ျမန္မာနဲ႔ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္မႈ အေမရိကန္သက္တမ္းတိုး

အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔တြဲၿပီး စီးပြားေရး ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ လုပ္တာကို ပိတ္ပင္ ထားတဲ့ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈ အမိန္႔ကို သမၼတ အိုဘားမားက ေနာက္ထပ္ တစ္ႏွစ္ သက္တမ္းတိုး လိုက္ပါ တယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း စိုးရိမ္စရာ အေျခအေနေတြ အခ်ိဳ႕ဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အမ်ိဳးသား လုံျခံဳေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံျခားေရး မူဝါဒ ကို အလြန္အမင္း ၿခိမ္းေျခာက္မႈ ဆက္ရွိေန တာေၾကာင့္ အေရးယူမႈကို အခုလို ထပ္ၿပီး သက္တမ္းတိုးတာျဖစ္တယ္လို႔ သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ကိုသားညြန္႔ဦးက ေျပာျပမွာပါ။

အခုလို သက္တမ္းတိုးလိုက္တဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈ ဟာ လႊတ္ေတာ္က ျပ႒ာန္းတဲ့ ဥပေဒေတာ့ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ သမၼတရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္နဲ႔ ထုတ္ျပန္တဲ့ အမိန္႔ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈကို ကန္႔သတ္ တားျမစ္တဲ့ သမၼတရဲ႕ ၁၉၉၇ခုႏွစ္ ေမလ ၂၀ရက္ေန႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ အဆက္ျဖစ္ပါတယ္။

၂၀၀၃ခုႏွစ္မွာ တစ္ႀကိမ္၊ ၂၀၀၇ခုႏွစ္မွာ တစ္ႀကိမ္၊ ၂၀၀၈ခုႏွစ္မွာ တစ္ႀကိမ္ သက္တမ္းတိုးခဲ့ၿပီး ၂၀၁၃ခုႏွစ္မွာေတာ့ ျပင္ဆင္ခ်က္နဲ႔အတူ သက္တမ္းတိုး ခဲ့တာပါ။ သမၼတရဲ႕ ဒီအမိန္႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ဆိုရင္ေတာ့ အေမရိကန္ စီးပြားေရး ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံ စီးပြားေရး လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ျခြင္းခ်က္အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ဆက္စပ္ လုပ္ေဆာင္တာကို ကန္႔သတ္ တားျမစ္ထားပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံထဲ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံၾကတဲ့ အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ရူ႕ေထာင့္ ကေနၿပီးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ ကို စံုစမ္း သုံးသပ္ၿပီးေတာ့ အမ်ားျပည္သူ သိေအာင္ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ေပး ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

အခုလိုမ်ိဳး သမၼတအမိန္႔နဲ႔ ဒီအေရးယူမႈကို သက္တမ္းတိုးတဲ့အေပၚ အေမရိကန္ အေျခစိုက္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈ အဖြဲ႔ျဖစ္တဲ့ USCB (U.S Campaign for Burma) က ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ လိုအပ္ ခ်က္ေတြ ရွိေနတုန္းပဲ ဆိုတာကို သမၼတ အိုဘားမားက အသိအမွတ္ျပဳလိုက္ တာျဖစ္ တယ္လို႔ USCB ရဲ႕ အမႈေဆာင္ဒါ႐ိုက္တာ Jennifer Quigley က VOA ကိုေျပာပါတယ္။

"USCB နဲ႔ တျခား အဖြဲ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈဆုိင္ရာ ဒီအေရးယူမႈကို ဆက္ သက္တမ္းတိုးေပးဖို႔ သမၼတ အိုဘားမားထံကို အခုလ အေစာပိုင္း တုန္းကပဲ ေတာင္းဆိုစာ ပို႔ခဲ့တာပါ။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ဆက္ၿပီးေတာ့ ရွိေနတာ။ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္မႈ မလုပ္တာ၊ သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြကို ဆက္ၿပီးေတာ့ ဖမ္းဆီးတာေတြ လုပ္ေနတဲ့အတြက္ အခုလိုမ်ိဳး ေတာင္းဆိုရတာပါ။

သမၼတအိုဘားမားအေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲ လိုအပ္ခ်က္ေတြရွိေနတုန္းပဲ၊ ျပႆနာေတြ ရွိေနတုန္းပဲ ဆိုတာကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီးေတာ့ အခုလို သက္တမ္းတိုးဖို႔ ဆုံးျဖတ္လိုက္တဲ့အေပၚမွာ ဝမ္းေျမာက္မိပါတယ္"

USCB အမႈေဆာင္ဒါ႐ိုက္တာ Jennifer Quigley ေျပာဆိုသြားတာပါ။

သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ ဒီကေန႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ အႏ်ဴျမဴ ေအဂ်င္စီ IAEA ရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယား ေဘးကင္း လံုျခံဳမႈဆိုင္ရာ ျဖည့္စြက္ခ်က္ကို သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထိုးတာ အပါအဝင္ ႏုိင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ရွိလာတာကို အသိအမွတ္ျပဳ ထားပါတယ္။

ဒါေပမဲ့လို႔ လူနည္းစု တုိင္းရင္းသား ေဒသေတြ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈအေျခအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရး နယ္ပယ္မွာ စစ္တပ္က ဆက္ၿပီးေတာ့ ေနရာယူထားတဲ့ အေျခအေနေတြ ရွိေနတုန္းပဲလို႔ သမၼတ အုိဘားမားက သူ႔ေၾကညာခ်က္ မွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီလိုအေျခအေနေတြဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အမ်ိဳးသား လံုျခံဳေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံျခားေရးမူဝါဒကို အလြန္အမင္း ၿခိမ္းေျခာက္မႈအျဖစ္ ဆက္ျဖစ္ေန တာေၾကာင့္ သက္တမ္းတိုးဖို႔ အတြက္ ဆုံးျဖတ္ရတာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အခု ဒီသမၼတရဲ႕ အမိန္႔စာမွာ ပါတဲ့အတုိင္း ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးကို ထိခိုက္မႈ ရွိမရွိ စံုစမ္း စစ္ေဆးၿပီးေတာ့ အမ်ားျပည္သူကို ထုတ္ျပန္ေပးတဲ့ေနရာမွာေတာ့ အားနည္းမႈေတြ ရွိေနတုန္းပဲလို႔ USCB ကေတာ့ ေဝဖန္ပါတယ္။

"အခုအခ်ိန္အထိေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲ အေမရိကန္ကေန သြားေရာက္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံၾကတဲ့ ကုမၸဏီေတြဘက္က တင္ျပခ်က္ေတြ ျပည့္စုံမႈ မရွိေသးပါဘူး။ သူတို႔လုပ္ငန္းေတြဟာ လယ္ေျမသိမ္းယူမႈေတြနဲ႔ မပတ္သက္ဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး ဆိုတာကို အေသအခ်ာ စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီး အစီရင္ခံႏုိင္တာ ကုမၸဏီတစ္ခုပဲရွိပါတယ္။ အျခား ကုမၸဏီေတြ ရဲ႕ အစီရင္ခံခ်က္ေတြမွာေတာ့ မျပည့္မစံုျဖစ္ေနတုန္းပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ လို႔ က်န္တဲ့ ကုမၸဏီေတြကို ဆက္ၿပီးေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ အေသးစိတ္ ထုတ္ျပန္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ဖိအားေပးသြားမွာပါ။"

USCB က အမႈေဆာင္ ဒါရိုက္တာ Jennifer Quigley ေျပာဆိုသြားတာျဖစ္ ပါတယ္။

လက္ရွိအားျဖင့္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံေနတဲ့ အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြ ထဲ Western Union၊ Coca Cola အပါအဝင္ လုပ္ငန္းငါးခုေလာက္ပဲ အမ်ားျပည္သူ သိေအာင္ အစီရင္ခံထားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

အေမရိကန္က ျပ႒ာန္းၿပီးသား အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အေရးေပၚ အက္ဥပေဒအရ အေမရိကန္ လံုျခံဳေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံျခားေရးမူဝါဒကို ထိခိုက္လာႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမွာ သမၼတအေနနဲ႔ အခုလိုမ်ိဳး အေရးယူ၊ အမိန္႔ထုတ္ျပန္ႏုိင္တဲ့ အခြင့္အာဏာ ကို ေပးထားပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီလုပ္ပိုင္ခြင့္အရ သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ လက္မွတ္နဲ႔ အေရးယူမႈကို သက္တမ္းတိုးတဲ့ အခုအမိန္႔ကို ေအာက္လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အထက္လႊတ္ေတာ္ အႀကီးအကဲေတြကိုပါ သမၼတအုိဘားမားက လက္မွတ္ထိုး ေပးပို႔ထားပါတယ္။

VOA