(၁)၂၀၁၅ ခုႏွစ္အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကို ေအာက္တိုဘာလကုန္ ႏို၀င္ဘာလဆန္းမွာ ျပဳလုပ္မယ္ လို႔ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ေၾကညာထားပါတယ္။ ဒီလို ေၾကညာထားေပမယ့္ ရက္အတိ အက် မထြက္ေသးပါဘူး။
ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ တစ္လွမ္းခ်င္း ေရြ႕ေနတယ္ ထင္ရေပမဲ့ ခိုင္မာေသခ်ာတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္၊ ကတိက၀တ္ေတြကို မျမင္ရေသးပါဘူး။
တစ္ဖက္မွာလည္း ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲနဲ႔ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ကိစၥေတြက လမ္းခုလပ္မွာပဲ ရွိေနပါတယ္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္အလြန္ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈအတြက္ အေျဖမထြက္ေသးခ်ိန္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ ႏိုင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မႈအတြက္ ျပင္ဆင္မႈက အားရဖြယ္ မရွိေသးပါဘူး။
(၂) ဒါ့အျပင္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲကို ဖ်က္သိမ္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္ရပ္က ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ ပြဲအေပၚ သက္ေရာက္မႈရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၄ ခုႏွစ္ မတ္ ၂၀ ရက္မွာ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲကို ႏွစ္ကုန္ပိုင္းလုပ္မယ္လို႔ ျပည္ေထာင္ စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအးကိုယ္တိုင္ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ႏို၀င္ဘာ ဒါမွမဟုတ္ ဒီဇင္ဘာမွာ လုပ္ေပးမယ္လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ မလုပ္ေတာ့ဘူးလို႔ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၇ ရက္မွာ ဦးတင္ေအးက ပဲ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ခန္႔မွန္းသတ္မွတ္ကာလ မေရာက္ခင္ ႏွစ္လအလိုမွာ မလုပ္ေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာခဲ့တာပါ။
အခုလည္း ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကို ေအာက္တိုဘာအကုန္ ႏို၀င္ဘာလဆန္းမွာ ျပဳလုပ္ မယ္လို႔ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။
ေကာ္မရွင္ရဲ႕ တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ခ်က္က ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာမွာ ထြက္ေပၚခဲ့တာပါ။ အခုအ ခ်ိန္ ေျခာက္လေက်ာ္သြားပါၿပီ။ ရက္အတိအက် မေျပာေသးပါဘူး။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ေမ ၁၄ ရက္မွာ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္နဲ႔ အရပ္ဘက္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြ ရန္ကုန္မွာ ေတြ႕ပါတယ္။
အဲဒီ ေတြ႕ဆံုမႈမွာ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဘက္က ရွင္းလင္းခ်က္ေတြအရ အတိုင္းအတာတစ္ခုအ ထိ ေက်နပ္စရာ ေကာင္းပါတယ္။ အေျခခံမဲစာရင္း ျပဳစုမႈ၊ မဲေပးပံုနည္းစနစ္နဲ႔ ႀကိဳတင္မဲကိစၥ ရွင္းလင္းမႈေတြ ဟာ အေကာင္းဘက္ ဦးတည္တယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ျပႆနာေတြ ရွိေနပါေသးတယ္။ ဒီျပႆနာေတြထဲမွာ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ့္ ေန႔ရက္ အတိအက်ကို မေၾကညာႏိုင္ေသးတဲ့ အခ်က္က အဓိကက်ပါတယ္။
(၃) ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကို ျပန္ၾကည့္ရင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြကို လံုေလာက္တဲ့အ ခ်ိန္ ေပးခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေမ ၂၇ ရက္မွာလုပ္မယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ရက္အတိအက်ကို ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာ ၁၀ ရက္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ေၾကညာေပးပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲရက္မတိုင္ခင္ အခ်ိန္ေျခာက္ လေက်ာ္ ႀကိဳတင္ေၾကညာခဲ့တာပါ။
ဒါ့အျပင္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မယ့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း အမည္စာရင္းတင္သြင္းဖို႔ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ ၃ ရက္မွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ဇန္န၀ါရီ ၅ ရက္ကေန ၉ ရက္အတြင္း စိစစ္ေပးၿပီး အျမန္ဆံုး ျပန္ခ်ေပးခဲ့ပါ တယ္။
မဲဆြယ္စည္း႐ံုးခြင့္ အမိန္႔ကို ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၃ ရက္မွာ ေၾကညာပါတယ္။
ဒါကလည္း ေရြးေကာက္ပြဲရက္မတိုင္ခင္ အခ်ိန္သံုးလ၊ ရက္ေပါင္း ၉၀ ေက်ာ္ေပးၿပီး ခြင့္ျပဳခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ႏို၀င္ဘာ ၇ ရက္မွာ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ျပဳလုပ္မယ့္ ရက္အတိအက်ကို ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ၾသဂုတ္ ၁၃ ရက္က ေၾကညာပါတယ္။ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးခြင့္ကို ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ၾသဂုတ္ ၁၈ ရက္မွာ ေၾကညာပါတယ္။ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးခြင့္ကို ရက္ေပါင္း ၈၀ အလိုက ခြင့္ျပဳခဲ့တယ္လို႔ ယူဆႏိုင္ပါတယ္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲကို ဧၿပီ ၁ ရက္မွာ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအတြက္လည္း သံုးလနီးပါး ႀကိဳတင္ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးခြင့္ ညႊန္ၾကားခ်က္ကို ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၅ ရက္မွာ ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးေရးအတြက္ ရက္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္အလိုက ခြင့္ျပဳတဲ့ သေဘာပါပဲ။
(၄)ေရြးေကာက္ပြဲသံုးရပ္ကို ျပန္ၾကည့္ရင္ ၁၉၉၀ ျပည့္ ေရြးေကာက္ပြဲက တရား၀င္ျပင္ဆင္ခြင့္ အမ်ားဆံုး ရခဲ့တာကို ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။
၂၀၁၀ ျပည့္ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ့္ ရက္အတိအက်ကို အခ်ိန္သံုးလနီးပါးလိုမွ ေၾကညာခဲ့တယ္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာေတာ့ အခ်ိန္ေျခာက္လေက်ာ္ ႀကိဳတင္ေၾကညာေပးပါတယ္။
အခု ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ အခ်ိန္ငါးလေက်ာ္ပဲ လိုပါေတာ့တယ္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္နဲ႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ ပံုစံေတြအရ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ့္ ရက္အတိအက်ကို လာမယ့္ဇူလိုင္လထဲမွာ ထုတ္ျပန္ႏိုင္ေျခ ရွိပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ အခု ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကို အနီးစပ္ဆံုး ခ်ိန္ထိုးႏိုင္ဖို႔က ၁၉၉၀ ျပည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ပံုစံမ်ိဳး လုပ္ပိုင္ခြင့္ ေပး၊ မေပး ဆိုတာ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္အေပၚ မူတည္ပါတယ္။
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္တုန္းက ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ့္ရက္ကို အခ်ိန္ေျခာက္လ ႀကိဳတင္ေၾကညာတယ္။ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးခြင့္ကို ေရြးေကာက္ပြဲေန႔မတိုင္ခင္ ၉၂ ရက္ ႀကိဳတင္ခြင့္ျပဳပါတယ္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ရက္ေပါင္း ၈၀ နီးပါး၊ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ ရက္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးခြင့္ကို ႀကိဳတင္ထုတ္ျပန္ပါတယ္။
အခု ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးခြင့္အတြက္ ကန္႔သတ္ခ်က္ ပိုမ်ားလာပါတယ္။ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးခြင့္ ကာလဆိုတာကို သီးျခားသတ္မွတ္ခဲ့တယ္။ မူလသတ္မွတ္ခ်က္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲျပဳလုပ္မယ့္ေန႔ မတိုင္ခင္ ရက္ေပါင္း ၃၀ အလိုမွာ စတင္စည္း႐ံုးခြင့္ျပဳမယ္လို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအတြက္ လံုေလာက္တဲ့အခ်ိန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒီအတြက္ အခ်ိန္တိုးေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က မဲဆြယ္စည္း႐ံုးခြင့္ကို ရက္ေပါင္း ၃၀ အစား ၆၀ ေျပာင္းလဲသတ္မွတ္ေပးမယ္လို႔ ျပင္ဆင္မႈအတြက္ ႏႈတ္ကတိေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမိန္႔ေၾကညာစာအေနနဲ႔ တရား၀င္ထြက္လာျခင္း မရွိေသးပါဘူး။
ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ စုေ၀းေဟာေျပာျခင္းႏွင့္ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးခြင့္ ညႊန္ၾကားခ်က္ကို ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္ ၁ ရက္ေန႔စြဲနဲ႔ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ အဲဒီညႊန္ၾကားခ်က္ ၁/၂၀၁၄ မွာ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးခြင့္ကာလ ရက္ ၃၀ သတ္မွတ္ခ်က္ ပါလာတာျဖစ္ၿပီး ေကာ္မရွင္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြၾကား အျငင္းပြားမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။
အခုခ်ိန္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ့္ရက္ အတိအက် မထြက္ေသးသလို၊ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးခြင့္အတြက္ တရား၀င္ ထြက္ေပၚလာတာမ်ိဳး မရွိေသးပါဘူး။
ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြက တရား၀င္ထြက္ေပၚမယ့္ ရက္အတိအက်ကို ေစာင့္ဆိုင္းေနပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ အဓိကက်တဲ့ အေျခခံမဲစာရင္းျပဳစုမႈ မၿပီးေသးပါဘူး။
(၅)ေမ ၁၄ ရက္ ရန္ကုန္ေတြ႕ဆံုပြဲမွာ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အေျခခံမဲစာရင္းျပဳစုမႈ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ၿပီးစီးေနၿပီလို႔ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအးက ေျပာပါတယ္။
ေမ ၂၅ ရက္၊ ဇြန္ ၈ ရက္နဲ႔ ဇြန္ ၂၂ ရက္ေတြမွာ အေျခခံမဲစာရင္းေတြကို ထပ္မံေၾကညာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ မတ္ ၃၀ ရက္က ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး ၿမိဳ႕နယ္ ၁၀ ၿမိဳ႕နယ္မွာ အေျခခံမဲစာရင္းကို ၁၄ ရက္ၾကာ ေၾကညာေပးပါတယ္။
ပထမဆံုး ေၾကညာခဲ့တဲ့ အေျခခံမဲစာရင္းမွာတင္ မွားယြင္းမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။
တရား၀င္ေျပာဆိုတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြအရ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး ၁၀ ၿမိဳ႕နယ္ မဲစာရင္းထဲမွာ ကိုယ့္နာမည္မပါလို႔ လာေရာက္ေလွ်ာက္ထားသူ ၄၅၀၀ ေက်ာ္၊ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ မွားေနလို႔ ျပင္ဆင္ေပးဖို႔ ေလွ်ာက္ထားသူ ၂၉၀၀ ေက်ာ္၊ မဲစာရင္းမွာ ေသဆံုးၿပီးသူေတြအျပင္ မပါ၀င္သင့္သူေတြ ပါေနတဲ့အတြက္ ကန္႔ကြက္တင္ျပခဲ့သူ ၁၂၀၀ ေက်ာ္ရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ဒါဟာ မဲစာရင္းမွာ ကိုယ့္အမည္ ပါ၊ မပါ လာၾကည့္ခဲ့သူေတြထဲက ထြက္လာတဲ့စာရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ လာမၾကည့္ဘဲ အလားတူ ျဖစ္ရပ္မ်ားစြာ ရွိေနႏိုင္ပါတယ္။
ကနဦး ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ အေျခခံမဲစာရင္းမွာ ပွ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ မွားယြင္းေနတဲ့အတြက္ ျပန္ျပင္ေပးဖို႔ NLD က တင္ျပခဲ့တာ ရွိပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာဖို႔ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အဆိုအရ ကနဦးအေျခခံမဲစာရင္းမွာ ပွ်မ္းမွ်ရာခိုင္ႏႈန္း ၅၀ ေလာက္ မွားယြင္းမႈ ရွိေနႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ဥပမာအားျဖင့္ ပုဇြန္ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မွာဆိုရင္ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ ၂၂၀၀၀ နီးပါး ရွိေပမယ့္ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ မဲစာရင္းကို လာၾကည့္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါဟာ အိမ္ေထာင္စု ကိုယ္စားျပဳအေနနဲ႔ လာၾကည့္တာေတြကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ထားတာျဖစ္ၿပီး ကိန္းဂဏန္းအားျဖင့္ လူဦးေရ ၁၇၀၀ ေလာက္ပဲ မဲစာရင္းလာၾကည့္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ လာၾကည့္တဲ့သူ အမ်ားစုမွာ မဲစာရင္းမွားယြင္းမႈ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
အေျခခံ မဲစာရင္းပိုင္းမွာတင္ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိေနဆဲျဖစ္ၿပီး အခ်ိန္မီ ၿပီးျပည့္စံုတဲ့ စာရင္းထြက္ဖို႔ စိန္ေခၚမႈ ျဖစ္ေနပါတယ္။
(၆)အရပ္ဘက္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြ အေနနဲ႔ မဲစာရင္း အတိအက် ျဖစ္ႏိုင္ဖို႔ ကူညီလုပ္ေဆာင္ရာမွာ အခက္အခဲေတြ ရွိေနျပန္ပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုနဲ႔တစ္ခု လုပ္ကိုင္ပံုျခင္း တူညီမႈ မရွိတာက ကြဲလြဲခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ေနပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ့္ရက္ အတိအက်ကို မသိရေသးတဲ့အတြက္ သူတို႔ အခ်ိန္ဇယားခ်ဖို႔ ခက္ခဲေနပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ မဲစာရင္းမွန္ကန္ဖို႔ တစ္အိမ္တက္ဆင္း ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးမယ္ ဆိုရင္ေတာင္ အခ်ိန္ကို တြက္ခ်က္ဖို႔ အခက္အခဲ ရွိေနပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ေရြးေကာက္ပြဲေန႔မွာ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မယ့္ အရပ္ဘက္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြ လိုက္နာရမယ့္ က်င့္၀တ္ေတြကို အတည္ျပဳျပ႒ာန္းၿပီး ျဖစ္ေပမယ့္ မေျပလည္ေသးတာတစ္ခ်ိဳ႕ ရွိေနပါတယ္။
အရပ္ဘက္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြ ေရြးေကာက္ပြဲ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မႈအတြက္ ေလွ်ာက္ထားမႈကို ေရြးေကာက္ပြဲေန႔ မတိုင္ခင္ ရက္ ၃၀ ႀကိဳတင္ဖို႔ ေကာ္မရွင္က ေျပာထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရက္ ၃၀ ပမာဏဟာ မ်ားလြန္းၿပီး ျပင္ဆင္ခ်ိန္ ပိုရလိုတာေၾကာင့္ ၁၅ ရက္ ႀကိဳတင္ခြင့္ျပဳဖို႔ အရပ္ဘက္လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြက ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။ ဒီအတြက္ ကြဲျပားတဲ့အေျဖ မထြက္ေသးပါဘူး။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာအရ မဲ႐ံု ၄၀၀၀၀ ေက်ာ္ ထားရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမဲ႐ံုေတြကို ျခံဳငံုမိတဲ့ ေစာင့္ၾကည့္မႈအတြက္ ျပင္ဆင္ရမွာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအျပင္၊ အရပ္ဘက္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြ ၾကားမွာပါ မၿပီးျပတ္ေသးတဲ့ ကိစၥေတြ ရွိေနပါတယ္။
ဒီအတြက္လည္း ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ့္ရက္ကို ေၾကညာေပးဖို႔ လိုေနပါတယ္။
(၇)ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ မၿပီးျပတ္ေသးတာေတြ၊ ဆက္လုပ္ရမွာေတြ ရွိေနတာ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ့္ရက္ အျမန္ဆံုး ထြက္ေပၚေရးက လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲ ေရႊ႕ဆိုင္းႏိုင္ေျခနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စိုးရိမ္ေနၾကတဲ့ အဓိက အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ ရွိပါတယ္။
ပထမတစ္ခ်က္က တစ္ႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA) နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမ ၁၅ နဲ႔ ၁၆ ရက္က ရန္ကုန္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ခ်င္းတိုင္းရင္းသား ႏိုင္ငံေရးပါတီ ရွစ္ပါတီ ေဆြးေႏြးပြဲမွာလည္း ဒီအခ်က္ကို ေျပာခဲ့တာ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲရက္ ေရႊ႕ဆိုင္းတာမ်ိဳး မလုပ္ဖို႔ အစိုးရနဲ႔ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ကို တိုက္တြန္းခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒုတိယအခ်က္က ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးဆိုင္ရာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈနဲ႔ပါ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအးက ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး ျပည္လံုးကြၽတ္ ဆႏၵခံယူပြဲ လုပ္မယ္ဆိုရင္ ေကာ္မရွင္ အခက္အခဲရွိမယ္လို႔ ေမ ၁၄ ရက္က ေျပာခဲ့ပါတယ္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ဖို႔ကို NLD အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုအားလံုး လိုလားၾကပါတယ္။ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ေတြ ျပင္ဖို႔ဆိုရင္ ျပည္လံုးကြၽတ္ဆႏၵခံယူပြဲ လုပ္မွသာ ျပင္ဆင္ႏိုင္မွာပါ။
ဒီအခ်ိန္မွာပဲ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ့္ႏွစ္မွာ ျပည္လံုးကြၽတ္ဆႏၵခံယူပြဲလုပ္ရင္ အခက္အခဲေတြ႕မယ္ဆိုတဲ့ ေျပာဆိုမႈက ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို အရင္ျပင္မလား ဒါမွမဟုတ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို လုပ္မလား၊ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ထဲမွာ ႏွစ္ခုစလံုးလုပ္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ သက္ေရာက္ေနပါတယ္။
အလားတူပဲ တိုင္ျပည္တည္ၿငိမ္ေရးအတြက္ အေျဖရွာႏိုင္မယ့္ ေျခာက္ပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးပြဲကို ဒုတိယအႀကိမ္ ျပန္မစႏိုင္ေသးပါဘူး။
ပထမအႀကိမ္ ေတြ႕ဆံုမႈမွာလည္း ထူးျခားတဲ့အေျဖ မရွိခဲ့ပါဘူး။
ေျခာက္ပြင့္ဆိုင္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲက တံု႔ေႏွးေနတယ္၊ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီနဲ႔ ေရြးေကာက္ ပြဲအလြန္ ႏိုင္ငံတည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္း တိုးတက္လိုရင္ ေဆြးေႏြးပြဲကို ေဆာလ်င္စြာနဲ႔ ခဏခဏလုပ္ေပး ဖို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေမ ၁၆ ရက္ မြန္ျပည္နယ္လူထုနဲ႔ ေတြ႕ဆံုခ်ိန္မွာ ေျပာပါတယ္။
ေျခာက္ပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးပြဲကို ေမ ၁၁ ေနာက္ပိုင္း ထပ္လုပ္ႏိုင္ေျခရွိေၾကာင္း ေျပာခဲ့ေပမယ့္အခုခ်ိန္အ ထိ ျပန္မစႏိုင္ေသးပါဘူး။
(၈)၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို လြတ္လပ္မွ်တစြာ ေဆာင္ရြက္ေပးမယ္လို႔ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ ပြဲ ေကာ္မရွင္က ေျပာထားပါတယ္။
အေျခခံမဲစာရင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိေနေသးေပမယ့္ လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚ ေရာက္ေနတယ္ လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ စိတ္ခ်ရတဲ့ အေျခအေန မေရာက္ေသးပါဘူး။
မဲေပးမႈ နည္းစနစ္ပိုင္းမွာ အရင္လုပ္ခဲ့တဲ့ ပံုစံကို ေျပာင္းလဲပါလိမ့္မယ္။ အရင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာလို အမွန္ျခစ္ မဲေပးတာ မဟုတ္ဘဲ ေလဆာတံဆိပ္တံုးႏွိပ္ မဲေပးရပါမယ္။ ေျပာင္းလဲလိုက္တဲ့ ပံုစံအရ ပယ္မဲအေရအတြက္ နည္းသြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မဲေပးမယ့္ စာရြက္ အမ်ိဳးအစားနဲ႔ မင္ အမ်ိဳးအစားကို မသိရေသးပါဘူး။ စာရြက္ အမ်ိဳးအစား၊ မင္ အမ်ိဳးအစား ညံ့ဖ်င္းရင္ ပယ္မဲေတြ ထပ္ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။
ႀကိဳတင္မဲကိစၥမွာ အရင္ကထက္ ပြင့္လင္းလာႏိုင္ေျခ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေစာင့္ၾကည့္ရပါဦးမယ္။
လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚ ရွိေနတယ္လို႔ ယူဆႏိုင္စရာ ရွိေပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ့္ရက္ ထုတ္ျပန္မႈ ေႏွာင့္ေႏွးေနမယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ အခက္အခဲ ပိုေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေတြအရ ေရြးေကာက္ပြဲရက္ကို ႀကိဳတင္ေၾကညာရမယ္လို႔သာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ႀကိဳတင္ ေၾကညာရမယ္ဆိုတဲ့ ရက္အတိအက် မရွိပါဘူး။ ဒါကို ကိုင္စြဲၿပီး ေႏွာင့္ေႏွးေနလို႔ မျဖစ္ပါဘူး။
ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္မယ့္ရက္ကို ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ အခ်ိန္ေျခာက္လ ႀကိဳတင္ေၾကညာတယ္၊ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ နဲ႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ အခ်ိန္သံုးလ ႀကိဳတင္ေၾကညာပါတယ္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြက္ အခ်ိန္သံုးလ ဆိုတာထက္ ပိုမိုေဆာလ်င္စြာ ေၾကညာရပါမယ္။ ဇူလိုင္အထိ မေစာင့္ဘဲ ဇြန္လအတြင္း ေၾကညာသင့္ပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္မယ့္ရက္ကို လာမယ့္လအတြင္း မေၾကညာဘူး၊ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးခြင့္ ကာလကိုလည္း ရက္ ၆၀ နဲ႔အထက္ မသတ္မွတ္ေပးဘူးဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ သန္႔ရွင္းလြတ္လပ္ တရားမွ်တႏိုင္ေျခ အလြန္နည္းပါလိမ့္မယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ့္ရက္ အတိအက်ကို ေႏွာင့္ေႏွးျခင္း မရွိဘဲ ေၾကညာျခင္းနဲ႔ လံုေလာက္တဲ့ မဲဆြယ္ စည္း႐ံုးခြင့္ကာလ သတ္မွတ္ေပးျခင္းက ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ သမာသမတ္က်မႈအေပၚ အကဲျဖတ္မယ့္ ပထမေျခလွမ္း ျဖစ္ပါတယ္။
အေျခခံမဲစာရင္း ျပဳစုျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူမ်ား သိႏိုင္ရန္ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ ပြဲ ေကာ္မရွင္က ျပဳစုထားေသာ သိမွတ္ဖြယ္ရာ အေမးအေျဖမ်ား
■ မိမိ၏ အမည္စာရင္းမွာ မဲဆႏၵရွင္စာရင္းတြင္ ပါ၀င္မႈ ရိွ၊ မရိွ မည္သည့္ေနရာတြင္ ပါ၀င္ေနသည္ကို မည္သို႔ သိႏိုင္သနည္း။
မိမိသည္ ေထြအုပ္လူဦးေရ စာရင္းမ်ားႏွင့္/သို႔မဟုတ္ အိမ္ေထာင္စုစာရင္းမ်ား (ပံုစံ ၆၆/၆) တို႔တြင္ စာရင္းပါ၀င္ေနပါက အေျခခံမဲဆႏၵစာရင္းတြင္လည္း ပါ၀င္မည္သာျဖစ္ၿပီး စာရင္းသြင္းရန္ မလိုပါ။ သို႔ေသာ္ မဲဆႏၵရွင္စာရင္း ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်ိန္တြင္ မဲေပးခြင့္ရသူ မဲဆႏၵရွင္ တစ္ဦးခ်င္းအေနျဖင့္ မဲဆႏၵရွင္စာရင္းတြင္ မိမိ၏အမည္ကို စစ္ေဆးရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ ယင္းမွာ မဲဆႏၵရွင္စာရင္းတြင္ မိမိနာမည္ ပါ၊ မပါႏွင့္ အမွားျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္ျခင္း ရိွ၊ မရိွကို စစ္ေဆးျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို႔ စစ္ေဆးျခင္းျဖင့္ အေျခခံမဲဆႏၵရွင္စာရင္း၌ မိမိနာမည္ မပါ၀င္ေၾကာင္း (သို႔မဟုတ္) မိမိနာမည္ မွားယြင္းေနေၾကာင္း ေတြ႕ရိွပါက ျပန္လည္ျပင္ဆင္ခ်က္အတြက္ သတ္မွတ္ပံုစံကို ျဖည့္ရမည္ျဖစ္သည္။
မိမိအေနျဖင့္ အျခားၿမိဳ႕နယ္ တစ္ခုတြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၿပီး မိမိ၏ အမည္စာရင္းကို လႊဲေျပာင္းျခင္း မျပဳလုပ္ရေသးပါက မိမိသည္ အိမ္ေထာင္စုစာရင္းရိွရာ မဲဆႏၵရွင္စာရင္းတြင္ ပါ၀င္ေနမည္ျဖစ္သည္။ မိမိအေနျဖင့္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနရာ ၿမိဳ႕နယ္သစ္တြင္ မဲေပးလိုပါက ယင္းၿမိဳ႕နယ္တြင္ အနည္းဆံုး ရက္ေပါင္း ၁၈၀ ေနထိုင္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသျပရမည္။
■ မိမိ၏ အမည္သည္ မဲဆႏၵရွင္စာရင္းတြင္ ပါ၀င္ျခင္း ရိွ၊ မရိွကို မည္သည့္ေနရာ၊ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ စစ္ေဆးႏိုင္သနည္း။
မိမိ၏အမည္ ပါ၀င္သည့္ အေျခခံမဲဆႏၵရွင္ စာရင္းကို ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာအုပ္စုေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ခြဲ႐ံုးမ်ားတြင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာေပးမည္ျဖစ္သည္။ ယင္းစာရင္းကို အေဆာက္အဦအတြင္းရိွ ေၾကညာခ်က္ကပ္ထားရာ နံရံေပၚတြင္ ေတြ႕ႏုိင္ပါသည္။ မိမိ၏ အမည္အား မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ လာေရာက္စစ္ေဆးရမည္ကို မဲဆႏၵရွင္ ပညာေပးျခင္း ပိုစတာမ်ားႏွင့္ အမ်ားျပည္သူ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္မ်ားျဖင့္ အသိေပး အေၾကာင္းၾကားမည္ ျဖစ္ပါသည္။
■ မိမိ၏ အမည္သည္ မဲဆႏၵရွင္စာရင္း၌ ပါ၀င္ျခင္း ရိွ၊ မရိွကို မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ စစ္ေဆးႏိုင္သနည္း။ အခ်ိန္ကာလ မည္မွ်ၾကာေအာင္ စစ္ေဆးခြင့္ျပဳသနည္း။
အေျခခံမဲ ဆႏၵရွင္စာရင္းကို ႐ံုးဖြင့္ရက္မ်ားတြင္ ႐ံုးခ်ိန္အတြင္းႏွင့္ စေန၊ တနဂၤေႏြ ႐ံုးပိတ္ရက္မ်ားတြင္ နံနက္ ၁၀ နာရီမွ ညေန ၄ နာရီအထိ ၁၄ ရက္တိုင္တိုင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ထုတ္ျပန္ေၾကညာမည့္ရက္စြဲ အတိအက်ကိုမူ ယင္းရက္မတိုင္မီ အနည္းဆံုးတစ္ပတ္ခန႔္ ႀကိဳတင္၍ အမ်ားျပည္သူ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္မ်ားႏွင့္ မဲဆႏၵရွင္ ပညာေပးျခင္း ပိုစတာမ်ားမွတစ္ဆင့္ အသိေပးေၾကညာမည္ ျဖစ္ပါသည္။
■ မဲဆႏၵရွင္စာရင္းပါ မိမိအမည္မွာ မွန္ကန္မႈ မရိွပါက မိမိအေနျဖင့္ မည္သည့္ပံုစံမ်ားကို ထပ္မံျဖည့္သြင္း ရမည္နည္း။
အေျခခံမဲဆႏၵရွင္စာရင္းပါက မိမိအမည္မွာ မွန္ကန္ရိွပါက မိမိအမည္သည္ ေနာက္ဆံုးမဲဆႏၵရွင္ စာရင္းတြင္လည္း အလိုအေလ်ာက္ ပါ၀င္သြားမည္ျဖစ္ရာ တစ္စံုတစ္ရာ ထပ္မံလုပ္ေဆာင္ရန္ မလိုေတာ့ေခ်။ သို႔ေသာ္ မဲဆႏၵရွင္စာရင္းအား ထပ္မံျဖည့္စြက္ျခင္း၊ အမွားျပင္ဆင္ျခင္းႏွင့္ ကန္႔ကြက္မႈ တစ္စံုတစ္ရာ ျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္ေနသည္ဆိုပါက ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ပံုစံသံုးမ်ဳိးကို ျဖည့္ရမည္။
■ အမည္စာရင္း ထည့္သြင္းျခင္း ပံုစံ (၃)
မိမိသည္ အၿမဲတမ္း အေျခခ်ေနထိုင္သူ (သို႔မဟုတ္ မဲေပးခြင့္ရသည့္ အိမ္ေထာင္စုတြင္ မိသားစု၀င္) ျဖစ္ေသာ္လည္း မိမိ၏အမည္ကို အေျခခံမဲဆႏၵရွင္ စာရင္းတြင္ မပါ၀င္သည္ကို ေတြ႕ရိွပါက ပံုစံ (၃) ကို ျဖည့္သြင္း၍ လက္မွတ္ထိုး၊ လက္ေဗြႏွိပ္ကာ တင္သြင္းရမည္။
■ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ ျပင္ဆင္ျခင္း ပံုစံ (၄-ဂ)
မိမိအမည္သည္ အေျခခံမဲဆႏၵရွင္ စာရင္းတြင္ ပါ၀င္ေသာ္လည္း (အမည္၏ စာလံုးေပါင္းသတ္ပံု၊ မွတ္ပံုတင္နံပါတ္၊ ေမြးေန႔ အစရိွသည့္) အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္မ်ား မွားယြင္းေနသည္ကို မိမိကိုယ္တိုင္ သို႔မဟုတ္ မိသားစု၀င္ တစ္ဥိးဦးက ေတြ႕ရိွပါ ပံုစံ (၄-ဂ)ကို ျဖည့္သြင္း၍ လက္မွတ္ထိုး၊ လက္ေဗြႏိွပ္ကာ တင္သြင္းရမည္။
■ ကန္႔ကြက္ျခင္း ပံုစံ (၄)
မဲဆႏၵရွင္စာရင္းတြင္ မပါ၀င္သူမ်ား ဥပမာ-ကြယ္လြန္ၿပီးသူမ်ား ပါ၀င္ေနသည္ကို ေတြ႕ရိွပါက ပံုစံ (၄) ကို ျဖည့္သြင္း၍ လက္မွတ္ထိုး၊ လက္ေဗြႏွိပ္ကာ တင္သြင္းႏုိင္သည္။
သက္ေသအေထာက္အထား ခိုင္လံုစြာ ပါရိွမွသာ ပံုစံျပည့္စံုသည္ဟု သတ္မွတ္မည္ျဖစ္သည္။
■ ယင္းပံုစံမ်ား ျဖည့္ျခင္း၊ တင္သြင္းျခင္းအတြက္ ေနာက္ဆံုးသတ္မွတ္ရက္ ရိွပါသလား။
ရိွပါသည္။ အေျခခံမဲဆႏၵရွင္စာရင္း ထုတ္ျပန္ေၾကညာထားသည့္ ၁၄ ရက္အတြင္း ယင္းပံုစံမ်ားကို တင္သြင္းရမည္။ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပမည့္အေၾကာင္း ေၾကညာၿပီး မဲဆႏၵရွင္စာရင္းထပ္မံ၍ ကပ္ထားေၾကညာသည့္အခါ ခုနစ္ရက္သာ အခ်ိန္ရရိွမည္ျဖစ္သည္။ ထိုေၾကညာျခင္းသည္ ေနာက္ဆံုးအခြင့္အေရး ျဖစ္သည္။
■ မိမိအေနျဖင့္ လက္ရိွတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံျပင္ပ၌ ေနထိုင္သူျဖစ္လွ်င္ မိမိအေနျဖင့္ ဆႏၵမဲေပးရန္ စာရင္းသြင္းႏုိင္ပါသလား။
မဲေပးခြင့္ရရိွသည့္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံျပင္သို႔ ေရာက္ရိွေနထိုင္ေသာ္လည္း မဲေပးခြင့္ရိွသည္ဟု ဥပေဒအရ ျပ႒ာန္းေပးထားပါသည္။
- ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္၏ သံ႐ံုးမ်ားႏွင့္ သံတမန္႐ံုးမ်ားတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသူ သံတမန္မ်ား၊ သက္ဆိုင္ရာႏုိင္ငံတြင္ အစိုးရက တာ၀န္ေပးအပ္ ေစလႊတ္ထားသည့္ အရပ္ဘက္ ၀န္ထမ္းမ်ား၊
- ႏုိင္ငံျပင္ပရိွ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသူမ်ား၊
- အစိုးရ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ အလုပ္လုပ္ေနသည့္ ပုဂၢလိက စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊
- အစိုးရ၏ ေစလႊတ္မႈျဖင့္ ႏုိင္ငံျပင္ပတြင္ ေရာက္ရိွေနေသာ ပညာေတာ္သင္မ်ား၊
- အစိုးရ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ႏုိင္ငံျပင္ပတြင္ ေရာက္ရိွေနသူမ်ား
ေနထြန္းႏိုင္
Eleven Media Group
No comments:
Post a Comment