အမ်ိဳးသမီးမ်ားလည္း အေျပာင္းအလဲ လိုလားသည္

ျမန္မာ့တပ္မေတာ္အေနႏွင့္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ခန္႔ကာလအတြင္း ပထမဆံုး အႀကိမ္အျဖစ္ တပ္မေတာ္တြင္းသို႔ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ဝင္ေရာက္ဖို႔ဖိတ္ေခၚေၾကာင္း ယမန္ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလအတြင္းတြင္ အစိုးရက ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။ အသက္ ၂၅ ႏွစ္ မွ ၃၀ အတြင္းရွိ အိမ္ေထာင္မရွိသူ တကၠသိုလ္တခုမွ ဘြဲ႕ရရွိ ထားၿပီး အနည္းဆံုး အရပ္ ၅ ေပ ၃ လက္မရွိၿပီး ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေပါင္ ၁၃၀ ထက္မေက်ာ္လြန္ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားေလွ်ာက္ထား ႏိုင္သည္ဟု လည္းဆိုသည္။

အေရးေပၚ အေျခအေနႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရသည့္ အခ်ိန္မ်ိဳးတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကိုလည္း စစ္မႈထမ္း ရန္ ဆင့္ေခၚျခင္း ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္ဟု လြန္ခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္က အစိုးရက ေျပာၾကားခဲ့ေသာ္လည္း သာမန္ အားျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ ယခင္ကာလက စစ္သူနာျပဳမ်ားအျဖစ္သာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ဆယ္စုႏွစ္ မ်ားစြာ ၾကာျမင့္ခဲ့သည့္ စစ္အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလမ်ားအတြင္းတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပတ္သက္ ခြင့္ကိုလည္း လံုးဝနီးပါးတားမစ္ပိတ္ပင္ထားခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လူသိအမ်ားဆံုးႏွင့္ ဩဇာအႀကီးမား ဆံုး အမ်ိဳးသမီး ႏိုင္ငံ ေရးသမားျဖစ္သည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သည္လည္း ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ျဖင့္ ၁၅ ႏွစ္မွ် ေနထိုင္ခဲ့ရသည္။

ယခင္အစိုးရ လက္ထက္အတြင္း အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ လူ႔အခြင့္အေရး က်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္မႈ မ်ားကို အခံရဆံုး သူမ်ားလည္းျဖစ္သည္။ ကာလရွည္ၾကာစြာ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ မိသားစု အသိုင္းအဝိုင္းမ်ား ပ်က္စီးၿပိဳကြဲခဲ့ရၿပီး ေနာက္ ခိုကိုးစရာမရွိသည့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ လုပ္အားေပးရန္ အဓမၼေစခိုင္းမႈႏွင့္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်ဴးလြန္ ေစာ္ကားမႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည္။ ဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္သည့္ အရပ္သား အမည္ခံ အစိုးရ အာဏာရရွိခဲ့သည္မွာ ၃ ႏွစ္ခန္႔ ရွိခဲ့ၿပီျဖစ္ သည့္ ယေန႔အခ်ိန္၌ပင္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးတြင္ အမ်ိဳးသမီးတို႔၏ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈက မျဖစ္မေန လိုအပ္သည္ဟု ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားကေျပာ ေနၾကသည့္တိုင္ေအာင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္မ်ားက အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ ကင္းကြာေနဆဲျဖစ္ပါသည္။

စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္ခဲ့ ရာတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္လည္း အမ်ိဳးသားမ်ား ႏွင့္ ရင္ေပါင္တန္း၍ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး သူတို႔၏ လႈပ္ရွားမႈ အတြက္ ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ အပါအဝင္ ျပစ္ဒဏ္ မ်ား ခ်မွတ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ လြတ္လပ္စြာ စည္း႐ံုး ခြင့္၊ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္မ်ား ပိုမိုရရွိလာသည့္ ယေန႔ေခတ္တြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားက ႏိုင္ငံေရးအရ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔စြာ ကိုယ္စားျပဳႏိုင္ေရးအတြက္ အား ထုတ္လာၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေရးဆိုသည္မွာ စစ္တပ္မွ အမ်ိဳးသား၏ စိတ္ဆႏၵ အေလွ်ာက္သာ ျဖစ္သည့္အတြက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အတြက္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္တြင္ မည္မွ်ေနရာ ရရွိမည္ကို ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမည္ျဖစ္သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏွင့္ အျခားသူမ်ားက လိင္ခြဲျခားၿပီး မ်က္ႏွာသာေပးမႈ ကို တိုက္ဖ်က္ႏိုင္ေရးအတြက္ နည္းဗ်ဴဟာမ်ား ရွာ ေဖြေနၾကသည္။ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္မည့္သူ မရွိပါ။ သို႔ေသာ္လည္း မည္သည့္နည္းလမ္းက အေကာင္းဆံုး ျဖစ္မည္နည္းဆိုသည့္ အေပၚေတြ ေမးခြန္းေတြ အေျမာက္အျမား ရွိလာသည္။

မိခင္ႀကီးစိုးသည့္ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္း

“သားကို သခင္၊  လင္ကို  ဘုရား” သဖြယ္ သေဘာထားရမည္ဟု ျမန္မာ့ဓေလ့တြင္ မိခင္မ်ားကို ဆံုးမတတ္ၾကသည္။ ထိုအယူအဆကို ကမၻာလံုး အတိုင္းအတာျဖင့္ လက္ခံထားျခင္း မရွိေသာ္လည္း ျမန္မာ့႐ိုးရာ အစဥ္အလာတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို သူတို႔၏သား၊ သမီးမ်ားႏွင့္ မိသားစုကို ျပဳစုေစာင့္ ေရွာက္ေရးကို အေလးေပးဖို႔သာ ေမွ်ာ္လင့္ထားခဲ့ သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အမ်ားဆံုး ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ၾကသည့္ ဗုဒၶဘာသာတြင္လည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို လက္ေဝခံ အေနအထားမ်ိဳးျဖင့္ အမ်ိဳးသားတို႔၏ နိဗၺာန္သို႔သြားရာ သံသရာခရီးလမ္းအတြက္ ပါရမီ ျဖည့္ဖက္အျဖစ္သာ သေဘာထားၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ အခြင့္အလမ္း နည္းပါးသည့္တိုင္ သူတို႔၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ က ေလ်ာ့နည္းမသြားပါ။ မိန္းကေလးမ်ားသည္ မိမိ တို႔၏ ေမာင္ငယ္၊ ညီမငယ္မ်ားကို ထိန္းေက်ာင္းရန္၊ အိမ္မႈကိစၥမ်ားကို ကူညီရန္အတြက္ ေက်ာင္းထြက္လိုက္ရျခင္းမ်ား မၾကာခဏ ႀကံဳေတြ႕ၾကရေသာ္လည္း တကၠသိုလ္အဆင့္တြင္ အမ်ိဳးသမီးအေရအတြက္က အမ်ိဳးသားအေရအတြက္ထက္ မ်ားၿပီး မဟာဘြဲ႕ရ သည္အထိ ေအာင္ျမင္မႈလည္းပိုမ်ားသည္။

သူတို႔၏ လြတ္လပ္မႈကို အျခားနည္းလမ္းျဖင့္ ထိန္းသိမ္းထား ႏိုင္ျခင္းမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ အေနာက္တိုင္းမွ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကဲ့သို႔ လက္ထပ္ၿပီးသည့္အခါ ခင္ပြန္းသည္၏ မိသားစုအမည္ကို ဆက္ခံ အသံုးျပဳရန္ မလိုအပ္ဘဲ မိမိ၏ ကိုယ္ပိုင္ အမည္ကိုသာ ဆက္လက္သံုးစြဲႏိုင္သည္။ မျမင္ႏိုင္ေသာ ကန္႔သတ္တားဆီးမႈမ်ားႏွင့္ မညီမွ်သည့္ လုပ္ခလစာ ရွိေနလင့္ကစား အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ ႏိုင္ငံ၏စီးပြားေရးတြင္ အေရးပါေသာေနရာမွ ပါဝင္ေနသည္။ အိမ္ဆိုင္မ်ား၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ လမ္းမ်ားေဘး တြင္ ေဈးဆိုင္မ်ားဖြင့္၍ ေဈးေရာင္းၾကသည္။ ေက်း လက္ေဒသတြင္ ေနထိုင္သူမ်ားက ေကာက္ပဲသီးႏွံ မ်ား စိုက္ပ်ိဳးရိတ္သိမ္းရာတြင္ ပါဝင္လုပ္ကိုင္ၾက သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အမ်ိဳးသားမ်ားကသာ အုပ္စိုးသည့္ စနစ္က ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီ အျဖစ္ေရာက္ရွိခဲ့သည့္ အခ်ိန္မေရာက္မီအထိ ဘုရင္မ်ားက အာဏာပိုင္ အျဖစ္ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ သို႔ ေသာ္လည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ားက အုပ္စိုးသည့္ အခ်ိန္ လည္းရွိခဲ့သည္ဟု သုေတသီတို႔ကဆိုသည္။ သက္ဦး ဆံပိုင္ ပေဒသရာဇ္ေခတ္က ဘုရင္မမ်ား တိုင္းျပည္ ကို အုပ္ခ်ဳပ္ဖူးၿပီး အဆင့္ျမင့္ ရာထူးေနရာမ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ခန္႔ထားျခင္းမ်ိဳး ရွိခဲ့သည္ဟု သမိုင္းပညာရွင္ ေဒၚျမစိန္၏ အဆိုအရ သိရသည္။ ေဒၚျမစိန္သည္ ၂၀ ရာစု အေစာပိုင္းကာလက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ထင္ရွားေသာ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္ အေရး ေဆာင္ရြက္သူတဦးျဖစ္သည္။

“ေရနံတြင္းကို အေမြဆက္ခံခြင့္က အမ်ိဳးသမီး ေတြနဲ႔ပဲ သက္ဆိုင္တဲ့ အစဥ္အလာေတြရွိခဲ့ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ေက်းရြာလူႀကီးအျဖစ္ အမ်ိဳးသမီး ေတြကိုပဲ ေဆြစဥ္မ်ိဳးဆက္ ဆက္ခံခြင့္ေပးတာေတြ လည္းရွိပါတယ္” ဟု ေဒၚျမစိန္က ၁၉၅၈ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ေဝခဲ့ေသာ အတၲလန္တစ္ မဂၢဇင္းတြင္ ေရး သားခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿဗိတိသွ်လက္ေအာက္မွ လြတ္လပ္ေရးရရွိၿပီး ၁၀ ႏွစ္အၾကာတြင္ ထိုသို႔ေရး သားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာ၏ ဖြဲ႕စည္း ပံုေၾကာင့္ အခက္အခဲမ်ား ရွိခဲ့သည္ဟုလည္း သူက ေျပာသည္။ “ဒါေၾကာင့္ ၁၉၂၇ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ကို ဝင္ေရာက္ ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ခြင့္ကို တားျမစ္ထား တဲ့ အပိုဒ္ေတြကို ပယ္ဖ်က္ေပးဖို႔ အမ်ိဳးသမီးလႈပ္ရွားမႈ အနည္းငယ္ က်မတို႔လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္မွာ ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ အမ်ိဳးသမီးတဦး ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္မွာ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က စၿပီး က်မတို႔မွာ အခက္အခဲမရွိေတာ့ပါဘူး။ လက္ရွိ အခ်ိန္ (၁၉၅၈) ခုႏွစ္မွာ ပါလီမန္ထဲမွာ အမ်ိဳးသမီး ၆ ဦးေရာက္ရွိေနပါၿပီ” ဟု ေဒၚျမစိန္က ေရးသားခဲ့ သည္။

လြတ္လပ္ေရးရရွိၿပီးေနာက္ပိုင္း ျမန္မာအစိုးရ လက္ထက္တြင္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမစတင္မီ ၁၉၆၂ ခု မတိုင္မီအထိ အဆင့္အျမင့္ဆံုး ရာထူးေနရာ ထမ္း ေဆာင္ခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသမီးမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ မိခင္ျဖစ္သူ ေဒၚခင္ၾကည္ျဖစ္သည္။ ေဒၚခင္ၾကည္သည္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ တဦးအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ခံခဲ့ရၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္းခံရေသာ ပထမဆံုးေသာ အမ်ိဳးသမီးလည္းျဖစ္သည္။ အျခားထင္ရွားသည့္ အမ်ိဳးသမီး ႏိုင္ငံေရးသမားတဦးျဖစ္ေသာ ေဒၚစိန္ပု သည္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆံုး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု၏ပါတီတြင္ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္လည္း စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းယူ လိုက္ၿပီးေနာက္ ျပည္သူမ်ားအတြက္ ကိုယ္စားျပဳခြင့္ နည္းပါးသြားၿပီး၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား၊ လူနည္း စုဘာသာဝင္မ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ေဘးဖယ္ ထားျခင္းခံလိုက္ရသည္။ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ ပါတီေခတ္ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္တြင္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ ခဲ့ေသာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ၄၄၉ ဦး တြင္ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ ၉ ဦးပါဝင္သည့္ အတြက္ ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္တြင္ အမ်ိဳးသမီး ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႕ရွိသည္။ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္တြင္ အမ်ိဳးသမီး ၁၃ ဦး ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရသည္။ စစ္အစိုးရ အသစ္ (နဝတ) က အသိအမွတ္မျပဳခဲ့သည့္ ၁၉၉၀ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ခံခဲ့ရသည့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားထဲတြင္ အမ်ိဳးသမီး ၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ပါဝင္သည္။ စစ္အစိုးရ (နဝတ) လက္ထက္က စစ္တိုင္းမွဴး၊ အစိုးရအဖြဲ႔ဝင္ ဝန္ႀကီးစသည့္ အေရးပါသည့္ ေနရာမ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ခန္႔ထားျခင္း မျပဳခဲ့ပါ။

က်မ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျဖစ္ခ်င္တယ္

ယေန႔ေခတ္သည္လည္း သိသာစြာ တိုးတက္ ေကာင္းမြန္လာျခင္း မရွိေသးပါ။ သို႔ေသာ္လည္း အရပ္သားအသြင္ယူ အစိုးရ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းမ်ားေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား လြတ္လပ္စြာ စည္း႐ံုးခြင့္ ပိုမိုရရွိလာၿပီျဖစ္သည္။ စက္တင္ဘာလ အတြင္းက ႏိုင္ငံရပ္ျခားသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ် ေန ထိုင္သည့္ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ ျပည္တြင္းမွ အမ်ိဳးသမီးေရး လႈပ္ရွားသူမ်ား ပူးေပါင္း၍ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕တြင္ အမ်ိဳးသမီး ဖိုရမ္တခု က်င္းပကာ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးႏွင့္ လိင္ခြဲျခားမႈ ေလွ်ာ့ခ် ေရးကို ေဆြးေႏြးေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။ ဒီဇင္ဘာလ အတြင္းတြင္လည္း ျပင္သစ္ႏိုင္ငံအေျခစိုက္ စီးပြား ေရးႏွင့္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသမီးဖိုရမ္ က်င္းပေရးအဖြဲ႕ (WEFCOS) က ဦးစီး၍ ျပင္သစ္ သံ႐ံုး၏ တစိတ္တပိုင္းကူညီမႈျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပထမဆံုးေသာ ႏိုင္ငံတကာ အမ်ိဳးသမီးဖိုရမ္ ျပဳလုပ္ က်င္းပခဲ့ရာ ႏိုင္ငံ ၂၇ ႏိုင္ငံမွ လူ ၆၀ဝ ေက်ာ္ တက္ ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း တက္ေရာက္ခဲ့သည္။

အဖြင့္မိန္႔ခြန္း  ေျပာၾကားရာတြင္  ႏိုဗဲလ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က က်ား၊ မ တန္းတူ တန္ဖိုးရွိသည့္ ကေလးငယ္မ်ား တိုးပြားလာဖို႔ အေရးႀကီးေၾကာင္းကို အေလးေပး ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ဒီႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ လုပ္ႏိုင္တဲ့ အေရးအပါဆံုးအရာေတြထဲက တခုက ေတာ့ က်မတို႔ရဲ႕ကိုယ္ပိုင္အယူအဆ သေဘာထား ေတြကို ေျပာင္းလဲပစ္လိုက္ဖို႔ပါပဲ” ဟုလည္း ေျပာ သည္။

ဖိုရမ္တက္ေရာက္လာသည့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားက လည္းအေရးပါသည့္ ေနရာမ်ား တြင္ ကိုယ္စားျပဳခြင့္ ရရွိေရးကိုေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။ “က်မ စစ္သား မျဖစ္ခ်င္ဘူး၊ က်မဗိုလ္ခ်ဳပ္ တေယာက္ျဖစ္ခ်င္တယ္” ဟု အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ လူငယ္မ်ားအေရးကို ကူညီ ေဆာင္ရြက္ေပးေနသည့္ ျပည္တြင္းအစိုးရမဟုတ္ သည့္ အဖြဲ႕အစည္းတခု ျဖစ္ေသာ “ဖန္တီးအိမ္” မွ ဒါ႐ိုက္တာ မေရႊေရႊစိန္လတ္က ဖိုရမ္တြင္က်င္းပ သည့္ ေဆြးေႏြးပြဲတခုတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ျမန္မာအစိုးရ အဖြဲ႕အတြင္းတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အေနျဖင့္ လူမႈဖူလံုေရး၊ ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရး ဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး ေဒၚျမတ္ျမတ္ အုန္းခင္ႏွင့္ ပညာေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ ခင္စန္းရီ တို႔ႏွစ္ဦးႏွင့္ အမ်ိဳးသမီး ဒုဝန္ႀကီး ၈ ဦး ပါဝင္သည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ဝန္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္းခံခဲ့ရ ေသာ ေဒၚျမတ္ျမတ္အုန္းခင္သည္ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆံုး အစိုးရအဖြဲ႕ဝင္ ဝန္ႀကီးျဖစ္သည္။ လႊတ္ေတာ္အတြင္းတြင္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ေရြးေကာက္ခံခဲ့ရေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္ အပါအဝင္ အမ်ိဳးသမီးလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စား လွယ္ အေရအတြက္မွာ ကိုယ္စားလွယ္ စုစုေပါင္း၏ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းပင္မျပည့္ေပ။ ေက်းလက္ေဒသ အခ်ိဳ႕ တြင္ အမ်ိဳးသမီး ေက်းရြာလူႀကီးမ်ား ရွိေနသည္က လြဲ၍ တိုင္းႏွင့္ျပည္နယ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ခ႐ိုင္ႏွင့္ၿမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး စသည့္ ရာထူးေနရာမ်ားတြင္ အမ်ိဳး သမီးမ်ား တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနျခင္း မရွိေၾကာင္း အမ်ိဳးသမီးေရး လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားက ေျပာၾကသည္။

ျပႆနာ၏ အစိတ္အပိုင္းတခုမွာ ေက်ာင္း ပညာ သင္ၾကားေပးပံုႏွင့္လည္း သက္ဆိုင္ႏိုင္ပါ သည္။ “ျပ႒ာန္းစာအုပ္ေတြထဲမွာ လူတေယာက္ ထားရွိသင့္တဲ့ ဘဝရည္မွန္းခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သင္ခန္းစာေတြထဲကို ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ မိန္း ကေလးတေယာက္ဟာ သူနာျပဳဆရာမ ျဖစ္လာႏိုင္ တယ္၊ ေယာက်ာ္းေလးတေယာက္ ဆိုရင္ေတာ့ ေလယာဥ္မွဴးတေယာက္ ဒါမွမဟုတ္ ပိုၿပီး ေကာင္းမြန္တဲ့၊ အဆင့္တန္းျမင့္တယ္လို႔ ယူဆၾကတဲ့ အလုပ္ ေတြလုပ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာထားသလိုမ်ိဳးေတြ ပါေနတယ္” ဟု လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ တဦးျဖစ္သည့္ ေဒၚစုစုလြင္ကေျပာသည္။ သူက ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္၏ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ပါတီတြင္ ပညာေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ား ေဆာင္ရြက္ေပးေနသူ ျဖစ္သည္။

အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ တိုင္းျပည္၏ ထိပ္တန္း ေက်ာင္းသားမ်ားထဲတြင္ ပါဝင္ေနၿပီး အထက္တန္း ေက်ာင္း ေအာင္ျမင္မႈတြင္လည္း အမ်ားဆံုးျဖစ္ သည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း ေဆးတကၠသိုလ္၊ စက္မႈ တကၠသိုလ္၊ ဥပေဒေက်ာင္းႏွင့္ အျခားေသာ တကၠသိုလ္ မ်ားသို႔ ဝင္ေရာက္ခြင့္ရရွိရန္အတြက္ အမ်ိဳးသားမ်ား ထက္ အမွတ္မ်ားရန္လိုသည္။

“ေယာက်ာ္းေတြကို က်မတို႔က ႏွိမ္ထားတာလို႔ က်မ တခါတေလ ေျပာတတ္တယ္” ဟု ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ဥပေဒပညာ ဌာနမွဴး ေဒၚခင္မာရီက အမ်ိဳးသားဆရာႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား ရွားပါးလာမႈ ကို ဟာသလုပ္၍ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္လည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဘြဲ႕ရၿပီးေနာက္ အစိုးရဌာနမ်ားတြင္သာမက စီးပြားေရး၊ က်န္းမာ ေရးႏွင့္ ပညာေရးက႑မ်ားတြင္ ゞင္းတို႔၏ ပညာ အရည္အခ်င္းႏွင့္ကိုက္ညီေသာ အလုပ္တခုရရွိႏိုင္ ေရးအတြက္ အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြၾကရသည္။

“ဝင္ေငြေကာင္းတဲ့၊ အက်ိဳးအျမတ္ရွိတဲ့ အလုပ္ ေတြအတြက္ အခြင့္အလမ္းေပၚလာၿပီဆိုရင္ အမ်ိဳးသား ေတြပဲ ေရြးခ်ယ္ခံရတယ္။ ဥပေဒနဲ႔ သတ္မွတ္ထား တာမဟုတ္ဘူး၊ နည္းလမ္းလည္းမက်ဘူး။ ဒါေပမယ့္ တာဝန္ႀကီးတဲ့ ေနရာေတြ၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ေပးရတဲ့ ရာထူးေနရာေတြကိုၾကည့္လိုက္ပါ။ အမ်ိဳးသားေတြ က ပိုမ်ားေနတယ္” ဟု ေဒၚစုစုလြင္ကေျပာသည္။

အစိုးရက တိုးတက္မႈရွိလာေအာင္ လုပ္ေန ေၾကာင္းေျပာသည္။ လူမႈဖူလံုေရး၊ ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးဝန္ႀကီးဌာနက အမ်ိဳးသမီး မ်ား စြမ္းေဆာင္ရည္ျမႇင့္တင္ေရး ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အစီအစဥ္တခုကို ေအာက္တိုဘာလတြင္ စတင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံပိုင္ သတင္းစာမ်ားတြင္ လည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဗိုလ္ေလာင္းသင္တန္း တက္ ေရာက္ခြင့္ ေလွ်ာက္ထားႏိုင္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့ သည္။

အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရာခိုင္ႏႈန္း

အမ်ိဳးသမီးမ်ား လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိသည့္ ေနရာမ်ားသို႔ ေရာက္ရွိႏိုင္ေရးကို အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေစရန္ အမ်ိဳးသမီးေရး လႈပ္ရွားသူအခ်ိဳ႕က ဥပေဒျပဳ လႊတ္ ေတာ္ႏွင့္ အစိုးရအဖြဲ႕တြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ပါဝင္မႈကို ခြဲတမ္းျဖင့္ ရာခိုင္ႏႈန္း တိတိက်က် သတ္မွတ္ထား ေပးရန္ ေတာင္းဆိုေနၾကသည္။ လက္ရွိဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ လႊတ္ေတာ္တြင္ စစ္ဘက္မွ ကိုယ္ စားလွယ္ေနရာ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ေပးထားျခင္းမ်ိဳးလည္း ရွိေနသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အတြက္လည္း ဘာ ေၾကာင့္ မျဖစ္ႏိုင္ရမည္နည္းဟု သူတို႔ကေျပာၾက သည္။

ႏိုင္ငံတကာတြင္ ခြဲတမ္းစနစ္ကို ႏိုင္ငံေရးတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ကိုယ္စားျပဳႏိုင္မႈ တိုးတက္လာေရး အတြက္ အဓိက ေသာ့ခ်က္တခုသဖြယ္ သေဘာထား ၾကသည္။ ကမၻာအႏွံ႔အျပားမွ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ား မ်ားတြင္လည္း အသံုးျပဳေနသည္။

ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္မွ လႊတ္ ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚညိဳညိဳသင္းက ကနဦး အေနျဖင့္ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ထားေပးသင့္သည္ဟု အႀကံျပဳသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လူသိအမ်ားဆံုး အမ်ိဳးသမီးႀကီး၏ ေထာက္ခံမႈမပါဘဲႏွင့္ သူတို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ား ျဖစ္လာႏိုင္ဖြယ္မရွိပါ။

“ဒီေလာက္နဲ႔လဲ ရွင္းသြားမွာမဟုတ္ဘူး” ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အမ်ိဳးသမီး ဖိုရမ္တြင္ ေျပာသည္။ ခြဲတမ္းစနစ္ေၾကာင့္ သင့္ေလွ်ာ္သည့္ အရည္အခ်င္း မရွိေသာ အမ်ိဳးသမီးေခါင္းေဆာင္ မ်ားကို ေနရာေပးမိျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္သြားႏိုင္သည္ဟု သူကသတိေပးပါသည္။ “အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြအတြက္ က်မဂုဏ္ယူခ်င္ပါတယ္။ သူတို႔လုပ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ သူတို႔ရဲ႕ မဲဆႏၵရွင္ေတြကို ကိုယ္စားျပဳႏိုင္တဲ့အတြက္ ဂုဏ္ယူခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ဒီတိုင္းထိုင္ေနတဲ့ အမ်ိဳး သမီးေတြအတြက္ေတာ့ ဂုဏ္မယူခ်င္ပါဘူး” ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေျပာသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သမၼတျဖစ္လာဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိေၾကာင္းကိုလည္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ရည္မွန္းခ်က္ျပည့္စံုရန္အတြက္ သူ႔ကို တားျမစ္ပိတ္ ပင္မႈမ်ား ပါဝင္ေနသည့္ လက္ရွိ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔ လိုအပ္ေနသည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ NLD ပါတီက သင့္ေလွ်ာ္ေသာ အရည္အခ်င္းရွိသည့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ဦးစားေပးခဲ့သည္ မွန္ေသာ္လည္း ခြဲတမ္းစနစ္မထားခဲ့ေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကေျပာသည္။ “က်မတို႔ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြ ရဲ႕ တဝက္ေလာက္က အမ်ိဳးသမီးေတြ ျဖစ္ေစခ်င္ တယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ တကယ္လက္ေတြ႕မွာေတာ့ ၃ ပံု ၁ ပံုေတာင္ မရခဲ့ပါဘူး။ ၃ ပံု ၂ ပံုေက်ာ္က အမ်ိဳးသားေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လႊတ္ေတာ္ ထဲကိုေရာက္သြားတဲ့ က်မတို႔ရဲ႕ အမ်ိဳးသမီးေတြက ေတာ္ၾကပါတယ္။ က်မ သူတို႔အတြက္ ဂုဏ္ယူပါ တယ္” ဟု သူကဆိုသည္။

ဖိုရမ္ကိုတက္ေရာက္လာသည့္ အျခားသူမ်ား က သူ၏အယူအဆကို သေဘာမတူၾကပါ။ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ သေဘာထားကို ၾကားသိရ ၿပီးေနာက္ ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြအဖြဲ႕ (IMF) ၏ ပထမဆံုးေသာ အမ်ိဳးသမီး ဦးေဆာင္ၫႊန္ၾကား ေရးမွဴး Christine Lagarde က သူ၏လုပ္ငန္းမွ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားကို ျပန္ေျပာရင္း Christine Lagarde က IMF တြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ ခြဲတမ္းစနစ္ႏွင့္ အလားတူေသာလုပ္ငန္းဦးတည္ခ်က္ စနစ္ကို ဖန္တီးက်င့္သံုးသည့္အတြက္ ေခါင္းေဆာင္ ေနရာမ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ရာခိုင္ႏႈန္းအနည္း ငယ္မွ်သာရွိၿပီး မိခင္ဘဝကို မစြန္႔လႊတ္ႏိုင္သည့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အလုပ္ခြင္ကိုစြန္႔ခြာသြားၾကရသည္ဟု ဆိုသည္။ “ဒါကို က်မတကယ္ကို သေဘာက်ပါတယ္။ က်မဘယ္သူ နဲ႔မွ အေခ်အတင္ မေျပာခ်င္ပါဘူး။ က်မရဲ႕ကိုယ္ပိုင္ဘဝအေတြ႔အႀကံဳကို မူတည္ၿပီး ေတာ့ ေျပာတာ သက္သက္ပါ “ ဟုလည္း သူကေျပာ သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကလည္း အစိုးရ ပိုင္းဆိုင္ရာသာမက လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ႏွင့္အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္းမႈမ်ားျပဳ လုပ္ရာတြင္ပိုမိုကိုယ္စားျပဳ ပါဝင္ခြင့္ရရွိေရးကိုတြန္း အားေပးေတာင္းဆိုေနၾကသည္။

Myanmar Wonman’s Professional Network ကို ဦးေဆာင္ေနေသာ အမ်ိဳးသမီးစီးပြား ေရးလုပ္ငန္းရွင္ ေဒၚစိုးထက္ဝင္းက”အမ်ိဳးသမီးေတြ ကစစ္ပြဲနဲ႔ ပဋိပကၡေတြကို ဘယ္ေတာ့မွ စတင္ခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး၊ ဒါေပမယ့္ အထိခိုက္ဆံုးက အမ်ိဳး သမီးေတြျဖစ္ေနတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ေတြမွာပါဝင္ႏိုင္ခြင့္လည္း နည္းနည္းပဲရတယ္”ဟု ေျပာသည္။

ဧရာ၀တီ