ျမန္မာေက်ာက္စိမ္း အစီရင္ခံစာ Global Witness အခုိင္အမာရပ္တည္

ျမန္မာ့ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းမွာပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ့ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္း ေတြရဲ႕စာရင္းမွာ ႀကံခိုင္ဖြံၿဖိဳးေရးပါတီ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဳးေဟာင္း ဦးေမာင္ေမာင္သိမ္းပါ၀င္ေနတယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္အထားခိုင္လံုလံုရွိေန ေၾကာင္း Global Witness က တုန္႕ျပန္ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။

ကခ်င္ျပည္နယ္က ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းအေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ Global Witness ရဲ႕အစီရင္ခံစာမွာပါတဲ့စြပ္စဲြခ်က္တခ်ဳိ႕နဲ႕ပတ္သက္ၿပီး မွန္ကန္မွဳမရွိေၾကာင္း ဦးေမာင္ေမာင္သိမ္းက ႏို၀င္ဘာလ (၂၇)ရက္ေန႕မွာ သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ မအင္ၾကင္းႏိုင္က အေၾကာင္းစံုကိုတင္ျပမွာပါ။

ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းဟာ ႏိုင္ငံရဲ႕GDP အသားတင္ ထုတ္လုပ္မွဳ တ၀က္ေက်ာ္ရွိတဲ့ အေမရိကန္ေဒၚလာ ဘီလီယံ (၃၀)ေက်ာ္ ၀င္ေငြပဏာ မရွိေနပါတယ္။ အဲဒီ၀င္ေငြကို ဘယ္သူေတြအက်ဳိးအျမတ္ခံစားေနသလဲ ဆိုတာ လန္ဒန္အေျခစိုက္ Global Witness က စံုစမ္းထားတဲ့ အစီရင္ခံစာကို ဒီလ အေစာပိုင္းက ထုတ္ျပန္ခဲ့တာပါ။ အဲဒီမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ့ ေတြဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဳးႀကီးသန္းေရႊ(အၿငိမ္းစား)၊ ႀကံ႕ခိုင္ဖံြၿဖိဳးေရးပါတီရဲ႕အေထြေထြအတြင္းေရးမွဳးေဟာင္း ဦးေမာင္ေမာင္ သိမ္း၊ ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီးတဦးျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းအုန္းျမင့္၊ ကယ္ဆယ္ေရးနဲ႕ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ ဒု၀န္ႀကီး ဖုန္းေဆြတို႕ျဖစ္တယ္လို႕ေဖၚျပထားတာနဲ႕ပတ္သက္လို႕ ဦးေမာင္ ေမာင္သိမ္း တဦးတည္းကေန သူ႕အေနနဲ႕ဒီေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းနဲ႕ မပတ္သက္ေၾကာင္း သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြကို ႏို၀င္ဘာလ (၂၇)ရက္ေန႕က ရန္ကုန္မွာက်င္းပခဲ့ပါတယ္။

“ေရြးေကာက္ပဲြၿပီးသြားတဲ့အခ်ိန္မွာ က်ေနာ့္အေပၚစာနာနားလည္ၿပီး သေဘာေပါက္တဲ့ လူႀကီးေတြဘက္ကေန ဒီအတိုင္းေနလို႕ရွိရင္ မိမိဘက္က ဆိပ္ဆိပ္ေနလို႕ရွိရင္ ၀န္ခံရာေရာက္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕လို ျပန္ၿပီးေျဖရွင္းဖို႕ အႀကံျပဳတိုက္တြန္းတဲ့အတြက္ ဒီကေန႕စာကိုေရးသားထားပါတယ္။”

ဒါအျပင္ သားျဖစ္သူ ဦးေနေအာင္ဟာ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းအဓိက လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ကုမၸဏီေတြကေန အက်ဳိးအျမတ္ခံစားေနတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စဲြခ်က္နဲ႕ပတ္သက္လို႕လည္း ဦးေမာင္ေမာင္သိမ္းကအခုလို တုန္႕ျပန္ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ့္သားက ၀န္ထမ္းပါ။ ဟုတ္ၿပီေနာ္။ ဘာရည္ရြယ္ခ်က္မွာမရွိဘူး။ က်ေနာ္မဟုတ္ပါဘူးဆိုတာကို က်ေနာ္ဘက္က ရွင္းလင္းတင္ျပတာ။ က်ေနာ္ရဲ႕ရွင္းလင္းတင္ျပခ်က္အေပၚမွာ စံုစမ္းႏိုင္ပါတယ္၊ ေဖၚထုတ္ႏိုင္ပါ တယ္လို႕ က်ေနာ္အေနနဲ႕ ရိုးသားစြာတင္ျပျခင္းျဖစ္ပါတယ္။”

Global Witness ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာပါတဲ့အခ်က္ေတြနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ဦးေမာင္ေမာင္သိမ္းအေနနဲ႕ အခုလို ျပန္ေခ်ပတာကို ႀကိဳဆိုေပမယ့္ အခ်က္အလက္အတိအက်နဲ႕ျပန္ၿပီးေျပာဆိုတာမ်ဳိးမရွိတဲ့အျပင္ Global Witness ဘက္မွာ တိက်တဲ့ အေထာက္အထားေတြရွိေနတာေၾကာင့္ ဦးေမာင္ေမာင္သိမ္းရဲ႕တုန္႕ျပန္ခ်က္ကို သူတို႕ လက္မခံႏိုင္ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာကိုေရးသားခဲ့သူျဖစ္တဲ့ Juman Kubba ကဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။

“က်မတို႕အခုထုတ္ျပန္တဲ့ တုန္႕ျပန္ခ်က္မွာ အဓိကေဖၚျပထားတာကေတာ့ က်မတို႕အစီရင္ခံစာမွာေဖၚျပထားၿပီးသာျဖစ္တဲ့ ဦးေမာင္ေမာင္သိမ္းဟာ ဒီကုမၸဏီေတြရဲ႕အဓိကပိုင္ဆိုင္သူျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ပါပဲ။ ေက်ာက္စိမ္း တြင္းလုပ္ငန္းနဲ႕ပတ္သက္သူေတြစီကေရာ၊ သတၱဳတြင္းမွာလုပ္ကိုင္ေနၾက သူေတြရဲ႕ေျပာျပခ်က္ေတြအရေရာ၊ ကုမၸဏီေတြရဲ႕စာရြက္စာတမ္းေတြ အရေရာ ဒီအခ်က္ေတြကိုေတြ႕ရွိခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါအျပင္ က်မတို႕အခုလိုေဖၚျပခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြနဲ႕ပတ္သက္လို႕ ဘာေၾကာင့္ မမွန္ကန္ဘူးဆိုတာကိုလည္း အခိုင္အလံုသူက ထုတ္ေဖၚ ေျပာဆိုျခင္းမရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႕ က်မတို႕ ကနဦးေျပာခဲ့တဲ့အခ်က္ ေတြဟာ မွန္ကန္တယ္ဆိုတာကို က်မတို႕က ဆက္လက္စဲြကိုင္ထားတာျဖစ္ ပါတယ္။”

Global Witness ရရွိထားတဲ့အခ်က္ေတြအရဆိုရင္ ဦးေမာင္ေမာင္သိမ္းဟာ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းကုမၸဏီေတြျဖစ္တဲ့ ျမတ္ယမံုနဲ႕ မ်ဳိးႏြယ္ ကုမၸဏီ ႏွစ္ခုလံုးကို ပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့အျပင္ မ်ဳိးႏြယ္ကုမၸဏီရဲ႕ ညြန္ၾကားေရးမွဳး သံုးဦးထဲမွာ သားျဖစ္သူ ဦးေနေအာင္ဟာ တဦးအျဖစ္ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစီရင္ခံစာမထုတ္ျပန္ခင္မွာ စြပ္စဲြခ်က္ေတြနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ဦးေမာင္ေမာင္သိမ္းနဲ႕ သားျဖစ္သူ ဦးေနေအာင္တို႕ဆီကို ေပးပို႕ေမးျမန္း ခဲ့ေပမယ့္ အေထာက္အထားနဲ႕ ျပန္ၿပီးျငင္းဆိုခ်က္ေတြမရခဲ့တဲ့အေပၚမွာ သူတို႕အေနနဲ႕ သံသယျဖစ္မိတယ္လို႕ Juman Kubba ကေျပာပါတယ္။

“အဲဒီတုန္းက အစီရင္ခံစာကိုျပဳစုေနတုန္း မထုတ္ျပန္ခင္ ဒီစြပ္စဲြခ်က္ေတြ နဲ႕ပတ္သက္လို႕ တုန္႕ျပန္ပါလို႕ ကာယကံရွင္ထံကို စာေရးအေၾကာင္းၾကား ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႕ဘက္က အဲဒီတုန္းက က်မတို႕ေဖၚျပခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြ နဲ႕ပတ္သက္လို႕ ဘယ္လိုမွမတုန္႕ျပန္ခ်င္ဘူးလို႕ ျပန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။

တကယ္လို႕ ဒီစြပ္စဲြခ်က္ေတြဟာ မမွန္ကန္ဘူးဆိုရင္ အဲဒီအခ်ိန္က ျငင္းခ်က္ထုတ္သင့္ပါတယ္။ ဒီေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းေတြမွာ က်မတို႕ေတြ႕ ရွိခဲ့တဲ့အခ်က္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအရအာဏာသိပ္လႊမ္းမိုးမွဳရွိတဲ့လူေတြဟာ ေက်ာက္စိမ္းတြင္းလုပ္ငန္းမွာ သူတို႕ပါ၀င္ပတ္သက္မွဳကို ဖုံးကြယ္ႏိုင္ဖို႕ ကုမၸဏီနာမည္တခ်ဳိ႕ကို ေရွ႕တန္းကေန ဘန္းျပခဲ့တယ္။ မိသားစု၀င္ေတြ ကိုသံုးခဲ့တာေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါဟာ စနစ္တခုလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ ေနာက္ ကြယ္ရာမွာပံုးၿပီး အခုလိုလုပ္ေနတဲ့ကိစၥရပ္ေတြကိုေဖၚထုတ္ႏိုင္ဖို႕က အေရးႀကီးပါတယ္။”

ႏိုင္ငံရဲ႕ GDP တ၀က္ေက်ာ္ ေဒၚလာဘီလီယံ (၃၀)ေက်ာ္၀င္ေငြရွိေနတဲ့ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းေတြကို ဘယ္သူေတြပိုင္ေနသလဲ ဘယ္သူေတြအက်ဳိး အျမတ္ရေနသလဲဆိုတာ ေဖၚထုတ္ႏိုင္မွသာ ဒီကိစၥရပ္ကို ေနာက္တက္ လာမယ့္အစိုးရသစ္အေနနဲ႕ ေျဖရွင္းႏိုင္မွာျဖစ္တယ္လို႕ Juman Kubbaကဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။

အရင္နအဖစစ္အစိုးရလက္ထက္ ေက်ာက္မ်က္၊ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ကြက္ ေတြကို ခဲြေ၀ဖို႕အတြက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ခင္ညြန္ဦးစီးတဲ့အဖဲြ႕က စီစစ္၊ အစည္းအေ၀းထိုင္ၿပီး ဆံုးျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္း ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သီဟသူရတင္ေအာင္ျမင့္ဦးက ဆက္ၿပီးေဆာင္ရြက္ခဲ့ေၾကာင္း ဦးေမာင္ေမာင္သိမ္းက သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာေျပာသြားပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ႀကီးမားတဲ့ႏိုင္ငံေတာ္ လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္ ေခါင္းစဥ္နဲ႕ ကခ်င္ျပည္ နယ္က ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းေတြအေၾကာင္း ထုတ္ေဖၚေရးသားခဲ့တဲ့ Global Witness အေနနဲ႕ တတ္ႏိုင္သေလာက္ မွန္ကန္တိက်တဲ့ ကိန္းဂဏန္းအခ်က္ေတြ ရႏိုင္ေအာင္ တႏွစ္ေက်ာ္ၾကာအခ်ိန္ယူခဲ့ၿပီး၊ အစိုးရက ထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြကို အတည္ျပဳႏိုင္ဖို႕ သက္ဆိုင္ရာ၀န္ႀကီး ဌာနေတြကိုေမးျမန္းတာ၊ ေက်ာက္စိမ္းေရာင္းရတဲ့ေငြစာရင္းေတြကို အတိအက်ျဖစ္ႏိုင္ေအာင္ ျပဳစုတာ စတာမ်ဳိးေတြကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရေၾကာင္း Juman Kubba ကေျပာပါတယ္။

အခုလာမယ္ ဒီဇင္ဘာလ (၃)ရက္ၾကာသာပေတးေန႕မွာ Global Witness ကေန ေနာက္ဆက္တဲြအစီရင္ခံစာကို ထုတ္ျပန္သြားဖို႕ရွိပါတယ္။ အဲဒီမွာ UWSA ၀ျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးအဖဲြ႕နဲ႕ပတ္သက္ေနတဲ့ မူးယစ္ဘိန္း ဘုရင္ Wei Hsueh Kan ကေန ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းကို အဓိက လႊမ္းမိုးထားတဲ့ အေထာက္အထားေတြကို စံုစမ္းေဖၚထုတ္တင္ျပထားတယ္ လို႕ Juman Kubba ကဗီြအိုေအကိုေျပာသြားပါတယ္။

VOA