ေလွစီးေျပးဒုကၡသည္ေတြအေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းနဲ႔ေရာေ ဒ သတြင္းႏုိင္ငံေတြနဲ႔ပါ ပိုၿပီး ပူးေပါင္း လုပ္ကိုင္ဖို႔လိုတယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ႀကီး AI ကေျပာလိုက္ပါ တယ္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏုိင္ငံေတြအတြင္း ေလွစီးေျပး ဒုကၡသည္ေတြ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အာဆီယံ ႏိုင္ငံေတြဘက္က လုံေလာက္တဲ့ျပင္ဆင္မႈေတြ အခုခ်ိန္ထိမလုပ္ၾကတဲ့အတြက္ လာမယ့္ ေအာက္တိုဘာလ ပြင့္လင္း ရာသီေရာက္ရင္ ေလွစီးေျပး ေတြပိုမ်ားလာလိမ့္မယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။
အိႏၵိယသမုဒၵရာအတြင္း ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္ကေန ေရႊ႕ေျပာင္းထြက္လာတဲ့ လူေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ႏုိင္ငံေပါင္း (၁၇) ႏုိင္ငံပါတဲ့ အစည္းအေဝးတရပ္ကို ေမလ (၂၉) ရက္ေန႔က ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ မွာ က်င္းပၿပီးတလအၾကာမွာ ခုလိုေျပာဆိုလုိက္တာလည္းျဖစ္ပါတယ္။
Andaman ပင္လယ္နဲ႔ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ဘက္က လူေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာဟာ ႏွိပ္စက္ညႇင္းပမ္းမႈနဲ႔ ဆင္းရဲမြဲေတမႈေတြေၾကာင့္ အသက္အႏၱ ရာယ္ မ်ားလွတဲ့ ပင္လယ္ခရီးကိုျဖတ္ၿပီး ပိုေကာင္းတဲ့ဘဝတခုရဖို႔ ေမွ်ာ္ လင့္ခ်က္နဲ႔ လူအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အသက္ကိုစြန္႔ၿပီး ေနရပ္ရင္းကုိစြန္႔ၿပီး ႏွစ္စဥ္ ထြက္ခြာေနၾကပါ တယ္။ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕အဆို ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ႏွိပ္စက္ညႇင္းပမ္းမႈကေန ထြက္ေျပးၾကတယ္လို႔ဆိုတဲ့ ေလွစီး ေျပးေတြ အေရးမွာ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ကိုင္တြယ္ပုံနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး AI အဖြဲ႔က အေရွ႕ေတာင္အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ေဒ သေရးရာစည္း႐ုံးလႈပ္ရွားမႈ ဒါ႐ုိက္တာ Joseph Benedict က အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ဒီအၾကပ္အတည္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္္မာအစိုးရက အစည္းအေဝးကိုတက္ေရာက္ခဲ့တဲ့အျပင္ ပါဝင္ေဆြးေႏြး မႈေတြလည္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေဒသတခုလုံး ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ဒီအေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဆက္ၿပီး ခ်ိတ္ဆက္လုပ္ ေဆာင္ဖို႔လိုတယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန လူေပါင္းေထာင္ခ်ီ ေလွေတြနဲ႔ ထြက္ လာေနၾကတာကို ေတာ့ ျငင္းလို႔မရပါဘူး၊ အထူးသျဖင့္ရခိုင္ျပည္နယ္က ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကိုေရာ အျခားေဒသေတြမွာပါႏွိပ္စက္ ညွင္းပန္းခံေနရတဲ့လူေတြ အေရးေျဖရွင္းဖို႔ သိပ္ကိုလိုအပ္ေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြထဲ ခိုးဝင္ေနၾကတဲ့လူေတြရဲ႕ အေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္ဖို႔လိုပါတယ္။ အေရးအႀကီးဆုံးအခ်က္ကေတာ့ျပည္တြင္း ကအေျခအေနေတြကို ေလးေလးနက္နက္ေစာင့္ၾကည္႔ၿပီး သူ႔ႏုိင္ငံသားေတြထြက္ေျပးေနရတဲ့အေၾကာင္း ရင္းကိုအေျဖရွာဖို႔လိုပါတယ္။”
ထုိင္းအစိုးရရဲ႕လူကုန္ကူးမႈအေပၚ ျပင္းထန္တဲ့ႏွိမ္ႏွင္းမႈေၾကာင့္ကမ္းကပ္ ဖို႔ခက္ခဲလြန္းတဲ့အတြက္ လူကုန္ ကူးသူေတြဟာ ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ေလွစီးေျပးေတြ ကို စြန္႔ခြါသြားၾကတာေၾကာင့္ သူတို႔ေတြဟာ ပင္လယ္ထဲမွာ ေမ်ာေနၾကၿပီး အစာေရစာ ျပတ္လပ္တာနဲ႔ႀကဳံခဲ့ရတဲ့အျပင္ လူေသဆုံးမႈေတြလည္း အမ်ားအျပား ရွိခဲ့တာပါ။
ႏိုင္ငံတကာကအာ႐ုံစုိက္လာၾကတဲ့ ဒီဒုကၡသည္မ်ားအေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အိႏၵိယသမုဒၵရာတြင္း ပုံမွန္မဟုတ္ ေသာနည္းနဲ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထုိင္ၾကသူမ်ား ဆိုင္ရာ အထူးအစည္းအေဝးကို ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕မွာ ေမလ (၂၉) ရက္ေန႔က က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေပါင္း (၁၇) ႏုိင္ငံတက္ေရာက္တဲ့ ဒီအစည္းအေဝး အၿပီး တလအၾကာမွာ ဒီအေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သိသာထင္ရွားတဲ့ျပင္ဆင္မႈေတြ မလုပ္ၾကေသးတဲ့အတြက္ ေအာက္တိုဘာလ ပြင့္ လင္းရာသီေရာက္ရင္ ေလွစီးေျပးဒုကၡသည္ေတြ ပိုမ်ားလာလိမ့္မယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ႀကီးက ခုလို ေျပာပါတယ္။
“ကပၸလီပင္လယ ္နဲ႔ဘဂၤဘားပင္လယ္ေအာ္တြင္းက ေလွစီးေျပးအေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေဆြးေႏြးပြဲကို ႏုိင္ငံ ေပါင္း (၁၇) ႏိုင္ငံတက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ဘန္ေကာက္ အစည္းအေဝးၿပီးသြားတာ တလရွိေပမယ္႔လည္း အေရွ႕ ေတာင္အာရွေဒသတြင္း ပင္လယ္ထ ေမ်ာေနတဲ့ေလွစီးေျပးေတြအေရး ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းဖို႔ လုံေလာက္တဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈေတြလုပ္လာတာ မေတြ႔ရေသးဘူးလို႔ AI ဘက္ကယုံၾကည္ပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားနဲ႔ မေလးရွား ဘက္က ေလွစီးေျပး (၇) ေထာင္ကို တႏွစ္ယာယီလက္ခံထားဖို႔ သေဘာတူေပမယ့္ ဒီထက္ လုပ္ေဆာင္ ေပးဖို႔လိုပါတယ္။ ပင္လယ္ထဲ ေလွေတြထပ္ေတြ႔လာရင္ ရွာေဖြ ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြ ပိုၿပီး ပူးေပါင္း လုပ္ကိုင္ဖို႔လိုပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားနဲ႔မေလးရွားကို ေရာက္လာတဲ့ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္ သက္လို႔ ကာကြယ္ေလးစားမႈရွိေအာင္ အေသအခ်ုာလုပ္ရပါလိမ့္မယ္။ ျမန္မာအစိုးရဘက္က ႐ုိဟင္ဂ်ာ လူနည္းစုေတြကို စနစ္တက် ခြဲျခားဆက္ဆံေနတာေတြကို ရပ္ဆို္င္းဖို႔လည္းလိုပါတယ္။
ဒါမွသာေအာက္တိုဘာလအတြင္း ပြင့္လင္းရာသီေရာက္ရင္ ေလွစီးေျပးၾကမယ္႔အေရးကိုကာကြယ္ႏိုင္ၿပီး လူ႔အသက္ဆုံးရႈံးမႈေတြလည္း ရွိမွာမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။”
ေမလတုန္းက ထိုင္းႏိုင္ငံအနီးပင္လယ္ထဲ ေမ်ာေနၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေပါင္း ၈,ဝဝဝ ေလာက္ဟာ ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္က ျဖစ္ဖို႔မ်ားတယ္လို႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္သူမ်ားဆိုင္ရာအဖြဲ႔ IOM က ခန္႔မွန္းပါတယ္။ ေလွစီးေျပးေတြအေရး ႏိုင္ငံတကာအေနနဲ႔ ဘယ္လိုအခန္းက႑ကေန ပါဝင္ႏိုင္မလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ AI အဖြဲ႔က Benedict က ခုလိုေျပာပါတယ္။
“လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီၾကာေအာင္ျဖစ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီအၾကပ္အတည္းက ေရရွည္ျဖစ္ေနတာပါ။ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း အေနနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ပူးေပါင္း လုပ္ကိုင္ၿပီး အခိ်န္အခါ သင့္တုိင္း ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနကိုေထာက္ျပဖို႔လိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ အခြင႔္အေရးကိုသတိျပဳမိေစဖို႔နဲ႔ ဒါမွသာ သူတို႔ေတြၿငိမ္းခ်မ္းစြာေနထိုင္ၿပီး လူမႈေရးစီးပြါးေရးအခြင့္အေရး ေတြကို ကာကြယ္မႈေတြ ရလာမွာပါ။ ႏုိင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းအေနနဲ႔ ဒါေတြကို ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း လက္ရွိလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ကုလသမဂၢကတဆင့္ လုပ္ကိုင္ႏိုင္သလို အာဆီယံႏိုင္ငံေတြကတဆင့္လည္း လုပ္ ကိုင္ႏိုင္ပါတယ္။”
အာဆီယံႏိုင္ငံေတြ၊ ၾသစေၾတးလ်နဲ႔ ဘဂၤဘားေဒ႔ရွ္ႏိုင္ငံအစိုးရေတြကို ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဒီအၾကပ္အတည္းကိုေျဖရွင္းဖို႔ အေရးေပၚျပင္ ဆင္မႈေတြ လုပ္ဖို႔ AI အဖြဲ႔က တုိက္တြန္းထားပါတယ္။
ဒီလုိလုပ္ေဆာင္တဲ့ေနရာမွာ ရွာေဖြကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြ တုိးျမႇင့္လုပ္ေဆာင္ဖို႔၊ ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ဖို႔၊ ေလးစားလုိက္နာဖို႔အျပင္ ခုလိုလူေတြေလွစီးေျပးေနၾကတဲ့အေၾကာင္း ရင္းေတြကို ရွာေဖြဖို႔လည္း တိုက္တြန္းထားပါတယ္။ အဓိကအခ်က္အေနနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ သူတို႔ အေခၚ ႐ိုဟင္ဂ်ာလူနည္းစုေတြကို စနစ္တက် ခြဲျခားဆက္ဆံေနတာကို ရပ္ဆိုင္းဖို႔ AI အဖြဲ႔က ျမန္မာ အစိုးရကို ေတာင္းဆို ထားတာပါ။
အာဆီယံ ပါလီမန္အမတ္မ်ားအဖြဲ႔ APHR ကလည္းလူကုန္ကူးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး၊ ခိုလႈံခြင့္ေတာင္သူမ်ားကို ကာကြယ္ေရး၊ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ ရာအၾကပ္အတည္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းနဲ႔ ျမန္မာျပည္က ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား အေပၚ ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးဖို႔ မနက္ျဖန္ ကြာလာလာမ္ပူၿမဳိ႕မွာ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးၾက မယ္လို႔ APHR က ဒီကေန႔မွာ သတင္းထုတ္ျပန္ထားပါ တယ္ရွင္။
VOA
No comments:
Post a Comment