ဘယ္သူ႔အတြက္ ထီထိုးမွာလဲ

ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ဝန္း လဆန္းတစ္ရက္ေန႔ ေရာက္တိုင္း ထီဝါသနာအုိးတို႔၏ အျမင့္ဆုံး အိပ္မက္တန္ေၾကးမွာ က်ပ္သိန္း ၁၅၀၀ ျဖစ္သည္။အရင္းက အနည္းဆုံးတစ္ေစာင္ က်ပ္သုံးရာႏွင့္ အထက္ရွိသည္။ ယိုးဒယား (ထုိင္း) ခ်ဲထီကဲ့သို႔ တစ္လႏွစ္ႀကိမ္၊ ႏွစ္လုံးထီကဲ့သို႔ ႐ုံးဖြင့္ရက္တိုင္း မရွိေသာ္လည္း ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးထက္ အသက္ပိုႀကီးသည့္ ေအာင္ဘာေလထီကို ယေန႔ထိထိုင္ စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ကံစမ္းေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္။

ေအာင္ဘာေလ ထီဖြင့္လွစ္ရျခင္းမွာ ႏိုင္ငံေတာ္က တစ္ဖက္တစ္လမ္းမွ အခြန္ရရွိရန္ႏွင့္ ျပည္သူမ်ားအတြက္ ေဖ်ာ္ေျဖေရး အသုံးျပဳ၍ ေငြပိုေငြလွ်ံ ရရွိေစရန္ ကံစမ္းသည့္နည္းျဖင့္ ေျဖရွင္းျခင္း ျဖစ္သည္။

အစိုးရက ရည္ရြယ္သည့္ ျပည္သူမ်ား ေငြပိုေငြလွ်ံ ရရွိေစလိုျခင္းေၾကာင့္ ထီဖြင့္ေပးျခင္းဆိုသည့္ အခ်က္က ျပည္သူ႔အတြက္ အမွန္တကယ္ အက်ဳိးျပဳပါရဲ႕လား ဆိုသည္ကမူ ဓားထမ္း တုတ္ထမ္း၍ ျငင္းရမည့္ အေျခအေန။

အစိုးရေစ်းျဖင့္ မရ

အဓိကျပႆနာမွာ အစိုးရထုတ္ ထီေစ်းႏွင့္ ျပည္သူလက္ထဲေရာက္သည့္ ထီေစ်းမွာ ကြာျခားလြန္းျခင္း ျဖစ္ၿပီး ေလာင္းကစားေၾကာင့္ မည္သူေတြ အက်ဳိးရွိ၍ မည္သူေတြ အထိနာေနရသည္က စိတ္ဝင္စားစရာ။ ထီလက္လီ ေရာင္းခ်သူအခ်ဳိ႕ကမူ ထီေစ်းမ်ား ႀကီးျမင့္ရျခင္းသည္ အစိုးထံမွ အဆင့္ဆင့္ လက္လႊဲယူ၍ ေရာင္းခ်ရျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။

ေစ်းကြက္ေရာင္းေစ်းက ထီတစ္ေစာင္လွ်င္ က်ပ္သုံးရာဟု ဆိုေသာ္လည္း အကၡရာႏွင့္ နံပါတ္ေပၚ မူတည္၍ ထိုထက္ပိုေသာ ေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေရာင္းခ်ျခင္းမ်ား ရွိေၾကာင္း ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ ထီေစ်းကြက္အတြင္းမွ စုံစမ္းသိရွိရသည္။ နံပါတ္ (၅)၊ (၇)၊ အပူးႏွင့္စေသာ ထီေစာင္ေရ ၃၀ ပါ တစ္အုပ္လွ်င္ ၈၆၀၀ က်ပ္မွ ၉၇၀၀ အထိ ေစ်းရွိေၾကာင္း ထီေစ်းကြက္ အတြင္းထံမွ စုံစမ္းသိရွိရသည္။

အစိုးရထုတ္ ထီေစ်းသည္ တစ္ေစာင္ ၂၀၀ က်ပ္၊ ျပည္သူမ်ား ဝယ္ယူေနရသည္က တစ္ေစာင္ ၃၀၀ က်ပ္။

ယခုကဲ့သို႔ ေစ်းႏႈန္းကြာဟခ်က္ ႀကီးမားေနရသည္မွာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး သေဘာအရသာ ျဖစ္သည္ဟု ဘ႑ာေရး ဝန္ႀကီးဌာန ျပည္တြင္းအခြန္မ်ားဦးစီးဌာန ေအာင္ဘာေလထီ ဌာနခြဲမွ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးသိန္းႏိုင္က အေၾကာင္းျပသည္။ 

“အဲဒါႀကီးကို ငါတို႔ထိန္းလို႔ မရဘူး။ ေစ်းကြက္ကိုထိန္းရင္ ေမွာင္ခိုေပၚလာမယ္။ အဲဒါကို ကုစားဖို႔ ထီေစာင္ေရ တိုးထုတ္ဖို႔ အစီအစဥ္ ရွိတယ္။ e-Lottery လုပ္ဖို႔လည္း စီစဥ္ေနတာေတြ ရွိတယ္။ အခု ၂၀၇ ႀကိမ္ေျမာက္မွာ ထီဆုေတြ တိုးလိုက္တာကလည္း အရင္လုပ္ေနတဲ့ မဂၤလာစုံတြဲစနစ္က ထီလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေနသူေတြ အက်ဳိးအျမတ္ မ်ားေနတယ္လို႔ ယူဆတာလည္း ပါတယ္” ဟု ၎ကဆိုသည္။

သို႔ေသာ္လည္း သက္ေတာ္ရွည္ ေလာင္းကစား လုပ္ငန္းသည္ ဤမွ် မ႐ိုးရွင္း။ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီလမွ စတင္၍ ေအာင္ဘာေလထီ ဌာနသည္ ထီအကၡရာကို ၃၆ လုံး (က မွ ကဂ အထိ) ထုတ္ေဝေနရာမွ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔တြင္မူ အကၡရာ ၃၀ လုံး (က မွ သ အထိ) သာ ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ ယင္း၏ အက်ဳိးဆက္မွာ ထီေစ်းႏႈန္းမ်ား ျမင့္တက္လာျခင္း ျဖစ္သည္ဟု သာေကတၿမဳိ႕နယ္မွ လစဥ္ သိန္းရာဂဏန္းနီးပါး လက္လီေရာင္းခ်ေနသည့္ ထီလက္လီ ေရာင္းခ်သူ ဦးစိုးသိန္း (အမည္လႊဲ) က ေျပာၾကားသည္။ 

“ထီေစ်းဆိုတာ အကၡရာမ်ားေလ၊ က်ေလပဲ။ ထီက ဝယ္လိုအား မ်ားေနတာေတာင္ ေလွ်ာ့ထုတ္ေနမွေတာ့ ထီေစ်းက ႀကီးၿပီးရင္း ႀကီးေနမွာပဲ” ဟု အဆိုပါ ပုဂၢဳိလ္က ဆိုသည္။

ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ငယ္မ်ားျဖင့္ နယ္လွည့္ေရာင္းသည့္ ထီမ်ားႏွင့္ ထီကိုယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ားက လူႀကဳိက္မ်ားေသာ ထီနံပါတ္မ်ားစီ၍ ေရာင္းခ်ျခင္းသည္ ပိုမို ေစ်းႀကီးလ်က္ရွိေၾကာင္း လိႈင္သာယာၿမဳိ႕နယ္မွ လက္လီထီ ေရာင္းခ်သူ ဦးသန္းထြန္းက ဆိုသည္။ 

“လက္လီသမားေတြ အတြက္ေတာ့ အနည္းဆုံး ၃၀၀- ၃၅၀ က်ပ္ရမွ ေရာင္းႏိုင္မယ္။ သူတို႔က (ကိုယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ား) ထီ ရွိမရွိေပၚ မူတည္ၿပီး ေစ်းက တက္သြားတာပဲ။ လကုန္ခါနီး မကုန္ရင္ေတာ့ ထီေစ်းက က်တတ္တယ္” ဟု ၎ကဆိုသည္။

ေအာင္ဘာေလထီမ်ားသည္ သႀကၤန္ကာလမ်ားႏွင့္ မိုးတြင္းကာလ ျဖစ္သည့္ ေမ၊ ဇြန္၊ ဇူလိုင္၊ ၾသဂုတ္လမ်ားတြင္ ေက်ာင္းသားမ်ား ေက်ာင္းအပ္ရျခင္း၊ လယ္သမားမ်ား လုပ္ငန္းခြင္ ဝင္ေသာေၾကာင့္ သြင္းအားစု စရိတ္အတြက္ ေငြေၾကး ပိုသုံးရျခင္းႏွင့္ ေန႔စားအလုပ္သမားမ်ား ဝင္ေငြနည္းျခင္းကဲ့သို႔ ျဖစ္ရပ္မ်ားေၾကာင့္ ေရာင္းအားက်ေလ့ ရွိၿပီး ဝယ္လိုအားေပၚ ခ်ိန္ဆ၍ ထုတ္ေဝရေၾကာင္း ေအာင္ဘာေလထီ ဌာနခြဲထံမွ သိရသည္။

ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ကစားကြင္း

ေအာင္ဘာေလထီ ေရာင္းခ်မႈပုံစံက ေခတ္အလိုက္ ေျပာင္းလဲမႈ မ်ားစြာရွိသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ တပ္မေတာ္အစိုးရ လက္ထက္က ထီအုပ္မ်ားေပၚတြင္ ေမာ္ဒယ္လ္အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ မေပၚ့တေပၚ ႐ုပ္ပုံမ်ားျဖင့္ လူစိတ္ဝင္စားမႈ ရေစရန္ ႐ိုက္ႏွိပ္၍ ေရာင္းခ်ခဲ့သည္။ ကာလအတန္ၾကာ ေရာင္းအား ေကာင္းခဲ့ေသာ္လည္း ယေန႔ေခတ္တြင္မူ အဆိုပါ႐ုပ္ပုံမ်ား ႐ိုက္ႏွိပ္ျခင္း မရွိေတာ့ေပ။ 

“တခ်ဳိ႕က အဓိ႒ာန္ျပဳၿပီး ဘုရားစင္ေပၚမွာ တင္ထားတာမ်ဳိး ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ မေကာင္းဘူးေပါ့။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေျပာင္းလိုက္တာ” ဟု ဆူးေလေစတီအနီးရွိ မိုးယံ၊ ေရႊလမင္းႏွင့္ ျမတ္ဆုကုေဋ ထီဆိုင္မွ အေရာင္းစာေရးမ တစ္ဦးက ဆိုသည္။

ယခင္ကာလက ထီေပါက္သူမ်ားကို ထီကိုယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ားက အပိုဆုေၾကးေငြႏွင့္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ကဲ့သို႔ မက္လုံးမ်ား ေပးအပ္ျခင္း၊ ေပါက္သည့္ဆိုင္မွ ထီအေရာင္း ကိုယ္စားလွယ္ကို ကိုယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ားက ဆုေၾကးေငြမ်ား ေပးအပ္ျခင္း၊ ေရာင္းအားေကာင္းသည့္ ထီကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို ဆုေၾကးေငြႏွင့္ ဂုဏ္ျပဳခ်ီးျမႇင့္ျခင္းမ်ား အၿပဳိင္လုပ္ေဆာင္ၾကၿပီး ေလာင္းကစားဆန္ေသာ ေအာင္ဘာေလထီကို မက္လုံးေပး ဆြဲေဆာင္မႈေၾကာင့္ ဘ႑ာေရး ဝန္ႀကီးဌာနက အဆိုပါလုပ္ရပ္ အားလုံးကို ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒပုဒ္မ (၂၉၄-က) အရ တားျမစ္ခဲ့ရသည္။

သို႔ေသာ္လည္း အခ်ဳိ႕ေသာ ထီဆိုင္အခ်ဳိ႕ကမူ ကြဲျပားေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ားကို ေျပာျပၾကသည္။

“သိန္း ၁၅၀၀ ေပါက္ရင္ ေပးေတာ့ ေပးတယ္ ၾကားတယ္။ ဒါေပမဲ့ တရားဝင္ေတာ့ ေၾကျငာမထားဘူး” ဟု ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ ပန္းဆိုးတန္း ကားမွတ္တိုင္အနီး မိုးယံ၊ ေရႊလမင္းႏွင့္ ျမတ္ဆုကုေဋ ထီဆိုင္မွ အေရာင္းစာေရးမေလးက ဆိုသည္။

ထို႔ျပင္ သိန္း ၁၅၀၀ ဆုေပါက္သည့္ သူမ်ားႏွင့္ အဆိုပါ ထီေရာင္းခ်သည့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို ျပည္ပဘုရားဖူး ပို႔ေပးျခင္းမ်ား ရွိၿပီး ထီေရာင္းခ်သည့္ ကိုယ္စားလွယ္ကိုမူ သတ္မွတ္ႏႈန္းထား တစ္ခုျဖင့္ ထီလက္မွတ္မ်ား ျပန္လည္ေပးေလ့ရွိေၾကာင္း မိုးယံေရႊလမင္းႏွင့္ ျမတ္ဆုကုေဋ ထီဆိုင္မွ ထီယူေရာင္းသည့္ လိႈင္သာယာၿမဳိ႕ေန လက္လီထီ ေရာင္းသူတစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။

ထီမ်ားကို ခြဲျခားေရာင္းခ်ရာတြင္လည္း ကိုးနဝင္းေက်ရန္ ရည္ရြယ္သည္ ဆိုေသာ ကိုးမ်ဳိးကိုးေစာင္၊ ၁၁ မီးၿငိမ္းရန္ ၁၁ ေစာင္တြဲ၊ ကံေကာင္းေစသည့္ ဂဏန္းနံပါတ္ ခုနစ္အတြက္ ခုနစ္မ်ဳိး ခုနစ္ေစာင္၊ ေျဗာက္ေသာက္ ဂဏန္းမ်ား ပါဝင္သည့္ အင္တာနက္ စသည္ျဖင့္ အမည္အမ်ဳိးမ်ဳိး ေပး၍ တစ္ေစာင္လွ်င္ အနည္းဆုံး က်ပ္ ၃၀၀ ႏႈန္းျဖင့္ ေရာင္းခ်ၿပီး ထိုထက္ပိုေသာ ေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေရာင္းခ်ျခင္းမ်ားလည္း ရွိသည္။

ထုိ႔အျပင္ ေအာင္ဘာေလထီ လုပ္ငန္းကို ႏိုင္ငံေရးတြင္ အသုံးခ်သည္မ်ားလည္း ရွိေသးသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ တပ္မေတာ္အစိုးရ လက္ထက္ ေရႊဝါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးကာလ အလြန္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ထီလက္မွတ္ ေစ်းႏႈန္းမ်ားကို တစ္ေစာင္လွ်င္ က်ပ္ ၁၀၀ မွ ၂၀၀ အထိ ျမႇင့္တင္ခဲ့ခ်ိန္တြင္ ႏိုင္ငံေရးတက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူမ်ားက အစိုးရကို ဆန္႔က်င္သည့္ အေနႏွင့္ ထီမထိုးရန္ လံႈ႔ေဆာ္မႈမ်ားလည္း ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။

တပ္မေတာ္အစိုးရ လက္ထက္တြင္ပင္ နာမည္ေက်ာ္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ေငြမည္းမ်ားကို ေငြျဖဴလုပ္ရန္ႏွင့္ အခြန္ေရွာင္ရန္အတြက္ သိန္းဆုႀကီး ေပါက္သည့္ ထီလက္မွတ္မ်ားကို ဆုေပါက္သည့္ တန္ေၾကးထက္ ပိုမိုေပး၍ ဝယ္ယူကာ အခြန္ေရွာင္ရန္ ႀကဳိးစားမႈမ်ားလည္း ရွိသည္။

ျပည္သူမ်ား၏ သိန္းေထာင္ဆု သိမ္းပိုက္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျဖင့္ ထီထိုးျခင္းသည္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအတြက္ ကစားကြင္းသဖြယ္ ျဖစ္ေနေတာ့သည္။

သူတို႔ၾကားက လွ်ဳိ႕ဝွက္ခ်က္

သက္ေတာ္ရွည္ ေလာင္းကစားတြင္ ထီလက္မွတ္ ေစ်းႀကီးျမင့္ျခင္း တစ္ခုသာ ျပႆနာ ျဖစ္ေနျခင္း မဟုတ္။ အျခားေသာ ျပႆနာမ်ားလည္း ရွိေနေသးသည္။ ယင္းမွာ ထီကိုယ္စားလွယ္ ရရန္အတြက္ လြန္စြာ ခက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ထီေရာင္းသူမ်ားက ဆိုသည္။

“မင္းပိုက္ဆံရွိရင္ ေရႊပဲ ဝယ္လို႔ရမယ္။ ထီေတာ့ လိုသေလာက္ ဝယ္လို႔ရမယ္ မထင္နဲ႔” ဟု ထီကိုယ္စားလွယ္ယူရန္ ခက္ခဲပုံကို ေျပာလာသူက ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး သာေကတၿမဳိ႕နယ္တြင္ ထီေရာင္းခ်သူ ဦးစိုးသိန္း ျဖစ္သည္။ ယင္းသည္ပင္လွ်င္ တာဝန္ရွိသူႏွင့္ ထီကိုယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ားၾကား ထားရွိသည့္ လွ်ဳိ႕ဝွက္ခ်က္ေပေလာ။

ထီလက္မွတ္မ်ားကို ေရာင္းခ်ရာ၌ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ကတည္းက စတင္ခဲ့သည့္ ကိုယ္တိုင္တာဝန္ယူ စနစ္ျဖင့္ ေရာင္းခ်ေပးျခင္းႏွင့္ ေငြႀကဳိသြင္းစနစ္ျဖင့္ (Payment Order) ျဖင့္ ေရာင္းခ်ျခင္း ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိေၾကာင္း ေအာင္ဘာေလထီ ဌာနခြဲထံမွ သိရသည္။

ပါမစ္စနစ္ဟု အလြယ္တကူ ေခၚေဝၚေနသည့္ ကိုယ္တိုင္တာဝန္ယူ စနစ္ျဖင့္ ေရာင္းခ်မႈတြင္ ထီလက္မွတ္မ်ားကို ကိုယ္တိုင္ထုပ္ပိုး ေရာင္းခ်ျခင္း၊ ထီလက္မွတ္မ်ားကို လက္က်န္မရွိေအာင္ ေရာင္းခ်ရန္ လိုျခင္းႏွင့္ လစဥ္ ဝယ္ယူျခင္းကဲ့သို႔ ခံဝန္ခ်က္မ်ား ရွိေသာ္လည္း စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆို၍ ေရာင္းခ်ျခင္း မဟုတ္ေၾကာင္း အဆိုပါ ဌာနခြဲမွ သိရသည္။ ေငြႀကဳိသြင္းစနစ္တြင္မူ ထီလက္မွတ္အုပ္ေရ ၁၀၀ မွ အုပ္ေရ ႏွစ္ေသာင္းအၾကား လိုခ်င္သည့္ ပမာဏကို ေအာင္ဘာေလသိန္းဆု ဌာနခြဲ ရန္ကုန္ (႐ုံးခ်ဳပ္) အေရာင္းေကာင္တာတြင္ ဝယ္ယူႏိုင္ၿပီး ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဘဏ္ခြဲမ်ားတြင္ ေငြႀကဳိသြင္းရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္လည္း ထီဝယ္ယူသူမ်ား တင္ျပသည့္ ပမာဏ၏ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္းကိုသာ ေရာင္းခ်ေပးေလ့ ရွိေၾကာင္း အဆိုပါ ဌာနခြဲထံမွ သိရသည္။

ထီေလာကအတြင္း နာမည္ႀကီး အေရာင္းကိုယ္စားလွယ္ႀကီး မ်ားသည္ အနည္းအက်ဥ္း ဝယ္ယူသည့္ ထီကိုယ္စားလွယ္မ်ားထံမွ တစ္ဆင့္ ျပန္လည္ဝယ္ယူ၍ ေရာင္းခ်ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေအာင္ဘာေလထီ ဌာနခြဲမွ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးသိန္းႏိုင္က ဆိုသည္။ 

“ဦးမ်ဳိးညြန္႔ (မိုးယံ) ဆိုလည္း သူတို႔ရတဲ့ ပမာဏက နည္းနည္းေလးပါ။ တကယ့္ကို ရယ္စရာ ပမာဏေလးပါ။ တစ္လကို ထီအုပ္ေရ ၃၀၀၀-၄၀၀၀ လည္း ရခ်င္ရတာ။ သူက အဲဒါနဲ႔ အလုပ္မျဖစ္ဘူးေလ။ ဟိုက လိုက္စု၊ ဒီကလိုက္စုနဲ႔ လုပ္ေနတာ။ ဘယ္သူက ဘယ္လိုစုလည္း ဆိုတာေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔လည္း အတိအက်ေတာ့ မသိဘူး” ဟု ၎က ရွင္းျပသည္။ 

ေအာင္ဘာေလသိန္းဆု ဌာနခြဲ ရန္ကုန္ (႐ုံးခ်ဳပ္) အေရာင္းေကာင္တာသို႔ အနည္းဆုံး ထီအုပ္ေရ ၁၀၀ မွ အမ်ားဆုံး သိန္းခ်ီ၍ လာေရာက္ဝယ္ယူရန္ တင္ျပျခင္းမ်ား ရွိေၾကာင္း ၎က ျဖည့္စြက္ ေျပာၾကားသည္။

ယင္းသို႔ေသာ အေနအထားတြင္ ထီအုပ္ေရ သိန္းခ်ီ ပုံမွန္ဝယ္ယူၿပီး အျမတ္တင္ကာ ျပန္လည္ ျဖန္႔ျဖဴးေနသည့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားလည္း ရွိေၾကာင္း ေစ်းကြက္အတြင္း စြပ္စြဲေနသူမ်ားလည္း ရွိသည္။

ထီကိုယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ေအာင္ဘာေလထီ ဌာနခြဲမွ တာဝန္ရွိသူမ်ားအၾကား လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈကဲ့သို႔ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ား ရွိေနသည္ ဆိုသည့္ လက္လီထီေရာင္းသူ အခ်ဳိ႕၏ စြပ္စြဲခ်က္ကိုမူ ဦးသိန္းႏိုင္က ျငင္းဆန္သည္။ 

“ကိုယ္စားလွယ္ေတြကို လိုင္စင္စနစ္နဲ႔ မေပးဘူး။ စာခ်ဳပ္မရွိပါဘူး။ တိုင္တဲ့ လူေတြက ထီကုန္သည္ႀကီးေတြ လက္ထဲ ေရာက္ကုန္တယ္ ဆိုၿပီး တိုင္ၾကတာ ရွိတယ္။ ဒါက ျဖန္႔ခ်ိတဲ့စနစ္ကို ေသခ်ာမသိလို႔ပါ။ ျဖန္႔တဲ့လူေတြ သိန္းနဲ႔ခ်ီၿပီး ရွိပါတယ္။ ေငြေၾကးအ႐ႈပ္အရွင္း ဘယ္လိုလုပ္ ရွိပါ့မလဲ” ဟု ၎က ရွင္းျပသည္။

သာေကတၿမဳိ႕နယ္ေန ထီလက္လီ ေရာင္းသူကမူ ထီကိုယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ တာဝန္ရွိသူမ်ားအၾကား ေငြေၾကးအ႐ႈပ္အရွင္းမ်ား ရွိႏိုင္သည္ဟု The Voice သို႔ ေျပာသည္။

တန္ မတန္ ေမးခြန္း

ဘ႑ာေရး ဝန္ႀကီးဌာန ျပည္တြင္းအခြန္မ်ား ဦးစီးဌာန၏၊ ေအာင္ဘာေလသိန္းဆု ဌာနခြဲက ထီလက္မွတ္ တစ္ေစာင္လွ်င္ က်ပ္ ၂၀၀ ျဖင့္ ေရာင္းခ်သည္။ အကၡရာ တစ္လုံးအတြက္ အစိုးရက ထီေစာင္ေရ ၈၉၉,၉၉၈ ေစာင္ထုတ္ၿပီး အကၡရာ ၃၀ (က မွ သ အထိ) အတြက္ ထီေစာင္ေရ ၂၇၀ သိန္းနီးပါး ထုတ္ေဝသည္။

ထီလက္မွတ္မ်ားကို လုံၿခံဳေရးႏွင့္ ဆိုင္သည့္ ပုံႏွိပ္ထုတ္ေဝေရးဌာန ဝါဇီက ထုတ္ေဝျခင္း ျဖစ္ၿပီး ထီလက္မွတ္ တစ္ေစာင္၏ ထုတ္ေစ်းႏႈန္းသည္ ၃၇ က်ပ္မွ ၄၀ က်ပ္အၾကား ရွိသည္ဟု ေအာင္ဘာေလသိန္းဆု ဌာနခြဲမွ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးသိန္းႏိုင္က ေျပာၾကားသည္။

ထီေရာင္း၍ ရသည့္ေငြမွ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ အခြန္အျဖစ္ ရယူၿပီး ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကိုမူ ျပည္သူမ်ားသို႔ ဆုေၾကးေငြအျဖစ္ ျပန္လည္ ထုတ္ေပးလ်က္ရွိေၾကာင္း ေအာင္ဘာေလထီ သိန္းဆုဌာနခြဲက ေၾကညာထားသည္။

ထီအကၡရာ အလုံး ၃၀ အတြက္ အစိုးရက ထီေစာင္ေရ စုစုေပါင္း သိန္း ၂၇၀ ခန္႔ ထုတ္ေဝႏိုင္ၿပီး အစိုးရထုတ္ေစ်း တစ္ေစာင္ ၂၀၀ က်ပ္ ျဖင့္ ဝယ္ယူ၍ မရရွိေသာေၾကာင့္ ျပည္သူ႔ေငြ ၂၇ ဘီလီယံမွာ ပိုမိုကုန္က်လ်က္ ရွိသည္။

ျပည္သူ႔ေငြ ၂၇ ဘီလီယံ မည္သည့္ေနရာသို႔ စီးဆင္းသြားသည္ကလည္း စိတ္ဝင္စားဖြယ္ ေကာင္းသည္။ ထီကိုယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ားက လက္လီ ေရာင္းခ်မည့္ သူမ်ားကို ထီတစ္ေစာင္လွ်င္ ၇၈ က်ပ္နီးပါး ထပ္တင္၍ ၂၆၀ က်ပ္ျဖင့္ ေရာင္းခ်ေပးသည္။ အစိုးရထုတ္ ထီေစာင္ေရသိန္း ၂၇၀ အတြက္ ထီကိုယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ား၏ ဝင္ေငြမွာ ၂၁ ဘီလီယံေက်ာ္ ရွိသည္။

သို႔ေသာ္လည္း အဆိုပါ အျမတ္ေငြတြင္ အလုပ္သမားစရိတ္၊ ဝန္ေဆာင္မႈ စရိတ္ႏွင့္ လူႀကဳိက္နည္းေသာ ေရာင္းမကုန္သည့္ ထီလက္မွတ္ လက္က်န္မ်ားအတြက္ စြန္႔စားရသည့္ စရိတ္မ်ားကို ထည့္သြင္း တြက္ခ်က္ထားျခင္း မရွိေပ။ အဆိုပါ က်ပ္ ၂၁ ဘီလီယံ (ဇယား-၂) သည္ အစိုးရက ျပည္သူမ်ားသို႔ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ျပန္လည္ ထုတ္ေပးသည့္ ဆုေၾကးေငြေအာက္ ၈ ဘီလီယံေက်ာ္သာ ေလ်ာ့နည္းသည့္ ပမာဏျဖစ္သည္။

အစိုးရ ထုတ္ေစ်းျဖင့္ ဝယ္ယူ၍ မရျခင္း၊ ထီကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ထီလက္မွတ္ ဝယ္ယူရန္ ခက္ခဲျခင္းႏွင့္ ေစ်းကြက္သေဘာအရ ထုတ္ေဝသည့္ ထီလက္မွတ္ အေရအတြက္ႏွင့္ ဝယ္လိုအား မမွ်သည့္အခါ ထီလက္မွတ္ေစ်းမ်ား ႀကီးျမင့္ျခင္းကဲ့သို႔ေသာ ျပႆနာမ်ားသည္ ေနာက္ဆုံးတြင္ ျပည္သူတို႔သာ ခံစားရသည့္ ဒုကၡျဖစ္သည္။

ဥပမာ- ေအာင္ဘာေလ ထီတစ္ေစာင္ ထုိးပါက က်ပ္ငါးေသာင္းဆု ေပါက္ႏုိင္ေျခသည္ (၈၀၀ ပုံလွ်င္ တစ္ပုံသာရွိၿပီး ထီတစ္ေစာင္ ၃၀၀ က်ပ္ႏႈန္းျဖင့္ တြက္ခ်က္ပါက အဆေပါင္း ၁၆၆ ဆေက်ာ္ ရရွိမည္ ျဖစ္သည္။ တရားမဝင္ ေလာင္းကစားထီ ျဖစ္ေသာ ထုိင္းႏုိင္ငံ၏ သုံးလုံးထီ ထုိးျခင္းသည္ အပုံ ၁၀၀၀ လွ်င္ တစ္ပုံရွိၿပီး အဆေပါင္း ၅၀၀ ေပးေလ်ာ္လ်က္ရွိရာ ျမန္မာ့ေအာင္ဘာေလထီထက္ အဆမ်ားစြာ ေပးေလ်ာ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။

အစုိးရေရာင္းေစ်း ျဖစ္သည့္ ထီတစ္ေစာင္ ၂၀၀ က်ပ္ျဖင့္ ထုိးခြင့္ရပါမူ ငါးေသာင္းဆု ေပါက္ႏုိင္ေျခသည္ မေျပာင္းလဲေသာ္လည္း အဆေပါင္း ၂၅၀ ရရွိမည္ ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း အဆေပါင္း ၅၀၀ ေပး ေလ်ာ္လ်က္ရွိေသာ ထုိင္းသုံးလုံးထီထက္ ထက္ဝက္ခန္႔ ေလ်ာ့နည္းသည္ကုိ ေတြ႔ရမည္ ျဖစ္သည္။ (ဇယား (၃) တြင္ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ႏုိင္သည္။)

ေပါက္ႏိုင္ေျခႏႈန္း၊ ရရွိသည့္အဆတို႔ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ျမန္မာ့ေအာင္ဘာေလထီမွာ တန္ မတန္ ေမးခြန္းထုတ္စရာ။ မည္သူ႔အတြက္ ထီထိုးေနသနည္းဟု ေမးခြန္းထုတ္စရာ။

“နစ္နာတာကေတာ့ ေျပာမေနပါနဲ႔ဗ်ာ။ ဒါေပမဲ့ ရွားပါးတဲ့ ဒီေခတ္မွာ ေပါက္မလားဆိုၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔ လက္လုပ္ လက္စားေတြကေတာ့ ထိုးေနတာပဲ” ဟု လိႈင္သာယာၿမဳိ႕နယ္ မီးခြက္ေစ်းမွ လစဥ္ ထီထိုးေလ့ရွိသူ ဦးတင္ျမင့္က ဆိုသည္။

ရဲႏုိင္ဦး

The Voice Weekly