ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရြးေကာက္ပြဲ ဘယ္လဲဘာလဲ?

မၾကာခင္ က်င္းပေတာ့မယ္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ ပထမအဆင့္ ျဖစ္တဲ႔ Pluralism (ေခၚ) ဗဟုဝ၀ါဒ ထြန္းကားေရးအတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစမယ္လို႔ ပါေမာကၡ  David Steinberg က ဆိုပါတယ္။ ဒီ ေရြးေကာက္ပြဲ လြတ္လပ္မွ်တမႈရွိ-မရွိ ဆိုတာကိုလဲ ႏိုင္ငံတကာအကဲခတ္ေတြထက္ ျမန္မာအရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြကသာ ေစာင့္ၾကည္႔သိရွိႏိုင္ၾကမွာ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရြးေကာက္ပြဲအႀကိဳ အထူးအစီအစဥ္အျဖစ္ ပါေမာကၡ David Steinberg ကို ဦးေက်ာ္ဇံသာ က ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။  ပါေမာကၡ David Steinberg ခင္မ်ား။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲႀကီး မၾကာခင္ က်င္းပေတာ့မယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ ဘယ္ေလာက္ အေရး ႀကီးပါသလဲ။ ဆိုလိုတာက ျမန္မာႏုိင္ငံကို ဒီမုိကေရစီဘက္ေရာက္ေအာင္ ဘယ္အထိ တြန္႔ပို႔ႏုိင္လိမ့္မယ္ ထင္ပါသလဲ။

Prof. Steinberg ။ ။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို Pluralism (ေခၚ) ဗဟုဝ၀ါဒဘက္ကို ပိုၿပီးေတာ့ ေရြ ႔လ်ားသြားမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဒီမုိကေရစီ ျဖစ္စဥ္တခုအတြက္ ပထမအဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဳးႀကီး သန္းေရႊ က ဒီမုိကေရစီလို႔ ေျပာတဲ့အခါ စည္းကမ္းရွိတဲ့ ဒီမုိကေရစီလို႔ ဆုိထားပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အခု ဒီမိုကေရစီလို႔ ေျပာတဲ့အခါမွာ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ တစံုတရာ ရွိေနအံုးမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာပါ။ စစ္တပ္က လုပ္ေနတာဟာ ဒါပဲလို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါဟာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အေရးႀကီးပါ တယ္။ (၁) ျမန္မာႏိုင္ငံ အနာဂတ္အတြက္ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ အစဥ္အလာ ကို ခ်မွတ္ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ (၂) ဒီ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ အနာဂတ္အေပၚ အေနာက္ဘက္ျခမ္းက ႏုိင္ငံေတြ အျမင္အတြက္ သိပ္ၿပီး ေတာ့ အေရးပါပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ ဘယ္ရႈေထာင့္က ၾကည့္ ၾကည့္ အေရးပါလွပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ႏုိင္ငံတကာရဲ ႔ သေဘာထားကို မေမးခင္၊ ဒီ ေရြးေကာက္ ပြဲအတြက္ စိန္ေခၚမႈေတြ ဘာေတြ ရွိေနသလဲဆုိတာကို ေျပာေစခ်င္ပါတယ္။ ဘယ္လုိ စိန္ေခၚမႈမ်ား ရွိေနသလဲလို႔ ထင္ပါသလဲ။

Prof. Steinberg ။ ။ စိန္ေခၚမႈေတြကေတာ့ ပထမ စီမံခန္႔ခြဲမႈပါ။ လြတ္လပ္ ၿပီးေတာ့ တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ေအာင္ စီမံခန္႔ခြဲရတာ အခက္အခဲ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ဒီ ေရြးေကာက္ ပြဲမ်ုိး သိပ္လုပ္ခဲ့တာမ်ဳိး မရွိခဲ့လုိပါ။ ၁၉၆၀ တုန္းေလာက္ကေတာ့ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ ေရွ ႔မွာေရာ၊ ေနာက္မွာေရာ သိပ္ၿပီးေတာ့ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါက ျပႆနာတခုပါ။ ေနာက္ထပ္ ျပႆနာတခုကေတာ့ ေရြး ေကာက္ပြဲ က်င္းပဖုိ႔ မျဖစ္ႏုိင္တဲ့ ေနရာေတြပါ။ လံုၿခံဳေရးကိစၥ။ တျခားတုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ျပႆနာရွိေနတဲ့ ကိစၥေတြေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ မလုပ္ႏုိင္တာေတြက ျပႆနာပါပဲ။ ေနာက္ထပ္ တတိယျပႆနာကေတာ့ ပုဂၢိဳလ္ေရး ျပႆနာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အာဏာကို ပုဂၢိဳလ္ေရးနဲ႔ ဆက္စပ္မႈ ရွိေနျခင္းပါပဲ။ တကယ္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲဆုိတာ ပါတီေတြနဲ႔ သက္ဆုိင္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ေနတာက ပုဂၢိဳလ္ေရးကို ႏုိင္ငံေရးအာဏာနဲ႔ ဆက္စပ္ေန ျခင္းပါပဲ။ ဒါက ျပႆနာတရပ္ပါပဲ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ ျပႆနာ (၃) ရပ္ေပါ့။ ပထမ ျပႆနာတရပ္က ဒီလုိ ေရြးေကာက္ပဲြမ်ဳိး က်င္းပ ခဲ့ဖူးတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳ မရွိဘူးဆုိတဲ့ ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို အေတြ႔အႀကံဳမရွိလို႔ စီမံခန္႔ခြဲရ ခက္ခဲတဲ့ကိစၥ အျပင္ တမင္တကာ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ စီမံခန္႔ခြဲမႈကို မမွန္မကန္ လုပ္တာေကာ မရွိႏိုင္ဘူးလား။

Prof. Steinberg ။ ။ က်ေနာ့္အျမင္မွာေတာ့ အစုိးရက ဒီေလာက္လုပ္လိမ့္မယ္လို႔မထင္ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္ လဲဆုိေတာ့ အေၾကာင္းကိစၥ အေတာ္မ်ား မ်ားက ေရြးေကာက္ပြဲေပၚမွာ မူတည္ေနတာပါ။ တနည္းေျပာရရင္ ကမာၻ႔ဘဏ္ ေခ်းေငြရရွိေရး။ အာရွဖြ႔ံၿဖိဳးေရးဘဏ္က အေထာက္အပံ့ ရရွိေရး။ ကမာၻတဝွမ္းလံုးက ရရွိႏိုင္ မယ့္ အကူအညီေတြ။ ဒါေတြက ေရြးေကာက္ပြဲေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။ ဒါကို အစိုးရက ေကာင္းေကာင္း သေဘာေပါက္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရထဲက တေယာက္မက်န္ ေဒသႏၱရအဆင့္က လူေတြပါ သေဘာေပါက္တယ္ဆိုတာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါကလဲ ျပႆနာတရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗဟိုအစိုးရက နားလည္ၿပီးေတာ့ ေအာက္ေျခေဒသက လူေတြက သေဘာမေပါက္တာ၊ နားမလည္တာ ျပႆနာပါပဲ။ ဆိုေတာ့ ေအာက္ေျခအဆင့္က လူေတြက ေရြးေကာက္ပြဲရဲ ႔ ရလဒ္ကို သူတုိ႔ စိတ္တိုင္းက်ျဖစ္ေအာင္ လုပ္မယ္ဆုိတာ မွားယြင္းမႈပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဒီလုပ္ရပ္ေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲတခုလံုးရဲ ႔ ရလဒ္ကိုေတာ့ မထိခိုက္ေစဘူးလုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုရင္ အခုေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ေန တာေတြကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ မွ်တမႈရွိတယ္လို႔ ထင္ပါသလားခင္မ်ား။ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ဘက္လိုက္မႈမရွိဘူး။ ၾကားေန လိမ္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါလား။

Prof. Steinberg ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘက္လိုက္မႈမရွိဘဲ ၾကားေနမယ္ဆိုတာ ကေတာ့ သိပ္ခက္ခဲပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒီလိုအခ်ိန္မွာ ပိုၿပီးေတာ့ ခက္ခဲပါ တယ္။ ဒါက ျပႆနာ ရွိႏုိင္ပါတယ္။ အကဲခတ္သမားေတြ ေစလႊတ္ၾကမယ့္ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြအေနနဲ႔ အစစအရာရာ အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႔လိမ့္မယ္လို႔ ေတာ့ က်ေနာ္ မယူဆပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ လြတ္လပ္ၿပီးေတာ့ တရားမွ်တမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ဖို႔အတြက္ သေဘာရိုးနဲ႔ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းမႈ ဘယ္ေလာက္ ရွိမယ္ဆိုတာ ျပသဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါဟာ သိပ္ အေရးႀကီး တဲ့အဆင့္ပါ။ ေခ်ာေမြ႔အဆင္ေျပသြားဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္ ဒုတိယ စိန္ေခၚမႈလုိ႔ ဆုိတာက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ လံုၿခံဳမႈ မရွိတဲ့ ေနရာေတြမွာ ေရြး ေကာက္ပြဲ မက်င္းပႏုိင္မယ့္ကိစၥ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အခုအခ်ိန္အထိ NCA လို႔ေခၚတဲ့ ျပည္လံုးကၽြတ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို လက္မွတ္မထိုးႏုိင္ၾကေသးပါဘူး။ ထိုးျဖစ္မယ္လို႔ ထင္ပါလား။ တကယ္လုိ႔ မထုိးျဖစ္ခဲ့ရင္ ဒီလုိ မထုိးျဖစ္တဲ့ကိစၥဟာ ေရြးေကာက္ပြဲအေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ ထိခုိက္ႏုိင္မယ္လို႔ ထင္ပါလဲ။

Prof. Steinberg ။ ။ ဒါေတြက ေဒသႏၱရ ေရြးေကာက္ပြဲကိုေတာ့ ထိခိုက္မွာပါပဲ။ အစိုးရအတြက္လည္း ဒီလုိ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို မလုပ္ႏုိင္ရင္၊ ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ တုိက္ခုိက္သတ္ျဖတ္ လုပ္ေနႏိုင္တဲ့အျပင္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရရဲ ႔ တရားဝင္ျဖစ္မႈနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့အတြက္ တႏိုင္ငံလံုး အပစ္ရပ္ႏုိင္ရင္ တရားဝင္မႈကို ႏုိင္ငံတကာက အသိအမွတ္ ျပုၾကရမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္လဲ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဆံုးျဖတ္ေပးႏုိင္တဲ့အခ်က္ determining factor ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အစိုးရကေတာ့ မ်က္ႏွာပန္းလွစရာေတာ့ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာအတြင္း အားလံုးနဲ႔ မဟုတ္ေတာင္ တခ်ဳိ ႔တဝက္နဲ႔ အပစ္ရပ္ႏုိင္ရင္ ေကာင္းပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ တတိယ စိန္ေခၚမႈကေတာ့ ႏုိင္ငံေရးဟာ လူပုဂၢိဳလ္ေရးရာ ျဖစ္ေနတယ္ကိစၥ။ Personalization of Politics လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒါဟာ လူထုက မသိနားမလည္လို႔ ဒီလုိ ျဖစ္သြားရတာလား။ သို႔တည္းမဟုတ္ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြကိုယ္တုိင္ တမင္လုပ္ယူတယ္လို႔ ထင္ပါလားခင္မ်ား။

Prof. Steinberg ။ ။ ဒါဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံတခုတည္းတင္ မကပါဘူး။ ေရွးရိုးအစဥ္အလာ ရွိေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတိုင္းမွာ ေတြ႔ရတဲ့ကိစၥပါ။ အာဏာဟာ လူပုဂၢိဳလ္တဦးခ်င္းနဲ႔သာ ပတ္သက္ေနပါတယ္။ ဒါဟာ တကယ္ေတာ့ Institution လုိ႔ ေခၚတဲ့ အဖြဲ႔အစည္း တည္ေဆာက္မႈေတြ အားနည္ေနျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာရိွသူကို ဝုိင္းရံၿပီးေတာ့ သူ႔ရဲ ႔ လူတစုလူတသိုက္ ျဖစ္လာတယ္။ သူတုိ႔က ေခါင္းေဆာင္ကို သစၥာခံတယ္။ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းကို သိပ္အေလးမထားဘူးဆိုတဲ့ သေဘာပါ။ ဒါဟာ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ အေရးႀကီးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ တုိင္းျပည္ရဲ ႔ အနာဂတ္အတြက္လည္း အေရးႀကီးတဲ့ ျပႆနာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဖြဲ႔အစည္း တည္ေဆာက္မႈေတြ၊ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ခိုင္မာအားေကာင္းလာတာနဲ႔အမွ် ဒါဟာ တျဖည္းျဖည္း ေမွးမိွန္းသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ အခ်ိန္ယူရမယ့္ ကိစၥပါ။ က်ေနာ္တုိ႔အားလံုး ရုတ္တရက္ ခ်က္ခ်င္း ေအာင္ပြဲရခ်င္ၾကသူေတြပါ။ အေမရိကန္ေရာ၊ ျမန္မာေရာ အားလံုး ေအာင္ျမင္ေနတယ္ဆုိတာကို ျပသခ်င္ပါတယ္။ လက္ေတြ႔မွာ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမွင့္မယ္ကိစၥပါ။ ဒါေပမဲ့ အခုေတာ့ စစ္တပ္ထိန္းခ်ဳပ္မႈ က လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး စတာေတြကို လြတ္ေျမာက္ၿပီးေတာ့ ပြင့္လင္းလာခဲ့ပါၿပီ။ ဒါဟာ လူပုဂၢိဳလ္တဦးခ်င္းအေပၚ အာဏာစုစည္းတည္ ရွိေနမႈကို တျဖည္းျဖည္း ေလ်ာ့ပါသြားေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခုေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ လူပုဂၢိဳလ္ေရး Personality ဟာ Issue လုိ႔ေခၚတဲ့ တကယ့္ ႏုိင္ငံေရး ျပႆနာေတြ၊ အခ်က္အလက္ေတြ ထက္ ပိုၿပီးအေရးႀကီးေနတဲ့ သေဘာေပါ့ခင္မ်ား။

Prof. Steinberg ။ ။ ပုဂၢိဳလ္ေရးဟာ ႏုိင္ငံေရးျပႆနာထက္ အေရးပါပါ တယ္။ ပုဂၢိဳလ္ေရးဟာ အဖြဲ႔အစည္း တည္ေဆာက္ရပ္တည္မႈအတြက္ ပိုၿပီးအေရးပါပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုရင္ အခုျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အဓိက Issues ေတြ၊ အဓိက ျပႆနာေတြ။ ႏိုင္ငံ့အတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ တကယ့္အခ်က္အလက္ေတြက ဘာေတြလဲ ခင္မ်ား။ အထူးသျဖင့္ ဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဘယ္လုိ Issues ေတြ၊ ဘယ္လုိ ကိစၥေတြဟာ အဓိကအခ်က္ ျဖစ္သင့္ပါလဲ ခင္မ်ား။

Prof. Steinberg ။ ။ က်ေနာ့္အျမင္မွာေတာ့ အဓိက ျပႆနာက ႏုိင္ငံရပ္ျခား ဆက္ဆံေရးက ေလာေလာ ဆယ္ အဓိက ျပႆနာတရပ္ မဟုတ္ပါဘူး။ အဓိက ျပႆနာကေတာ့ လူထုရဲ ႔ ဘဝအေျခအေန တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ လာေစဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ၁၉၅၀ ျပည့္လြန္တုန္းက အေရွ ႔ေတာင္အာရွမွာ အခ်မ္းသာဆံုး ႏုိင္ငံ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အခုအခါမွာ အဆင္းရဲ ဆံုး ႏုိင္ငံ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါဟာ တကယ့္ ဆုိးဆုိးဝါးဝါး ေျပာင္းလဲသြားတဲ့ ျဖစ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရရဲ ႔ ည့ံဖ်င္းမွားယြင္းတဲ့ မူဝါဒေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါ တယ္။ အခု ဒါေတြကို ျပဳျပင္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားေပမယ့္ ခ်က္ခ်င္းမေအာင္ျမင္ႏုိင္ပါ ဘူး။ ျပည္သူ႔ေရးရာ မူဝါဒ အားလံုး လစာနည္းမႈကို အေျခခံတဲ့ အဂတိလုိက္ စားမႈေတြ၊ လယ္သမားဝင္ေငြ ျပႆနာ၊ စိုက္ပ်ဳိးေခ်းေငြ ျပႆနာ၊ လူေတြ အတြက္ တရားမွ်တမႈ ရွိေစမယ့္ လယ္ယာေျမမူဝါဒ ဒါေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အေလး ထားရမယ့္ ကိစၥရပ္ေတြျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ထားပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။  ေနာက္တခု ေမးခ်င္တာက Voter Education ျဖစ္ပါတယ္။ မဲဆႏၵရွင္ေတြအတြက္ ပညာေပးမႈေပါ့ ခင္မ်ား။ အခု အေရးႀကီးတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲႀကီး မတိုင္ခင္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံက မဲဆႏၵရွင္ေတြဟာ လံုေလာက္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးအသိပညာေတြ၊ ေရြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာ ပညာေပးမႈေတြကို ခံယူၾကရတယ္ ထင္ပါ သလားခင္မ်ား။

Prof. Steinberg ။ ။ ဒါဟာ သိပ္အခ်ိန္ယူရတဲ့ ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု တခ်ဳိ ႔ေနရာေတြမွာလည္း မဲဆႏၵရွင္ေတြအတြက္ ပညာေပးမႈဟာ သိပ္မေကာင္းလွပါဘူး။ ဒါလဲ တကမာၻလံုးမွာ ျဖစ္ေနရတဲ့ ျပႆနာပါ။ ေရြးေကာက္ပြဲ အေတြ႔အႀကံဳနည္းတဲ့ ဆင္းရဲသားႏုိင္ငံေတြမွာ ပိုၿပီးေတာ့ ဆုိးပါ တယ္။ လုပ္ရမွာက ငယ္ရြယ္တဲ့ ေက်ာင္းသားအရြယ္က စၿပီးေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာ အေရးႀကီးတယ္။ တရားမွ်တမႈ ရွိရမယ္။ မဲဆိုတာ အေရာင္းအဝယ္ မဟုတ္ဘူး။ အခ်ိန္ယူလုပ္ရတဲ့ ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေက်ာင္းပညာေရးအျပင္ တျခားဘယ္သူေတြကမ်ား ႏုိင္ငံေရးအသိပညာေတြ၊ မဲဆႏၵရွင္ ေတြကို ေပးသင့္တယ္လုိ႔ ထင္ပါလဲ။

Prof. Steinberg ။ ။ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းက လုပ္သင့္ပါတယ္။ ျခစားပ်က္စီးမႈ မရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္၊ မ်ွတမႈရွိ တဲ့ ေခါင္းေဆာင္၊ သူ႔အစိုးရကို ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲၿပီးေတာ့ ျပည္သူလူထုၾကားမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ဒါေတြကို လုပ္သင့္တယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ မွန္ရာကိုေျပာၿပီးေတာ့ လက္ေတြ႔က်က် မလုပ္ႏိုင္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ မ်ဳိးလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီလုိ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အမ်ားႀကီး က်ေနာ္ ေထာက္ျပႏုိင္ပါတယ္။ တခ်ဳိ ႔ေခါင္း ေဆာင္ေတြကေတာ့ ေျပာတဲ့ အတိုင္း မျဖစ္မေနျဖစ္ေအာင္ လုပ္တဲ့လူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့က ဒါဟာ မူဝါဒ ေကာင္းရံုတင္မဟုတ္ပါဘူး။ ေကာင္းမြန္ထိေရာက္တဲ့ အေကာင္အထည္ ေဖာ္မူလည္း လုပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခုအခါ ဒီေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အာဏာပိုင္ေတြက ႏုိင္ငံတကာက Observers ေတြ၊ ေစာင့္ၾကည့္အကဲ ခတ္တဲ့ လူေတြကို လက္ခံမယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ သူတုိ႔ ဘယ္ေလာက္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ႀကီးၾကပ္ႏုိင္မယ္လို႔ ထင္ပါလဲ ခင္မ်ား။

Prof. Steinberg ။ ။ ေထာင္နဲ႔ေသာင္းနဲ႔ရွိတဲ့ မဲရုံးေတြကို ႏုိင္ငံရပ္ျခားက ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူ တစ္ရာ ႏွစ္ရာေလာက္က ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမယ္ ဆိုတာကေတာ့ ထိေရာက္မႈ ရွိတာထက္ ရုပ္ျပသက္သက္ စတိသေဘာသာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ အမွန္အကဲခတ္ ေစာင့္ၾကည့္မယ္လူေတြကေတာ့ ေဒသခံ ေစာင့္ ၾကည့္ေရးသမားေတြသာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ျမန္မာေတြကိုယ္တုိင္ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္း ေတြက အေရးႀကီးပါတယ္။ အေျခအေနမွန္ကို သူတုိ႔ပဲ ေျပာျပႏုိင္မွာပါ။ ႏုိင္ငံျခားသားေတြ မသိႏုိင္ပါဘူး။ ႏုိင္ငံျခားသား အကဲခတ္ေတြဆုိတာက အရင္တုန္းက မဖိတ္ေခၚဘဲနဲ႔ အခုမွ အစိုးရက လက္ခံတာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ရုပ္ျပအေနနဲ႔ပဲ အေရးပါပါလိမ့္မယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျမန္မာမဲဆႏၵရွင္ေတြအေနနဲ႔ ဘယ္လို ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေရြးသင့္တယ္၊ မဲေပးသင့္ တယ္။ ဘယ္လုိ အေျခခံမ်ဳိးနဲ႔ ေရြးခ်ယ္သင့္တယ္လုိ႔ ထင္ပါလဲ။

Prof. Steinberg ။ ။ ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္အတြက္ ပုဂၢိဳလ္စြဲ ဘက္လိုက္မႈကို ဝန္ခံရပါလိမ့္မယ္။ က်ေနာ္က ဘဝတေလွ်ာက္လံုး ဘယ္ပါတီဝင္မွ မဟုတ္ခဲ့ ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆမွာ လြတ္လပ္သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမ်ုိး က်ေနာ္ ႏွစ္သက္ပါတယ္။ တည္ၿငိမ္မႈ အရွိဆံုးေခါင္းေဆာင္၊ အျမင္က်ယ္တဲ့ေခါင္း ေဆာင္၊ ျပႆနာ ေတြကို ႀကိဳတင္ရႈျမင္ ရပ္တည္တတ္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္မ်ဳိးကို ပုဂၢိဳလ္လိုက္ေရြးၿပီးေတာ့ က်ေနာ္ မဲေပးပါ တယ္။ ပါတီကို မေရြးပါဘူး။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က ပါတီကိုၾကည့္ပါ။ ပုဂၢိဳလ္တဦးခ်င္းကို မၾကည့္ပါနဲ႔ လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါဟာ သိပ္ၿပီးေတာ့ အျမင္က်ယ္တဲ့ အယူအဆလုိ႔ က်ေနာ္ မထင္ပါဘူး။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အဲဒီေတာ့ ျမန္မာျပည္သူေတြက ဒီလို ေတြးႏုိင္ျမင္ႏုိင္ လိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါလား ခင္မ်ား။

Prof. Steinberg ။ ။ ေဒသခံလူထုက ဘယ္သူဟာ ဘာလဲဆိုတာ သိၾကပါ တယ္။ မီဒီယာေတြထက္ လူထု က ပိုၿပီးေတာ့ သိပါတယ္။ ေအာက္ေျခလူ႔အဖြဲ႔ အစည္းေတြ၊ ေက်းရြာ ရပ္ကြက္ ၿမိဳ ႔နယ္ေတြက သိပ္ႀကီးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူတုိင္းဟာ လူတုိင္းကို သိေနၾကတာပါ။ ဒါေပမဲ့ တခါတေလမွာလဲ မွားမွာပါပဲ။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာလဲ ဒါမ်ဳိးေတြ ရွိတာပဲ။

VOA