Cardinal ဘုန္းေတာ္ႀကီး ခ်ားလ္ေမာင္ဘိုနဲ႔ ဗြီအိုေအ သီးသန္႔ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းမႈ

႐ိုမန္ကက္သလစ္ သာသနာပိုင္ခ်ဳပ္ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး Francis ကေန Cardinal ရဟန္းမင္းအမတ္အသစ္ ၂၀ ကို ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ေန႔က ေရြးေကာက္ရာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကက္သလစ္အသင္းေတာ္ရဲ႕ ရန္ကုန္ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္ႀကီး ခ်ားလ္ဘို လည္း ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႐ိုမန္ကက္သလစ္ဘာသာ သာသနာထြန္းကားခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၅၀၀ ျပည့္တဲ့ႏွစ္နဲ႔လည္း တိုက္ဆိုင္ေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ပထမဆံုး ကာဒီနယ္လ္ ရဟန္းမင္းအမတ္အျဖစ္ အေရြးခံရၿပီး ဗာတီကန္မွာ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၄ ေန႔က်ရင္ တရားဝင္အခမ္းအနားနဲ႔ ခ်ီးေျမႇာက္ျခင္းခံရမယ့္ ရန္ကုန္ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္ႀကီး ခ်ားလ္ဘိုကို ေဒၚခင္စိုးဝင္းက သီးသန္႔ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းထားပါတယ္။

Congratulations ပါ ဆရာေတာ္။ ဆရာေတာ္ကုိ အခုလုိမ်ဳိး ဗာတီကန္ကေန ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီးက Archbishop ေတြ အမ်ားႀကီးထဲ ကေန Cardinal အျဖစ္၊ ရဟန္းမင္းအမတ္အျဖစ္နဲ႔ ေရြးခ်ယ္လုိက္တာကုိသိရလုိ႔ အရမ္းကုိ ဂုဏ္လည္း ဂုဏ္ယူပါတယ္၊ ဝမ္းလည္း ဝမ္းသာပါတယ္။

ေျဖ။ ။ ေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္။ ေျပာႏုိင္ခြင့္ရဖို႔ အခြင့္အေရးလာေပးတဲ့အတြက္ သတင္းယူတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဆရာေတာ့္ ဘက္ကလည္း ေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္။

ေမး။ ။ အခုလို ဆရာေတာ့္ကို Cardinal အျဖစ္ ရဟန္းမင္းအမတ္အျဖစ္နဲ႔ ေရြးတဲ့အခါမွာ ဘယ္လို Criteria ေတြ၊ ဘယ္လို အရည္အခ်င္းေတြ ရွိဖို႔ လိုပါသလဲရွင့္။

ေျဖ။ ။“ပထမဆုံးကေတာ့၊ ဒါကေတာ့ ရဟန္းမင္းႀကီးရဲ႕ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က် ေရြးယူတဲ့အရာ ျဖစ္တယ္ေပါ့။ ဘယ္သူမွ Cardinal ျဖစ္မယ္လုိ႔ မွန္းလုိ႔လည္း မရဘူးေပါ့ေနာ္။ ဒါသူ႔ရဲ႕ personal choice လည္း ျဖစ္တယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမဲ့ သူေရြးတဲ့အခါက်ေတာ့ ပုဂၢိဳလ္တဦးရဲ႕... ဆရာေတာ္ဆုိလုိ႔ရွိရင္ ၂၅ ႏွစ္ရွိတယ္၊ အဲဒါေတြ တေလွ်ာက္လုံးကို သူတုိ႔အေနနဲ႔ ေလ့လာထားတယ္၊ မွတ္တမ္းတင္ ထားတယ္။ အဲဒါေတြလည္း ၾကည့္တာ တခ်က္ေပါ့။ ေနာက္တခုက ႏုိင္ငံေတာ္ကုိလည္းပဲ ၾကည့္တာလည္းပဲ ပတ္သက္တယ္ေပါ့ ေနာ္။ အခုရဟန္းမင္းႀကီး ေရြးတာထဲမွာ ပုဂၢိဳလ္အရလည္းပါတဲ့အျပင္ ႏုိင္ငံေတာ္အတြက္ အက်ဳိးျပဳႏုိင္တယ္ဆုိတဲ့ တကမာၻလုံးရဲ႕ ေရွ႕မွာ ျမန္မာျပည္ကုိလည္းပဲ အေရးေပးေစခ်င္တယ္ဆုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္လည္းပဲ ပါပါတယ္။ 

သူတုိ႔အဲဒါကုိလည္း သူတုိ႔ေရြးေတာ့၊ အဓိကကေတာ့ ေရြးၿပီးေနာက္ပုိင္းမွာ ကမာၻမွာရွိတဲ့ အသင္းေတာ္တခုလုံးကို အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔အတြက္၊ လမ္းညႊန္ဖို႔အတြက္၊ အႀကံဉာဏ္ေပးႏိုင္ တဲ့ပုဂၢိဳလ္နဲ႔ သူနဲ႔ အနီးနားေနၿပီးေတာ့ သူ႔ရဲ႕အႀကံဉာဏ္ယူၿပီးတဲ့ေနာက္လည္းပဲ ကိုယ္ေန တဲ့ေဒသေတြမွာလည္း အက်ိဳးျပဳႏုိင္ဖို႔ရန္ဆိုတဲ့ Criteria ေတြက အမ်ိဳးမ်ိဳး အမ်ားႀကီးရွိတာေပါ့ အဲ့ဒါေတြကို ရည္စူးၿပီးေတာ့ သူ႔အေနနဲ႔ ရဟန္းမင္းႀကီးကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္တဲ့အရာ ျဖစ္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမဲ့ အရင္တုန္းကေတာ့ ေရြးတဲ့အခါမွာ သက္ဆုိင္ရာပုဂၢိဳလ္က ႏွစ္ရက္ သံုးရက္ေလာက္ အနည္းဆံုး ႀကိဳတင္ၿပီးေတာ့ သိတယ္။ ဒီတခါကေတာ့ လံုးဝကို မသိဘဲနဲ႔ ဒီလိုပဲ နာမည္ကို ေၾကညာခ်က္ သူ႔ surprise ပဲ။ Bolt from the Blue ေပါ့ အဲ့လိုမ်ိဳး ျဖစ္သြားတယ္ေပါ့ေနာ္။”

ေမး။ ။ ဟုတ္ကဲ့ပါ။ ဆရာေတာ့္အေနနဲ႔ ဒီ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ေရးမွာလည္း တက္ႂကြစြာ ပါဝင္လႈပ္ရွားေနတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ တျခားဘာသာဝင္ေတြကလည္း ဒီတျခားဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြေပါ့ ဗုဒၶဘာသာ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ခရစ္ယာန္ သာသနာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ဟိႏၵဴသာသနာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြကလည္း ဆရာေတာ့္ကို ေတာ္ေတာ္ေလး ေလးစားၾကပါတယ္။ အဲေတာ့ ဆရာေတာ္ ဒီျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ေရးမွာ ဘယ္လို အခန္းက႑ေတြကေနမ်ား ပါဝင္ခဲ့တာပါလဲ။

ေျဖ။ ။ “အဓိကကေတာ့ အမွန္အတုိင္းဆုိရင္ သူတို႔က ျပင္းျပင္းထန္ထန္နဲ႔ အားရပါးရနဲ႔ စခဲ့တာကေတာ့ ဒီ US Ambassador ဒဲရစ္ေပါ့ေနာ္ သူကိုယ္တုိင္က ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ ဆရာေတာ္ကိုလည္း လာေတြ႔တဲ့အခါမွာ သူက ေမးပါတယ္။ ဆရာေတာ္ ဒီဟာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဘာသာေရးေတြ ညီညီညြတ္ညြတ္နဲ႔ စည္းစည္း႐ံုး႐ံုးျဖစ္ဖုိ႔အတြက္ ဘယ္လိုလုပ္ရင္ေကာင္းမလဲလို႔ ဒီမွာလာၿပီးေတာ့ ေမးတုန္းက ဆရာေတာ္က အႀကံဉာဏ္ျပဳပါတယ္။ သံအမတ္အေနနဲ႔ ဒီဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြကို သံအမတ္႐ံုးမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အိမ္မွာပဲေခၚၿပီးတဲ့ေနာက္ Breakfast ပဲျဖစ္ေနပါေစ သူ သံုး၊ ေလး၊ ငါး ခါေလာက္ ဗုဒၶဘာသာ၊ ဟိႏၵဴ၊ မူဆလင္၊ ခရစ္ယာန္ ေခၚၿပီးတဲ့ေနာက္ အိမ္မွာ ေဆြးေႏြးၿပီးတဲ့အခါမွာလည္း သူတို႔ ထုတ္ျပန္တဲ့ေၾကညာခ်က္မ်ိဳး ျပဳလုပ္တယ္ေပါ့။

‘အဲ့ဒီဟာလည္းပဲ တခ်က္အျပင္ကို ဆရာေတာ္အေနနဲ႔ကေတာ့ ဒီအခြင့္အေရးႀကံဳႀကိဳက္တုိင္း ႀကံဳႀကိဳက္တုိင္းမွာ ခရစၥမတ္တို႔၊ Easter၊ New Year တို႔လိုမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ရံဖန္ရံခါလည္းပဲ ဒီ ဘာသာေရး ညီညြတ္ေရးအတြက္နဲ႔လည္း ျဖစ္မယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္ တိုးတက္ရာ တိုးတက္ေၾကာင္းေပါ့ေနာ္ ဒီမိုကေရစီရဖို႔ေရးအတြက္ဆိုတဲ့ statement ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ထုတ္ပါတယ္။ ထုတ္တဲ့ အခါမွာလည္းပဲ ျပည္တြင္းအျပင္ကိုမကဘဲနဲ႔ ႏိုင္ငံအျပင္ဘက္ international community မွာလည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဖတ္ၾကပါတယ္။ သူတို႔ response ေတြဘာေတြလည္းပဲ။ ဒီလိုမ်ိဳးေျပာတဲ့အခါမွာ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြပဲျဖစ္ေန၊ လက္ရွိ အစိုးရပဲျဖစ္ေန ဆရာေတာ္နဲ႔ကေတာ့ ႐ိုး႐ိုးသားသားနဲ႔ မွန္မွန္နဲ႔ ေျပာတာပါ။ ပုဂိၢိဳလ္အရ တဦးတေယာက္ကိုမွာလည္းပဲ မထိခိုက္ပါ ဘူး။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ အဲ့ဒီမွာ ဆရာေတာ္ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔လည္း ပတ္သက္တဲ့ သိပ္မ်ားလြန္းတယ္ ဘာညာေတာင္မွ ေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ statement ေတြလို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာျခင္းအားျဖင့္ေပါ့ေနာ္ သူတုိ႔လည္းပဲ ေလးစားပါတယ္။ ဆရာေတာ္အေနနဲ႔က ကိုယ့္ရဲ႕ ခံယူခ်က္တခုကေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ လူတိုင္းလိုပဲ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ကိုင္း႐ိႈင္းၾကတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ့္ဘာသာေခါင္း ေဆာင္ေတြ ေျပာတယ္ဆုိရင္ နားေထာင္ၾကတဲ့ လူေတြခ်ည္းပဲ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ အခ်င္းခ်င္း ခဏခဏ စံုၾကတယ္၊ ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ တဦးနဲ႔တဦး နားလည္ၾက၊ ႐ိုေသၾကတယ္ဆိုရင္ ေနာက္လုိက္သားေတြကေပါ့ေနာ္ အားလံုးပဲ ဘာသာေရးညီညြတ္မႈနဲ႔ တုိင္းျပည္မွာေပါ့ ႏုိင္ငံမွာ ၿငိမ္ခ်မ္းေရးအတြက္ကို ဦးတည္ၿပီးေတာ့ သြားမယ္ဆုိတာ ဆရာေတာ္ အေနနဲ႔ ယံုၾကည္တယ္ေပါ့ေလ။”

ေမး။ ။ ဟုတ္ကဲ့ပါ။ အဲဒီေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လာလို႔ရွိရင္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဌာနက ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာေတြ ထြက္ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခါမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ အေျခအေနက ဘယ္ေတာ့မွ သိပ္အေကာင္းႀကီးထဲမွာ ရွိမေနဘူးေပါ့ေနာ္။ ဆရာေတာ့္အေနနဲ႔ေရာ ဘယ္လိုမ်ား သံုးသပ္လုိ႔ရပါသလဲ။ လြတ္လပ္ခြင့္ နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့။

ေျဖ။ ။ “ဆရာေတာ့္ရဲ႕အေတြ႔အႀကံဳကေတာ့ တိုက္႐ိုက္ ဟို ရက္စက္တာ၊ တုိက္႐ိုက္ ညႇဥ္းဆဲတာမ်ိဳးေတာ့ ကိုယ္တိုင္လည္းပဲ မခံစားရဘူး။ တနည္းအားျဖင့္ဆုိရင္ ဟို ၁၉၉၀ ေလာက္ကတည္းက၊ ႏွစ္ ၂၀၀၀ ေလာက္ကတည္းက ဘုရားေက်ာင္းေတြ၊ churches ေတြထဲမွာဆုိရင္ ဆရာေတာ္ ဘာသာေရး တရားေဟာတာလည္း ရွိတယ္။ ခုနကေျပာသလို လက္ရွိအေျခအေနကို သံုးသပ္ၿပီးေတာ့ ေဝဖန္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုထိေတာင္ တခါမွလည္းပဲ MI ေတြ၊ SB ေတြ လာေမးတာမ်ိဳး၊ ၿခိမ္းေျခာက္တာမ်ိဳး တခါမွ မႀကံဳခဲ့ဖူးပါဘူး။ ေနာက္ဘာသာေရးဘက္ ဥပမာဆုိရင္ လား႐ိႈးမွာဆုိရင္ ၁၀ ႏွစ္ၾကာခဲ့၊ ပုသိမ္ဘက္မွာ ဆုိရင္လည္း ဘာသာေရး အေဆာက္အဦးေတြ ဘာေတြ ေဆာက္တာမ်ိဳးေတြ ရွိပါတယ္။ ခက္ခဲတာရွိသလို၊ ကန္႔ကြက္ခံရတာမ်ိဳး နည္းနည္းပါးပါးေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ့္ေနရာ ကိုယ့္ဘုရားေက်ာင္းဝင္းထဲမွာ ဘုရားရွိခိုးတာေတြ၊ activities ေတြ လုပ္တာေတြကို သူတို႔အေနနဲ႔ ဘာမွေတာ့ ကန္႔ကြက္တာေတြ မရွိပါဘူး။

“တခုေတာ့ရွိတယ္ေပါ့ ဆရာေတာ္အေနနဲ႔ ထင္တာကေတာ့ ဒီမွာက ဗုဒၶဘာသာက ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိတယ္၊ ခရစ္ယာန္ေတြက ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္းေပါ့ တျခားဂိုဏ္းဂဏေတြေရာ ေပါင္းလုပ္လို႔ရွိရင္ နည္းနည္း ခြဲျခားမႈေလးေတြေတာ့ ေတြ႔ရတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဆိုၾကပါစို႔ ဆရာေတာ္တုိ႔ ဘာသာဆိုလို႔ရွိရင္ အလွဴေငြလာေပးတာလား၊ ဟိုလိုမ်ိဳးကူညီတာလားဆုိတာ ဘာမွ မရွိသေလာက္ပါပဲ။ ဒီမွာရွိတဲ့ သိမ္ျဖဴလမ္းမွာ လူအို႐ံုေတြေတာ့ရွိတယ္။ တေန႔ကိုေတာ့ ဆန္ဘယ္ႏွစ္အိတ္ေပးတယ္ အဲေလာက္ေတာ့ ႀကံဳဖူးတယ္ဗ်။ ဒါေပမဲ့ တျခားလူေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ ဗိုလ္ႀကီး၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၊ ဗိုလ္မွဴး ေတြကေန အားလံုး ဗုဒၶဘာသာေတြပဲ သူတို႔ကိုယ္တုိင္ ဦးစီးၿပီးတဲ့ေနာက္ ေစတီေဆာက္ၾကတယ္။ ဆရာေတာ္တုိ႔က်ေတာ့ ဘုရားေက်ာင္းေလးဘာေလး အသစ္ေဆာက္ခ်င္တယ္ဆုိ ရင္ေတာ့ အပိတ္ခံရတယ္၊ အတားခံရတယ္ ဆုိေတာ့ တိုက္႐ိုက္ေတာ့ ဟိုဟာ မရွိေပမဲ့ အမ်ားရဲ႕ဟိုဟာ favor ျဖစ္ဖို႔ေပါ့ေနာ္ အမ်ားရဲ႕ဟိုဟာရဖို႔ဆုိၿပီးေတာ့ ဟိုဘက္ကိုေတာ့ အမ်ားႀကီးပဲ ဦးစားေပးၿပီးေတာ့ discrimination ရွိတယ္ဆုိတာေတာ့ ေတြ႔ရပါတယ္။”

ေမး။ ။အခုဆုိရင္ ဆရာေတာ္က ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၄ ရက္ေန႔မွာ သြားၿပီး ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီးကေန ခ်ီးျမႇင့္တဲ့ ဒီ Cardinal- ရဟန္းမင္း အမတ္အျဖစ္နဲ႔ ခ်ီးေျမႇာက္ျခင္းခံရမယ္ေပါ့။ အဲ့လိုမ်ိဳး ခ်ီးေျမႇာက္ျခင္းခံရမွာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သာသနာေရး ဝန္ႀကီးဌာနကေနၿပီး ေတာ့ ဆရာေတာ့္ကို ဘယ္လိုမ်ား ဆက္သြယ္တာရွိပါသလဲရွင့္။ သူတို႔အေနနဲ႔ အကူအညီေပးဖို႔ေတြ ဘာေတြမ်ား ရွိပါသလားရွင့္။

ေျဖ။ ။ “အခုထိေတာ့ သာသနာေရးဝန္ႀကီးအေနနဲ႔ေတာ့ ခုနေျပာတဲ့ ဝန္ႀကီးမ်ားအေနနဲ႔ေရာ၊ ေနျပည္ေတာ္အေနနဲ႔ပါ ေလာေလာ ဆယ္ေတာ့ ဘာမွေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔ အသိအမွတ္ျပဳတာတို႔ ဘာတို႔ ေမးျမန္းတာတို႔ Congratulation လုပ္တာတို႔ ဘာတို႔ ဘာမွ အထူးအေထြေတာ့ မရွိဘူး။ ၾကည့္ရတာေတာ့ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ လက္ေဟာင္း အေငြ႔အသက္ေတြကလည္း အမ်ားႀကီး က်န္ေသးတယ္။ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ ဆရာေတာ္အေနနဲ႔က ေနာင္တခ်ိန္မွာ ၿပီးတဲ့အခါမွာေပါ့ေနာ္ သူတို႔ဆီသြားေတြ႔ၿပီးေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုပဲ တင္ျပ ျပီးေတာ့ ကိုယ့္ကုိယ္ကိုပဲ present လုပ္ရမယ့္ အေျခအေနမွာရွိတယ္ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ သူတို႔ဘက္က ဘယ္လိုမ်ား ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိသလဲ။ ဘယ္လိုမ်ား အသိအမွတ္ျပဳမလဲဆုိတာ အခုထိေတာ့ မသိရေသးပါဘူး။”

ဟုတ္ကဲ့ ေက်းဇူးပါ ဆရာေတာ္။

VOA