ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကုိယ္တုိင္ တက္ေရာက္ခဲ့ေသာ ေမေဒးေန႔အခမ္းအနား

ကမၻာ့အလုပ္သမားေန႔သည္ ေမ ၁ ရက္တြင္က်ေရာက္သျဖင့္ ေမေဒးေန႔ဟု ေခၚဆုိၾကသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ တြင္ ေမေဒးေန႔ကုိ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ကပင္ စတင္က်င္းပခဲ့ပါသည္။

ယင္းေမေဒးေန႔ အခမ္းအနားမ်ားအနက္ ၁ ေမ ၁၉၄၆ တြင္ က်င္းပသည့္ အခမ္းအနားသုိ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကုိယ္တုိင္ တက္ေရာက္မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႕ရွိရပါသည္။

ကမၻာ့အလုပ္သမားေန႔

ကမၻာ့အလုုပ္သမားေန႔သည္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ၇ ေအာက္တုိဘာ ၁၈၈၄ တြင္ အေမရိကန္အလုပ္သမားညီလာခံကုိ က်င္းပခဲ့ၾကၿပီး တစ္ေန႔အလုပ္ခ်ိန္ ၈ နာရီ သတ္မွတ္ေပးေရးအတြက္ တုိက္ပြဲ၀င္ၾကရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ ထုိ႔ေနာက္ ၁ ေမ ၁၈၈၆ တြင္ အေမရိကန္အလုပ္သမားထုတစ္ရပ္လံုးက စက္႐ံုအလုပ္႐ံုမ်ား ပိတ္လုိက္ၾကကာ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းႏွစ္ ေမ ၃ ရက္တြင္ ခ်ီကာဂိုၿမိဳ႕၌ ဆႏၵျပအလုပ္သမားမ်ားကုိ ပုလိပ္မ်ားက အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းခဲ့ရာ အလုပ္သမားတုိ႔ ေသြးေျမက်ခဲ့ရသည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ၁၈၈၉ ခုႏွစ္ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံ ပါရီၿမိဳ႕၌ က်င္းပခဲ့သည့္ ကမၻာ့အလုပ္သမားအသင္းခ်ဳပ္၏ ဒုတိယညီလာခံတြင္ ၁ ေမ ၁၈၉၀ မွစ၍ ကမၻာ့အလုပ္သမားေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္က်င္းပရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ပထမဆံုးက်င္းပျခင္း

ကမၻာ့အလုပ္သမားေန႔အခမ္းအနားကုိ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၁ ေမ ၁၉၃၈ ၌ ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ စတင္ က်င္းပခဲ့ပါသည္။ ထိုစဥ္က ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ၿဗိတိသွ်အရင္းရွင္လက္ေအာက္ခံ ကုိလုိနီႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံသာ ျဖစ္ပါသည္။ယင္းေမေဒးေန႔အခမ္းအနားကုိ ေရနံေခ်ာင္းၿမိဳ႕လယ္ေပၚ ေက်ာင္းတန္ေဆာင္း

အတြင္း ေရနံေျမသပိတ္ေမွာက္အလုပ္သမားႀကီးမ်ားက ဦးေဆာင္က်င္းပခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။

ထုိ႔ေနာက္ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း ေမေဒးေန႔အခမ္းအနားမ်ားကုိ က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဂ်ပန္ေခတ္ကာလ ၁၉၄၂-၁၉၄၅ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း က်င္းပႏုိင္ခဲ့ျခင္းမရွိေပ။ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ကက္ (စ္) ဘီေခတ္တြင္မွ ျပန္လည္ က်င္းပႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။

၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ေမေဒးေန႔အခမ္းအနား

၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ေမ ၁ ရက္တြင္ က်ေရာက္ေသာ ကမၻာ့အလုပ္သမားေန႔ (ေမေဒးေန႔) အခမ္းအနား ကုိ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ ေတာင္ဘက္မုခ္အနီး ကန္ေတာ္မင္ပန္းျခံ (ယခုကန္ေတာ္မဂၤလာပန္းျခံ) အတြင္း၌ က်င္းပခဲ့သည္။ ယင္းအခမ္းအနားမွာ ဒုတိယကမၻာစစ္ၿပီးကာလ ပထမဆံုး ျပန္လည္က်င္းပျဖစ္ခဲ့သည့္ အခမ္းအနားလည္း ျဖစ္ပါသည္။

အခမ္းအနားကုိ နံနက္ ၈ နာရီတြင္ က်င္းပမည္ျဖစ္ရာ ၈ နာရီမတုိင္မီကပင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ အလုပ္သမား အဖြဲ႕မ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႕၊ လူငယ္အစည္းအ႐ံုး၊ ေစ်းသူေစ်းသားမ်ားသမဂၢအဖြဲ႕၀င္မ်ား စသူတုိ႔ သည္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္မ်ား၊ ျမင္းလွည္းမ်ား၊ ဆုိုက္ကားမ်ားႏွင့္ အခမ္းအနားက်င္းပမည့္ ကန္ေတာ္မင္ပန္းၿခံ သုိ႕ စည္းကမ္းသိမ္၀ပ္စြာျဖင့္ တဖြဲဖြဲေရာက္ရွိလာခဲ့ၾကသည္။

ဘင္ခရာသံမ်ား

ရပ္ကြက္အသီးသီးႏွင့္ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္ဌာနခ်ဳပ္၊ စိန္ဂြၽန္းသူနာျပဳတပ္စသည္တုိ႔က ဘင္ခရာမ်ားတီးမႈတ္ကာ ခ်ီတက္ေရာက္ရွိလာခဲ့ၾကသည္။ ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားမ်ားႏွင့္ တပ္ဖြဲ႕အသီးသီးမွ တပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ား စု႐ံုးမိၾကေသာ အခါ လူထုပရိသတ္ႀကီးမွာ ႀကီးမားလွသည့္ အင္အားထုႀကီး ျဖစ္သြားေတာ့သည္။

ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ေရာက္ရွိလာျခင္း

မၾကာမီ ကန္ေတာ္မင္ပန္းျခံသုိ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ေရာက္ရွိလာခဲ့ရာ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္တပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားက အခမ္းအနားျဖင့္ အ႐ိုအေသျပဳလုိက္ၾကသည္။ ထုိ႔ေနာက္ အထိမ္းအမွတ္အခမ္းအနားကုိ ဆက္လက္က်င္း ပၾကပါသည္။ အလုပ္သမားအလံေတာ္ကုိ စိန္ဂြၽန္းသူနာျပဳတပ္ဖြဲ႕က ဘင္ခရာတီးမႈတ္ လႊင့္ထူလုိက္ၾက သည္။ အလုပ္သမားအလံေတာ္မွာ တလူလူလြင့္လ်က္ တုိင္ထိပ္သုိ႔ ျမင့္တက္သြားသကဲ့သုိ႕ လူထုပရိသတ္ ႀကီးကလည္း အ႐ိုအေသျပဳ အေလးျပဳၾကပါသည္။

အခမ္းအနား ဖြင့္လွစ္ျခင္း

အလုပ္သမားအလံကုိ အေလးျပဳၿပီးေနာက္ ဒလသေဘၤာက်င္းအလုပ္သမားမ်ားက အလုပ္သမား သီခ်င္းျဖင့္ ေမေဒးေန႔အခမ္းအနားကုိ စတင္ဖြင့္လွစ္လုိက္ပါသည္။ ယင္းေနာက္ အရင္းရွင္ႀကီးမ်ားႏွင့္ အလုပ္သမားတုိက္ပြဲတြင္ က်ဆံုးခဲ့ၾကသည့္ အလုပ္သမားမ်ားအား လူထုပရိသတ္က ႏွစ္မိနစ္ၿငိမ္ကာ အ႐ိုအေသျပဳခဲ့ၾကသည္။ ယင္းအခမ္းအနားတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက သဘာပတိအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ဦးျမတ္ေသာ္က အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္လည္းေကာင္း ေဆာင္ရြက္ပါသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းမိန္႔ခြန္း

အခမ္းအနားအစီအစဥ္အရ သဘာပတိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။ ယင္းသုိ႔ေျပာ ၾကားရာတြင္ အလုပ္သမားေန႔ကို ျမန္မာျပည္တြင္ စစ္ႀကီးၿပီးဆံုးခ်ိန္၌ ပထမဆံုး ျပန္လည္က်င္း ပျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အစခ်ီလ်က္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ခန္႔က စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ပံု၊ အလုပ္သမားမ်ားက အခြင့္အေရးေတာင္းဆုိေသာအခါ အရင္းရွင္မ်ားက က်ည္ဆန္ကုိအသံုးျပဳၿပီး အလုပ္သမားမ်ားအား ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပမ္းၾကပံု စသည္တုိ႔ကုိ ဦးစြာရွင္းလင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

ေသြးစည္းညီညြတ္ေရး

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ကမၻာ့အလုပ္သမားမ်ား ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ေျပာၾကားရာတြင္ "ငါတုိ႔အလုပ္သမားေတြ ေသြးစည္းညီညြတ္ၾကရင္ အရင္းရွင္ေတြက ငါတုိ႔အေပၚမွာ ဘယ္လုိႀကိဳးေတြနဲ႔ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားေပတဲ့ သင္းတုိ႔ႀကိဳးေတြသာ ျပတ္သြားဖုိ႔ရွိတယ္ဆုိၿပီး ႏိႈးေဆာ္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီကေန႔ဟာ ကမၻာတစ္ခုလံုး အလုပ္သမားေတြေသြးစည္းဖုိ႔ ေၾကြးေၾကာ္ၾကတာပဲ။ အလုပ္သမားေတြဟာ မ်ားစြာအဖုိးတန္တဲ့ လူတန္းစားေတြပဲ" စသည္ျဖင့္ ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

မိန္႔ခြန္း နိဂံုး

ဗိုလ္ခ်ဳုပ္ေအာင္ဆန္းက သူ၏ေမေဒးေန႔ အခမ္းအနားမိန္႔ခြန္းကုိ "ကမၻာ့အလုပ္သမားမ်ားကသာ ေသြးစည္း ညီညြတ္ၿပီး အရင္းရွင္ႀကီးေတြက စစ္တုိက္ဖုိ႔လုပ္ရင္ စစ္မျဖစ္ရေအာင္ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ အင္အား ညီညီညြတ္ညြတ္နဲ႔ ေတာင့္ထားလုိက္ႏိုင္တယ္။ အလုပ္သမားအားလံုး ကမၻာတစ္၀န္းလံုးမွာ ညီညြတ္သြား မွလည္း ကမၻာႀကီးတစ္ခုလံုးရဲ႕ တကယ့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအစစ္ကုိ ရႏိုင္မယ္" ဟူ၍ အဆံုးသတ္ခဲ့ပါသည္။

အဓိ႒ာန္သံုးရပ္

ထုိ႔ေနာက္ အတြင္းေရးမွဴးဦးျမတ္ေသာ္က ကမၻာ့အလုပ္သမားေန႔ အဓိ႒ာန္သံုးရပ္ကုိ တုိင္ေပးရာ လူထုပရိသတ္က လုိက္ဆုိၾကပါသည္။ ယင္းအဓိ႒ာန္သံုးရပ္မွာ (၁) ငါတုိ႔သည္ ကမၻာ့အလုပ္သမား မ်ားအတြက္ အသက္စြန္႔သြားၾကေသာ ရဲေဘာ္အလုပ္သမားမ်ားအား ခ်ီးက်ဴးပါ၏။ ေလးစားပါ၏။ အ႐ိုအေသျပဳပါ၏။ (၂) ငါတုိ႔သည္ အလုပ္သမားတုိ႔၏ လုုပ္အားကုိ ကုန္ခန္းေစလ်က္ လူညြန္႔တံုးေစေသာ အရင္းရွင္စနစ္ႀကီး မပ်က္မခ်င္း တပ္ေပါင္း၍ ၿဖိဳခြင္းရန္ အဓိ႒ာန္ျပဳပါ၏။ (၃) ငါတုိ႔အလုပ္သမားမ်ားသည္ လည္းေကာင္း၊ လယ္သမားမ်ားသည္လည္းေကာင္း၊ ဗ်ပ္ထုိးေခါင္းရြက္ ဆင္းရဲသား၊ နင္းျပားမ်ားသည္ လည္းေကာင္း ဆက္လက္ေသြးစည္းၾကရန္ ဤေမေဒးတည္းဟူေသာ ကမၻာ့လူထုေန႔ျမတ္ႀကီးတြင္ ထပ္ေလာင္း၍ အဓိ႒ာန္ျပဳပါ၏" ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။

အဆိုေျခာက္ရပ္

ယင္းေနာက္ အဆုိတင္သြင္းသူႏွင့္ ေထာက္ခံသူအသီးသီးက အဆိုေျခာက္ရပ္ကုိတင္သြင္းၾကရာ အမ်ား သေဘာတူအတည္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ အဆိုေျခာက္ရပ္မွာ အက်ဥ္းအားျဖင့္ (၁) စစ္ႀကီးၿပီးစီးသြားၿပီးေနာက္ အရင္းရွင္စနစ္အေပၚအေျခစိုက္သည့္ နယ္ခ်ဲ႕သမားအေမရိကန္ႏွင့္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ ႐ႈတ္ခ်ေၾကာင္း (၂) ကမၻာ့ႏိုင္ငံ ၅၆ ႏိုင္ငံကုိယ္စားျပဳ ကမၻာ့အလုပ္သမားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္သည္ ကမၻာ၏ကံၾကမၼာ ဖန္တီးရာတြင္ ပါ၀င္သင့္ေၾကာင္း (၃) ဒလအလုပ္သမားမ်ား၏ ေတာင္းဆုိခ်က္မွာ တရားေသာေတာင္းဆုိ ခ်က္မ်ားျဖစ္၍ အစိုးရကလုိက္ေလ်ာရန္ႏွင့္ ယင္းသပိတ္ကုိ အလုပ္သမားတုိင္းက အစြမ္းကုန္ကူညီ မည္ျဖစ္ေၾကာင္း (၄) ဒီမုိကေရစီအေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္သူမ်ားကုိ ဖမ္းဆီးမႈအတြက္ ေမေဒး အင္အားျပပြဲႀကီးက ေလးနက္စြာ ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း (၅) လယ္သမားမ်ား၏ ေတာင္းဆုိခ်က္ မ်ားကုိ ေလးနက္စြာေထာက္ခံေၾကာင္း (၆) အလုပ္သမားညီညြတ္ေရးကုိ ေသြးခြဲဖ်က္ဆီးသူသည္ အလုပ္သမားအေပါင္းတုိ႔၏ ရန္ သူသာျဖစ္ေၾကာင္း" ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။

နိဂံုးခ်ဳပ္မိန္႔ခြန္း

အဆုိေျခာက္ရပ္ကုိ အတည္ျပဳခဲ့ၾကၿပီးေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက သဘာပတိနိဂံုးခ်ဳပ္မိန္႔ခြန္းအေနျဖင့္ စကားအနည္းငယ္ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။ ထုိ႔ေနာက္ စစ္ၿပီးေခတ္တြင္ ပထမဆံုး ျပန္လည္က်င္းပခဲ့သည့္ ကမၻာ့အလုပ္သမားေန႔အခမ္းအနားကုိ ႐ုပ္သိမ္းခဲ့သည္။

ရန္ပံုေငြပစၥည္းမ်ား

ယင္းေမေဒးေန႔အခမ္းအနားတြင္ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္တပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ဓာတ္ပံု တစ္ပံုကုိ ေငြႏွစ္က်ပ္ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဓာတ္ပံုပါ ရင္ထိုးတစ္ခုကုိ တစ္က်ပ္ျဖင့္လည္းေကာင္း လွည့္လည္ေရာင္းခ်ၾကရာ သူ႔ထက္ငါ တုိးေ၀ွ႔၀ယ္ယူခဲ့ၾကသည္ ဆုိပါသည္။

က်မ္းကုိး

၁။ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာ (၃-၅- ၁၉၄၆)
၂။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း မိန္႔ခြန္းေပါင္းခ်ဳပ္


(Written by: တင္ႏိုင္တိုး)
Eleven Media Group