၂၀၁၅ အလြန္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေမွ်ာ္ၾကည့္ျခင္း

ဖြဲ႕စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရး NLD နဲ႔ ၈၈ မ်ိဳးဆက္တို႔ရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြ အရွိန္ရေနခ်ိန္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ သမၼတ ျဖစ္ေရး ကန္႔သတ္ထားတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံုပါ ပုဒ္မ ၅၉ (စ) ကို ျပင္ဆင္မႈ မလုပ္ဖို႔ အဖြဲ႕ဝင္ ၃၁ ဦးပါဝင္တဲ့ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ဆင္ေရး အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ ေကာ္မတီက ဇြန္လ ၆ ရက္ေန႔က ဆံုးျဖတ္လိုက္တာမို႔ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမၼတျဖစ္ဖို႔ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြ မျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေန ဆိုက္ေရာက္ လာပါၿပီ။

၂၀ဝ၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ၊ အခန္း ၃ ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အႀကီးအကဲ ျပ႒ာန္းခ်က္ တခုျဖစ္တဲ့ ပုဒ္ မ ၅၉ (စ) ဆိုတာ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတ ျဖစ္ခြင့္ရွိေရး အရည္အခ်င္း သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။

ပုဒ္မ ၅၉ (စ) မွာ သမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ခံရမည့္ သူသည္ မိမိကိုယ္တိုင္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ ဇနီး သို႔မဟုတ္ ခင္ပြန္းေသာ္ လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ တရားဝင္ သားသမီးတဦးဦးေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ထို တရားဝင္သားသမီးတဦးဦး၏ ဇနီးႏွင့္ ခင္ပြန္းသည္ ႏိုင္ငံျခားအစိုးရ၏ ေက်းဇူးသစၥာေတာ္ကို ခံယူေစာင့္ေရွာက္ ႐ိုေသသူ သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံျခား အစိုးရ၏ လက္ေအာက္ခံ သို႔မဟုတ္ တိုင္းတပါး၏ ႏိုင္ငံသားျဖစ္သူမ်ား မျဖစ္ေစရ၊ ထိုသူမ်ားသည္ ႏိုင္ငံျခားအစိုးရ၏ လက္ေအာက္ခံ ျဖစ္သူေသာ္ လည္းေကာင္း၊ တိုင္းတပါး၏ ႏိုင္ငံသားေသာ္လည္းေကာင္း ခံစားရေသာ အခြင့္အေရးမ်ား ႏွင့္ ေက်းဇူးခံစား ခြင့္မ်ားကို ခံစားႏိုင္ခြင့္ရွိသူမ်ား မျဖစ္ေစရလို႔ ျပ႒ာန္းထားပါတယ္။

ပုဒ္မ ၅၉(စ)မျပင္ဖို႔ဆံုးျဖတ္လိုက္တာမို႔ လာမယ့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ပါတီစံု ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အမ်ိဳးသားဒီမို ကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) က အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရရင္ေတာင္ ႏိုင္ငံျခားသား သား ၂ ဦးရွိေနတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႔ သမၼတရာထူး ဘယ္လိုမွမရယူႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ NLD ပါတီ ကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမၼတ ျဖစ္ေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ဆက္ထားရွိထားၿပီး ပုဒ္မ ၅၉(စ) ျပင္ဆင္ႏိုင္ဖို႔ ဆက္ႀကိဳးစားမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

NLD ပါတီနဲ႔ ၈၈ မ်ိဳးဆက္(ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႕အစည္း)တို႔အပါအဝင္ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုေတြ က လာမယ့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာက်င္းပမယ့္ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီအေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ ၂၀ဝ၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရး အခက္ခဲဆံုးျဖစ္ေနတဲ့ ပုဒ္မ ၄၃၆ ျပင္ဆင္ေရး ႀကိဳးပမ္းေနခ်ိန္မွာ ပုဒ္မ ၅၉ (စ) မျပင္ဆင္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ထြက္လာတာမို႔ ပုဒ္မ ၄၃၆ လည္း ပုဒ္မ ၅၉ (စ) လိုပဲ မျပင္ဆင္ဘူးဆိုတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ထြက္လာ ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ သံုးသပ္မႈေတြ ရွိလာပါတယ္။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္တို႔က ဖြဲ႕စည္းပံု ျပင္ဆင္ရန္ ၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအရသာ လုပ္ေဆာင္သင့္တယ္လို႔ ေျပာဆိုထားမႈဟာလည္း ပုဒ္မ ၄၃၆ ကိုလည္း ျပင္ဆင္လိုစိတ္ မရွိေၾကာင္း ျပသေနတာမို႔ ပုဒ္မ ၄၃၆ ျပင္ဆင္ေရး ဆိုတာကလည္း အေတာ္ကို မလြယ္ကူ လွပါဘူး။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္အလြန္ သမၼတ ေနရာအတြက္ လက္ရွိ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ သူရ ဦးေရႊမန္း၊ လက္ရွိ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တို႔ဟာ ေရပန္းစားခဲ့ေပမယ့္ ပုဒ္မ ၅၉ (စ) မျပင္ဆင္ႏိုင္ေတာ့တာမို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သမၼတျဖစ္ႏိုင္တဲ့ စာရင္းကေန အလိုလိုပယ္ဖ်က္ ၿပီးသား ျဖစ္ေနပါၿပီ။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ ၂၀၁၅ အလြန္ သမၼတျဖစ္ေရး မေသခ်ာေတာ့သလို NLD ပါတီ အေနနဲ႔လည္း ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ တႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ အႏိုင္ရပါတီျဖစ္ေရးလည္း ခက္ခက္ခဲခဲ ႀကိဳးပမ္းရမယ့္ အေျခအေနေတြ ဆက္တိုက္ ရင္ဆိုင္ရမယ့္ အေျခအေနရွိေနပါတယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရး စစ္တပ္ကိုစိန္ေခၚခဲ့တာေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုပါ ျပ႒ာန္း ခ်က္ေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္ေနတယ္ဆိုတဲ့ သတိေပးစာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး NLD ပါတီ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အျပတ္အသတ္ အႏိုင္မရႏိုင္ေစဖို႔ ကန္႔သတ္မႈေတြ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က လုပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။

ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ဆိုသူကလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း၊ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီ အမတ္ေဟာင္း တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးတင္ေအး ျဖစ္ေနတဲ့အျပင္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ဝင္ေတြ အမ်ားစုကလည္း စစ္အရာရွိေဟာင္းေတြ ျဖစ္တာမို႔ လာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္လာႏိုင္စရာ မရွိပါဘူး။

၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အပါအဝင္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက အမွန္ တကယ္ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ေရး တိုက္တြန္းေျပာဆိုမႈေတြလည္း ရွိထားသလို ျမန္မာအစိုးရကလည္း လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ရေစ့မယ္လို႔ ကတိစကားေတြ ဆက္တိုက္ေျပာခဲ့ေပမယ့္ လက္ေတြ႕ တကယ္တရားမွ်တ ဖို႔ဆိုတာက အေတာ္ကို မလြယ္ကူပါဘူး။

လတ္တေလာမွာ ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ေရးနဲ႔ ပုဒ္မ ၅၉ (စ) ျပင္ဆင္ေရး အထမေျမာက္ေသးတာမို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႔ ေရွ႕ဆက္ဘာလုပ္မလဲ။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ အလြန္မွာလည္း ဘာဆက္ လုပ္မလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းက ျပည္တြင္းျပည္ပ အသိုင္းအဝိုင္းမွာတြင္က်ယ္လာတဲ့ ေမးခြန္းတခု ျဖစ္ေနပါတယ္။

နီေပါႏိုင္ငံကို ေရာက္ခိုက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈကို ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက အကူအညီေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုလိုက္ၿပီး ဒါဟာ လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရး ေကာ္မတီက ေဒၚေအာင္ဆန္စုၾကည္ကို သမၼတျဖစ္ေရး ကန္႔သတ္ ထားတဲ့ ပုဒ္မ ၅၉ (စ) ကို ျပင္ဆင္ရန္မလိုဟု ဆံုးျဖတ္မဲေပးမႈအၿပီး ပထမဆံုး ေျပာဆိုလိုက္တာ ျဖစ္ပါ တယ္။

၂၀၁၅ အလြန္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႔ သမၼတျဖစ္ခြင့္ မရႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမွာ တခ်ိဳ႕ေသာ တိုင္းရင္းသား အင္အားစုေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး အင္အားစုေတြကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို NLD ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ တဦးထက္မက ပိုမို က်ယ္ျပန္႔တဲ့ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစု တရပ္လံုးနဲ႔တကြ ႏိုင္ငံသားမ်ားရဲ႕ ေလးစားခ်စ္ခင္ အားကိုးရတဲ့ အမ်ိဳးသား ေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္မ်ိဳး ျမင္ေတြ႕ခ်င္သူေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ဒီမိုကရက္တစ္ အတိုက္အခံ အင္အားစုေတြအေနနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွ တပါး ေခါင္းေဆာင္ထားၿပီး ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လူစားလည္း မရွိျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ သမၼတတဦးအျဖစ္နဲ႔ အနည္းဆံုး သက္တမ္းတခု ထမ္းေဆာင္ကာ ႏိုင္ငံဖြံ႕ၿဖိဳးေရးနဲ႔ ပိုမိုပြင့္လင္းတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကို လုပ္ ေဆာင္ေစ ခ်င္သူ ေတြလည္း အမ်ားအျပားရွိေနပါ တယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္က လႊတ္ေပးၿပီး ေနာက္ပိုင္း အေမရိကန္ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံ တကာက ျမန္မာအစိုးရကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေတြလုပ္လာၿပီ ဆိုၿပီးဝိုင္းဝန္းအသိ အမွတ္ျပဳခဲ့ၾကတာက အထင္အရွား ျပယုဂ္ျဖစ္ပါတယ္။

အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုပါပဲ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျပန္လြတ္လာၿပီး စစ္အစိုးရ ဦးေဆာင္ေနတဲ့ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရးမွာ ပါဝင္ခြင့္ရခ်ိန္ဟာ မစၥတာ ဘားရက္ အိုဘားမားရဲ႕ အေမရိကန္ သမၼတ ပထမသက္တမ္းမွာ ျဖစ္ခဲ့တာ ေၾကာင့္ အေမရိကန္ရဲ႕ ျမန္မာနဲ႔ ထိေတြ႔ဆက္ဆံေရးမႈ ဝါဒေၾကာင့္ ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္ရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒဟာ ေအာင္ျမင္မႈ အရွိဆံုးလို႔ေတာင္ ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့တာပါ။

အိုဘားမားက မၾကာေသးခင္ကပဲ အေမရိကန္ West Point စစ္တကၠသိုလ္ မိန္႔ခြန္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို နမူနာထိုးျပၿပီး အေမရိကန္ရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒ ေအာင္ျမင္တဲ့အေၾကာင္း ထပ္ေလာင္း ေျပာခဲ့ပါေသး တယ္။

အေမရိကန္ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း အေမရိကန္အေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ မွတ္တမ္းဆိုးေတြ၊ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသားေရး အမုန္းပြားတင္းမာမႈေတြ ရွိေနမႈေတြနဲ႔ စစ္တပ္ အက်ိဳးအတြက္သာ ေမွ်ာ္လင့္ ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လုပ္ျပတဲ့ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ အလ်င္အျမန္ ေထြးေပြ႕ ဆက္ဆံတဲ့ မူဝါဒကို ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

အခုလို ၂၀၁၅ အလြန္ သမၼတျဖစ္ေရး မေသခ်ာေတာ့တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိစၥ အပါအဝင္ မေရရာေသးတဲ့ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ စစ္ပြဲမ်ားနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ဆက္လက္ရွိေနျခင္း၊ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး ခြဲျခားမႈ နဲ႔ တင္းမာမႈမ်ား ရွိေနျခင္းစတဲ့ မပီျပင္တဲ့ ျမန္မာ့ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး ျဖစ္စဥ္ေတြက အေမရိကန္ရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနပါၿပီ။

ႏိုင္ငံတကာေရးရာ သံုးသပ္သုေတသနျပဳေနတဲ့ Center for Strategic & International Studies-CSIS က ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္ အေမရိကန္ရဲ႕ ျမန္မာဆိုင္ရာ မူဝါဒေတြအေပၚ ေမးခြန္းထုတ္ထားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ ရဲ႕ မူဝါဒ ေရးဆြဲၾကသူေတြျဖစ္တဲ့ အစိုးရနဲ႔ ကြန္ဂရက္ လြတ္ေတာ္ ၂ ရပ္လံုးက သူေတြအေနနဲ႔ ဆက္လက္က်န္ရွိေနေသးတဲ့ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈ ဥပေဒေတြကို လံုးဝမဖယ္ရွား ေသးဘဲ ဆက္လက္ထားရွိသင့္တယ္လို႔ အႀကံျပဳထားပါတယ္။

တခ်ိဳ႕သံုးသပ္သူေတြက အေမရိကန္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြနဲ႔ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြနဲ႔ အေမရိကန္ ကုမၸဏီ ေတြရဲ႕ အျပန္အလွန္အက်ိဳး စီးပြားအတြက္ပဲ အဓိက ဦးစားေပးသြားၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ မွတ္တမ္းဆိုးေတြ ရွိေနတဲ့ တ႐ုတ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးလိုမ်ိဳး ျမန္မာနဲ႔ ဆက္ဆံသြားႏိုင္ၿပီး တေလွ်ာက္ လံုး ေၾကြးေၾကာ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းေတြဟာ သႀကၤန္အေျမာက္ေတြလို ျဖစ္သြားႏိုင္ တယ္လို႔ ေဝဖန္ၾကပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသား အမ်ားစု ေထာက္ခံအားေပးေနတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကေတာ့ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္ကာလမ်ားမွာ မၿပီးဆံုးေသးတဲ့ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရးအတြက္ ဆက္လက္ ႀကိဳးပမ္း ရင္း အေမရိကန္၊ ဥေရာပသမဂၢ နဲ႔တကြ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းရဲ႕ မူအရ ေထာက္ခံအားေပးမႈက လြဲၿပီး လက္ေတြ႕က်တဲ့ ေထာက္ခံမႈ အားနည္း သြားႏိုင္ပါတယ္။

ဧရာ၀တီ