အာဆီယံဥကၠ႒ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ အာဆီယံအဖြဲ႕၀င္ ႏုိင္ငံတခ်ဳိ႕ႏွင့္ တရုတ္ႏုိင္ငံအၾကား ပို္င္ဆုိင္မႈ အျငင္း ပြား ေနသည့္ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ပုိင္ဆုိင္မႈ ျပႆနာ ေျပလည္ေရး လုိက္နာရမည့္ က်င့္၀တ္ (Code of Conduct for South China Sea) ေပၚထြန္းေရး ေနျပည္ေတာ္ အာဆီယံ ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းတြင္ ဦးေဆာင္ ေဆြးေႏြး သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ျပန္ၾကားေရးဒု၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္က ေျပာသည္။
ေနျပည္ေတာ္တြင္ ေမလ ၁၀ ရက္ေန႔မွ ၁၁ ရက္ေန႔အထိ အာဆီယံ ထိပ္သီးအအစည္းအေ၀း က်င္းပမည္ျဖစ္ၿပီး ယင္းအစည္းအေ၀းတြင္ အာဆီယံ ႏုိင္ငံမ်ားဖြံ႕ၿဖဳိးမႈ ေနာက္က်ေနသည့္ကိစၥ၊ တ႐ုတ္ႏွင့္ အာဆီယံ ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕အၾကားျပႆ နာတက္ေနသည့္ ေရပိုက္နက္ အျငင္းပြားမႈကိစၥအပါအင္ ေဒသတြင္း အေရးကိစၥမ်ားကို ေဆြးေႏြးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။
အထူးသျဖင့္ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ ျပႆနာ ေျပလည္ေရး ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အျငင္းပြားေနသည့္ ႏုိင္ငံမ်ား အားလုံး လုိက္နာႏုိင္ေသာ က်င့္၀တ္ (COC) ေပၚထြန္းေရး အျမန္ႀကိဳးစားမည္ဟု ဦးရဲထြဋ္က ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။
“က်ေနာ္တို႔ အားသာခ်က္က အာဆီယံ ႏိုင္ငံအားလံုးနဲ႔ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းတယ္။ တဖက္မွာ လည္း က်ေနာ္တို႔က တရုတ္နဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာအဆင့္ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းတယ္။ ဒီအားသာခ်က္ ႏွစ္ခုကို ေပါင္းၿပီးေတာ့မွ လက္ရွိေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ Code of Conduct နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အျမန္ဆံုး ေပၚေပါက္ လာေအာင္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး လုပ္ေဆာင္သြားမွာပါ”ဟု ဦးရဲထြဋ္က ဆုိသည္။
ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ ျပႆနာတြင္ အာဆီယံႏုိင္ငံျဖစ္ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ၾကားေနႏိုင္ငံတခုအျဖစ္ ရပ္တည္သြားမည္ျဖစ္ၿပီး တရုတ္ႏုိင္ငံကိုလည္း ဖိအားေပးျခင္း လုံး၀ မရွိေၾကာင္း သိရွိရသည္။
“ဒီေနရာမွာ လူေတြက ေျပာၾကတာ ရွိတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ခင္မင္ ရင္းႏွီးမႈေၾကာင့္ တ႐ုတ္ဘက္ကို ပါမလား။ တ႐ုတ္ဘက္ကမ်ား ဖိအားေပးမလား ဆိုတာမ်ိဳးေတြ ရွိေနတယ္။ ျမန္မာက ဘက္မလိုက္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒကို က်င့္သံုးတဲ့ ႏိုင္ငံ ။ လြတ္လပ္ၿပီး တက္ၾကြတဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔သည္ ဘာမွာ ဘက္လိုက္စရာ အေၾကာင္းမရွိဘူး။ ေနာက္တခုက အာဆီယံရဲ႕ မူ၀ါဒအတိုင္းပဲဆက္ေဆာင္ရြက္သြားမယ္” ဟု ဦးရဲထြဋ္က ရွင္းျပသည္။
သမၼတဦးသိန္းစိန္အေနျဖင့္ အာဆီယံႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားကိုလည္း ထည့္သြင္း ေဆြးေႏြး မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆုိသည္။
“အဲဒီေဆြးေႏြးခ်က္ေတြ အားလံုးက ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းကို ပါသြားမွာေပါ့။ ဖြင့္ပြဲအစည္းအေ၀းက်ရင္ေတာ့ သမၼတႀကီးက အဲဒါေတြအျပင္ကို သူလုပ္ခ်င္တဲ့ သူရဲ႕သီးျခား အစီအစဥ္ေတြ ရွိေသးတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဥကၠ႒လုပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ ၂၀၁၅ အလြန္ ဒါေတြကို ႀကိဳျပင္ဆင္ခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ ဦးစားေပး က႑ေတြကို သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကသူ႔မိန္႔ခြန္းထဲမွာ ေျပာမယ္ ” ဟု ဦးရဲထြဋ္က ရွင္းျပသည္။
ျမန္မာ့ေရးရာ ကိစၥမ်ားကုိ အာဆီယံ ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းတြင္ အေရးႀကီးေသာ အစည္းအေ၀း ေခါင္းစဥ္အျဖစ္ ေဆြးေႏြး ရန္ မရွိဟု ဦးရဲထြဋ္က ဆုိသည္။
“ဥပမာ ဆိုပါစို႔ ရခိုင္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ဘဂၤလီ ကိစၥမ်ိဳးကေတာ့ အစည္းအေ၀းအစီအစဥ္ ထဲမွာ ပါစရာ အေၾကာင္း မရွိဘူး။ သုိ႕ေသာ္ အျမင္ခ်င္း ဖလွယ္တဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံေတြက သူတို႔ အေတြ႕အႀကံဳေတြ ေျပာရင္ေတာ့က်ေနာ္တို႔ နားေထာင္ရမွာေပါ့။ အေရွ႕ဥေရာပမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာမ်ိဳးေတြကိုလည္း အာဆီယံအေနနဲ႔ အျမင္ခ်င္း ဖလွယ္တာမ်ိဳး ရွိႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သြားၿပီးေတာ့မွ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်တာမ်ိဳးေတာ့ လုပ္မွာမဟုတ္ဘူး”ဟု ၎က ရွင္းျပသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ အာဆီယံ အဖြဲ႕၀င္ ႏုိင္ငံျဖစ္ခဲ့ၿပီး ၁၇ ႏွစ္အၾကာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ အာဆီယံဥကၠ႒ ရာထူးတာ၀န္ကုိ ပထမဆုံးအႀကိမ္ စတင္ ထမ္းေဆာင္ျခင္းျဖစ္သည္။
ဧရာ၀တီ
ေနျပည္ေတာ္တြင္ ေမလ ၁၀ ရက္ေန႔မွ ၁၁ ရက္ေန႔အထိ အာဆီယံ ထိပ္သီးအအစည္းအေ၀း က်င္းပမည္ျဖစ္ၿပီး ယင္းအစည္းအေ၀းတြင္ အာဆီယံ ႏုိင္ငံမ်ားဖြံ႕ၿဖဳိးမႈ ေနာက္က်ေနသည့္ကိစၥ၊ တ႐ုတ္ႏွင့္ အာဆီယံ ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕အၾကားျပႆ နာတက္ေနသည့္ ေရပိုက္နက္ အျငင္းပြားမႈကိစၥအပါအင္ ေဒသတြင္း အေရးကိစၥမ်ားကို ေဆြးေႏြးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။
အထူးသျဖင့္ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ ျပႆနာ ေျပလည္ေရး ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အျငင္းပြားေနသည့္ ႏုိင္ငံမ်ား အားလုံး လုိက္နာႏုိင္ေသာ က်င့္၀တ္ (COC) ေပၚထြန္းေရး အျမန္ႀကိဳးစားမည္ဟု ဦးရဲထြဋ္က ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။
“က်ေနာ္တို႔ အားသာခ်က္က အာဆီယံ ႏိုင္ငံအားလံုးနဲ႔ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းတယ္။ တဖက္မွာ လည္း က်ေနာ္တို႔က တရုတ္နဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာအဆင့္ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းတယ္။ ဒီအားသာခ်က္ ႏွစ္ခုကို ေပါင္းၿပီးေတာ့မွ လက္ရွိေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ Code of Conduct နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အျမန္ဆံုး ေပၚေပါက္ လာေအာင္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး လုပ္ေဆာင္သြားမွာပါ”ဟု ဦးရဲထြဋ္က ဆုိသည္။
ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ ျပႆနာတြင္ အာဆီယံႏုိင္ငံျဖစ္ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ၾကားေနႏိုင္ငံတခုအျဖစ္ ရပ္တည္သြားမည္ျဖစ္ၿပီး တရုတ္ႏုိင္ငံကိုလည္း ဖိအားေပးျခင္း လုံး၀ မရွိေၾကာင္း သိရွိရသည္။
“ဒီေနရာမွာ လူေတြက ေျပာၾကတာ ရွိတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ခင္မင္ ရင္းႏွီးမႈေၾကာင့္ တ႐ုတ္ဘက္ကို ပါမလား။ တ႐ုတ္ဘက္ကမ်ား ဖိအားေပးမလား ဆိုတာမ်ိဳးေတြ ရွိေနတယ္။ ျမန္မာက ဘက္မလိုက္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒကို က်င့္သံုးတဲ့ ႏိုင္ငံ ။ လြတ္လပ္ၿပီး တက္ၾကြတဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔သည္ ဘာမွာ ဘက္လိုက္စရာ အေၾကာင္းမရွိဘူး။ ေနာက္တခုက အာဆီယံရဲ႕ မူ၀ါဒအတိုင္းပဲဆက္ေဆာင္ရြက္သြားမယ္” ဟု ဦးရဲထြဋ္က ရွင္းျပသည္။
သမၼတဦးသိန္းစိန္အေနျဖင့္ အာဆီယံႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားကိုလည္း ထည့္သြင္း ေဆြးေႏြး မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆုိသည္။
“အဲဒီေဆြးေႏြးခ်က္ေတြ အားလံုးက ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းကို ပါသြားမွာေပါ့။ ဖြင့္ပြဲအစည္းအေ၀းက်ရင္ေတာ့ သမၼတႀကီးက အဲဒါေတြအျပင္ကို သူလုပ္ခ်င္တဲ့ သူရဲ႕သီးျခား အစီအစဥ္ေတြ ရွိေသးတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဥကၠ႒လုပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ ၂၀၁၅ အလြန္ ဒါေတြကို ႀကိဳျပင္ဆင္ခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ ဦးစားေပး က႑ေတြကို သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကသူ႔မိန္႔ခြန္းထဲမွာ ေျပာမယ္ ” ဟု ဦးရဲထြဋ္က ရွင္းျပသည္။
ျမန္မာ့ေရးရာ ကိစၥမ်ားကုိ အာဆီယံ ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းတြင္ အေရးႀကီးေသာ အစည္းအေ၀း ေခါင္းစဥ္အျဖစ္ ေဆြးေႏြး ရန္ မရွိဟု ဦးရဲထြဋ္က ဆုိသည္။
“ဥပမာ ဆိုပါစို႔ ရခိုင္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ဘဂၤလီ ကိစၥမ်ိဳးကေတာ့ အစည္းအေ၀းအစီအစဥ္ ထဲမွာ ပါစရာ အေၾကာင္း မရွိဘူး။ သုိ႕ေသာ္ အျမင္ခ်င္း ဖလွယ္တဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံေတြက သူတို႔ အေတြ႕အႀကံဳေတြ ေျပာရင္ေတာ့က်ေနာ္တို႔ နားေထာင္ရမွာေပါ့။ အေရွ႕ဥေရာပမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာမ်ိဳးေတြကိုလည္း အာဆီယံအေနနဲ႔ အျမင္ခ်င္း ဖလွယ္တာမ်ိဳး ရွိႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သြားၿပီးေတာ့မွ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်တာမ်ိဳးေတာ့ လုပ္မွာမဟုတ္ဘူး”ဟု ၎က ရွင္းျပသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ အာဆီယံ အဖြဲ႕၀င္ ႏုိင္ငံျဖစ္ခဲ့ၿပီး ၁၇ ႏွစ္အၾကာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ အာဆီယံဥကၠ႒ ရာထူးတာ၀န္ကုိ ပထမဆုံးအႀကိမ္ စတင္ ထမ္းေဆာင္ျခင္းျဖစ္သည္။
ဧရာ၀တီ
No comments:
Post a Comment