ကေမာၻဒီးယားေရာက္ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ျမန္မာျပည္ျပန္လို

ၾသစေတးလ်ႏုိင္ငံကုိ ေရာက္လာၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကုိ ကေမၻာဒီးယား ႏုိင္ငံမွာ ေျပာင္းေရႊ႕ထားရွိေရး ႏွစ္ႏုိင္ငံအၾကားရရွိထားတဲ့ အျငင္းပြားဖြယ္ သေဘာတူညီခ်က္အရ ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံမွာ အေျခခ်ေနထုိင္ ဖုိ႔ လြန္ခဲ့တဲ့ ၃ လေလာက္က ေရာက္သြားခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ တစ္ဦးဟာ အခု ျမန္မာ ႏုိင္ငံကုိ ျပန္သြားႏုိင္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနတယ္လုိ႔ ကေမၻာ ဒီးယားအရာရွိေတြက ေျပာပါတယ္။

ပစိဖိတ္ကၽြန္းႏုိင္ငံ Nauru ေပၚမွာရွိေနတဲ့ ၾသစေတးလ်ကဖြင့္ထားတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းကေန သူတုိ႔သေဘာ ေလွ်ာက္ ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံမွာ သြားေရာက္ အေျခခ်ေနထုိင္ဖုိ႔ သေဘာတူခဲ့တဲ့ ဒုကၡသည္ ၄ ဦးထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက ႐ိုဟင္ဂ်ာတစ္ဦးလည္းပါဝင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ ဇြန္လ ေစာေစာပုိင္းတုန္းက ဖႏြမ္းပင္ၿမိဳ႕ကုိ ေရာက္ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။

အဲဒီ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ျပန္ႏုိင္ေရးအတြက္ ကေမၻာ ဒီးယားမွာရွိတဲ့ ျမန္မာသံ႐ုံးကုိ ဆက္သြယ္ခဲ့တယ္လုိ႔ ကေမၻာဒီးယား ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒုကၡသည္ေရးရာ အႀကီးအကဲ Kem Sarin က တနလၤာေန႔မွာ သတင္းေထာက္ေတြကုိ ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာသံ႐ံုးဘက္က သေဘာထားထုတ္ျပန္ရင္ သူတုိ႔ဘက္က ထြက္ခြာခြင့္ျပဳမယ္လုိ႔ Kem Sarin က ေျပာပါတယ္။

“ျမန္မာသံ႐ံုးက တရားဝင္ သေဘာထားထုတ္ျပန္ရင္ ကေမၻာဒီးယားအစုိးရ က ထြက္ခြာခြင့္ဗီဇာ ထုတ္ေပး လုိက္မွာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္က်ရင္ ဒုကၡသည္ အေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ မူရင္းတုိင္းျပည္ကုိ ျပန္သြားႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

ဒီဒုကၡသည္ရဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေၾကာင့္ ေတာင္ပစိဖိတ္အတြင္းက Nauru ကၽြန္းႏုိင္ငံမွာ ရွိေနၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ ေတြကုိ ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံမွာ ျပန္လည္ အေျခခ်ေနထုိင္ခြင့္ျပဳေရး ၾသစေတးလ်နဲ႔ ရရွိထားတဲ့ သေဘာ တူညီခ်က္ ပ်က္ျပယ္သြားမွာမဟုတ္ဘူးလုိ႔ Kem Sarin က ေျပာပါတယ္။

သူ႔အေနနဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ကုိ ျပန္ခ်င္တယ္ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ကုိေတာ့ ထည့္သြင္းေျပာဆုိ ျခင္းမရွိပါဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း အာဏာပုိင္ ေတြရဲ႕ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္မႈကုိ ခံေနရတယ္ဆုိတဲ့႐ိုဟင္ဂ်ာ ေတြကုိ ျမန္မာအစုိးရ ကေတာ့ ဘဂၤါလီလုိ႔ ရည္ညြန္း ခၚဆုိပါတယ္။

IOM - ႏုိင္ငံတကာ ေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်ေနထုိင္သူမ်ားအေရး အကူအညီေပး ေရးအဖြဲ႔က တာဝန္ရွိသူ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ Kristin Dadey ကလည္း ဒုကၡသည္ရဲ႕ အတြင္းေရးေတြ ေပါက္ၾကားသြားမွာစုိးတဲ့အတြက္ ေၾကာင့္ သူဘာေၾကာင့္ ျပန္ခ်င္တယ္ဆုိတဲ့အေၾကာင္းျပခ်က္ကုိ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆုိဖုိ႔ ျငင္းပယ္ခဲ့ ပါတယ္။

ၾသစေတးလ်နဲ႔ ကေမၻာဒီးယားအၾကား ရရွိထားတဲ့ သေဘာတူညီမႈကုိ လက္ခံခဲ့တဲ့ ဒုကၡသည္ ၆၇၇ ဦး အတြက္ ၄ ႏွစ္တာကာလအတြင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္လုပ္ေဆာင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကေမၻာ ဒီးယားႏုိင္ငံကုိ ေနာက္ထပ္ ဒုကၡသည္ဘယ္ႏွစ္ဦး ပုိ႔မယ္ဆုိတာေတာ့ အတိအက် မသိရေသးပါဘူး။ ႏုိင္ငံ တကာ ခုိလႈံခြင့္ေလွ်ာက္ထားေရးဆုိင္ရာ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းေတြကုိ ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ သေဘာတူညီခ်က္လုိ႔ ေဝဖန္ေျပာဆုိေနၾကတဲ့ အဲဒီ သေဘာတူညီခ်က္အရ ကေမၻာဒီးယားအေနနဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြကုိ လက္ခံျခင္း အားျဖင့္ ၾသစေတးလ်အစုိးရထံကေန ၾသစေတးလ် ေဒၚလာ သန္း ၄၀ အကူအညီရမွာျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ ဒုကၡသည္ေတြ ထပ္မေရာက္ေတာ့ဘူးလုိ႔ ကေမၻာဒီးယားအရာရွိေတြက ေျပာေနေပမယ့္ ၾသစေတးလ်အစုိးရကေတာ့ သေဘာတူညီခ်က္ဟာ အသက္ဝင္ေနတုန္းပဲလုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ကေမၻာဒီးယား ႏုိင္ငံမွာ ေရာက္ေနၾကတဲ့ အီရန္ႏုိင္ငံသား တျခား ဒုကၡသည္ ၃ ဦးကေတာ့ ျပန္ခ်င္တယ္ဆုိတဲ့ ေျပာဆုိမႈမ်ဳိး မရွိေသးပါဘူး။

အဲဒီ အျငင္းပြားဖြယ္ သေဘာတူညီခ်က္အရ - ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လည္ အေျခခ်ေနထုိင္ေရးအတြက္ ၾသစေတးလ်အစုိးရက တႏွစ္စာ ေထာက္ပံ့ေပး သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Nauru ကၽြန္းကေန ကေမၻာဒီးယားကုိ ေျပာင္းေရြ႕ အေျခခ်ေနထုိင္ဖုိ႔ သေဘာတူတဲ့သူေတြအေနနဲ႔ ေဒၚလာ တေသာင္းအျပင္ အသက္ေမြးဝမ္း ေက်ာင္းသင္တန္းနဲ႔ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ရရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။

႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္က ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ျပန္လုိေၾကာင္း အခုလုိ ေျပာၾကား လုိက္တာဟာ - မူလကတည္းက အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ စီးပြားေရးျပႆနာေတြရွိေနၿပီးသား ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံမွာ ေရႊ႕ေျပာင္း အေျခခ်ေနထုိင္လုိၾကတဲ့ တျခားဒုကၡသည္ေတြကုိ သတင္းပါးလုိက္တာပဲလုိ႔ Licadho လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ က နည္းပညာပုိင္းဆုိင္ရာ ႀကီးၾကပ္ေရးမွဴး Am Sam Ath က ေျပာပါတယ္။

“တျခားႏုိင္ငံက ဒုကၡသည္ေတြကုိ လက္မခံခင္ အရင္ဆုံး အဲဒီ လုိအပ္ေနတဲ့အခ်က္ေတြ ေကာင္းမြန္လာ ေအာင္ က်ေနာတုိ႔ လုပ္ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ေငြက အဓိကအက်ဆုံးဆုိၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ မၾကည့္သင့္ပါဘူး။ သူတုိ႔ေတြရဲ႕ ဘဝနဲ႔ အခြင့္အေရးေတြကုိ အေသအခ်ာ က်က်နန လုပ္မေပးႏုိင္ဘဲနဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြကုိ လက္မခံသင့္ပါဘူး။”

Nauru ကၽြန္းမွာ ဒုကၡသည္ေပါင္း တေထာင္နီးပါး ရွိေနတယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းထား ၾကတာျဖစ္ၿပီး ေနာက္ထပ္ ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြဟာလည္း ၾသစေတးလ် အစုိးရနဲ႔ ရရွိထားတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္အရ Papua New Guinea ႏုိင္ငံ ၊ Manus ကၽြန္းေပၚက ထိန္းသိမ္းေရး စခန္းထဲမွာ ရွိေနၾကပါတယ္။ အဲဒီ ဒုကၡသည္အမ်ား စုဟာ ေတာင္အာရွနဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းေဒသက ျဖစ္တယ္ လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ေလွစီးေျပး ဒုကၡသည္ေတြ ၾသစေတးလ်ႏုိင္ငံမွာ လာေရာက္ ခုိလႈံတာကုိ ဟန္႔တားဖုိ႔ ရည္ရြယ္တဲ့အေနနဲ႔ ဒီ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လည္ ေနရာ ခ်ထားေပးေရး အစီအစဥ္ကုိ လေပါင္းမ်ားစြာ လွ်ဳိ႕ဝွက္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီးမွ ၿပီးခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာလတုန္းက သေဘာတူညီခ်က္ရရွိခဲ့တာျဖစ္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ဘုရားေက်ာင္းအသင္းအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ အတုိက္အခံ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြကလည္း အဲဒီ သေဘာတူညီခ်က္ကုိ ေဝဖန္ ေျပာဆုိခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒီ သေဘာတူညီခ်က္ဟာ ၾသစေတးလ်ေရာ၊ ကေမၻာဒီးယားပါ လက္မွတ္ထုိး ထားၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ဆုိင္ရာ ပဋိဉာဥ္္စာခ်ဳပ္ကုိ ခ်ဳိးေဖာက္ရာေရာက္တယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢဒုကၡသည္မ်ားဆုိင္ရာ ေအဂ်င္စီက ေျပာပါ တယ္။

VOA