မုံရြာေဒသ ေၾကးနီတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ျမန္မာနဲ႔ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ကုမၸဏီႀကီးေတြဟာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ဆိုးဆိုးရြားရြား က်ဴးလြန္ေနတယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔တခုျဖစ္တဲ့ Amnesty International က ေထာက္ျပ ေ၀ဖန္လုိက္ပါတယ္။
ျမန္မာ၊ ကေနဒါနဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ကုမၸဏီေတြ ပါ၀င္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ လုပ္ကိုင္တဲ့ မုံရြာေၾကးနီတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈေတြကို ေဒသခံျပည္သူေတြက ဆယ္စုႏွစ္ ၂ စုေက်ာ္ေလာက္ ခံစားေနရတယ္လို႔ဆိုၿပီး ဒီအေျခအေနေတြကို အျမန္ဆံုး ရပ္တန္႔ဖို႔ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔တခုျဖစ္တဲ့ Amnesty International အဖြဲ႔က ေတာင္းဆိုလုိက္တာပါ။
မုံရြာေၾကးနီစီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြက စိုးရိမ္မႈေတြကို ထုတ္ေဖာ္ ျပ သေနခ်ိန္မွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတယ္လို႔ဆိုတဲ့ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ဒီကိစၥကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းတာ မရွိေသးသလို၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံၾကတဲ့ ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း ဥပေဒနဲ႔အညီ ထိေရာက္တဲ့ ေစာင့္ၾကပ္စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္လာတာ မေတြ႔ရေသးဘူးလို႔ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းႀကီးေတြ က်ဴးလြန္တဲ့ ျပစ္မႈေတြကို ေလ့လာသံုးသပ္သူ Amnesty International အဖြဲ႔က Meghna Abraham က ေျပာပါတယ္။
“ဒီသတၳဳတူးေဖာ္မႈ လုပ္ငန္းႀကီးဟာ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ဘယ္ေလာက္ထိ ခိုင္ခိုင္မာမာ လုပ္ေဆာင္ေနသလဲ ဆိုတာကို စမ္းသပ္လိုက္တာပါပဲ။ ဒီလုပ္ငန္းေတြ စတင္တဲ့အခ်ိန္ကစလို႔ ဆက္တိုက္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို က်မတို႔ ေလ့လာၾကည့္ပါတယ္။
အတင္းအဓမၼ ေရႊ႕ေျပာင္းခံရမႈေတြ၊ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈေတြဟာ အခ်ိန္အေတာ္ ၾကာ ျဖစ္ေနတာပါ။ အထူးသျဖင့္ ႏို၀င္ဘာလ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီစီမံကိန္းအေပၚ ဆႏၵျပၾကတဲ့ သံဃာေတာ္ေတြကို မီးေလာင္ဗံုးေတြ သံုးၿပီး ရက္ရက္စက္စက္ ႏွိမ္နင္းတာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေျခ အေနေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖို႔ အစိုးရက ဘာေတြ လုပ္ခဲ့ပါသလဲ။ က်မတို႔ရဲ႕ ေလ့ လာေတြ႔ရွိမႈ အရကေတာ့ အစိုးရဟာ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းျခင္း မရွိေသးဘူး ဆိုတာပါပဲ။”
ဒါ့အျပင္ ၂၀၀၆-၂၀၀၇ ခုႏွစ္ေတြတြင္း မံုရြာေၾကးနီစီမံကိန္းမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံေနတဲ့ ကေနဒါ Ivanhoe ကုမၸဏီ အေနနဲ႔ ဒီစီမံကိန္းက သူတို႔ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြကို လႊဲေျပာင္းေပးဖို႔အတြက္ လုပ္ငန္းအဖြဲ႔တခုကို ၿဗိတိန္ပိုင္ နက္အတြင္းမွာ ထူေထာင္ခဲ့တဲ့ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔လည္း ဒီလို လုပ္ေဆာင္တာဟာ ကေနဒါနဲ႔ ၿဗိတိန္အစိုးရ ရဲ႕ ဥပေဒေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့သလား ဆိုတာကို စံုစမ္း စစ္ေဆးေပးဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ Meghna Abraham က ေျပာပါတယ္။
“ဒီလုပ္ငန္းမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီႀကီးေတြဟာ သူတို႔ႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာအေပၚ ခ်မွတ္ ထားတဲ့ ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈ ဥပေဒေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့ပံု ရတယ္ ဆိုတာကိုလည္း က်မတို႔ အစီရင္ခံစာ မွာ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔ ဥပေဒေတြ ခ်ိဳးေဖာက္မႈ ရွိမရွိ ဆိုတာကို စံုစမ္းစစ္ေဆးေပးဖို႔ ကေနဒါနဲ႔ ၿဗိတိန္အစိုးရေတြကိုလည္း က်မတို႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္။”
သူတို႔အဖြဲ႔ရဲ႕ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခ်က္အရ Ivanhoe ကုမၸဏီဟာ ေၾကးနီေရာင္းခ်လို႔ရတဲ့ ေငြေတြကို လူသိရွင္ၾကား လိမ္လည္ခဲ့တာ ေတြ႔ရၿပီး၊ ဒါဟာ ကေနဒါအစိုးရရဲ႕ ျမန္မာအေပၚ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ အသက္၀င္ေန ခ်ိန္မွာ လုပ္ေဆာင္တာျဖစ္လို႔ ကေနဒါ ဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖာက္ရာ က်ႏုိင္တယ္လို႔လည္း ေထာက္ျပပါတယ္။
အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ျမန္မာအေပၚ စီးပြားေရးအရ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႔မႈေၾကာင့္ Ivanhoe ကုမၸဏီအေနနဲ႔ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံက ထြက္ခြာခဲ့ၿပီး အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ၀မ္ေဘာင္ကုမၸဏီအေနနဲ႔ ျမန္မာစီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမီတက္နဲ႔ ဖက္စပ္လုပ္ၿပီး ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ကစၿပီး ဒီ ေၾကးနီစီမံကိန္းမွာ ၀င္ေရာက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
စီးပြားေရး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ကူညီရာ ေရာက္ႏုိင္ေပမဲ့လို႔ ဒီေၾကးနီတူးေဖာ္မႈ လုပ္ငန္းေတြကေတာ့ လူထုေတြကို ထိခိုက္နစ္နာေစၿပီး ကုမၸဏီေတြကိုသာ အက်ိဳး ျဖစ္ထြန္းေစခဲ့တယ္လို႔ Meghna Abraham က ေျပာပါတယ္။
Open for Business? Cooperate Crimes and Abuses at Myanmar Copper Mine ျမန္မာ ေၾကးနီတူးေဖာ္မႈ လုပ္ငန္းေတြမွာ စီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္းႀကီးေတြက က်ဴးလြန္ေနတဲ့ ျပစ္မႈေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြ ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ စာမ်က္ႏွာ ၁၆၂ မ်က္ႏွာပါ အစီရင္ခံစာကို ၁၁ လၾကာ ေလ့လာစံုစမ္းမႈေတြ လုပ္ ခဲ့ၿပီးေတာ့ Amnesty International အဖြဲ႔က ဒီကေန႔ပဲ ထုတ္ျပန္လုိက္တာပါ။
ဒီအစီရင္ခံစာထဲမွာေတာ့ စစ္ကိုင္းတုိင္း မုံရြာခ႐ိုင္တြင္းက စပယ္ေတာင္၊ ေၾကးစင္ေတာင္နဲ႔ လက္ ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းေတြေၾကာင့္ ေဒသခံေတြ ေနရပ္ကေန အတင္းအဓမၼ ေရႊ႕ေျပာင္းခံရတာ၊ ဒီစီမံကိန္းေတြေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈေတြ၊ လူမႈေရး ဆိုင္ရာ သက္ေရာက္မႈေတြ၊ ဒီလုပ္ငန္းေတြကို ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပသူေတြအေပၚ ရက္စက္စြာ ဖိႏွိပ္ေနတဲ့ ကိစၥေတြကို အဓိက မီးေမာင္းထိုးျပထားသလို၊ ျမန္မာအစိုးရ တဦးတည္းမဟုတ္ဘဲ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ကုမၸဏီႀကီးေတြကလည္း ဥပေဒေတြကို ေလးစားလိုက္နာဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ မွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ့ အေၾကာင္းေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေထာက္ျပထားတာျဖစ္ပါတယ္။
VOA
ဒါ့အျပင္ ၂၀၀၆-၂၀၀၇ ခုႏွစ္ေတြတြင္း မံုရြာေၾကးနီစီမံကိန္းမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံေနတဲ့ ကေနဒါ Ivanhoe ကုမၸဏီ အေနနဲ႔ ဒီစီမံကိန္းက သူတို႔ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြကို လႊဲေျပာင္းေပးဖို႔အတြက္ လုပ္ငန္းအဖြဲ႔တခုကို ၿဗိတိန္ပိုင္ နက္အတြင္းမွာ ထူေထာင္ခဲ့တဲ့ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔လည္း ဒီလို လုပ္ေဆာင္တာဟာ ကေနဒါနဲ႔ ၿဗိတိန္အစိုးရ ရဲ႕ ဥပေဒေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့သလား ဆိုတာကို စံုစမ္း စစ္ေဆးေပးဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ Meghna Abraham က ေျပာပါတယ္။
“ဒီလုပ္ငန္းမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီႀကီးေတြဟာ သူတို႔ႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာအေပၚ ခ်မွတ္ ထားတဲ့ ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈ ဥပေဒေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့ပံု ရတယ္ ဆိုတာကိုလည္း က်မတို႔ အစီရင္ခံစာ မွာ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔ ဥပေဒေတြ ခ်ိဳးေဖာက္မႈ ရွိမရွိ ဆိုတာကို စံုစမ္းစစ္ေဆးေပးဖို႔ ကေနဒါနဲ႔ ၿဗိတိန္အစိုးရေတြကိုလည္း က်မတို႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္။”
သူတို႔အဖြဲ႔ရဲ႕ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခ်က္အရ Ivanhoe ကုမၸဏီဟာ ေၾကးနီေရာင္းခ်လို႔ရတဲ့ ေငြေတြကို လူသိရွင္ၾကား လိမ္လည္ခဲ့တာ ေတြ႔ရၿပီး၊ ဒါဟာ ကေနဒါအစိုးရရဲ႕ ျမန္မာအေပၚ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ အသက္၀င္ေန ခ်ိန္မွာ လုပ္ေဆာင္တာျဖစ္လို႔ ကေနဒါ ဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖာက္ရာ က်ႏုိင္တယ္လို႔လည္း ေထာက္ျပပါတယ္။
အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ျမန္မာအေပၚ စီးပြားေရးအရ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႔မႈေၾကာင့္ Ivanhoe ကုမၸဏီအေနနဲ႔ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံက ထြက္ခြာခဲ့ၿပီး အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ၀မ္ေဘာင္ကုမၸဏီအေနနဲ႔ ျမန္မာစီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမီတက္နဲ႔ ဖက္စပ္လုပ္ၿပီး ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ကစၿပီး ဒီ ေၾကးနီစီမံကိန္းမွာ ၀င္ေရာက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
စီးပြားေရး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ကူညီရာ ေရာက္ႏုိင္ေပမဲ့လို႔ ဒီေၾကးနီတူးေဖာ္မႈ လုပ္ငန္းေတြကေတာ့ လူထုေတြကို ထိခိုက္နစ္နာေစၿပီး ကုမၸဏီေတြကိုသာ အက်ိဳး ျဖစ္ထြန္းေစခဲ့တယ္လို႔ Meghna Abraham က ေျပာပါတယ္။
Open for Business? Cooperate Crimes and Abuses at Myanmar Copper Mine ျမန္မာ ေၾကးနီတူးေဖာ္မႈ လုပ္ငန္းေတြမွာ စီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္းႀကီးေတြက က်ဴးလြန္ေနတဲ့ ျပစ္မႈေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြ ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ စာမ်က္ႏွာ ၁၆၂ မ်က္ႏွာပါ အစီရင္ခံစာကို ၁၁ လၾကာ ေလ့လာစံုစမ္းမႈေတြ လုပ္ ခဲ့ၿပီးေတာ့ Amnesty International အဖြဲ႔က ဒီကေန႔ပဲ ထုတ္ျပန္လုိက္တာပါ။
ဒီအစီရင္ခံစာထဲမွာေတာ့ စစ္ကိုင္းတုိင္း မုံရြာခ႐ိုင္တြင္းက စပယ္ေတာင္၊ ေၾကးစင္ေတာင္နဲ႔ လက္ ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းေတြေၾကာင့္ ေဒသခံေတြ ေနရပ္ကေန အတင္းအဓမၼ ေရႊ႕ေျပာင္းခံရတာ၊ ဒီစီမံကိန္းေတြေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈေတြ၊ လူမႈေရး ဆိုင္ရာ သက္ေရာက္မႈေတြ၊ ဒီလုပ္ငန္းေတြကို ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပသူေတြအေပၚ ရက္စက္စြာ ဖိႏွိပ္ေနတဲ့ ကိစၥေတြကို အဓိက မီးေမာင္းထိုးျပထားသလို၊ ျမန္မာအစိုးရ တဦးတည္းမဟုတ္ဘဲ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ကုမၸဏီႀကီးေတြကလည္း ဥပေဒေတြကို ေလးစားလိုက္နာဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ မွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ့ အေၾကာင္းေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေထာက္ျပထားတာျဖစ္ပါတယ္။
VOA
No comments:
Post a Comment