“မဲစာရင္းေတြက တမင္ရည္ရြယ္ၿပီး မွားတာမဟုတ္ဘူး”

ပဲခူးတုိင္းေဒသႀကီးတြင္ လူဦးေရ ၄,၈၆၇,၀၀၀ ရွိၿပီး မဲေပးခြင့္ရွိသူ ၃,၃၄၉,၇၆၄ ရွိသည္ဟု အစုိးရက ထုတ္ျပန္ထားရာ ႏုိ၀င္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔ က်င္းပမည့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈ မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ပဲခူးတုိင္းေဒသႀကီး ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦး၀င္းေမာင္ကို ဧရာ၀တီသတင္း ေထာက္ ထက္ဦးေက်ာ္က ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းထားပါသည္။

ေမး။ ။လာမယ့္ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ပဲခူးတုိင္းေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ အေနနဲ႔ ဘာေတြ ျပင္ဆင္ထား ၿပီးၿပီလဲ။

ေျဖ။ ။ အပိုင္း ၂ ပိုင္းရွိတာေပါ့။ အဲ့ဒီမွာ အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ့္ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ခြဲေတြရဲ႕အပိုင္း၊ ေနာက္ တစ္ခုက ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ အပိုင္း။အေရးႀကီးဆံုးအပိုင္းျဖစ္တဲ့ အေျခခံမဲစာရင္းလုပ္ငန္းျပဳစုတဲ့အပိုင္း၊ ဆက္ၿပီး ႀကိဳတင္ မဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ ဥပေဒ ၊ နည္းဥပေဒ အပိုင္း၊ ပယ္မဲေတြမျဖစ္ရ ေအာင္ အသိပညာ ေပးတဲ့ အပိုင္း၊ မဲေရ တြက္တဲ့ေနရာမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္တဲ့အ ပိုင္း၊တရားမဲ့မႈေတြ မျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ ေဆာင္ရြက္မယ့္အပိုင္း၊ ဒီအပိုင္းေလးေတြကို အဓိကထားေဆာင္ ရြက္ေနတာေပါ့။

ေမး။ ။ အေျခခံမဲဆႏၵရွင္စာရင္းထုတ္ျပန္ၿပီးၿပီဆုိေတာ့ အမွားေတြမ်ားေနတဲ့ အေပၚမွာ ဘယ္လိုျပင္ဆင္ေပး ဖုိ႔ရွိလဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲ နီးေနၿပီဆိုေတာ့ မဲစာရင္းျပင္ဖို႔ အခ်ိန္မီပါ့မလား။

ေျဖ။ ။ ေရြးေကာက္ပြဲရဲ႕အေျခခံကေတာ့မဲစာရင္းျဖစ္တယ္။ မဲစာရင္းမွန္ ကန္မွ ၊ ျပည့္စံုမွန္ကန္တဲ့မဲစာရင္း ျဖစ္မွ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္မွာ။ဒါေၾကာင့္ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ေရးသြင္းတဲ့စနစ္ကိုလုပ္ေန တာ။ မဲစာရင္းနဲ႔ ပတ္ သက္ ၿပီး မွားတာယြင္းတာေလးေတြကေတာ့ရွိမွာပဲ။ ဥပေဒမွာကိုက မဲစာရင္းမွာ မပါရင္ ျပင္ဆင္ဖို႔ ျပ႒ာန္း ထားတယ္။ ဥပေဒမွာထည့္ထားတယ္ဆိုကတည္းက မဲစာရင္းကမွားႏိုင္တယ္လို႔ နဂိုကတည္းက ၀န္ခံထား တာ ျဖစ္တယ္။ မွားတာ ေတြကိုျပင္ႏိုင္ရင္ အမွန္ျဖစ္မွာေပါ့။ ျပင္ေပးခ်င္လို႔ ကို အတည္ျပဳမဲစာရင္းမကပ္ခင္ ေရွ႕ေျပး မဲစာရင္းအရင္ကပ္တာေပါ့။ စကပ္မယ္ဆိုကတည္းက ႏိုင္ငံေရးပါတီ ေတြ ၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြကို အသိ ေပး ၿပီးမွ ကပ္တာပါ။ ၾကည့္လို႔လြယ္တဲ့ အေန အထားမ်ိဳးေတြျဖစ္ေအာင္ ေတာင္စီစဥ္ေပးထားတာ။ ၾကည့္တဲ့ ေနရာ မွာ အခက္ အခဲမရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ မဲစာရင္း လာၾကည့္ သူက ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္ပဲရွိ ပါတယ္။ ၾကည့္တဲ့ ဦး ေရ က နည္းေတာ့နည္းေသးတာေပါ့။ တကယ္ ေတာ့မ်ား မ်ားၾကည့္ မ်ားမ်ားျပင္မွ မ်ားမ်ားမွန္မွာ။ မဲစာရင္းအမွားက ၃ မ်ဳိးက ရွိတယ္။ ပထမ အမွားက မဲစာရင္းထဲ မွာ မပါတဲ့ကိစၥ ။ အဲ့ဒါကေတာ့အေရးႀကီးတယ္။ မပါရင္ လာျပင္ပါ လို႔ ေျပာထားပါတယ္။ ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ခြဲ က ေတာ့ သက္ဆုိင္ရာ လ၀က ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ ရဲ႕ ၆၆ (၆) ကို အတည္ ျပဳ ရတာျဖစ္လို႔သူတို႔အထဲက အတိုင္းတို႔ကလုပ္ရတာ။ သူတို႔ က Update မလုပ္ႏိုင္ရင္တို႔လည္း မွားႏိုင္တယ္။ တကယ္တမ္းက် တို႔ေကာ္ မရွင္ ကိုသာအျပစ္ေျပာေနက်တာ။ တာ၀န္ရွိတဲ့ ဌာနေတြ ကသာ Update လုပ္ႏိုင္ ခဲ့ရင္ သိပ္မွန္မွာပဲ။ ကြန္ပ်ဴတာသြင္းတဲ့ေနရာမွာလည္း တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ဆို တရက္ကို ၅၀၀ ေလာက္ သြင္းရတာ။ ေျပာတဲ့ လူက တေယာက္ ၊ ရိုက္တဲ့လူက တေယာက္ဆို ေတာ့ ေျပာတဲ့လူက လည္း မွားေျပာလုိက္ တာရွိတယ္။ ရုိက္တဲ့လူေတြက လည္း မွားရိုက္လုိက္တာရွိတယ္။ မဲစာရင္းေတြက တမင္ရည္ရြယ္ၿပီး မွားတာမဟုတ္ဘူး။ ဘယ္လိုမွ ေရွာင္လႊဲမရတဲ့ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အမွားေတြေလ။ တမင္ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔မွားတာလား။ တကယ့္ကို အခက္အခဲေတြေၾကာင့္မွား တာလား ဆိုတာကိုေတာ့ သံုးသပ္ဖို႔ေတာ့သင့္တာေပါ့။ မွားတာ လည္း သိၿပီး ၊ ဘာေၾကာင့္ မွားတယ္ဆိုတာ လည္း၀န္ခံထားၿပီးၿပီ၊ ဒါကိုမွခင္ဗ်ားတို႔ေကာ္ မရွင္ကလူေတြ ပစ္စလတ္ခက္ ႏိုင္တယ္ေျပာရင္လည္း ခံဖို႔ပဲရွိတယ္။

ေမး။ ။ ေရွ႕ေျပးမဲစာရင္းကပ္တဲ့အခါ အမွားေတြမ်ားေနတာ့ ေနာက္အည္ျပဳ ကပ္မယ့္ စာရင္းမွာ မွန္ကန္ဖို႔ ဘယ္လုိ စီစဥ္ ေဆာင္ရြက္ဖိ္ု႔ရွိပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ မွန္ဖို႔ဆိုရင္ တို႔ျခည္းလုပ္ လုို႔မရဘူး။ အားလံုး၀ို္င္းလုပ္ရမွာ ၊ မဲစာရင္း အေျခခံလုပ္တာ ၊ ဌာနေတြက လုပ္တာ။ မွန္ခ်င္ရင္ အဲဒီဌာနေတြကို တာ၀န္ ေပးၿပီး လုပ္သင့္တယ္။ ေနာက္ကြန္ပ်ဴတာေပးၿပီးလုပ္ေတာ့ တုိ႔မွာကြန္ပ်ဴတာ ကၽြမ္းက်င္ မရွိဘူး။ ဌာနဆိုင္ရာေတြအကူအညီေတာင္းရေတာ့၊ စိတ္ပါလည္း အကူအညီ ေတာင္းလို႔လုပ္ရတာ၊ စိတ္မပါလည္း အကူအညီ ေတာင္းလို႔လုပ္ ရတာ။မဲစာရင္းသြင္းတဲ့အခါမွာသင့္တင့္ ကြ်မ္းက်င္သူေတြကိုအခေပးၿပိးလုပ္မယ္ ဆိုရင္ ၊ ဒီ၂ ခ်က္သာ လုပ္မယ္ဆိုရင္ မွန္မွာပဲ။

ေမး။ ။ ေရွ႕ေျပးမဲစာရင္းကပ္ရာမွာ ျပည္သူကစိတ္၀င္စားမွဳအားနည္းတယ္ ဆိုေတာ့ အတည္ျပဳမဲစာရင္း ထပ္မံ ထုတ္ျပန္ တဲ့ အခါ မွာ ျပည္သူပိုစိတ္၀င္ စားလာေအာင္ေဆာင္ရြက္မယ့္ နည္းလမ္းမ်ားရွိပါသလား။

ေျဖ။ ။ အေျခခံမဲစာရင္းမူၾကမ္းရဲ႕အေတြ႕အၾကံဳအရ ၀ိုင္းလုပ္ရမယ္လို႔ေျပာ ထားပါတယ္။ ေကာ္မရွင္မွာက ဖြဲ႕စည္းပံုအရ လူနည္း ေတာ့တအိမ္တက္ လိုက္၊ ဆင္းလိုက္မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ေကာ္မရွင္အပိုင္းက လိုက္ေၾက ညာမယ္။ လမ္းတိုင္းလမ္းတိုင္း ေၾက ညာ မယ္။ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းေတြကိုလည္း အကူအညီေတာင္း ထားတယ္။ အေရးႀကီးတာကသက္ဆိုင္ရာ ရပ္ေက်း အုပ္ခ်ုဳပ္ေရးမွဴးေတြ၊ သူတို႔မွာ ဆယ္အိမ္မွဴးေတြရွိ တယ္။ တေယာက္ခ်င္း ဆီကိုတာ၀န္ေပးလုိက္ရင္ ဘာမွ မခက္ဘူး။ ျပည္သူ ကလည္းေရြးေကာက္ ပြဲရဲ႕ အႏွစ္သာရကိုသိဖို႔လိုတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသိပညာေပးမႈေတြ လုပ္ေနၿပီ။ ေကာ္ခြဲ အဆင့္ ဆင့္ ကိုေတာ့ သင္တန္းေတြေပးထားတယ္။ အခ်ိန္လည္းရွိ ေသးေတာ့ ရပ္ေက်းထိ လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစား ေနပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ အင္အားအရ တို႔ခ်ည္းမလုပ္ႏိုင္ဘူး။ မီဒီယာေတြကလည္း ဒါကိုကူညီ ေပးပါ။

ေမး။ ။ ႀကိဳတင္မဲကိစၥ အတြက္ေရာ ဘယ္လိုျပင္ဆင္ထားပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ ၾကိဳတင္မဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၂၀၁၀ တုန္းက တို႔ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ခြဲ ေတြကိုအမ်ားဆံုး သံုးသပ္ခံရတဲ့ကိစၥ ေပါ့။ ၂၀၁၀ တုန္းက အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါကဖုံးကြယ္စရာမလုိပါဘူး။ ျငင္းစရာလည္း မလိုပါ ဘူး။ အဓိကျဖစ္ခဲ့တာက ေတာ့ ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ခြဲေတြရဲ႕ ဥပေဒ ၊ နည္းဥပေဒကို သံုးသပ္ႏိုင္မႈအားနည္းလို႔ ျဖစ္သြားတာေတြ႕ရပါတယ္။ အဲ့ဒီတုန္းက မွားထားၿပီ၊၂၀၁၅ မွာအတတ္ႏိုင္ဆံုးမွန္ေအာင္လုပ္ဖို႔တို႔ကစဥ္းစား ထားၿပိး သား။ အတိတ္ရဲ႕ အခက္အခဲ အေတြ႕အႀကံဳေတြ က အနာဂတ္လုပ္ငန္း ေအာင္ျမင္ဖို႔အတြက္ အေျခခံအုတ္ျမစ္ပဲ။ မဲေပးႏိုင္တဲ့လူ မဲေပးခြင့္မဆံုးရွဳံးဖို႔ အေရးႀကီးတယ္။ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၈ နဲ႔ ၃၉၁( က )မွာမဲေပးပုိင္ခြင့္ အခြင့္အေရးေတြ ျပဌာန္းထားတယ္။ ၃၉၁(က) ကိုအသက္၀င္ဖို႔ ေရြးေကာက္ ပြဲဥပေဒအဆင့္ဆင့္ရဲ႕ ဥပေဒ ၆ မွာ လည္းျပဌာန္းထား တယ္။ အရင္က ႀကိ္ဳတင္မဲနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ တအိမ္ တက္ဆင္းသြားယူတဲ့အခါ ရပ္ေက်းေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ခြဲက၂ ေယာက္ပဲ သြားတယ္။ အခု ေကာ္မရွင္က ၂ ေယာက္နဲ႔အတူ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း၊ သူ႔ရဲ႕အကူ၊ ေနာက္ ေလ့လာသူ ၊ ဒါေတြလုိက္လို႔ရတယ္။ ၿပီးေတာ့ အားလံုး ေရွ႕မွ ခ်ိတ္ပိတ္မယ္။ ေကာ္မရွင္က ခ်ိတ္နဲ႔တင္မယံုဘူးဆိုရင္ သက္ဆိုင္ရာ ပါတီေတြကကိုယ္တုိင္ ထပ္ ခ်ိတ္ပိတ္။ ဒါဆိုျငင္းစရာမလိုေတာ့ဘူး။ စာရင္းျပဳစုတာတာေရာ ခ်ိတ္ပိတ္တာ ေရာ ခြင့္ျပဳထားတယ္။ ေနာက္ ႀကိဳတင္မဲေပးထားတဲ့ စာရင္းကိုမဲရံုမွာကပ္ထား မယ္။ဒီေတာ့ဒီလူ မဲေပးၿပီး၊ မၿပီးမဲရံုမွဴးကသိမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၾကိဳတင္မဲသည္ ဒီႏွစ္မွာမ်ားမ်ား မွားႏိုင္စရာမရွိပါဘူး။ ဥပေဒ၊နည္းဥပေဒနဲ႔အညီလုပ္ႏိုင္ဖို႔ေတာ့ လိုတာေပါ့။ လုပ္ႏိုင္ဖို႔ အတြက္လည္း သင္တန္း ေတြေပးထားပါတယ္။

ေမး။ ။မဲေရတြက္တဲ့အခါမွာေရာဘယ္ေလာက္ပြင့္လင္းမႈရွိေအာင္ေဆာင္ရြယ္ သြားမလဲ။

ေျဖ။ ။ ၂၀၁၀ တုန္းကအေတြ႕အႀကံဳအရ ရြာေတြကၿမိဳ႕နဲ႕အလွမ္းေ၀းေတာ့ ေနာက္က်ၿပီးမွ ေကာ္မရွင္ကို ေရာက္တယ္။ ညမိုးခ်ဳပ္ေတာ့ မဲေရတြက္ ေနရင္းမီးကျပတ္သြားေရာ ။ မီး ျပတ္သြားေတာ့ တေနရာကိုသြား ေရႊ႕ၿပီး ေရရတယ္။ တကယ္ေတာ့ဒါကလုပ္လို႔မရဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ခုဆို ဂ်ပန္တို႔ဘာတို႔ကေလဆာမီးအိမ္ေတြ အကူအညီေပးဖို႔ရွိတယ္။ မဲရုံ တရံုကို ႏွစ္ခု ေတာ့ရမယ္လို႔သိထားတယ္။ ၾကည့္ရွဳခြင့္ ရွိသူအားလံုး ရဲ႕ေရွ႕ မွာ တမဲခ်င္းေရမယ္။ အားလံုးေရွ႕မွာပဲေရမယ္။ အသိ သက္ေသ ၁၀ ဦး ရွိမယ္။ အားလံုးေရွ႕မွာလုပ္သြား မယ္။

ေမး။ ။ အခုဆိုတခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ အာဏာရပါတီအေနနဲ႔ လမ္းတံတားဖြင့္ပြဲေတြမွာ ပါတီပံုရိပ္ေတြနဲ႔ေဆာင္ ရြက္ေနတဲ့ အေပၚမွာေရာ ဘယ္လိုမွတ္ ခ်က္ျပဳခ်င္လဲ။

ေျဖ။ ။ ျပည္ခိုင္ျဖိဳးေက်းရြာ ဆိုင္းဘုတ္ေတြကိစၥေျပာတာေပါ့၊ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဘယ္ပါတီ၀င္မွ မဟုတ္ဘူး ၊က်ေနာ္တို႔က ဘက္လိုက္မႈကိုလံုးလံုး ကင္းတယ္။ ဒါကေတာ့ ပါတီတိုင္းမွာရွိခ်င္လည္းရွိမွာေပါ့ဗ်ာ၊ ဥပေဒ ေတြ လည္းရွိတာပဲ၊ တကယ္ၿငိစြန္းလာၿပီဆိုရင္ေတာ့ တိုင္ၾကားလို႔ရသလို ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္မွာလည္း ကန္႔ကြက္လို႔ရတာပဲ၊ ပါတီေတြ က ဥပေဒနဲ႔အညီ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ထိန္းေက်ာင္းရမွာေပါ့။ ပါတီေတြမ်ားတဲ့အ တြက္ေၾကာင့္မို႔ တခ်ိဳ႕ ရွိခ်င္လည္း ရွိႏိုင္ တာေပါ့၊

ေမး။ ။ ပဲခူးတုိင္းေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပဖို႔ ျပင္ဆင္တဲ့ေနရာမွာ ဘယ္လို အခက္အခဲ ေတြႀကဳံေနရလဲ။

ေျဖ။ ။ ေငြေရးေၾကးေရး အခက္အခဲေလးေတြေတာ့ရွိတာေပါ့၊ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ခြဲက်ေတာ့ ၊ ရပ္ေက်းၾက ေတာ့ ၁၆၀၀ ေလာက္ရွိတယ္။ လူဦးေရ ၁၀ ဦးနဲ႔ပဲတြက္ ၊ ၁၆၀၀၀ ေလာက္ဆိုေတာ့ တခ်ိဳ႕အားနည္းခ်က္ ေတာ့ရွိပါတယ္။ ေစတနာ့ ၀န္ထမ္း ေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ကုိယ္တတ္ စြမ္းသမွ် ကိုယ္အားရွိသမွ် အားစိုက္ထုတ္ၿပီးေတာ့ ဥပေဒ ၊ နည္းဥပေဒ ေဘာင္အတြင္းကလုပ္သြားမွာပါ၊

ေမး။ ။ ပဲခူးတိုင္းေဒသႀကီးအတြင္းမွာတပ္မိသားစု၊ ၀န္ထမ္းမိသားစု ပမာဏကေရာဘယ္ေလာက္ရွိပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ ဒီစာရင္းေတြက ျပဳစုတုန္းပဲရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အတိအက်မသိေသး ပါဘူး။ခုမွစျပဳစုတုန္း။ စံုကုိမစံု ေသးတာ။

ေမး။ ။ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြက တပ္မိသားစုေတြကိုမဲဆြယ္စည္းရံုးဖို႔အခက္ အခဲရွိေနတဲ့အေပၚမွာေရာ ဘယ္ လို ေဆာင္ရြက္ေပးဖုိ႔ရွိလဲ။

ေျဖ။ ။ တပ္တြင္းမဲဆြယ္စည္းရံုးခြင့္ကိစၥကေတာ့ UEC နဲ႔ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး ဌာနညွိႏႈိင္းေနဆဲ၊ အဲဒါေတာ့ တိုင္း အဆင့္က မလုပ္ပါဘူး။ ညႊန္ၾကားခ်က္ လာရင္ေတာ့ အဲ့ဒီညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္းေဆာင္ရြက္မွာပါ။ အၾကမ္းမ်ဥ္းသိတာေတာ့ မဲရံုေတြ တပ္တြင္းမွာလုပ္မယ္ဆိုရင္ မဲရံုထဲ၀င္ခြင့္ရွိတဲ့လူေတြကို ၀င္ခြင့္ေပးရမယ္ ။ ဒါကညွိႏႈိင္းထားၿပီးသာ။ အဲ့လိုမွ ခြင့္မျပဳႏိုင္ဘူးဆိုရင္ တပ္ျပင္မွာ မဲရံုထြက္လုပ္။ဒါပဲရွိတယ္။

ဧရာ၀တီ