ျမန္မာ စီးပြားဖက္၏ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္း ဆက္ႏြယ္မႈ ကိုကာကိုလာ ထုတ္ေဖာ္

ကုိကာကုိလာကုမၸဏီသည္ ၄င္းတုိ႔ႏွင့္ တြဲဖက္လုပ္ကုိင္ေနေသာ ျမန္မာ ျပည္တြင္း စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ တေယာက္သည္ ျပစ္တင္ေ၀ဖန္ခံေနရေသာ ေက်ာက္စိမ္းေလာကႏွင့္ ပတ္သက္ေနေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ ေျပာခဲ့သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ စီးပြားေရး ၀င္ေရာက္လုပ္ကုိင္ရန္ ႀကိဳးစားေနေသာ အေနာက္ႏုိင္ ငံမွ ကုမၸဏီမ်ားသည္အေနျဖင့္ ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရႏုိင္ဖြယ္ ရွိသည္။

ကုိကာကုိလာ ပင္းယ အေဖ်ာ္ယာမကာလုပ္ငန္း၏ ဒါရုိက္တာျဖစ္သူ ေဒၚေရႊြစင္သည္ ျပည္တြင္း ေက်ာက္ စိမ္းလုပ္ငန္းကုိ လုပ္ကုိင္ေနေသာ Xie မိသားစု ကုမၸဏီ၏ ရွယ္ယာ၀င္တဦးျဖစ္ၿပီး ဒါရုိက္တာလည္းျဖစ္ သည္။ ေက်ာက္စိမ္းတင္ပို႕ေရာင္းခ်ခြင့္ကို အေမရိကန္အစုိးရက ပိတ္ပင္တားဆီးထားသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ရင္းႏီွးျမွပ္ႏွံျခင္းသည္ အေမရိကန္၏ ဥပေဒႏွင့္အညီ လုပ္ကုိင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ေဒၚေရႊြစင္၊ Xie မိသားစုလုပ္ငန္းႏွင့္ ကုိကာကုိလာတုိ႔သည္ အမွားတစုံတရာျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္း မရွိပါ။ သုိ႔ေသာ္ ကုိကာကုိလာ သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ ၀င္ေရာက္လာၿပီး ၂ ႏွစ္ေက်ာ္အၾကာတြင္မွ ေဒၚေရႊြစင္ႏွင့္ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းတုိ႔ ပတ္သက္မႈရွိေၾကာင္း ရုတ္တရက္ သတင္းထြက္လာေသာအခါ ထုိကိစၥကုိ ကုိကာကုိလာအေနျဖင့္ ရင္းႏွီး ျမဳပ္ႏွံမႈမ်ား မျပဳလုပ္ခင္ကတည္းက မသိခဲ့သေလာဆုိသည့္ ေမးခြန္းေမးစရာ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

“ကံမေကာင္းစြာနဲ႔ဲ ကုိကာကုိလာ တခုတည္းဘဲ ျမန္မာႏုိင္ငံက ပါတနာေတြရဲ႕ ေနာက္ေၾကာင္းကုိ မသိတာ မဟုတ္ပါဘူး။ တုိင္းျပည္တစ္ခုလုံးကုိ အေမွာင္ခ်ထားခံရေတာ့ ကုိယ္နဲ႔တြဲလုပ္ေနတဲ့သူေတြက ဘယ္သူေတြ လည္းဆုိတာ သိဖို႔ ခက္ခဲပါတယ္”ဟု ကိုကာကိုလာက အဆိုပါကိစၥကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုလာေစရန္ စံုစမ္း အစီရင္ခံခဲ့ေသာ Global Witness အဖြဲ႕ ၏ သုေတသနပညာရွင္ Juman Kubba ေျပာသည္။ Global Witness သည္ ပဋိပကၡ၊ ျခစားမႈႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးမႈမ်ားႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနေသာ စီးပြားေရး က႑မ်ားအား သုေတသနလုပ္ စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေသာ NGO အဖြဲ႕ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လူဦးေရသန္း ၅၀ ေက်ာ္ရွိေသာ စားသုံးသူေစ်းကြက္သုိ႔ သူထက္ငါ အလ်င္စလုိ ၀င္ေရာက္ လုိၾကေသာ အေနာက္ႏုိင္ငံမွ ကုမၸဏီမ်ားသည္ စီးပြားဖက္ ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ အဆင္မေျပမႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆုိင္ ခဲ့ရသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ႏုိင္ငံ၏သမုိင္းတြင္ ခရုိနီသူေဌးမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္မႈရွိေသာ အာဏာရွင္ မ်ား၏ အဂတိလုိက္စားမႈမ်ားႏွင့္ ဖိႏွိပ္မႈမ်ားရွိခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ နာမည္ပ်က္စာရင္းတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ လူဦးေရ အေယာက္ ၁၀၀ ေက်ာ္ႏွင့္ အဖြဲ႔အ စည္းမ်ား ပါ၀င္ပါသည္။ အေမရိကန္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ အစုိးရ တာ၀န္ရွိသူမ်ားႏွင့္ နီးကပ္မႈရွိေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ကုန္သည္ႀကီးမ်ားႏွင့္ စက္မႈလက္မႈလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္း ဥကၠဌ၊ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္း ရွင္ ဦး၀င္းေအာင္ကုိ မၾကာေသးခင္ကမွ ထုိနာမည္ပ်က္စာရင္းမွ ဖယ္ရွားေပးလုိက္သည္။ ယမန္ႏွစ္က အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂြ်န္ကယ္ရီသည္ ေနျပည္ေတာ္သုိ႔ လာေရာက္လည္ပတ္စဥ္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ အေရးယူပိတ္ဆုိ႔ခံထားရေသာ စီးပြားေရးသမားတဦးျဖစ္သူ ဦးေဇာ္ေဇာ္၏ ဟုိတယ္တြင္ တည္းခဲ့ပါေသးသည္။

ကုိကာကုိလာသည္ အဆုိပါကိစၥကုိ ဇူလုိင္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည့္ “တာ၀န္သိေသာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ ႏွံမႈ” အစီရင္ခံစာတြင္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ စီးပြားေရးလုပ္ကုိင္ေနေသာ အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ားသည္ အေမရိကန္အစုိးရထံ ယင္းသို႕ အစီရင္ခံစာတင္သြင္းၾကရန္ တာဝန္ရွိသည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ႏွစ္ ၅၀ ေက်ာ္ စစ္အစုိးရ အဆုံးသတ္သြားေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသည္ ပိတ္ဆုိ႔ ထားမႈ အေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ဆုိင္းငံံေပးခဲ့ေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ လုပ္ငန္းမ်ား၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ လူပုဂၢဳိလ္မ်ား အေပၚ ပိတ္ဆ႔ုိမႈမ်ား က်န္ရွိေနပါေသးသည္။

၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လုပ္ငန္းစတင္ရန္ စီးပြားေရး လက္တြဲလုပ္မည့္လူကုိ ရွာေဖြစဥ္က ေဒၚေရႊြစင္ အပါအ၀င္ ၄င္း၏ ဖက္စပ္ ကုမၸဏီ ပင္းယ အေဖ်ာ္ယာမကလုပ္ငန္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေမရိကန္မွ တစုံ တရာ အေရးယူထားျခင္း မရွိခဲ့ေၾကာင္း ကုိကာကုိလာက ေျပာသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေဒၚေရႊစင္သည္ စေတာ့ ရွယ္ယာ ပိုင္ဆိုင္မႈ ၃၇ ဒႆမ ၇ ရာခုိင္ႏႈန္းထည့္၀င္ လုပ္ကုိင္လ်က္ရွိပါသည္။

Global Witness ၏ ေဖာ္ျပခ်က္အရ ေဒၚေရႊစင္ႏွင့္ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကုိ္င္ေနေသာ Xie မိသားစု ကုမၸဏီ ပတ္သက္မႈကုိ သိရွိသြားေသာေၾကာင့္ ယခုႏွစ္အတြင္း ေနာက္ထပ္ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ကုိကာကုိလာက ေျပာသည္။

တရား၀င္ မွတ္တမ္းမ်ားအရ Xie မိသားစုလုပ္ငန္း၏ ပုိင္ဆိုင္မႈကိုကုိ ယမန္ႏွစ္ကမွ လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ ေဖာ္ခဲ့ေၾကာင္း ကုိကာကုိလာက ေျပာေသာ္လည္း ေဒၚေရႊစင္သည္ အေစာပုိင္းကာလကတည္းက သူမ၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ပိုင္ဆိုင္မႈ အားလုံးကုိ ေျပာျပခဲ့သလား သုိ႔မဟုတ္ ကုိကာကုိလာအေနျဖင့္ ေမးျမန္းခဲ့ သလား ဆုိသည္ကုိ မွတ္ခ်က္ေပးျခင္း မရွိပါ။

ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္း၏ ၀ယ္လက္အမ်ားစုမွာ တရုတ္လူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ၾကၿပီး တႏွစ္လွ်င္ ေဒၚလာသန္း ခ်ီ၍ ေရာင္းရေသာ္လည္း ၄င္းလုပ္ငန္းတည္ရွိရာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမာက္ပုိင္းေဒသတြင္ ေမွာင္ခုိေရာင္း၀ယ္ ျခင္းမ်ား၊ အက်င့္ပ်က္ ျခစားျခင္းမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရမႈမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ျဖစ္ေပၚ လ်က္ ရွိသည္။

ေနျပည္ေတာ္တြင္ က်င္းပလ်က္ရွိေသာ ေက်ာက္စိမ္းႏွင့္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာျပပြဲသုိ႔ ျပည္တြင္းႏွင့္ ျပည္ပ မွ ရတနာကုန္သည္မ်ားလာေရာက္ၾကျပီး ေလလံဆြဲ ၀ယ္ယူလ်က္ရွိကာ ၄င္းျပပြဲမွ ယမန္ႏွစ္က ယူရုိ ၂ ဒႆ၅ ဘီလီယံ ရရွိခဲ့သည္။

Global Witness ၏ စာရြက္စာတမ္းမ်ားအရ ယမန္ႏွစ္က ေက်ာက္မ်က္ရတနာျပပြဲတြင္ Xie မိသားစုသည္ စစ္တပ္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေက်ာက္စိမ္းကုမၸဏီတခုႏွင့္ စီးပြားေရးဆက္ႏြယ္မႈရွိေၾကာင္း သိရသည္။ ေလလံပြဲစာရင္းအရ ေရာင္းရေငြအမ်ားစုမွာ Xie မိသားစုႏွင့္ Myanmar Imperial Jade တုိ႔မွ ျဖစ္သည္။ Myanmar Imperial Jade သည္ စစ္တပ္က ပုိင္ဆုိင္သည့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးဦးပုိင္လီမီတက္ (Union of Myanmar Economic Holding) ႏွင့္ ပတ္သက္ေၾကာင္း WikiLeaks ၏ သတင္းမ်ားအရ သိရသည္။

ကုိကာကုိလာသည္ Myanmar Imperial Jade ႏွင့္ စစ္တပ္တုိ႔၏ ပတ္သက္မႈကုိ သိထားေသာ္လည္း Xie မိသားစု၏ အေၾကာင္းမ်ားကုိ မသိခဲ့ဟု ဆုိသည္။ ေဒၚေရႊစင္ႏွင့္ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းတုိ႔ ပတ္သက္ေနမႈကုိ သိရွိလုိက္ေသာအခါ စုိးရိမ္မႈမ်ား ျမင့္တက္ေသာေၾကာင့္ Global Witness အပါအ၀င္ အျခား ရွယ္ယာရွင္ မ်ားအတူ ဆက္သြယ္ႏုိင္ရန္ အလ်င္အျမန္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္ဟုဆုိပါသည္။

“ကြ်ႏ္ုပ္တုိ႔ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈလုပ္ငန္းေတြကုိ ဥပေဒနဲ႔အညီ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့အတြက္ ယံုၾကည္မႈ ရွိပါသည္။ ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔ရဲ႕ ျပည္တြင္းစီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားသည္လည္း လူ႔အခြင့္အေရး၊ လုပ္ငန္းအခြင့္အေရးႏွင့္ စီးပြားေရး က်င့္၀တ္မ်ားအေပၚ ကြ်ႏ္ုပ္တုိ႔ ထားရွိေသာ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ားကို နားလည္ၾကသည္”ဟု ကုိကာကုိလာ၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ေဒၚေရႊစင္အား Myanmar Imperial Jade အျပင္ အျခားကိစၥမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ေမးခြန္းမ်ားကုိ အီးေမးလ္ ပုိ႔ခဲ့ေသာ္လည္း အေၾကာင္းျပန္ျခင္းမရွိေသးပါ။ The Financial Times သတင္းစာသည္ ကုိကာ ကုိလာမွတဆင့္ ေဒၚေရႊစင္သုိ႔ အင္တာဗ်ဴးရန္ ခြင့္ေတာင္းခဲ့ေသာ္လည္း မရရွိပါ၊ ထုတ္ျပန္ခ်က္တခုကုိ ျပဳလုပ္ရန္ ျပင္ဆင္ေကာင္း ျပင္ဆင္ေနႏုိင္ပါသည္။

Xie မိသားစုထံသုိ႔ တစ္စုံတရာ ေျပာၾကားရန္ေတာင္းဆုိခဲ့ေသာ္လည္း တုံျပန္မႈ မရွိခဲ့ပါ။ ရန္ကုန္ရွိ Xie မိသားစုရုံးခန္းသုိ႔ ဖုန္းျဖင့္ဆက္သြယ္ခဲ့ရာ ဖုန္းေျဖၾကားသူမွာ သူ၏နာမည္ကုိ ေျပာရန္ျငင္းဆုိခဲ့ၿပီး ေတာင္း ဆုိမႈကုိ မန္ေနဂ်ာထံသုိ႔ တင္ျပေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျဖၾကားခဲ့သည္။

ဧရာ၀တီ