ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ အႏၲရာယ္ ဘယ္လုိကာကြယ္ၾကမလဲ

ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ ျမင့္တက္ေနစဥ္တြင္ ေနသည္ ယခုမတ္လ ၂၁ ရက္မွစ၍ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚတည့္ တည့္ကို ေရာက္ရွိမည္ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အပူရွိန္ႏွင့္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ အၫႊန္းကိန္းမ်ားမွာ ပုိမုိျမင့္ တက္ေနမည္ဟု ပညာရွင္တို႔က ၫႊန္ျပေနၾကပါသည္။

ျမန္မာျပည္အေပၚ “ေန”တည့္တည့္က်မည္
------- --------
မတ္လ (၂၁)ရက္ခန္႔တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚကုိ ျပည့္ျပည့္၀၀ ေရာက္ရွိ လာႏုိင္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ဦးေခါင္းေပၚတည့္တည့္ မွာ ေနလံုးႀကီး ရွိေနႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္မ်ားမွာ ဆက္လက္ ျမင့္ မားေန မည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ လက္ရွိအခ်ိန္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေႏြရာသီ ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အပူခ်ိန္လြန္ကဲေန သည့္အျပင္ အယ္နီညိဳအပူလြန္ကဲသည့္ ရာသီ ဥတုႏွစ္ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ လည္း အပူခ်ိန္ျမင့္မားေနမႈဒဏ္ ကုိ ျပည္သူမ်ား ခံစားေနၾကရပါသည္။ အပူဒဏ္ႏွင့္အတူ ေရာဂါေပါင္းစံုေတြ႕ ထိခံစားရတတ္ ပါသည္။

အပူဒဏ္ (၄)မ်ဳိး

ယခုႏွစ္ ေႏြရာသီသည္ အပူခ်ိန္ႏွင့္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္မ်ား ျမင့္မားေနၿပီး အပူဒဏ္(၄)မ်ဳိးျဖစ္ေသာ-
(၁) အပူခ်ိန္ျမင့္မားလြန္းျခင္း
(၂) ေလထဲေရေငြ႕ပါၿပီး တိမ္ျဖစ္ေပမယ့္ မိုးမရြာျခင္းေၾကာင့္ ခံစားရသည့္ အပူခ်ိန္ျမင့္မားျခင္း
(၃) အပူခ်ိန္အေတာ္ျမင့္မားစြာ တက္လာၿပီး ကုိယ္ခႏၶာေပၚတြင္ အပူခ်ိန္မ်ားလာျခင္း
(၄) ဆီးခ်ဳိႏွင့္ ေသြးတုိးလူနာတုိ႔ႏွင့္ အသက္ႀကီးသူတုိ႔ သတိလစ္ျခင္း၊ ေလျဖတ္ျခင္း၊ ကေလးမ်ား တက္ တတ္ျခင္းတုိ႔ျဖစ္သည္။

အပူလႈိင္း (၃)ႏွစ္ တႀကိမ္မွ် က်တယ္
------- -------
အပူလြန္ကဲသည့္လႈိင္းသည္ ခန္႔မွန္းေျခအားျဖင့္ သံုးႏွစ္တႀကိမ္တက္ေၾကာင္း သိပၸံစာမ်ားတြင္ အဆိုပါ အခ်က္ရွိသည္။ အသက္ႀကီးလြန္းသူ၊ ငယ္လြန္းသူ၊ မက်န္းမမာျဖစ္ေန သူတုိ႔အေနျဖင့္ ဤအပူလႈိင္းႏွင့္ အတူ ဒဏ္ခံရၿပီး အသက္အႏၱရာယ္ႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရတတ္ပါသည္။

အပူဒီဂရီျမင့္လြန္းမႈ၊ အပူဓာတ္လြန္ကဲမႈမ်ားေၾကာင့္ လူမ်ားႀကံဳ ေတြ႕ရတတ္ေသာ က်န္းမာေရးခ်ဳိ႕တဲ့မႈမ်ားမွာ
၁။ အပူေၾကာင့္ အားအင္ကုန္ခန္းျခင္း၊ ခႏၶာကုိယ္ႏြမ္းနယ္ျခင္း။
၂။ အပူေၾကာင့္ ႂကြက္တက္ျခင္း။
၃။ အပူလႈိင္းအ႐ုိက္ခံရျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ အသက္အႏၱရာယ္ဆံုး႐ႈံး ျခင္းတုိ႔ျဖစ္တတ္ပါသည္။

အပူဆုိသည္မွာ
အပူဟူရာတြင္ ေနပူ၊ ေရပူ၊ မီးပူဟူသေရြ႕ လူ႔ပတ္၀န္းက်င္ကုိ ပူေစျခင္းျဖစ္ေစပါသည္။ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ အတူ လူသားတုိ႔၌ စြမ္းအင္တခုရွိသည္မွာ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္အတူ ေနထုိင္ေရးအတြက္ ထိန္းခ်ဳပ္ျပဳျပင္ မွ်တေစတတ္ေသာ စြမ္းအင္ရွိပါသည္။ ဤစြမ္းအင္သည္ တဦးႏွင့္တဦး မတူညီၾကေပ။ အပူလြန္ကဲ၍ ဤစြမ္းအင္မထိန္းခ်ဳပ္မျပဳျပင္ႏုိင္သည့္အခါတြင္ အပူလြန္ကဲျခင္းေၾကာင့္ ကုိယ္ပူဒဏ္ခံလာရပါသည္။

ခႏၶာကုိယ္အပူ
------- -------
ကုိယ္ခႏၶာအပူလြန္ျခင္းျဖင့္ ခႏၶာကုိယ္အတြင္းပစၥည္း (ဥပမာ- ဦးေႏွာက္)သို႔ ေသြးအသြားအလာနည္းျခင္း ၊ ႂကြက္သားႀကီးငယ္မ်ားသို႔ ေသြးအသြားအလာနည္းျခင္း၊ ကုိယ္ေရျပားေပၚသုိ႔ ေသြးေပးမႈမ်ားေနျခင္း ဆုိသည့္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားရွိလာၾကပါသည္။ ဤသို႔ေနပူ၍ ကုိယ္ပူျခင္းျဖင့္ ေသြးအသြားအလာ ပ်က္ျပားလာ ပါ၍ အင္အားကုန္ခန္းသည္ဟု ညည္းညဴၾကေသာ ျပည္သူဦးေရမ်ားျပားလာၾကပါသည္။ ခံႏုိင္ရည္ရွိသူတို႔ အဖုိ႔ ႐ုတ္တရက္ ခ်က္ခ်င္းမျဖစ္ေပၚဘဲ တျဖည္းျဖည္းေပၚေပါက္လာေသာ လကၡဏာမ်ားမွာ အင္အားခ်ည့္ နဲ႔ျခင္း၊ မၾကာခဏမူးေ၀ျခင္း၊ အလြယ္တကူေမာပန္းျခင္း၊ ေအာ့အန္ျခင္း၊ ၀မ္းေလွ်ာျခင္းႏွင့္ တကုိယ္ လံုး ျခစ္ျခစ္ ေတာက္ပူျခင္းတုိ႔ျဖစ္သည္။

ကုိယ္ပူထိန္းသိမ္းျခင္း
------- -------
တကုိယ္လံုး ကုိယ္မပူမီ ထိန္းခ်ဳပ္ျပဳျပင္သည့္အလား ကုိယ္ေအးေစရန္ ေခၽြးမ်ားမ်ားထြက္လာပါမည္။ ဤေခၽြးမ်ားေျခာက္ေစရန္ ကုိယ္မွ အပူရွိန္အသံုးခံရ၍ ကုိယ္ပူက်ေစေၾကာင္း ျဖစ္ေစသည္။ သုိ႔ေသာ္ ေခၽြး မ်ားမ်ားထြက္ျခင္းေၾကာင့္ ခႏၶာကုိယ္အတြင္းမွ ေရမ်ားကုန္ခန္းစျပဳလာ ျပန္ပါသည္။ ေခၽြးႏွင့္အတူ ဓာတ္ဆားမ်ားထြက္ကုန္ပါသည္။ သို႔ပါ၍ ခႏၶာကုိယ္မွာ ဓာတ္ဆားေလ်ာ့နည္းမႈ ခံစားလာရပါသည္။

ေခၽြးထြက္လြန္ကဲျခင္း
------- -------
ေခၽြးထြက္လြန္ကဲခဲ့ေသာ္ ေခၽြးထြက္ေစသည့္ ေခၽြးအိတ္ကေလးမ်ား အလုပ္မ်ားမ်ားလုပ္ရပါသည္။ ဤသို႔ အလုပ္မ်ားမ်ားလုပ္ရသည့္ ေခၽြးအိတ္ကေလးမ်ား မက်န္းမမာျဖစ္ၿပီး အနာအဆာပမာ အဖုေလးမ်ား တကုိယ္ လံုး၌ ေပါက္လာျခင္းကုိ မိတ္ေပါက္လာသည္ဟု ေျပာၾကပါသည္။ 

မိတ္ေပါက္လာ၍ ေခၽြးထြက္နည္း၊ ေခၽြးထြက္နည္း၍ ကုိယ္ပူျခင္းမ်ားျဖစ္ရ ကေလးတို႔၌ ဒဏ္မခံႏုိင္လွ်င္ အပူႀကီးလာတတ္ျခင္း၊ ဖ်ားျခင္း၊ သတိလစ္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္လာပါသည္။ ေခၽြးငုပ္၍ အဖ်ားႀကီးလာသည္ ဆိုေသာ ျမန္မာ့အေခၚအေ၀ၚႏွင့္ကုိက္ညီေၾကာင္း ေျပာႏုိင္ေပသည္။ ဤအျဖစ္ အပ်က္မွာ ကေလးသာလွ်င္ မဟုတ္ဘဲ အသက္ႀကီးသူတုိ႔တြင္လည္း ဤသို႔ဒဏ္ခံရတတ္ပါသည္။ ဤျဖစ္စဥ္ျဖစ္ပံုျဖစ္နည္း အပူလြန္ ကဲျခင္း ကုိ အပူလႈိင္းအ႐ုိက္ခံရ၍ သတိလစ္ျခင္းဟု ေခၚပါသည္။ အပူေၾကာင့္ ေခၽြးထြက္၊ ေခၽြးထြက္၍ ဓာတ္ဆားေလ်ာ့၊ ဓာတ္ ဆားေလ်ာ့၍ ႂကြက္တက္သည္ဟုဆိုရာတြင္ သိသာေသာ ႂကြက္တတ္ျခင္းမျဖစ္မီ၌ မအီမသာခံစားရျခင္း၊ ေခါင္းမူးျခင္း၊ ေျခပန္းလက္ပန္းက် ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ေျခေညာင္းလက္ေညာင္းကုပ္ေညာင္း၍ ႂကြက္တက္ျခင္းတုိ႔မွာ ႂကြက္တက္ျခင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖစ္သည္ဟု ေျပာဆုိႏုိင္ပါ သည္။ ဆံုး႐ႈံးသြားေသာဓာတ္ဆားရည္မ်ားကုိသာ ျပန္လည္မျဖည့္တင္း ႏုိင္၊ မတုိက္ေကၽြးႏုိင္ခဲ့လွ်င္အသက္ ရန္ရွာသည္အထိ ဒုကၡေရာက္တတ္ပါသည္။

ေနပူဒဏ္ခံႏိုင္ေရး
------- -------
ေနပူဒဏ္ခံႏိုင္ေရးအတြက္ ျပည္သူတို႔သိသင့္ေသာအခ်က္မ်ားမွာ ခႏၶာကိုယ္ပူေနေသာ အပူရွိန္က်ရန္အ တြက္ မည္သို႔ေသာ အေအးကိုမဆိုရေအာင္ ႀကိဳးစားရပါမည္။ အေကာင္းဆံုးမွာ ေရခဲျဖင့္ ကိုယ္ပူခ်ျခင္း ျဖစ္ သည္။ ေရခဲေရျဖင့္ ႏုိင္ႏိုင္ခ်ဳိးျခင္း၊ ကိုယ္ပူက်သည္အထိ ေရခဲေရပြတ္သပ္ အသံုးျပဳေပးျခင္း တို႔မွာ မွန္ ကန္ေသာနည္းတို႔ ျဖစ္ပါသည္။

ေရခဲမရရွိပါက ေရေအးေအးျဖင့္ ႏုိင္ႏုိင္ေရခ်ဳိးေပးျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္ ေပးႏိုင္ပါသည္။

ေရခ်ဳိးနည္းမွန္ကန္ရန္လို
------- -------
ေနပူစဥ္တြင္ က်န္းမာသူမ်ား ေရခ်ဳိးရာ၌ အရိပ္အာ၀ါသေအာက္မွာ ေရခ်ဳိးသင့္ပါသည္။ အပူလြန္ကဲေသာ အခ်ိန္တြင္ အရိပ္မရွိေသာေနရာ သဲပူမ်ားျဖင့္ပူျပင္းေနေသာ ေသာင္ျပင္တို႔တြင္ ေရမခ်ဳိးရပါ။ ေရခ်ဳိးမိ ပါက ေရေၾကာင့္ ေအးသည္ထက္ လြင္ျပင္မွအပူက ပိုမိုလြန္ကဲေနပါသျဖင့္ အပူလိႈင္းဒဏ္ခံရၿပီး အသက္ အႏၱရာယ္ ျဖစ္ေစပါသည္။ ဤအျဖစ္အပ်က္ကို အညာေန လုပ္သား ျပည္သူမ်ား အထူးသတိထားအပ္ေပ သည္။ ေရခ်ဳိး၍ ဒုကၡေရာက္သည္ဟု လြဲမွားတတ္ၾကျပန္ပါသည္။ 

ကိုယ္ပူသည္ဆိုၿပီး ေခၽြး ထြက္ေစေသာ ေဆး၊ ဥပမာ-ေအပီစီ ေခၽြးထြက္ေဆးမ်ားမေသာက္ရပါ။ ေသာက္ပါ က ပိုဆိုး ရြားေစပါသည္။ ဤေဆးမ်ဳိးျဖင့္ ကိုယ္ပူမခ်ဘဲ ေရေအးေအး ေရခဲေရတို႔ျဖင့္သာ ကိုယ္ပူခ်ေပးရ ပါမည္။ ကိုယ္ပူေစေသာ ေခၽြးထြက္ေစေသာ ကိုယ္လႈပ္ရွားမႈမ်ား၊ အလုပ္ပင္ပန္းစြာလုပ္မႈမ်ား၊ ေနပူ လြန္ ကဲေနစဥ္တြင္ မျပဳလုပ္အပ္ပါ။ ေနပူခ်ိန္ႏွင့္ ေန႔လယ္ပိုင္းတြင္ နားနားေနေန အရိပ္တြင္ေနႏိုင္ရန္ မ်ားမ်ားႀကိဳး စားေနရပါမည္။

ဆားခ်ဳိရည္ေသာက္ပါ
------- -------
ေခၽြးထြက္မႈျဖင့္ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ေသာေရကို ျဖည့္ဆည္းရန္ ေသာက္ေရေအးေအး မ်ားမ်ား မၾကာခဏ ေသာက္ရပါ မည္။ ဆံုး႐ံႈးသြားေသာ ဓာတ္ဆားရရန္ မၾကာခဏ ဆားရည္ခ်ဳိကို ေသာက္ေပးရပါမည္။ သို႔မဟုတ္ပါက ဆားမနည္းမမ်ားမ်ဳိေပးရန္၊ ေသာက္ေရတြင္ထည့္၍ေသာ္လည္းေကာင္း ေသာက္ေပးရန္ ႀကိဳးစားရပါမည္။ ယူနီဆက္မွထုတ္ေသာ “အိုရယ္လိုက္” ေခၚ ဓာတ္ဆားထုပ္ကိုေဖ်ာ္၍လည္း ေသာက္ႏိုင္ပါသည္။ အုန္း ရည္ေသာက္ပါကလည္း ဓာတ္ဆားအခ်ဳိ႕ ျပန္ရပါသည္။
ဤသို႔ ဆားမွီိ၀ဲျခင္းျဖင့္ မအီမသာေနရျခင္း၊ ဇက္ေၾကာတက္ျခင္း၊ ေလးလံထိုင္းမိႈင္းျခင္း၊ ႂကြက္တက္ျခင္းတို႔ သက္သာလာေပမည္။ ေဆးအျဖစ္စားရန္ လိုလာခ်ိန္တြင္ ေသြးတိုးႏွင့္ ဆားမဆိုင္ေၾကာင္း သမားေတာ္ႀကီး တို႔က ေျပာေနၿပီကို သိေစလိုပါသည္။ အရပ္သူ အရပ္သားတို႔၏ အယူအဆတို႔ကို ေျပာျခင္းမွ်သာ ျဖစ္ပါ သည္။ လိုအပ္ပါက မမ်ားလြန္းေသာ ဆားရည္ေဖ်ာ္ေသာက္၍ ရပါသည္။ ေနအပူျပင္းခ်ိန္တြင္ ဆား သည္ ေဆးတပါးမည္ပါသည္။ လြန္လြန္ကဲကဲသာ မေသာက္ရပါ။

အသက္ႀကီးသူ၊ အသက္ငယ္သူ
------- ------
အပူခ်ိန္လြန္ကဲခ်ိန္ သတိမူရမည့္လူမ်ားမွာ က်န္းမာေရးခ်ဳိ႕တဲ့သူမ်ား၊ အသက္ငယ္လြန္းသူႏွင့္ ႀကီးလြန္သူ မ်ား၊ အရက္ေသစာေသာက္သံုးသူမ်ား၊ အပူလုပ္ငန္းႏွင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းရွာႀကံသူမ်ား၊ လယ္ေတာ ယာေတာမ်ားသို႔ ေန႔လယ္အပူခ်ိန္တြင္သြားေရာက္ေလ့ရွိၾကေသာ ေတာင္သူလယ္သမားဦးႀကီးတို႔ ျဖစ္ၾကပါ သည္။

ခရမ္းလြန္ေရာက္ျခည္မွေပးေသာ ဒုကၡ
------- -------
ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္မွေပးေသာ ဒုကၡတို႔မွာ ေခါင္းကိုက္မူးေမာ္ျခင္း၊ ကိုယ္ပူလြန္ဖ်ားနာျခင္း၊ သတိ လစ္ေမ့ေျမာျခင္းႏွင့္ HEAT STROKE ေနပူမွေပးေသာေရာဂါျဖင့္ အသက္ကိုရန္ရွာႏုိင္ႏိုင္ျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္ အေရျပားကင္ဆာေရာဂါတို႔ ျဖစ္တတ္ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ပညာေပးလႈပ္ရွားမႈတို႔ လိုေနေၾကာင္း ကၽြန္ေတာ္ ထင္ျမင္ယူဆေနမိပါသည္။

အထူးသျဖင့္ ေနပူထဲသို႔ အကာအကြယ္၊ အေဆာင္းမပါဘဲ မထြက္သင့္ေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါသည္။

ေဒါက္တာေအာင္ခင္ဆင့္
News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္)