ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူနည္းစု မြတ္ဆလင္ေတြကို ဖိႏွိပ္မႈေတြလုပ္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ လမ္း ေလွ်ာက္လွမ္းေနမႈဟာ ေအာင္ျမင္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ အေမရိကန္သမၼတ Barack Obama က သတိေပးလိုက္ပါတယ္။ မေလးရွားႏုိင္ငံကိုေရာက္ေနတဲ့ သမၼတအိုဘားမားဟာ တနဂၤေႏြေန႔က အာရွ လူငယ္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုပြဲမွာ အခုလို ေျပာၾကားလိုက္တာျဖစ္သလို ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္ေရး အတြက္လည္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အကူညီေပးမယ္လို႔ ကတိျပဳခဲ့ပါတယ္။
အာရွ ၄ ႏိုင္ငံ ခရီးထြက္လာတဲ့ သမၼတအုိဘားမားဟာ မေလးရွားႏိုင္ငံ ကြာလာလမ္ပူၿမိဳ႕မွာ ၃ ရက္တာ ရွိေနစဥ္အတြင္း တနဂၤေႏြေန႔က ျမန္မာ အပါအဝင္ အာဆီယံ ဆယ္ႏိုင္ငံက လူငယ္ ၁၀၂ ဦးနဲ႔ မေလးရွား တကၠသိုလ္မွာ တနာရီခြဲၾကာ ေတြ႔ဆံုခဲ့တာပါ။ တခ်ိန္က အထီးက်န္ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတာကို ခ်ီးက်ဴးခဲ့ေေပမယ့္ ဘာသာေရးနဲ႔ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေနတာေတြ႔ရ တာမို႔ ဒါေတြဟာ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚ သြားႏိုင္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ အႏၱရာယ္ ရွိတယ္လုိ႔ သမၼတအိုဘားမားက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ၾကသူေတြ အခ်င္းခ်င္း ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ ရွိေနမယ္ ဆိုရင္ ေအာင္ျမင္တဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ျဖစ္လာမွာမဟုတ္ပါဘူး။ တကယ္လို႔ မေလးရွားႏိုင္ငံမွာ မြတ္ဆလင္ မဟုတ္သူေတြအတြက္ အခြင့္အလန္းေတြ ဖြင့္မေပးရင္ ေအာင္ျမင္မွာမဟုတ္သလို ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြက္လည္း မြတ္ဆလင္ေတြကို ဖိႏွိပ္ေနရင္ ေအာင္ျမင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။”
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မၾကာခင္ႏွစ္ေတြအတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္ဆလင္ေတြ အတိုက္ခို္က္ခံရသလို ဖိႏွိပ္မႈေတြပါ ရွိေနတယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြကေရာ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲက မူစလင္ဆန္႔က်င္သူေတြ ကို ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေနသူေတြကပါ ေျပာေနၾကတာပါ။ အေမရိကန္သမၼတနဲ႔ ေတြ႔ဆံု ပြဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူငယ္ေခါင္းေဆာင္ ဆယ္ဦးပါဝင္ၿပီး ကရင္တုိင္းရင္းသား ေစာထက္ခန္႔ေအာင္ ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကိုယ္စားျပဳ ေမးခြန္းေမးခြင့္ရခဲ့သူပါ။
"က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံက အာဆီယံႏိုင္ငံထဲမွာ တႏိုင္ငံအပါအဝင္ေပါ့ေနာ္- အာဆီယံေဒသကို ျပန္ၾကည့္တဲ့ အခါမွာ ကဲြျပားျခားနားမႈေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ဥပမာ လူမ်ဳိးေတြကဲြျပားမယ္၊ ဘာသာစကားကဲြျပားမယ္၊ သူတို႔ရဲ႕သမုိင္းေတြကလည္း ကဲြျပားမယ္၊ သူတို႔ရဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္ပံုေတြကလည္း အကုန္လံုး ကဲြျပားမယ္ေပါ့။
“ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ၾကသူေတြ အခ်င္းခ်င္း ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ ရွိေနမယ္ ဆိုရင္ ေအာင္ျမင္တဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ျဖစ္လာမွာမဟုတ္ပါဘူး။ တကယ္လို႔ မေလးရွားႏိုင္ငံမွာ မြတ္ဆလင္ မဟုတ္သူေတြအတြက္ အခြင့္အလန္းေတြ ဖြင့္မေပးရင္ ေအာင္ျမင္မွာမဟုတ္သလို ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြက္လည္း မြတ္ဆလင္ေတြကို ဖိႏွိပ္ေနရင္ ေအာင္ျမင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။”
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မၾကာခင္ႏွစ္ေတြအတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္ဆလင္ေတြ အတိုက္ခို္က္ခံရသလို ဖိႏွိပ္မႈေတြပါ ရွိေနတယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြကေရာ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲက မူစလင္ဆန္႔က်င္သူေတြ ကို ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေနသူေတြကပါ ေျပာေနၾကတာပါ။ အေမရိကန္သမၼတနဲ႔ ေတြ႔ဆံု ပြဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူငယ္ေခါင္းေဆာင္ ဆယ္ဦးပါဝင္ၿပီး ကရင္တုိင္းရင္းသား ေစာထက္ခန္႔ေအာင္ ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကိုယ္စားျပဳ ေမးခြန္းေမးခြင့္ရခဲ့သူပါ။
"က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံက အာဆီယံႏိုင္ငံထဲမွာ တႏိုင္ငံအပါအဝင္ေပါ့ေနာ္- အာဆီယံေဒသကို ျပန္ၾကည့္တဲ့ အခါမွာ ကဲြျပားျခားနားမႈေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ဥပမာ လူမ်ဳိးေတြကဲြျပားမယ္၊ ဘာသာစကားကဲြျပားမယ္၊ သူတို႔ရဲ႕သမုိင္းေတြကလည္း ကဲြျပားမယ္၊ သူတို႔ရဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္ပံုေတြကလည္း အကုန္လံုး ကဲြျပားမယ္ေပါ့။
အဲဒီလိုမ်ဳိး ကဲြျပားျခားနားမႈေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတဲ့အခါမွာအဲလိုမ်ဳိး ေက်ာ္လႊား ၿပီးေတာ့ ေနာက္ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာမယ့္ လူငယ္ေတြကို သမၼတအေနနဲ႔ ဘယ္လိုမ်ား ခြန္အားေပးခ်င္လဲဆိုတာေလး ေမးခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္ အႀကိဳက္ဆံုးနဲ႔ သတိရတာ တခ်က္ပဲ က်ေနာ္ ေျပာ ခ်င္တယ္။ အဲဒါက ဘာလဲဆိုေတာ့ သူမ်ားရဲ႕ဖိနပ္ကို ဝင္စီးၾကည့္လိုက္ပါ။ ဝင္စီးၾကည့္လိုက္ၿပီးေတာ့မွ သူတို႔ ခံစားသလို ခံစားၾကည့္လိုက္ပါ-ေပါ့။ အဲလိုဆိုလို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တို႔အတြက္ ေမးခြန္းေတြ ေမးစရာရွိလာ မယ္၊ အျမင္ေတြ အမ်ားႀကီးေတြ႔လာမယ္ေပါ့။ အဲဒီကေနၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဘယ္လိုမ်ဳိး အေျဖညႇိၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုမ်ဳိး ေကာင္းမြန္တဲ့ အာဆီယံအသိုက္အဝန္းကို တည္ေဆာက္မလဲ-ဆိုတာပါပဲ။"
ေကာင္းမြန္တဲ့ အာဆီယံ အသိုက္အဝိုင္းတခု တည္ေဆာက္ဖို႔နဲ႔ အာရွေဒသ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေစဖို႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံက ကူညီမယ္လို႔ လူငယ္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုပြဲမွာ သမၼတအိုဘားမားက ကတိေပးခဲ့သလို လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
"အာရွပစိဖိတ္ေဒသ ပိုၿပီးလံုၿခံဳဖို႔ အတူလက္တြဲ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မယ္လုိ႔ က်ေနာ္ ယံုၾကည္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ကမာၻေပၚမွာ အင္အားအႀကီးဆံုးျဖစ္ေပမယ့္ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ဖို႔ထက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကိုပဲ ၾကည့္ပါတယ္။ ျပႆနာျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြမွာလည္း ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ေျပလည္သြားဖို႔၊ ႏိုင္ ငံႀကီးေတြက ႏုိင္ငံငယ္ေလးေတြကို အႏိုင္မက်င့္ဖို႔နဲ႔ ႏိုင္ငံအားလံုးဟာ ႏိိုင္ငံတကာ ဥပေဒေအာက္မွာ တန္းတူညီမွ်မႈ ရွိေနရမွာပါ။"
သမၼတ အုိဘားမား မိန္႔ခြန္းေျပာေနစဥ္မွာပဲ ပရိတ္သတ္ထဲက TPP ေခၚ ပစိဖိတ္ေဒသတြင္း ႏုိင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကို ဆန္႔က်င္သူေတြက ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ဆႏၵျပမႈေတြ ႀကံဳခဲ့ရပါတယ္။
ဒီ ကုန္သြယ္မႈသေဘာတူစာခ်ဳပ္က TPP ပစိဖိတ္ေဒသတြင္း ႏုိင္ငံမ်ား ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ လုပ္ေဆာင္တာျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာလာေစဖို႔ အေရးပါတဲ့ အခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ အလုပ္သမား အကာအကြယ္ေပးမႈအဆင့္ ျမင့္မားလာေစဖို႔နဲ႔ သဘာဝဝန္းက်င္ ကာကြယ္ဖုိ႔အျပင္ ဉာဏမူပိုင္ခြင့္ ကာကြယ္ေရးေတြ ရွိလာေစဖို႔ လုပ္ေဆာင္တာျဖစ္ၿပီး ဒါေတြဟာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈနဲ႔ ပြင့္လင္းျမင္သာ မႈေတြ ရွိလာေစဖို႔အတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္ေစမယ္လို႔လည္း သမၼတ အုိဘားမားက ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
VOA
ေကာင္းမြန္တဲ့ အာဆီယံ အသိုက္အဝိုင္းတခု တည္ေဆာက္ဖို႔နဲ႔ အာရွေဒသ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေစဖို႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံက ကူညီမယ္လို႔ လူငယ္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုပြဲမွာ သမၼတအိုဘားမားက ကတိေပးခဲ့သလို လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
"အာရွပစိဖိတ္ေဒသ ပိုၿပီးလံုၿခံဳဖို႔ အတူလက္တြဲ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မယ္လုိ႔ က်ေနာ္ ယံုၾကည္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ကမာၻေပၚမွာ အင္အားအႀကီးဆံုးျဖစ္ေပမယ့္ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ဖို႔ထက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကိုပဲ ၾကည့္ပါတယ္။ ျပႆနာျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြမွာလည္း ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ေျပလည္သြားဖို႔၊ ႏိုင္ ငံႀကီးေတြက ႏုိင္ငံငယ္ေလးေတြကို အႏိုင္မက်င့္ဖို႔နဲ႔ ႏိုင္ငံအားလံုးဟာ ႏိိုင္ငံတကာ ဥပေဒေအာက္မွာ တန္းတူညီမွ်မႈ ရွိေနရမွာပါ။"
သမၼတ အုိဘားမား မိန္႔ခြန္းေျပာေနစဥ္မွာပဲ ပရိတ္သတ္ထဲက TPP ေခၚ ပစိဖိတ္ေဒသတြင္း ႏုိင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကို ဆန္႔က်င္သူေတြက ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ဆႏၵျပမႈေတြ ႀကံဳခဲ့ရပါတယ္။
ဒီ ကုန္သြယ္မႈသေဘာတူစာခ်ဳပ္က TPP ပစိဖိတ္ေဒသတြင္း ႏုိင္ငံမ်ား ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ လုပ္ေဆာင္တာျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာလာေစဖို႔ အေရးပါတဲ့ အခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ အလုပ္သမား အကာအကြယ္ေပးမႈအဆင့္ ျမင့္မားလာေစဖို႔နဲ႔ သဘာဝဝန္းက်င္ ကာကြယ္ဖုိ႔အျပင္ ဉာဏမူပိုင္ခြင့္ ကာကြယ္ေရးေတြ ရွိလာေစဖို႔ လုပ္ေဆာင္တာျဖစ္ၿပီး ဒါေတြဟာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈနဲ႔ ပြင့္လင္းျမင္သာ မႈေတြ ရွိလာေစဖို႔အတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္ေစမယ္လို႔လည္း သမၼတ အုိဘားမားက ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
VOA
No comments:
Post a Comment