အစိုးရႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ားထံမွ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာမ်ား သတင္းယူရန္ ခက္ခဲေနဆဲ

တိုင္းရင္းသား သတင္းမီဒီယာမ်ားက သတင္းရယူရာ၌ အစိုးရ အာဏာပိုင္မ်ားသာမက တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္သတင္းရယူရာတြင္လည္း အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ စိန္ေခၚမႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္း ေျပာသည္။

အစိုးရ အပါအ၀င္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားက မီဒီယာကို ထိန္းခ်ဳပ္လိုေသာ သေဘာထားရွိေၾကာင္း၊ အက်ိဳးစီးပြားႏွင့္ ယွဥ္လာပါက သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို လက္မခံသည္ ကို ေတြ႕ရွိရေၾကာင္း ကရင္ျပည္နယ္ႏွင့္ မြန္ျပည္နယ္မွ သတင္းမ်ားကို ဦးစားေပး ေဖာ္ျပသည့္ သံလြင္တိုင္း ဂ်ာနယ္မွ အယ္ဒီတာ ကိုမင္းလတ္ကလည္း ေျပာဆုိသည္။

“အစိုးရပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ပဲျဖစ္ျဖစ္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို မူအားျဖင့္ လက္ခံမယ္၊ ဒါေပမယ့္ သူတို႔အက်ိဳးစီးပြားကို ထိလာရင္ ဘယ္သူမွ လက္မခံဘူး၊ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ မီဒီယာနဲဲ႔ မယဥ္ပါးဘူး၊ မီဒီယာကို ဘယ္လို ဆက္ဆံရမယ္ ဆိုတာ မသိေတာ့ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း လုပ္ရင္း ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ သေဘာျဖစ္ေနတယ္”ဟုလည္း ၎က ေျပာသည္။

ထို႔အျပင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး စသည့္ သတင္းမ်ား ေဖာ္ျပရန္ လိုအပ္ေနေသာ္လည္း လြတ္လပ္စြာ သတင္းရယူ ပိုင္ခြင့္ ေႏွာင့္ေႏွးေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ကိုမင္းလတ္က ဆက္လက္ ေျပာဆိုသည္။

“သတင္းအမွားကို တင္ျပလိုက္မိတာထက္ သတင္းအမွန္ကို ထိန္ခ်န္လုိက္ရတာကို က်ေနာ္တို႔ အျပစ္ရွိသလို ခံစားရတယ္၊ သတင္းအမွန္ကို တင္ျပရင္ အႏၱရာယ္ရွိႏုိင္လို႔ ထိန္ခ်န္လိုက္ရတာေတြ ရွိတယ္”ဟုလည္း ၎က ဆိုသည္။

ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးဌာန ဒုဝန္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္ကမူ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာမ်ား၏ အခန္းက႑ ပိုမိုအားေကာင္းလာေရး အတြက္ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ကူညီ ပံ့ပိုးေပးရန္ အစီအစဥ္ရွိၿပီး လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္ျပထားေၾကာင္း၊ အစိုးရ သတင္းစာမ်ားႏွင့္ အသံလႊင့္ အစီအစဥ္မ်ား၌ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားမ်ားျဖင့္ ထုတ္ေဝ ျဖန္႔ခ်ိ၊ အသံလြင့္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ စီစဥ္ထားေၾကာင္း ေျပာသည္။

“လႊတ္ေတာ္က သေဘာတူညီခ်က္ မရေသးဘူး၊ ႏုိင္ငံပိုင္ သတင္းစာေတြမွာ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားနဲ႔ သတင္းေတြကို ၁ မ်က္ ႏွာ သုိ႔မဟုတ္ ၂ မ်က္ႏွာ ထည့္ဖို႔လည္း စီစဥ္ ေနပါတယ္”ဟု ၎က ဆိုသည္။

ယင္းသို႔ အစိုးရက ထုတ္ေဝ ျဖန္႔ခ်ိ အသံလႊင့္ ေပးမည့္ တိုင္းရင္းသား အသံမ်ားသည္ ျပည္နယ္ႏွင့္ တုိင္းရင္းသားမ်ား၏ အသံကို မည္မွ် ကိုယ္စား ျပဳႏုိင္မည္ ဆိုသည္ကို မသိရွိႏုိင္ေၾကာင္း မြန္ သတင္းဌာန တခု ျဖစ္သည့္ ေရႊဟသၤာ သတင္းဌာန ၏ အယ္ဒီတာ ကိုေအာကရက္ က ေျပာဆိုသည္။

“က်ေနာ္တို႔က လူထုၾကားထဲမွာ တကယ္ လုပ္ေနၾကတဲ့ အပိုင္း၊ ဒါကို သူတို႔ဟာနဲ႔ ေရာလိုက္ရင္ တုိင္းရင္းသား မီဒီယာေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကို ေမွးမိွန္ေအာင္ လုပ္ေနသလို ျဖစ္မယ္”ဟုလည္း ၎က ေျပာသည္။

တိုင္းရင္းသား သတင္းမီဒီယာ ၁၁ ဖြဲ႕ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည့္ Burma News International (BNI) ၏ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး တာဝန္ခံ ေဒၚနန္းေဖာေဂ ကလည္း ႏုိင္ငံ မပြင့္လင္းခင္ အခ်ိန္က မီဒီယာမ်ား အတြက္ အခက္အခဲ မ်ားစြာရွိခဲ့ေၾကာင္းႏွင့္ ယခု ပြင့္လင္းခ်ိန္၌ လည္း အခက္အခဲမ်ား၊ စိန္ေခၚမႈမ်ား ဆက္လက္ရွိေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုသည္။

“အပစ္အခတ္ ရပ္ထားတဲ့ ကာလမွာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြက စီးပြားေရး လုပ္ခ်င္လာတာေတြ ရွိတယ္၊ အဲဒီလို သတင္းမ်ိဳးေတြ ရယူခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဖာ္ျပရင္ ကန္႔သတ္မႈေတြ ရွိေနဆဲပဲ၊ သတင္းရဖို႔ အတြက္ ခ်ဥ္းကပ္ရ ခက္ေနေသးတယ္” ဟုလည္း ၎က ေျပာသည္။

ကိုမင္းလတ္ကလည္း မူးယစ္ေဆးဝါး ေရာင္း၀ယ္မႈတြင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔တခ်ိဳ႕ႏွင့္ ပတ္သက္၍ သတင္း အစအန မ်ားရရွိထားေသာ္လည္း စံုစမ္းေရးသား ေဖာ္ထုတ္ျခင္းမ်ား လုပ္ကိုင္ရန္ စိုးရိမ္မႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္း ေျပာျပသည္။

“ရန္ကုန္အေျခစိုက္ သတင္းသမားေတြ အဖို႔ေတာ့ အဆိုးဆံုးက ေထာင္တန္းက်ဖို႔ပဲ  ရွိတယ္။ တိုင္းရင္းသားေဒသက သတင္း သမား ေတြ အတြက္ အသက္အႏၱရာယ္နဲ႔ ရင္ဆုိင္ရႏုိင္တယ္”ဟု ၎က ဆိုသည္။

ထို႔အျပင္ မီဒီယာမ်ား၏ ေမးျမန္းခ်က္မ်ားအား ေျဖၾကားေပးသည့္ တိုင္းရင္းသား ေဒသခံမ်ားကို အစိုးရ စစ္တပ္က ၿခိမ္းေျခာက္မႈ မ်ားလည္း ရွိေၾကာင္း ေဒၚနန္းေဖာေဂ က ေျပာသည္။

“ဘက္မွ်ဖို႔ အတြက္ မ်က္ျမင္သက္ေသ ေဒသခံေတြကို ေမးၿပီး ေရးတယ္ ဆိုရင္ အဲဒီလူေတြကို စစ္တပ္က ၿခိမ္းေျခာက္တာေတြ လုပ္တယ္၊ မီဒီယာက ဒီလူေတြကို ေနာက္တႀကိမ္ ခ်ဥ္းကပ္ရ ခက္ခဲ သြားတယ္”ဟု ၎က ဆိုသည္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာမ်ား၏ အခန္းက႑ အေရးႀကီး သကဲ့သို႔ အစိုးရ၏ ပူးေပါင္း ပါဝင္မႈလည္း လိုအပ္ေၾကာင္း ေဒၚနန္းေဖာေဂက ေျပာသည္။

အလားတူ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရ အဖြဲ႔ဝင္မ်ားသည္ မီဒီယာႏွင့္ အကြ်မ္းဝင္မႈ အားနည္းျခင္း၊ အင္တာဗ်ဴးမ်ားကို ျငင္း ပယ္ျခင္း သာမက ၾကမ္းတမ္းစြာ တုံ႔ျပန္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေနဆဲေၾကာင့္ မီဒီယာႏွင့္ ပိုမို အလွမ္းေဝးလာၿပီး သတင္းဘက္မွ်မႈအပိုင္းတြင္ အားနည္းလ်က္ ရွိသည္ဟုလည္း ၎က ဆက္ လက္ ေျပာဆိုသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ၿပီးခဲ့သည့္ မတ္လ ၁၀၊ ၁၁၊ ၁၂ ရက္မ်ားတြင္ က်င္းပသည့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ မီဒီယာ ညီလာခံ၌လည္း“ျမန္မာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာ အခန္းက႑”ေခါင္း စဥ္ျဖင့္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

ယင္း ညီလာခံကို East West Center က ဦးစီး က်င္းပျခင္း ျဖစ္သည္။ East West Center သည္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံ ဟာဝိုင္ယီ ျပည္နယ္ ဟိုႏုိလူလူၿမိဳ႕ အေျခစိုက္ၿပီး အေမရိကန္ႏွင့္ အာရွပစိဖိတ္ ေဒသ အၾကား စုေပါင္း သင္ယူျခင္း၊ ေလ့လာသုေတသန ျပဳျခင္း၊ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးဖလွယ္ျခင္း စသည့္ အစီအစဥ္မ်ားကို လုပ္ေဆာင္ေနေသာ အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံတကာ အသိအမွတ္ျပဳ Jefferson Fellowships သတင္းစာ ပညာ ဖလွယ္ေရး အစီအစဥ္ကို ေဆာင္ရြက္ ေပးေနသည့္ အဖြဲ႔လည္း ျဖစ္သည္။

ဧရာဝတီ