ ဌာေနျပန္ခြင့္ရတာေတြ အပါအ၀င္ လူစုေ၀းခြင့္ေတြ ရွိတာေတြ ရွိခဲ့ေပမဲ့လို႔လည္း ျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီး က်န္ရွိေနေသးတယ္လို႔ သူက ေျပာခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သမၼတအျဖစ္ ၀င္ၿပီးေတာ့ ေရြးခ်ယ္ခံႏုိင္ဖို႔ ဖြဲ႔စည္းပံုကို မျပင္ေသးတဲ့အျပင္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏွစ္လယ္ပိုင္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနာက္ျခမ္း ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ဗုဒၶဘာသာ နဲ႔ မူဆလင္ေတြအၾကား အၾကမ္းဖက္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့တာ၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မူဆလင္ေတြအေပၚမွာ ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္း တာ၊ ၁၉၈၂ ခုုႏွစ္ ဥပေဒအရ ႏုိင္ငံသားခံယူခြင့္ မရွိတဲ့အျပင္ ရရွိထားၿပီးသား သူေတြေတာင္ ႏုိင္ငံသား အျဖစ္က ႐ုပ္သိမ္းခံရတဲ့အျပင္ အစိုးရက တုိင္းရင္းသားအုပ္စုေတြအေပၚ တိုက္ခိုက္ေနတာေတြ၊ ဖိႏွိပ္မႈ ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။”

ဒါေၾကာင့္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚထားရွိတဲ့ သမၼတအိုဘားမားရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရးကို တြန္းအားေပးရာေရာက္ေပမဲ့လို႔လည္း အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပ ႏွစ္ႏိုင္ငံတုိ႔ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ခ်ထားတဲ့ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းေပးတာ ေစာခဲ့တယ္လို႔ Lorne Craner က ေထာက္ျပခဲ့ၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈေတြအတြက္ တာ၀န္ယူလုပ္ေဆာင္သူေတြအေပၚ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနနဲ႔ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာနတို႔က ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ခ်မွတ္ကာ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔လည္း ဆက္ဆံေရးကို ကန္႔သတ္သင့္တယ္လို႔ သူက တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

ၾကားနာပြဲကို တက္ေရာက္ စစ္ေဆးခံခဲ့သူ တဦးကေတာ့ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ အဆံုးသတ္ေရး ညီညြတ္ စြာ ေဆာင္ရြက္မႈအဖြဲ႔ရဲ႕ဥကၠဌ Thomas Andrews ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္မွာရွိေနတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အေရးကို အေလးေပး ေျပာၾကားသြားၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခ အေန ဆုိးရြားမႈကို အခုလို ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

“အေနာက္ဘက္ျခမ္းရွိ ႐ိုဟင္ဂ်ာမူဆလင္ေတြကအစ အေရွ႕ဘက္ျခမ္းရွိ ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္မွာ လူနည္းစုေတြဟာ စနစ္တက် လူ႔အခြင့္အေရး က်ဴးလြန္ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြကို ခံရပါ တယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတ၀ွမ္းရွိ မူဆလင္ေတြဟာလည္း ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္မႈေတြ ခံေနရတာျဖစ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၃ ႏွစ္တာအတြင္း က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့စဥ္ ဒါေတြကို ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္” - လို႔ Thomas Andrews က ထြက္ဆုိသြားတာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္လည္း အေမရိကန္ - ျမန္မာ ႏွစ္ႏုိင္ငံဆက္ဆံေရးကို ျပန္လည္သံုးသပ္ဖုိ႔ Thomas Andrews က တိုက္တြန္းေျပာၾကားရာမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုေတြအေနနဲ႔ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြကို ႐ုပ္သိမ္းေပး ခဲ့ၿပီး အဆင့္ျမင့္ သံတမန္ေရး ဆက္ဆံမႈေတြကို ျပဳလုပ္ခဲ့သလို၊ စစ္ဘက္ဆုိင္ရာ အရာရွိေတြ သြားေရာက္ခဲ့ တာကိုလည္း ေတြ႔ရတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ အခုဆုိရင္ စီးပြားေရးအရလည္း ေနာက္ထပ္ ပံ့ပိုးမႈေတြ ေပးဖို႔ အစီအစဥ္ေတြရွိသလို လာမယ့္လေတြမွာလည္း လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးအဆင့္ေတြ ခရီးထြက္ဖုိ႔ရွိသလို၊ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး John Kerry လည္း ၾသဂုတ္လမွာ ျမန္မာျပည္ကို သြားေရာက္မယ့္အျပင္ သမၼတ အိုဘားမားကလည္း ႏို၀င္ဘာလက် ေနျပည္ေတာ္ကို သြားေရာက္ဖို႔ ရွိေနတဲ့ အစီအစဥ္ေတြကိုလည္း သူ႔ရဲ႕ထြက္ဆုိခ်က္မွာ Thomas Andrews က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

မစၥတာ Andrews က အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ လို႔ စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္မႈေတြကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားၿပီး ဖိအားေပးမယ္လုိ႔ ေျပာဆုိေနေပမဲ့လို႔ လက္ေတြ႔မွာ အေကာင္အထည္ ေပၚလာဖို႔ရာက ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ေတြအေပၚ လက္ေတြ႔က်က် ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူႏုိင္ဖို႔က အေရးႀကီးတယ္လို႔ ထြက္ဆုိသြားခဲ့ပါတယ္။

VOA