တ႐ုတ္နဲ႔ အိႏၵိယ (သို႔မဟုတ္) ေနာက္ေက်ာ မလံုတဲ့ မိတ္ေဆြမ်ား

ႏုိင္ငံေရးမွာ ကဗ်ာဆန္ဖို႔ မလိုဘူးတခ်ဳိ႔က ေတြးေကာင္းေတြးၾကလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ကမၻာ့မွာ လူဦးေရ အမ်ားဆံုး ႏွစ္နုိင္ငံကို ဦးေဆာင္ေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ေယာက္ကေတာ့ ဒီလို မေတြးၾကပါဘူး။ အိႏၵိယ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ နရိန္ျဒာ မိုဒီရဲ ႔ ေမလလယ္ပိုင္းတုန္းက တရုတ္ျပည္ ခရီးစဥ္ဟာ စီးပြားေရး၊ ကုန္သြယ္ေရး၊ နယ္စပ္ေရးရာ၊ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ဆက္ဆံေရး၊ ပထ၀ီႏုိင္ငံေရး စသျဖင့္ ကိစၥေတြ အေတာ္ မ်ားမ်ား ပါသြားတယ္။ သံုးရက္တာ ခရီးအတြင္း အစီအစဥ္ေတြကို ၾကည့္လိုက္ရင္ ကုန္သြယ္ေရး စာခ်ဳပ္စာတမ္းေတြ လက္မွတ္ထုိးမယ့္ ကိစၥေတြ ပါ၀င္သလို ကုန္သြယ္ေရးမွာ တရုတ္က အသာစီးယူထားတဲ့ ကိစၥ၊ နယ္စပ္ျပႆနာေတြကလည္း ေရွာင္လႊဲမရပါဘူး။
အမ်ဳိးသားေရး ၀ါဒီေတြအျဖစ္ နာမည္ၾကီးတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ေယာက္က ဒီလို အမွားအယြင္း မခံတဲ့ ျပႆ နာေတြကို စိတ္လိုလက္ရ ေဆြးေႏြးလိုက္ၾကရင္ မီးဟုန္းဟုန္း ေတာက္ဖို႔ပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ ႔မွာ ဒီလို မဟုတ္ဘဲ ထိပ္တုိက္မေတြ႔ေအာင္ ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ေယာက္ စီစဥ္ထားပံုုက ကဗ်ာဆန္ပါတယ္။

နရိန္ျဒာ မုိဒီရဲ႔ တရုတ္ခရီးစဥ္မွာ အရင္ဆံုး ေျခခ်တဲ့ ေဒသက ရွီအန္ ဆုိတဲ့ တရုတ္ျပည္ အေနာက္ေျမာက္ ပိုင္းက ေရွးေဟာင္းျမိဳ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွီအန္ျမိဳ႔ဟာ ရွီက်င့္ပင္ရဲ ႔ ေမြးဖြားရာ ဇာတိ ရွန္ဇီး ျပည္နယ္ထဲမွာ တည္ရွိပါတယ္။ မႏွစ္ စက္တင္ဘာလတုန္းက ရွီက်င့္ပင္က အိႏၵိယကို သြားတဲ့အခါ နယူးေဒလီကို အရင္မသြားဘဲ မိုဒီရဲ ႔ ဇာတိ္ ဂူဂ်ာရတ္ ျပည္နယ္ကို အရင္သြားခဲ့တယ္။ ဂူဂ်ာရတ္ ျပည္နယ္မွာ မိုဒီက ရွီက်င့္ပင္ကို တခမ္းတနား ၾကိဳခဲ့သလိုပဲ၊ တရုတ္သမၼတလည္း အိႏၵိယ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ကို ရွီအန္ ျမိဳ႔အထိသြားျပီး ခရီးဦးၾကိဳပါတယ္။ တရုတ္ ေခါင္းေဆာင္ တေယာက္က ႏုိင္ငံျခား ဧည့္သည္တေယာက္ကို ေဘဂ်င္းမဟုတ္ တျခားတျမိဳ႔မွာ ထြက္ၾကိဳတာဟာ အစဥ္အလာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါဟာ ပထမဆံုးလညး္ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ေယာက္ ရွီအန္ျမိဳ႔မွာ ဆံုရပ္ေရြးခ်ယ္ သတ္မွတ္လိုက္တဲ့ ေနာက္မွာ ေလး နက္တဲ့ တျခားအဓိပၸါယ္ေတြ ရွိပါေသးတယ္။ ရွီအန္ျမဳိ႔ဟာ တရုတ္မင္းေတြရဲ႔ အတိတ္က ထီးနန္းစိုက္ ရာ ျမိဳ႔ျဖစ္ခဲ့တယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၂၂၀၀ က နတ္ရြာစံခဲ့တဲ့ တရုတ္ျပည္ရဲ႔ ပထမဆံုး ဧကရာဇ္ က်င့္ရွီေဟာင္ ကို ျမွဳပ္ႏွံရာ၊ နာမည္ေက်ာ္ ေျမအုတ္႐ုပ္တုေတြ ရွိရာ ေရွးေဟာင္းစစ္ျပတုိက္ တည္ရွိ တဲ့့ ျမိဳ႔ ျဖစ္တယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၁၁၀၀ က တန္မင္းဆက္ေခတ္မွာလည္း ရွီအန္ျမိဳ႔ဟာၾကီးက်ယ္ခမ္းနား တဲ့ နန္းျမဳ႔ိေတာ္ ျဖစ္ခဲ့တယ္။

အေရးအၾကီးဆံုးကေတာ့ ရွီအန္ ျမိဳ႔ဟာ အိႏၵိယနဲ႔ တရုတ္တို႔ ယဥ္ေက်းမႈ ေပါင္းဆံုရာ ေနရာ ျဖစ္ခဲ့တာပါပဲ။ ဒီေန႔ တကမၻာ့လံုးမွာ ရုပ္ရွင္အျဖစ္လည္း ေအာင္ျမင္တဲ့ နာမည္ေက်ာ္ တရုတ္ ဂႏၲ၀င္ ၀တၳဳ “အေနာက္ဘက္ သို႔ ခရီး” ဟာ ရွီအန္ ျမိဳ႔ကေန ဇာတ္အိမ္ တည္ခဲ့တာပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၁၄၀၀ ေလာက္က (၇ ရာစုေလာက္က) ဇူယန္က်န္ ဆိုတဲ့ တရုတ္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးတပါးဟာ ဒီေန႔ အိႏၵိယ ႏုိင္ငံ ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံဘက္ကို ခရီးထြက္ခဲ့တယ္။ ၁၇ ႏွစ္ၾကာတဲ့အခါ တရုတ္ျပည္ကို ျပန္သြားတဲ့အခါ ဗုဒၶက်မ္းေတြ၊ ဓာတ္ေတာ္ေမြေတာ္ေတြကို ပင့္ေဆာင္သြားခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိတယ္။ ခ်န္အန္ ဆုိတဲ့ ျမိဳ႔မွာ ဘုရားတဆူ တည္ျပီး ဓာတ္ေတာ္ေမြေတာ္ေတြကို ဌာပနာခဲ့တယ္လို႔ အဆုိရွိတယ္။ အဲဒီ  ခ်န္အန္ ျမိဳ႔ဟာ  ရွီအန္ ျမိဳ႔ပါပဲ။

ဗုဒၶ ဓာတ္ေတာ္ ေမြေတာ္ေတြ ဌာပနာထားတဲ့ ေစတီေတာ္ဟာ ငန္းရုိင္းေစတီလို႔ အမည္တြင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရွီအန္ျမိဳ႔ဟာ အဲဒီေခတ္က တရုတ္ျပည္မွာ ဗုဒၶသာသနာ ျဖန္႔ျဖဴးရာ ဗဟိုခ်က္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ရွီအန္ျမဳိ႔က ဒါဇင္ရွန္ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းဟာ အိႏၵိယ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေတြဟာ ဗုဒၶက်မ္းဂန္ေတြကို တရုတ္ ဘာသာ ျပန္ဆုိခဲ့တဲ့ ေနရာဌာန ျဖစ္ခဲ့ဖူးတယ္။

မိုဒီရဲ ႔ ခရီးစဥ္ ပထမေန႔မွာပဲ တရုတ္သမၼတ ရွီက်င့္ပင္က ေရွးေဟာင္း စစ္ျပတုိက္ကို လုိက္ပို႔ သလို၊ ႏွစ္နုိင္ငံ ယဥ္ေက်းမႈ ေပါင္းဆံုရာျဖစ္တဲ့ ငန္းရုိင္းေစတီကိုလည္း အတူ ဖူးေျမာ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဟိႏၵဴ အမ်ဳိးသားေရး ၀ါဒီနဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ ေခါင္းေဆာင္တို႔ ေပါင္းစည္းမႈဟာ ေရွးေခတ္ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ၾကီးတပါးက အေျခခံတာ ဆန္းေနတာေပါ့။

တကယ္ေတာ့ မုိဒီဟာ တရုတ္ျပည္နဲ႔ စိမ္းသူေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဂူဂ်ာရတ္ျပည္နယ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ဘ၀မွာ တရုတ္ျပည္ကို မၾကာခဏသြားခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဂူဂ်ာရတ္မွာ ဟိႏၵဴ မြတ္စလင္ လူမ်ဳိးေရး အဓိကရုဏ္းအျပီး ၂၀၀၅ မွာ အေမရိကန္က မုိဒီကို ျပည္၀င္ခြင့္ပိတ္ခဲ့ပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ၂၀၁၁ မွာ မိုဒီေခါင္းေဆာင္တဲ့ စီးပြားေရး ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ တရုတ္ျပည္သြားတဲ့အခါ တရုတ္ အစိုးရက ျပည္နယ္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ကို ႏိုင္ ငံေခါင္းေဆာင္တေယာက္လုိ ေကာေဇာနီခင္းျပီး ၾကိဳခဲ့ပါတယ္။ အခုေတာ့ အိႏၵိယ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ျဖစ္ေနတဲ့ မိုဒီက ဒါကို ေမ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။

အက်ဳိးစီးပြားအရလည္း အိႏၵိယက တရုတ္ကို လိုအပ္ပါတယ္။ မႏွစ္က စာရင္းအရ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ကုန္သြယ္ေရး တန္ဖိုးက အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၇၀ ဘီလီယံေက်ာ္ရွိတယ္။ အိႏၵိယဘက္က ကုန္သြယ္မႈ လိုေငြက ၃၈ ဘီလီယံနီးပါးေလာက္ ရွိေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အိႏၵိယထုတ္ကုန္ေတြကို တရုတ္ဘက္က ပို၀ယ္ေအာင္ ညွိႏႈုိင္းဖို႔ လိုေနတယ္။ သံုးရက္တာ ေနာက္ဆံုးရက္ ေမလ ၁၆ ရက္ေန႔မွာ ရွန္ဟုိင္းမွာ စီအီးအိုေတြနဲ႔ ေတြ႔ ဆံုမယ့္ အစီအစဥ္လည္း ပါ၀င္တယ္။ ဒါကို အိႏၵိယက လုိအပ္ေနတဲ့ အေျခခံ အေဆာက္အဦပိုင္းမွာ တရုတ္ရဲ ႔ ေငြပင္ေငြရင္းနဲ႔ ကြ်မ္းက်င္မႈေတြလည္း လိုအပ္တယ္။

မႏွစ္ စက္တင္ဘာလတုန္းက တရုတ္္သမၼတက အိႏၵိယကို သြားတုန္းက လာမယ့္ ငါးနွစ္အတြင္း တရုတ္က အိႏၵိယမွာ ၂၀ ဘီလီယံ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏံွဖို႔ ကတိျပဳခဲ့တယ္။ အရင္လတုန္းက တရုတ္္သမၼတ အိႏၵိယရဲ ႔ ျပိဳင္ဖက္ ပါကစၥတန္ကို သြားျပီး အေျခခံ အေဆာက္အဦ က႑မွာ ၄၆ ဘီလီယံ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံဖို႔ ကတိျပဳခဲ့တယ္။ အိႏၵိယမွာလည္း တရုတ္ ကုမၸဏီေတြ ရထားလမ္းနဲ႔ စက္မႈဇုန္ေတြ တည္ေဆာက္ဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိတယ္လို႔ တရုတ္္သမၼတက ေျပာေနေပမယ့္ အစဥ္အလာ ျပိဳင္ဖက္ျဖစ္လာတဲ့ အာရွစူပါပါ၀ါ ႏွစ္ႏုိင္ငံၾကားမွာ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ဖို႔ အမ်ားၾကီး လိုအပ္ေနပါေသးတယ္။

တရုတ္ျပည္ကို မသြားခင္မွာ မုိဒီက တရုတ္လူမႈကြန္ယက္မီဒီယာ Weibo အေကာင့္ဖြင့္ျပီး Hello China လို႔ ႏႈတ္ဆက္ခဲ့တယ္။ တရုတ္ျပည္က အင္တာနက္ အသံုးျပဳသူေတြနဲ႔ တုိက္ရိုက္ ဆက္သြယ္ဖုိ႔ ၾကိဳးစား တာျဖစ္ပါတယ္။ like နဲ႔ reply ေသာင္းဂဏန္းအနည္းငယ္ပဲ ရခဲ့လို႔  Twitter မွာ follower ၁၂ ဒသမ ၂ သန္းနဲ႔ ႏႈုိင္းယွဥ္ရင္ အလြန္နည္း ပါတယ္။ မိုဒီက Hello China လို႔ ႏႈတ္ဆက္တဲ့ ေအာက္မွာ တရုတ္ေတြက တိဘက္ ေတာင္ပိုင္း နယ္ေျမကို ျပန္ေပးဖို႔ ရုိင္းရုိင္းစုိင္းစုိင္း ေတာင္းဆုိၾကတာမ်ုးိလညး္ ေတြ႔ရတယ္။

တိဘက္ ေတာင္ပိုင္း နယ္ေျမဆုိတာ အိႏၵိယႏုိင္ငံ အာရန္နာခ်ယ္ပရာေဒ့ရွ္ ျပည္နယ္ကို ရည္ညြန္းတာပါ။ အက်ယ္အ၀န္း ဧရိယာ စတုရန္းမုိင္ ၃၄၀၀၀ ရွိပါတယ္။ အိႏၵိယ ဘက္က လည္း ဂ်မူးနဲ႔ကက္ရွမီး ယား ေျမာက္ပိုင္းက အက်ုယ္အ၀န္း စတုရန္း ကီလိုမီတာ ၁၅၀၀၀ ကို တရုတ္က တရားမ၀င္ က်ဴးေက်ာ္ သိမ္းယူထားတယ္လုိ႔ စြပ္စြဲေနတုန္းပါပဲ။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တုန္းက အဲဒီ နယ္ေျမအတြက္ ႏွစ္ႏုိင္ငံ စစ္ျဖစ္ခဲ့ၾက ပါတယ္။ စက္တင္ဘာလတုန္းက တရုတ္သမတရဲ႔ အိႏၵိယ ခရီးစဥ္ ကာလမွာပဲ နယ္စပ္မွာ ႏွစ္ဖက္တပ္ေတြ နယ္ေျမ က်ဴးေက်ာ္တယ္လို႔ အျပန္အလွန္ စြပ္စြဲျပီး ေသနတ္ေပါက္ေတာ့မလို ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

အိႏၵိယ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ရဲ႔ အခု ခရီးစဥ္မွာ နယ္စပ္ျပႆနာ ေဆြးေႏြးမွာ ေသခ်ာေပမယ့္ အေျဖထြက္ဖို႔ေတာ့ မရွိပါ ဘူး။ ဒီလိုပဲ အိႏၵိယရဲ႔ ျပိဳင္ဖက္ ပါကစၥတန္ကို တရုတ္က စစ္ေရးေရာ၊ စီးပြားေရးပါ ေက်ာေထာက္ ေနာက္ ခံေပးထားတဲ့ ကိစၥ၊ အိႏၵိယက တိဘက္ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဒလုိင္းလားမားနဲ႔ ျပည္ပေရာက္ တိဘက္အစိုးရကို လက္ခံထားတဲ့ ကိစၥလိုမ်ဳိး တျခား ထိလြယ္ရွလြယ္ ကိစၥေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီလိုပဲ အိႏၵိယနဲ႔ အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရး၊ အိႏၵိယနဲ႔ အာဆီယံ ဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပေနတာေတြကို တရုတ္အတြက္ ကသိကေအာင့္ ကိစၥျဖစ္သလို၊ ေတာင္အာရွ ေဒသမွာ တရုတ္ၾသဇာ ျဖန္႔က်က္တာကိုလည္း အိႏၵိယက စိုးရိမ္ပါတယ္။

ငန္းရုိင္းေစတီကို ဖူးေျမာ္ရင္း ဓမၼ လက္ေဆာင္ေတြ လက္ခံရရွိတဲ့ ပံုကို အိႏၵိယ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္က သူ႔  Facebook မွာ တင္ထားပါတယ္။ လက္ေဆာင္တခုကေတာ့ တရုတ္ဘုန္းေတာ္ၾကီး  ဇူယန္က်န္ ရဲ႔ ရုပ္ထုပံုျဖစ္ျပီး၊ ေနာက္တခုကေတာ့ ေဘာင္သြင္းထားတဲ့ ဓာတ္ပံုကားခ်ပ္ၾကီး ဗုဒၶပံုေတာ္ျဖစ္ပါ တယ္။ ဗုဒၶပံု ကားခ်ပ္မွာ Water The Friendship Between India and Chain With Oriental Wisdom ဆုိတဲ့ စာသားလည္း ေရးထားပါတယ္။ “အေရွ႔တုိင္း ဥာဏ္ပညာျဖင့္ အိႏၵိယျပည္ႏွင့္ တရုတ္ျပည္တို႔ၾကားမွာ ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးမႈကို ေရစင္သြန္းေလာင္းပါ” လို႔ အဓိပၸါယ္ ေကာက္ယူ ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါက မႏွစ္က တရုတ္သမတရဲ႔ အိႏၵိယ ခရီးစဥ္မွာ မုိဒီ ေျပာခဲ့တာကို ေရာင္ျပန္ဟပ္ ပါတယ္၊ မိုဒီက တရုတ္နဲ႔ အိႏၵိယတို႔ ဟာ “ႏွစ္ကိုယ့္တစိတ္”  ပါလို႔ ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။

ေမလ ၁၄၊ ၁၅၊ ၁၆ သံုးရက္တာ ခရီးစဥ္အတြင္း တျခား ယဥ္ေက်းမႈ ဖလွယ္ေရး အစီအစဥ္ေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ေဘဂ်င္းမွာ အိႏၵိယ ေယာဂနဲ႔ တရုတ္ တုိင္းခ်ီ ပြဲေတာ္ကို တရုတ္သမတနဲ႔ အတူ တက္ေရာက္တာ၊ ရွန္ဟုိင္းမွာ ရွိတဲ့ ဖူဒန္း တကၠသိုလ္မွာ ပထမဆံုး ဂႏၵီေလ့လာေရးဌာနဖြင့္လွစ္တဲ့ အစီအစဥ္လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။

တရုတ္နဲ႔ အိႏၵိယတို႔ၾကားက ယဥ္ေက်းမႈ သံခင္းတမန္ခင္း (culture diplomacy) မွာ မ်က္ႏွာစာႏွစ္ဖက္ ရွိႏုိင္ပါတယ္။ မ်က္ႏွာစာတဖက္ကေတာ့ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားမွာ ယဥ္ေက်းမႈ ေပါင္းကူးခဲ့တဲ့ အတိတ္သမုိင္း ကို ေဖာ္ထုတ္ျပီး ညီညြတ္မႈ ဆံုမွတ္ကိုရွာေဖြတာပါ။ တျခား မ်က္ႏွာစာမွာလည္း ႏွစ္ႏုိင္ငံလံုးဟာ ဟိုး အတိတ္ကတည္းက ၾကီးက်ယ္တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ ကိုယ္စီရွိၾကတဲ့ အတြက္ ဘယ္သူ႔ဘယ္သူမွ ေအာက္က် ခံစရာမလိုဘဲ၊ အျပန္အလွန္ ေလးစားမႈနဲ႔ ထိုက္တန္တယ္ ဆိုတာကို ျပသတဲ့ သေဘာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါ တယ္။

ဧရာ၀တီ