လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တမႈ ရွိတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲတခု ျဖစ္ဖို႔ မခက္ခဲဘူး

ဖရန္စစ္ ဖူကူယားမား (Francis Fukuyama) သည္ ၿပီးခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ အတြင္း ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈ အရွိဆံုး ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚ ပညာရွင္မ်ားထဲမွ တဦးျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ေရာ္နယ္ ေရဂင္ (Ronald Reagan) ၏ ႏိုင္ငံျခားေရးရာ မူ၀ါဒဆိုင္ရာ အႀကံေပးတဦးအျဖစ္ သူ႔ကို စတင္လူသိမ်ား ခဲ့ၿပီး “သမိုင္း နိဂံုး” (The End of History) အမည္ရွိသည့္ စာတမ္းေၾကာင့္ အထင္ရွားဆံုး ျဖစ္လာခဲ့သည္။ အဆိုပါစာတမ္းတြင္ သူက စစ္ေအးတိုက္ပြဲ ၿပီးဆံုးသြားျခင္းေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရး သေဘာတရားေရးရာမ်ား ၿပိဳလဲသြားျခင္းႏွင့္အတူ ကမာၻေပၚတြင္ လစ္ဘရယ္ ဒီမိုကေရစီ လႊမ္းမိုးလာလိမ့္မည္ဟု အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ေဟာကိန္းထုတ္ခဲ့သည္။

ပါေမာကၡ ဖရန္စစ္ ဖူကူယားမား သည္ ယခုတပတ္အတြင္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံ စတန္းဖို႔ဒ္ (Stanford) တကၠသိုလ္ရွိ ဒီမိုကေရစီ၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးႏွင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ဌာန (Center on Democracy, Development and the Rule of Law) ၏ ဝါရင့္ ပညာရွင္တဦးအေနျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္ရွိလာ ခဲ့ပါသည္။ ၾသဂုတ္ လ ၁၂ ရက္ေန႔က ဧရာဝတီ သတင္းဌာန၏ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ေအာင္ေဇာ္ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုခဲ့ရာ သူက ႏို၀င္ဘာ လ ၈ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပရန္ရွိေနေသာ သမိုင္း၀င္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီကာလတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ အတိုက္အခံမ်ား ရင္ဆုိင္ေနရသည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုခဲ့ပါသည္။

ေမး ။    ။ ပထမအေခါက္ လာတုန္းကထက္စာရင္ ဘယ္လိုအေျပာင္းအလဲေတြကို သတိထားမိခဲ့သလဲ။

ေျဖ ။    ။ ရန္ကုန္တခုတည္း ဆုိရင္ေတာ့ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္း အသစ္ေတြ၊ လမ္းေပၚမွာ ကားေတြ ပိုမ်ားလာတာကို ထင္ထင္ရွားရွား ျမင္ရပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအရေတာ့ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ေပါ့။ အရမ္း စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပြဲတခု အမွန္တကယ္ ျဖစ္လာေတာ့မယ္။ စစ္မွန္တဲ့ ႏိုင္ငံေရး အေျခအေန တခ်ိဳ႕လည္း ျဖစ္ေနတယ္။ အထူးသျဖင့္ NLD ပါတီ အတြင္းမွာပါ။ အရင္တေခါက္ က်ေနာ္ ဒီမွာရွိတုန္းက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ စံျပပံုရိပ္ (Icon) တခုသက္သက္ပဲ။ အေျခအေနေတြက အလြန္ ႐ိုးရွင္းတဲ့ အသြင္ရွိပါတယ္။ အခုေတာ့ အားလံုးဟာ အလြယ္တကူ တြက္ခ်က္လို႔ မရေတာ့ပါဘူး။ ႐ႈပ္ေထြးမႈေတြ ရွိေနပါတယ္။

ေမး ။    ။ အတိုက္အခံနဲ႔ ဒီမိုကရက္တစ္ ပါတီေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ျမင့္ျမင့္မားမား ရွိခဲ့တယ္။ လတ္တေလာမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ျပည္သူေတြမွာ ေရာေထြးတဲ့ ခံစားခ်က္ေတြ ရွိေနၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕က၊ အထူးသျဖင့္ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြက ပါတီက ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း စာရင္းလိုမ်ိဳး ကိစၥေတြေၾကာင့္ NLD ကို စိတ္ပ်က္ခဲ့ၾကတယ္။

ေျဖ ။    ။ တိတိက်က်ေျပာဖို႔ အတြက္ ဒီကႏိုင္ငံေရး အေျခအေနကို က်ေနာ္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မသိေသးပါဘူး။ ဒီအခ်ိန္မွာ NLD က လူတေယာက္တည္းကိုပဲ ၀န္းရံေနတာ မဟုတ္တဲ့ တျခား ဒီမိုကရက္တစ္ ပါတီေတြလို တိုးတက္လာဖို႔ လုပ္ရပါမယ္။ ဒါမွ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ လူေတြဆီက အႀကံဥာဏ္ အေျမာက္အမ်ားကို လက္ခံမယ့္ အဖြဲ႔အစည္း တည္ေဆာက္ပံုတခု ျဖစ္မယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ပထမဆံုး ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ အလုပ္ျဖစ္မယ့္ ဒီလမ္းေၾကာင္းက ေရွာင္ရွားလို႔ မရႏိုင္ပါဘူး။

ေမး ။    ။ ဒီမွာ အဖြဲ႔အစည္း တည္ေဆာက္ပံု မရွိဘူး။ တိုင္းျပည္ ပြင့္လင္းလာတဲ့အခ်ိန္မွာ အတိုက္အခံက အခြင့္အေရး မယူႏိုင္ခဲ့တဲ့ပံု ျဖစ္ေနတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သူ႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ပရိယာယ္နဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိဘူး။

ေျဖ ။    ။ ပိုလန္ႏိုင္ငံမွာ ဘာျဖစ္ခဲ့သလဲဆိုတာ မွတ္မိမယ္ ထင္ပါတယ္။ Lech Walesa ရဲ႕ စည္းလံုး ညီညြတ္ေရး လႈပ္ရွားမႈ (Solidarity movement) က တကယ္ကို ၾသဇာရွိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔က ပိုလန္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပထမဆံုး ေရြးေကာက္ပြဲ ေနာက္ပိုင္း ၁ ႏွစ္ ၂ ႏွစ္ အတြင္းမွာ ႏိုင္ငံေရး ပါတီသစ္ေတြ ေပၚထြက္လာၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရး အင္အားစုတခု အေနအထားကေန သူတို႔ ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့တယ္။ အေစာပိုင္းမွာ Lech Walesa သမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရေပမယ့္ သူဟာ သိပ္ၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ မလုပ္ႏိုင္ဘူးဆိုတာ ေပၚလာခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔ထက္ပိုၿပီး ေတာ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြနဲ႔ ျပည္သူက အစားထိုးခဲ့တယ္။

ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္းမွာ ဒါမ်ိဳး အလားတူေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ခင္ဗ်ားက အာဏာနဲ႔ အာဏာကို အသံုးခ်ဖို႔အတြက္ မွန္ကန္စြာ ယွဥ္ၿပိဳင္ၿပီဆိုရင္ တျခားတေယာက္ကလည္း သူကပိုၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ သက္ေသျပလာပါလိမ့္မယ္။

ေမး ။    ။ လာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ဘယ္လို ခန္႔မွန္းမိပါသလဲ။

ေျဖ ။    ။ က်ေနာ္က လူထုစစ္တမ္း ေကာက္ယူၾကည့္တဲ့သူ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္ ျမင္သေလာက္ဆိုရင္ NLD မွာ အခြင့္အေရးေကာင္းတခု ရွိတဲ့ပံုပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ခင္ဗ်ား ဘာေတြလုပ္ရမယ္၊ အႏိုင္ရရင္ အာဏာကို ဘယ္လို အသံုးခ်ရမယ္ ဆိုတာကို ခင္ဗ်ား သိမယ္ဆိုရင္ ခင္ဗ်ား ယွဥ္ၿပိဳင္ရမယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။

ေမး ။    ။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ပိုင္ဆိုင္မႈေတြကို အလြဲသံုးစားလုပ္ခဲ့တဲ့၊ ျပည္သူေတြအေပၚ ျပစ္မႈေတြက်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက အာဏာကို စြန္႔လႊတ္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ စိုးရိမ္မႈေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒါက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က်ေနာ္တို႔ မေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့တဲ့ အေျခခံ အေၾကာင္းတခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဘယ္လို ေရွ႕ဆက္သြားႏိုင္မလဲ။ ျပန္လည္ သင့္ျမတ္မႈအတြက္ ဘယ္လိုလုပ္ႏိုင္မလဲ။

ေျဖ။    ။ တရားမွ်တမႈက အေရးႀကီးတယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခါတေလမွာေတာ့ ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနအရ ဘာလုပ္ရမယ္ဆိုတာကို ဦးစားေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးက ပိုၿပီး အေရးႀကီးတဲ့ ဦးစားေပးတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိကကို ၾကည့္လိုက္ပါ။ နယ္လ္ဆင္ မင္ဒဲလား (Nelson Mandela) သမၼတျဖစ္လာၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ တရားမွ်တမႈ မရွိခဲ့ပါဘူး။ အမွန္တရားနဲ႔ ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးဆိုတာက တရား႐ံုးမွာ တရားစြဲတာကို သူတို႔ ေရွာင္ရွားျခင္းတခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ေတာင္အာဖရိကဟာ အသားအေရာင္ခြဲျခားတဲ့ ေခတ္ကေန လြတ္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ သူတို႔ ခံစားခ်က္ ရွိခဲ့ၾကလို႔ပါ။ ဒီမွာ အေလးအနက္ထားၿပီး စဥ္းစားဖို႔လိုတဲ့ နမူနာတခုလို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ခင္ဗ်ားရဲ႕ အခ်ိန္အားလံုးကို တရားမွ်တမႈရွာေဖြဖို႔ အတြက္ အသံုးခ်မယ္ဆိုရင္ တျခားအရာေတြကို ၿပီးေျမာက္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။

ဧရာဝတီ