ရခိုင္ရွိ အစိုးရ ARV စင္တာမ်ား ၀န္ေဆာင္မႈပိုင္း တိုးျမႇင့္ရန္ လိုအပ္ေန

ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းရွိ HIV ပိုးရွိသူမ်ား အတြက္ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ဖြင့္လွစ္ထားေသာ ARV စင္တာမ်ားတြင္ ေဆးကုသမႈ ခံယူရန္ႏွင့္ ေဆးဝါးမ်ား ထုတ္ယူရာတြင္ လူနာမ်ားမွာ အခက္အခဲမ်ား ရွိေနေၾကာင္း သိရသည္။

“အစိုးရ ေဆး႐ံုေတြက အေထြေထြ ေဆး႐ံုျဖစ္ေတာ့ Privacy မရွိဘူး၊ လူေတြသိမွာ စိုးရိမ္တာရယ္၊ ခြဲျခားဆက္ဆံ ခံရမွာ ေၾကာက္ တာေတြေၾကာင့္ မလာရဲၾကဘူး၊ ၿပီးေတာ့ နယ္ကေန ေဆးလာယူတဲ့သူေတြ အတြက္ ခရီးစရိတ္ အခက္အခဲ၊ တည္းခိုစရာ အခက္ အခဲေတြ ရွိေနတယ္၊ တာဝန္ ယူရမယ့္သူက ဘယ္သူလဲဆိုတာ သီးသန္႔ တာဝန္ ခြဲေဝမႈ လိုအပ္ ေနတယ္”ဟု Myanmar Positive Group (MPG) ဥကၠ႒ ဦးမ်ိဳးသန္႔ေအာင္ က ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာျပသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းရွိ စစ္ေတြ၊ ဘူးသီးေတာင္ႏွင့္ ေမာင္ေတာရွိ အစိုးရ ေဆး႐ံုမ်ားတြင္ ARV စင္တာမ်ား ဖြင့္လွစ္ထားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ၎က ေျပာသည္။

အစိုးရ ေဆး႐ံုမ်ားတြင္ ARV ေဆးဝါး ထုတ္ေပးရန္ ေဆးဝါး လံုေလာက္မႈရွိေသာ္လည္း လုပ္ငန္း၀န္ေဆာင္မႈ အပိုင္းတြင္ လူနာ အင္အားႏွင့္ ဝန္ထမ္း အခ်ိဳးမညီမွ်ေသာေၾကာင့္ ဝန္ေဆာင္မႈပိုင္းႏွင့္ စီမံခန္႔ခြဲမႈပိုင္းတြင္ အားနည္းခ်က္မ်ား ရွိေနၾကာင္း ေဒသခံ တခ်ဴိ႕က ေျပာဆိုသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ HIV/AIDS ကာကြယ္ တားဆီးေရး လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေနသည့္ MSF ေဟာ္လန္အား လူမ်ိဳးေရးခြဲျခား ဘက္ လိုက္မႈ ရွိသည္ဟုဆိုကာ ေဒသခံ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ဆႏၵ ထုတ္ေဖာ္မႈမ်ားေၾကာင့္ MSF ၏ လုပ္ငန္းမ်ားကို ယခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ ဝါရီ လကုန္ပိုင္း က ရပ္နားခဲ့ရသည္။

ယင္းေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း MSF က ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးေနသည့္ လူနာ ၇၀၀ အား ကုသေရးႏွင့္ ေဆးေပးေ၀ရန္ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ဆက္လက္ တာဝန္ယူၿပီး ေဆး၀ါး အလံုအေလာက္ ရွိသည္ဟု အမ်ိဳးသား ခုခံအား က်ဆင္းမႈ ကူးစက္ ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရး စီမံခ်က္မွ လက္ေထာက္ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ေဒါက္တာ ထြန္းညြန္႔ဦးက ဧရာဝတီသုိ႔ ေျပာသည္။

နယ္စည္းမျခား ဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ (MSF-ေဟာ္လန္)၏ ကူညီေထာက္ပ့ံေရး လုပ္ငန္းမ်ား ရပ္ဆိုင္းထားစဥ္ ကာလအတြင္း ၎တို႔ထံမွ ေဆးဝါးေထာက္ပံ့မႈ ရယူေနသည့္ လူေပါင္း ၇၀၀ အတြက္ စစ္ေတြ ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီး၊ စစ္ေတြၿမိဳ႕ရွိ ေဒသႏၲရ ေဆးေပးခန္း၊ ဘူးသီးေတာင္ ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႏွင့္ ေမာင္ေတာ ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုမ်ားတြင္ ARV ေဆးဝါးမ်ား ျဖန္႔ေဝေပးျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

“စစ္ေတြ MSF မွာ ေဆးယူေနတဲ့ လူနာေတြကို စစ္ေတြ ေဆး႐ံုနဲ႔ ေဒသႏၲရ ေဆးခန္းေတြမွာ လက္ခံ ေနပါတယ္၊ Second Line လူနာေတြ အတြက္လည္း ေဆးမွာထားၿပီ၊ ေဆးဝါး လံုေလာက္ပါတယ္”ဟု ေဒါက္တာ ထြန္းညြန္႔ဦးက ဆိုသည္။

ယခုႏွစ္အတြက္ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနက HIV/AIDS အတြက္ သံုးစြဲရမည့္ အသံုးစရိတ္ ပိုမိုခ်ထား ေပးသျဖင့္ လာမည့္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္အထိ ေဆးဝါး လံုေလာက္စြာ ရွိေနေၾကာင္း အထက္ပါ ပုဂၢိဳလ္က ေျပာသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္၊ စစ္ေတြၿမိဳ႕တြင္ ARV ေဆးဝါး ေသာက္သံုးရန္ လိုအပ္ေနသည့္ HIV Positive ၃၉၄ ဦး ရွိၿပီး ကေလးငယ္ ၂၃ ဦးႏွင့္ Second Line အဆင့္ ေဆးဝါးမ်ား ေသာက္သံုး ေနရသည့္ လူနာမ်ားလည္း ပါဝင္ေၾကာင္း MPG ၏ စာရင္းဇယားမ်ား အရ သိရ သည္။

MPG ဥကၠဌ ဦးမ်ိဳးသန္႔ေအာင္က အစိုးရက ေဆးပဲ ေပးႏုိင္ေၾကာင္း၊ လူနာမ်ားအေနႏွင့္ သြားေရးလာေရး အခက္အခဲ ရွိေၾကာင္းႏွင့္ ၀န္ထမ္းမ်ား ဘက္ကလည္း လူနာမ်ားကို ဆက္သြယ္ရန္ ကုန္က်စရိတ္ အခက္အခဲရွိေၾကာင္း ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္သတၱပတ္အတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္သို႔ သြားေရာက္ခဲ့စဥ္ ၎ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရသည့္ အေျခအေနကို ဧရာဝတီသို႔ ေျပာျပသည္။

စစ္ေတြ MPG မွ တာဝန္ရွိသူတဦး ျဖစ္သည့္ ဦးဘေဆြကလည္း“ဝန္ထမ္းေတြကလည္း သင္တန္းေကာင္း ေကာင္း မရထားေသး ေတာ့ လူနာေတြကို ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြး ပညာေပးမႈပိုင္းမွာ အားနည္း ေနေသးတယ္”ဟု ေျပာသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ရွိ လူနာမ်ားအား က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ေဆးဝါး ဆက္လက္ေထာက္ပ့ံမည့္ အစီအစဥ္တြင္ လူနာမ်ားအား ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြး ပညာေပးျခင္း၊ ေဆးေသာက္မွန္ေစရန္ ေစာင့္ေရွာက္ ေပးျခင္းႏွင့္ ေဆးဝါး ထုတ္ယူစဥ္တြင္ အခက္အခဲ မရွိရန္ လုပ္ေဆာင္ေပးျခင္း စသည္တို႔ကို ကူညီ ဝန္ေဆာင္ေပးသြားမည္ဟု ဦးမ်ိဳးသန္႔ေအာင္က ေျပာဆုိသည္။

“NGO ေတြနဲ႔ INGO ေတြက အခ်ိန္တန္ရင္ အိမ္ျပန္ၾကမွာ၊ ျပည္တြင္းမွာ ျပည္တြင္း အဖြဲ႔အစည္းေတြပဲ က်န္ခဲ့မယ္၊ အရင္တုန္းက HIV/ AIDS တားဆီးေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ က်ေနာ္တို႔က အစိုးရကိုပဲ လက္ညႇဳိးထိုးေနတယ္လို႔ အေျပာခံခဲ့ရတယ္၊ အားမရလို႔ ေျပာေနရတာ၊ အခုအစိုးရက တာဝန္ယူမယ္ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဝိုင္းကူရမွာေပါ့”ဟုလည္း ၎က ဆိုသည္။

စစ္ေတြၿမိဳ႕တြင္ CD4 စစ္ေဆးသည့္ စက္ကိရိယာ ၁ လံုး ရွိၿပီး လိုအပ္ခ်က္ ရွိပါက ေနာက္ ၁ လံုး ေထာက္ပံ့ရန္ စီစဥ္ထားေၾကာင္း၊ MSF – ေဟာ္လန္ အဖြဲ႔ပိုင္ စက္ကိရိယာမ်ား လက္လႊဲ ေပးမည္၊ မေပးမည္ကို အေသးစိတ္ မေဆြးေႏြးရေသးေၾကာင္း ေဒါက္တာ ထြန္းညြန္႔ဦးက ဧရာဝတီသုိ႔ ေျပာသည္။

ဘူးသီးေတာင္ႏွင့္ ေမာင္ေတာ ေဆး႐ံုမ်ား၌ ေဆးဝါး ထုတ္ယူရမည့္ လူနာမ်ား၏ လက္ထဲတြင္ လာမည့္ ေအာက္တိုဘာလ အထိ လက္က်န္ ေဆးဝါးမ်ား ရွိေနေသးၿပီး စစ္ေတြ ေဆး႐ံုတြင္ ယခုလ ေဆးထုတ္ယူရမည့္ လူနာ စုစုေပါင္း ၆၂ ဦး ရွိေၾကာင္း MPG က ဆိုသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ HIV/AIDS လူနာမ်ားအား ေစာင့္ေရွာက္ ေဆးကုသေပးႏိုင္ရန္ ကမာၻ႔က်န္းမာေရး အဖြဲ႔(WHO) က နည္းပညာႏွင့္ ရန္ပံုေငြ၊ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ ရန္ပံုေငြအဖြဲ႔ (Global Fund)က ေဆးဝါးမ်ားကို အသီးသီး ပံ့ပိုးေပးထားၿပီး National AIDS Program က အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိေၾကာင္း သိရသည္။

ဧရာဝတီ