ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာက ပညာေရးရဲ႕ တန္ဖိုးကို သိပ္အေလး ထားတတ္ ၾကပါတယ္

Myanmar Book Aid and Preservation Foundation ရဲ႕ အႀကီးအကဲျဖစ္ၿပီး ေဒၚခင္ၾကည္ နယ္လွည့္ စာၾကည့္တိုက္ အစီအစဥ္၌ ပါ၀င္လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိသူ ေဒါက္တာ သန္႔ေသာ္ေကာင္းသည္ စာေပထုတ္ေဝ ျဖန္႔ခ်ိသူတဦးျဖစ္ၿပီး လတ္တေလာတြင္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုသို႔ Asia Foundation ၏ Chang-lin Tien Visiting Fellow အျဖစ္ ရက္သတၱပတ္ ၃ ပတ္ၾကာ ေလ့လာေရး ခရီးေရာက္ရွိေနသည္။ 

Foundation ၏ အာရွေရးရာ အယ္ဒီတာတဦးျဖစ္သူ အယ္လ္မာ ဖရီးမန္း (Alma Freeman) က ေဒါက္တာ သန္႔ေသာ္ေကာင္းႏွင့္ ေတြ႔ဆံုခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စာဖတ္ျခင္းအေလ့အထနဲ႔ ေဒါက္တာ သန္႔ေသာ္ေကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္  လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားအတြင္း စာေပေလာကအတြင္း ေဆာင္ ရြက္ခဲ့ပံုမ်ားကို ေမးျမန္းထားသည္။

ေမး ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႕ စာတတ္ေျမာက္သူဦးေရက ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံေတြ အနက္ အျမင့္ ဆံုး အျဖစ္ရပ္တည္ေနေပမယ့္ အရည္အေသြးျပည့္မီတဲ့ စာအုပ္စာေပေတြနဲ႔ စာဖတ္ျခင္းကေတာ့ အားနည္းေနေသးတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒါကို ဘယ္လိုထင္ပါသလဲ ။

ေျဖ ။ ။ စာတတ္ေျမာက္မႈ ဦးေရျမင့္တက္လာရတာက ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ ၀န္းက်င္ေလာက္က အစိုးရက ေက်းလက္ေဒသေတြကို ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားေတြ၊ လုပ္အားေပးေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြကို လႊတ္ၿပီးေတာ့ စာဖတ္တတ္ေအာင္၊ စာအုပ္ေတြနဲ႔ ရင္းႏွီးေအာင္ လုပ္ေပးတဲ့ စီမံခ်က္မ်ိဳးေတြ လုပ္ခဲ့တဲ့အတြက္ ျမင့္တက္လာရျခင္းလုိ႔ ထင္ပါတယ္။ အစိုးရကလည္း အဲဒီတုန္းက စီမံခ်က္ေတြ ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့အတြက္ UNESCO (ကုလသမဂၢ ပညာေရး၊ သိပၸံႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႕) ကေနၿပီး ဆုခ်ီးျမင့္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာအေတာ္မ်ားမ်ာက စာေတြ ဖတ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရည္အေသြးမီတဲ့ စာအုပ္ေတြ၊ စာအုပ္၀ယ္ဖတ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေန အဲဒီ ၂ ခုက စိန္ေခၚမႈေတြအျဖစ္ က်န္ေနပါေသးတယ္။ က်ေနာ္တို႔ နယ္လွည့္စာၾကည့္တိုက္ေတြ စလုပ္ေတာ့ လူေတြက အားတက္သေရာနဲ႔ စာအုပ္ေတြ ငွါးဖတ္ၾကတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ သူတို႔ေတြမွာ စာဖတ္လိုစိတ္ေတြ ရွိေနၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ႏိုဘယ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ကြယ္လြန္သြားၿပီ ျဖစ္တဲ့ မိခင္ ေဒၚခင္ၾကည္ နာမည္နဲ႔လုပ္တဲ့ ေဒၚခင္ၾကည္ ေဖာင္ေဒးရွင္းရဲ႕ နယ္လွည့္စာၾကည့္တိုက္ အစီအစဥ္က ေအာင္ျမင္ခဲ့တာပါ။ သူတို႔က လူေတြအိမ္ကို အေရာက္သြားၾကပါတယ္၊ လူေတြ ကေနၿပီး စာၾကည့္တုိက္ဆီကို လာစရာမလိုပါဘူး။ စာၾကည့္တိုက္မွာ စာရင္းအရ စာအုပ္ ၉၀၀၀၀ ရွိခဲ့ၿပီး အဖြဲ႔၀င္ ၈၀၀၀ ေက်ာ္ ရွိခဲ့ပါတယ္။

ေမး ။ ။ စာဖတ္ျခင္း အေလ့အထ နဲ႔ ပညာေရး အေပၚ စိတ္ပါ၀င္စားမႈေတြ က ဘယ္ကေနရလာတယ္လို႔ ထင္ပါသလဲ။

ေျဖ ။ ။ ရြာထဲမွာတို႔၊ လမ္းေထာင့္ေလးေတြမွာတို႔ ဆိုရင္ စာအုပ္အငွား ဆိုင္တဆိုင္ဆိုင္ေတာ့ ေတြ႔ရမွာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာက ပညာေရးရဲ႕တန္ဖိုးကို သိပ္အေလးထားတတ္ၾကပါတယ္။ တကယ္တမ္းေျပာရမယ္ ဆိုရင္ ၁၉၃၀ နဲ႔ ၄၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြက အေရွ႕ေတာင္အာရွက ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြဟာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ကို ပထမ ဦးစားေပးအေနနဲ႔ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႔ ကိုယ္တိုင္လည္း အခုခ်ိန္အထိ ေက်ာင္းသား ေဟာင္းေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကဖူးတယ္ ဆိုတာကို ဂုဏ္ယူၿပီး ေျပာျပေနၾကတုန္းပါပဲ။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြကလည္း ေက်းလက္ေဒသေန ကေလးသူငယ္ေတြ စာတတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ကို အဓိကက်တဲ့ အခန္းက႑ကေန ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ေပးေနပါတယ္။ ျမန္မာ့ပညာေရးစနစ္ သမိုင္းေၾကာင္းက တကယ္ေတာ့ ခိုင္မာေကာင္းမြန္ ခဲ့ပါတယ္။ 

၁၉၆၂-၁၉၈၈ ခုႏွစ္နဲ႔ ၁၉၈၈-၂၀၁၀ အတြင္း စစ္အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ေခတ္မွာ ဆိုရွယ္လစ္နဲ႔ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ေတြ လက္ေအာက္မွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ခဲ့ရတာ အခုလက္ရွိ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ မတိုင္ခင္အထိပဲ။ အဲဒီႏွစ္ေတြအတြင္းမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ အစိုးရေတြက အရည္အေသြး စစ္မွန္တဲ့ ပညာေရး စနစ္တခု အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔လည္း စိတ္မ၀င္စားခဲ့ၾကပါဘူး။ ထပ္ေျပာရရင္ စာသင္ၾကားတဲ့ စနစ္က စာေတြကို လက္ေတြ႔က်က် နားလည္တတ္ေျမာက္ဖို႔ထက္ကို အလြတ္က်က္ေျဖတဲ့ စနစ္ကို က်င့္သံုးလာ ၾကပါတယ္။ အခုအစိုးရကေတာ့ ေက်ာင္းသားဗဟိုျပဳ နည္းဗ်ဴဟာကို စတင္က်င့္သံုးဖို႔ ႀကိဳးစားေနေပမယ့္ လည္း အခ်ိန္ေတြ အမ်ားႀကီး ေပးရဦးမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

ေမး ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရးအေပၚ သံုးစြဲတဲ့ ဘတ္ဂ်က္ ပမာဏက သိပ္ကို နည္းပါးလြန္းေနပါေသး တယ္။ ဘာေၾကာင့္လို႔ ထင္ပါသလဲ။

ေျဖ ။ ။ ဒါကေတာ့ အစိုးရက ကာကြယ္ေရးကို က်န္းမာေရးနဲ႔ ပညာေရးထက္ပိုၿပီး ဦးစားေပးတဲ့ အတြက္ ေၾကာင့္ပါ။ က်န္းမာေရးကို ၃ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ ပညာေရးအတြက္ ဘတ္ဂ်က္ရဲ႕ ၅ ဒသမ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ အသံုးျပဳ တာဟာ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရးက႑အတြက္ အသံုးျပဳတဲ့ ၂၁ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ယွဥ္ရင္ အမ်ားႀကီး ကြာဟ

ေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ကာကြယ္ေရးအတြက္ အသံုးျပဳတဲ့ေငြဟာ ဘတ္ဂ်က္ရဲ႕ ၂၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ၀န္းက်င္ရွိ ပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လႊတ္ေတာ္မွာလည္း အေက်အလည္ ေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ ဒီႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလမွာ အစိုးရက က်န္းမာေရးနဲ႔ ပညာေရးက႑မွာ အသံုးျပဳတဲ့ ဘတ္ဂ်က္ေငြ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ပမာဏ နည္းနည္းစီ တိုးျမင့္မယ္ဆိုၿပီး ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ေက်ာင္းဆရာမ လစာကလည္း တလကို ေဒၚလာ ၁၀၀ ၀န္းက်င္ေလာက္ပဲ ရၿပီးေတာ့ အေတာ္ေလး နည္းေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရရဲ႕ ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က တရက္လုပ္အားခ ၁ ဒသမ ၂၅ ေဒၚလာ၀န္းက်င္ ေလာက္ပဲ ရၾကတာပါ။ ေနာက္ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔မွာ လွ်ပ္စစ္မီး မွန္မွန္ မရရွိပါဘူး။ ဆင္းရဲမြဲေတမႈေတြေၾကာင့္ ေက်ာင္းထြက္တဲ့ႏႈန္း ကလည္း ျမင့္ေနပါတယ္။ စာသင္ေက်ာင္းမွာ ပညာသင္ၾကားေနတဲ့ ေက်ာင္းသာ ဦးေရ ၈ သန္းေက်ာ္ ရွိေနေပမယ့္ တကၠသိုလ္ တက္ေရာက္ႏိုင္တဲ့ ဦးေရကေတာ့ ၄ သိန္းေလာက္ပဲရွိပါတယ္။ ဒီအခ်က္က ဘာကို ျပေနသလဲ ဆိုေတာ့ သူငယ္တန္းကေန တကၠသိုလ္၀င္တန္းအထိကို ေက်ာင္းထြက္ႏႈန္းက ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရွိေနၿပီး ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ကပဲ တကၠသိုလ္အဆင့္ထိ တက္ႏိုင္တဲ့သေဘာ ျဖစ္ေနပါ တယ္။

ေမး ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စာအုပ္စာေပနဲ႔ စာေပပညာကို ဆက္လက္ ရွင္သန္ေနေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ အတြက္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ Jeri Laber International Freedom to Publish ဆုကို လက္ခံရရွိခဲ့ တယ္ေနာ္။ စၿပီး လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္နဲ႔ အခုအခ်ိန္ ဘယ္လိုကြာျခားမႈေတြ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ ။ ။  အဲဒီ အခ်ိန္ေတြက စာအုပ္တခုခုက အကဲဆတ္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ ပါ၀င္ေနၿပီဆိုတာနဲ႔ စာေပစိစစ္ေရးက ခ်က္ခ်င္းသိမ္းပါတယ္။ ဥပေဒအရ စာအုပ္တအုပ္ ထုတ္ေ၀ေတာ့မယ္ဆိုရင္ စာေပစိစစ္ေရးကေန ခြင့္ျပဳခ်က္ယူရပါတယ္။ စာတလံုး၊ စာပိုဒ္တပိုဒ္ ဒါမွမဟုတ္ စာမ်က္ႏွာ တမ်က္ႏွာကို အကဲဆတ္တယ္လို႔ ယူဆတာနဲ႔ ပယ္ခ်ပစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဥပမာအေနနဲ႔ ေျပာရရင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ဓာတ္ပံု ေသးေသးေလးေတာင္ ပါလို႔မရပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ စာအုပ္ေတြဟာ အေသအခ်ာ စီစစ္ခံရပါတယ္။ တခါတေလ ျပန္သိမ္းခံရပါတယ္။ တခါတေလ က်ေနာ္တို႔လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ေတြက ရပ္ပစ္လိုက္ဖို႔အထိ ေတာင္ စဥ္းစားမိပါတယ္။ ၂၀၁၀ အစပိုင္းေလာက္က အခုလက္ရွိအစိုးရက ဒီ စာေပစိစစ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ ၿပီး ေျဖေလွ်ာ့မႈေတြ ရွိလာပါ့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ္မႈမ်ိဳးေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းစီ ေျဖေလွ်ာ့ေပးခဲ့ပါတယ္။ ပထမဆံုး အပတ္စဥ္ဂ်ာနယ္ေတြ၊ က်န္းမာေရး၊ အားကစားနဲ႔ ပညာေရး စာေစာင္ ေတြကို ျဖစ္ပါတယ္။ အခု အစိုးရက စာေပစိစစ္ေရးကို ဖ်က္သိမ္းဖို႔ လတ္တေလာမွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခဲ့ၿပီး က်ေနာ္တို႔ အားလံုးကလည္း ဒါကို ႀကိဳဆိုပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ စာၾကည့္တိုက္ေပါင္း ၈၀၀ ေက်ာ္ကို စာအုပ္ေပါင္း ၈ ေသာင္း လႉဒါန္းခဲ့ပါတယ္။

ေမး ။ ။ ျမန္မာ့လူဦးေရ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ေက်းလက္ေန ျပည္သူေတြ ျဖစ္ၾကၿပီးေတာ့ လမ္းပန္းဆက္သြယ္

ေရးေတြ၊ အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနပါတယ္။ စာၾကည့္တိုက္ေတြအတြက္ လွ်ပ္စစ္ မီး မလံုေလာက္မႈေတြက ေက်းလက္ေန ျပည္သူေတြအတြက္ တိုးတက္လာတဲ့ အသီးအပြင့္ေတြကို ၿမိဳ႕ျပမွာ ေနတဲ့သူေတြလို မရရွိ မခံစားႏုိင္ၾကဘူးေပါ့ေနာ္။

ေျဖ ။ ။ အခုလို ႀကီးမားတဲ့ ကြာျခားခ်က္ႀကီး ျဖစ္ေနတာကို က်ေနာ္တို႔လည္း သိပါတယ္။ ေက်းလက္ေန ျပည္သူေတြရဲ႕ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက လယ္သမားေတြ ျဖစ္ၿပီး အလုပ္လုပ္ကိုင္တဲ့ အရြယ္ေတြဟာလည္း ႏိုင္ငံျခားမွာပါ။ မေလးရွားနဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံေတြမွာ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာေတြ ၂ သန္း ေလာက္ရွိပါတယ္။ သူတို႔ေတြက လခ ေကာင္းေကာင္း ရၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံထဲမွာက်ေတာ့ လယ္လုပ္ငန္းလုပ္ဖို႔ေတာင္ လူေတြ လိုအပ္ေနပါတယ္။ ဒီလုိ ကြာဟခ်က္ကို ခ်ံဳ႕ႏိုင္ဖို႔ဆိုတာ အခုလို ႏိုင္ငံျခားသြားၿပီး အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ သူေတြအတြက္ တျခားကို မသြားဘဲ ႏိုင္ငံတြင္းမွာပဲ အလုပ္လုပ္ကိုင္လို႔ ရဖို႔အတြက္ အလုပ္အကိုင္ေတြ ဖန္တီးေပးဖို႔လိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ကြ်န္ေတာ္တို႔က ေက်းလက္စာၾကည့္တိုက္ အစီအစဥ္ေတြမွာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ေက်းလက္စာၾကည့္တိုက္ေတြက တဆင့္ လူထုကို စာေပမ်ား မ်ား ဖတ္ရႈႏိုင္ေအာင္ ကူညီေပးႏိုင္ၿပီး သတင္း အခ်က္အလက္ေတြကိုလည္း ရရွိေစႏိုင္ပါတယ္။ အခု လက္ရွိအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔ဘက္က ေက်းလက္စာၾကည့္တိုက္ေတြကို လံုေလာက္တဲ့ စာအုပ္ေတြအျပင္ ကြန္ျပဴတာေတြပါ တပ္ဆင္ေပးႏိုင္ေအာင္ စီစဥ္ေနပါတယ္။

အဲဒီအျပင္ကို က်ေနာ္တို႔က ေခတ္သစ္ စာၾကည့္တိုက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပညာေတြကို သင္ယူႏိုင္ဖို႔ အတြက္ လည္း အခြင့္အလမ္းေတြ ေဖာ္ေပးေနပါတယ္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားမွာ အဂၤလိပ္စာ ေလ့လာလိုသူေတြအတြက္ စာအုပ္ေကာင္းမ်ား လိုအပ္သလိုပဲ ေက်းလက္ေဒသေတြမွာေတာ့ ေဒသိယဘာဘာစကားေတြနဲ႔ ပတ္သက္ တဲ့ စာအုပ္ေတြ လိုအပ္လ်က္ရွိပါတယ္။ ဒီလို လိုအပ္ခ်က္ေတြ ျပည့္မီေစဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔ အလႉရွင္ေတြ နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ ရွိတဲ့ အဂၤလိပ္ဘာသာ စာအုပ္ေတြရဲ႕ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္းကို ေရာင္းခ်ၿပီး ေဒသတြင္းဘာသာ နဲ႔ ထုတ္ေ၀တဲ့ စာအုပ္ေတြ ၀ယ္ယူသြားဖို႔ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ တႏွစ္မွာ ၂ ႀကိမ္ေလာက္ စာအုပ္ေစ်းပြဲ ေတာ္ေတြ လုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ စာအုပ္ေတြကို ေစ်းသက္သက္သာသာနဲ႔ ၀ယ္ယူႏိုင္ၾကပါတယ္။

ေမး ။ ။ ျမန္မာ့လူဦးေရရဲ႕ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ အင္တာနက္ကို အသံုးျပဳႏိုင္တဲ့ အခ်ိန္မွာ မိုဘိုင္းဖုန္း ဆက္သြယ္ေရးကေတာ့ သိသိသာသာ တိုးတက္ေနပါတယ္။ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နည္းပညာေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကလည္း ပါ၀င္ေနတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ဘယ္လိုျမင္မိပါသလဲ။

ေျဖ။ ။  မိုဘိုင္းဖုန္း အသံုးျပဳႏႈန္းက အခုဆိုရင္ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိေနပါၿပီ။  ၿပီးေတာ့ ေနာင္လာမယ့္ ႏွစ္ေလာက္အတြင္းမွာ ၅၀ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ တက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ၿမိဳ႕ေပၚက လူငယ္လူရြယ္ေတြက မိုဘိုင္းဖုန္းေတြအေပၚ အရူးအမူး ျဖစ္လာၾကပါတယ္။ အခုလက္ရွိအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔က Beyond Access နဲ႔ Ooredoo တို႔နဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ေက်းလက္ စာၾကည့္တိုက္ေတြမွာ ကြန္ျပဴတာနဲ႔ အင္တာနက္ အသံုးျပဳ ႏုိင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ ရွိပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာ လူထုက က်န္းမာေရး၊ ပညာေရးနဲ႔ စီးပြားေရးလိုမ်ိဳး အေၾကာင္းအရာေတြကို ရွာေဖြ ဖတ္ရႈေနႏိုင္ပါၿပီ။

ဧရာ၀တီ