IIMM ကုလစံုစမ္းေရးအဖဲြ႔နဲ႔ ျမန္မာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မည့္ အလားအလာမရွိ

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကစၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အျပင္းထန္ဆံုး ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္မႈေတြအတြက္ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒနဲ႔အညီ တရားရံုးတင္ စစ္ေဆးမယ့္ ျဖစ္စဥ္မွာ က်ဴးလြန္သူေတြကို အေရးယူႏိုင္ေရး အစြမ္းကုန္ ႀကိဳးပမ္းသြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ IIMM ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ယႏၱရား အဖဲြ႔ ဥကၠဌ Nicholas Koumjian က တနလၤာေန႔က လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ ေျပာၾကား ခဲ့ပါတယ္။

ဒီကေန႔ အဂၤါေန႔ မွာေတာ့ ယႏၱရားအဖဲြ႔ရဲ႕ ပထမဆံုး တင္သြင္းထားတဲ့ အစီရင္ခံစာကို လူ႔အခြင့္အ ေရး ေကာင္စီမွာ ေဆြးေႏြး ၾကဖို႔ရွိပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ ဒီယႏၱရား အဖဲြ႔ကို အရင္ကတည္းက အသိအမွတ္ျပဳထား တာမဟုတ္တဲ့ အတြက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ဗီြအိုေအကို တုန္႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာရာဇ၀တ္ခံုရံုး တရားစီရင္ေရးမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အေတြ႕အႀကံဳရွိထားတဲ့ အေမရိကန္ ေရွ႕ေန Nicholas Koumjian ကို IIMM ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ယႏၱရား အဖဲြ႔ ဥကၠဌအျဖစ္ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ဧၿပီလမွာ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ အန္တိုနီယို ဂူးတာယက္စ္က ခန္႔အပ္ခဲ့တာပါ။ အခုဆိုရင္ သူတို႔ယႏၱရားအဖဲြ႔ လုပ္ငန္းေတြ စတင္လုပ္ေဆာင္ေနၿပီး စက္တင္ဘာလ (၆)ရက္ေန႔ကေတာ့ FFM ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးမစ္ရွင္းက ႏွစ္ႏွစ္ၾကာ စံုစမ္းထားတဲ့ အခ်က္အလက္အားလံုးကို ေရွ႕ဆက္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လဲႊေျပာင္းယူခဲ့ၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း Nicholas Koumjian က စက္တင္ဘာလ (၉)ရက္ေန႔က ဂ်ီနီဗာ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီ ညီလာခံမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အျပင္းထန္ဆံုး ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္မႈေတြက်ဴးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း FFM ရဲ႕ေတြ႕ရွိခ်က္နဲ႔ ဒီလို အၾကမ္းဖက္ ရာဇ၀တ္မႈႀကီးေတြ သံသရာလည္ေနတာကို အဆံုးသတ္ေစေရး အႀကံျပဳခ်က္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖၚဖို႔ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီရဲ႕ ၂၀၁၈ခုႏွစ္ ျမန္မာ့အေရး ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ IIMMယႏၱရား အဖဲြ႔ဖဲြ႕စည္းဖို႔ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါကိုပဲ နယူးေရာက္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံကလည္း ဆက္လက္အတည္ျပဳ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၿပီး ဘတ္ဂ်က္ကုန္က်ေငြ သန္း (၆၀)ေက်ာ္ သံုးစဲြဖို႔ ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ IIMMယႏၱရား အဖဲြ႔ကို အရင္ကတည္းက အသိအမွတ္ျပဳထား တာမဟုတ္တဲ့ အတြက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ဗီြအိုေအကို အခုလိုေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔က အစကတည္းက FFM ကိုလည္း အသိအမွတ္မျပဳဘူး ထိုနည္းလည္းေကာင္းပဲ FFM ကေန ဆက္ႏြယ္ၿပီးေတာ့ ေပၚေပါက္လာတဲ့ FFM လုပ္ငန္းကို ဆက္ဖို႔အတြက္ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ IIMM ကိုလည္း အသိအမွတ္မျပဳဘူး။ အဲဒါပဲ ေလာေလာဆည္ က်ေနာ္ေျပာလို႔ရပါမယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အစကတည္းက က်ေနာ္တို႔က ဒါကို အသိအမွတ္မျပဳထားတဲ့အတြက္ IIMM လုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း က်ေနာ္တို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္စရာ အေၾကာင္းကေတာ့ မရွိပါဘူး။”

IIMMယႏၱရား အဖဲြ႔အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျပင္းထန္လွတဲ့ ႏိုင္ငံတကာရာဇ၀တ္မႈေတြကို အေရးယူ စစ္ေဆးႏိုင္ေရး အမႈတည္ေဆာက္ရာမွာ အစြမ္းကုန္ ႀကိဳးပမ္းသြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ မေန႔က (၄၁)ႀကိမ္ေျမာက္ လူ႔အခြင့္အေရးညီလာခံမွာ Nicholas Koumjian ကအခုလိုေျပာပါတယ္။

“လူမ်ဳိးေရး၊ တိုင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္စု၊ ႏိုင္ငံသား၊ ဘာသာေရး ဒါမွမဟုတ္ ႏိုင္ငံေရးအုပ္စုေတြ က မည္သူမဆို ရာဇ၀တ္က်ဴးလြန္သူမွန္သမွ် အေရးယူႏိုင္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ အစြမ္းကုန္ႀကိဳးပမ္းသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ္လို႔ ႀကီးမားလွတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ တခုခ်င္းစီကို စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ က်ေနာ္တို႔မွာ လံုေလာက္တဲ့ စြမ္းအား မရွိေပမဲ့ ျမန္မာျပည္သူ မ်ဳိးစံု ထိခိုက္ခံစားမႈကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ သင့္ေတာ္ၿပီး စိစစ္ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ အမႈမ်ဳိးေတြကို က်ေနာ္တို႔က ေရြးခ်ယ္ ကိုင္တြယ္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။”

ရာဇ၀တ္မႈေတြကို ကိုင္တြယ္စစ္ေဆးရမယ့္ IIMM စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ယႏၱရားအဖဲြ႔အေနနဲ႔ အလြန္သတိထား ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ အေျခအေနကိုလည္း အခုလို ေျပာပါတယ္။

“ယႏၱရားအဖဲြ႔ရဲ႕ တာ၀န္ေတြျဖစ္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီကို အစီရင္ခံတင္ျပရမယ့္ ကိစၥ၊ အရပ္ဖက္ အဖဲြ႕အစည္းေတြနဲ႔ ႏွိပ္စက္ခံရသူေတြကို သတင္းအခ်က္လက္ေတြ တင္ျပရမယ့္ကိစၥ ေတြမွာ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ငန္းသဘာ၀ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္တဲ့ ယံုၾကည္စိတ္ခ်မႈနဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြ မေပါက္ၾကားေအာင္ ထိန္းသိမ္းရမႈ စတာေတြမွာ ႀကိဳးစား ထိန္းညွိေဆာင္ရြက္ မွာျဖစ္ပါတယ္။ လူအမ်ား သိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရမွာက လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ေပမယ့္ ရာဇ၀တ္မႈကိစၥမွာ နည္းဗ်ဴဟာေတြ၊ တိုးတက္မႈ ျဖစ္စဥ္ေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ေျပာျခင္းအားျဖင့္ စံုစမ္းမႈေတြကို အေပးအယူ လုပ္လာႏိုင္ပါတယ္။”

ႀကီးမားလွတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့တာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အမွန္တရားကို ရွာေဖြဖို႔ ကုလသမဂၢ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ယႏၱရားအဖဲြ႔ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ ၀င္ခြင့္ရဖို႔ အလြန္အေရးပါတယ္လို႔လည္း Nicholas Koumjian ကေျပာပါတယ္။

“ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးဖို႔ က်ေနာ္အေနနဲ႔ အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ အဆင့္ေရာက္ေအာင္ ဆက္လက္ၿပီး ခ်ဥ္းကပ္ လုပ္ေဆာင္သြား မွာပါ။”

ဒါအျပင္ ေဒသတြင္း အျခားႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကလည္း အေရး ႀကီးေၾကာင္းလည္း သူက အခုလိုေျပာပါတယ္။

“အေထာက္အထားေတြကို ေျပာျပႏိုင္တဲ့ မ်က္ျမင္သက္ေသ အမ်ားအျပားဟာ လက္ရွိ သူတို႔ ႏိုင္ငံ ပိုင္နက္အတြင္း ဒါမွမဟုတ္ အရင္က ေနထိုင္ခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရေတြရဲ႕ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာပိုင္ဆိုင္မႈနဲ႕ ေလ်ာ္ကန္တဲ့ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မႈ ေတြကို အေလးထားဖို႔ အလြန္အေရးႀကီးသလို ယႏၱရားအဖဲြ႔အေနနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရာမွာ မ်က္ျမင္သက္ေသေတြနဲ႔ မူရင္းဇစ္ျမစ္ေတြ အႏၱရာယ္ ထိခိုက္မႈမရွွိေစေရး ျပဳမူလုပ္ေဆာင္မွာျဖစ္ပါတယ္။”

လာမယ့္ လေတြအတြင္း ေဒသတြင္း သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေတြကို သြားေရာက္ဖို႔ရွိၿပီး အစိုးရေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမွာျဖစ္သလို၊ ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈေၾကာင့္ ထြက္ေျပးလာသူေတြ၊ အရပ္ဖက္ အဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုၿပီး ယႏၱရားအဖဲြ႔ရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြကို ရွင္းျပမွာျဖစ္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကိုလည္း နားေထာင္ မွာျဖစ္ေၾကာင္း Nicholas Koumjian ကေျပာသြားပါတယ္။

Nicholas Koumjian ဟာ ၂၀၁၃ခုနွစ္ ႏို၀င္ဘာလကတည္းက ကေမၻာဒီးယားဆိုင္ရာ အထူးတရားရံုး ရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ တဲြဖက္ ေရွ႕ေန အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမတိုင္ခင္ ICTY ယူဂိုစလားဗီးယား ႏိုင္ငံေဟာင္းဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာခံုရံုးမွာလည္း အမႈလိုက္ေရွ႕ေန အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါအျပင္ Mr. Koumjian ဟာ အေရွ႕တီေမာမွာ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ႀကီးေလးတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမွာလည္း လက္ေထာက္ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္အျဖစ္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သလို၊ Bosnia နဲ႕ Herzegovina ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာတရားရံုးရဲ႕ စစ္ရာဇ၀တ္မႈဆိုင္ရာ ဌာနမွာ ႏိုင္ငံတကာေရွ႕ေနအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ Sierra Leone ဆိုင္ရာ အထူးတရားရံုးမွာလည္း Nicholas Koumjian ဟာ အဓိက အမႈလိုက္ေရွ႕ေနျဖစ္ခဲ့ၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာေတာ့ အစိုးရေရွ႕ေနအျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရိုလိုင္းနားတကၠသိုလ္ကေန ဥပေဒဆိုင္ရာ ေဒါက္တာဘဲြ႕ရခဲ့ၿပီး ကာလီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ UCLA တကၠသိုလ္ကေန Business Administaration မာစတာဘဲြ႕ရခဲ့တဲ့ Mr. Koumjian ဟာ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒနဲ႕ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလ တရားစီရင္ေရးေလာကမွာ အေတြ႕အႀကံဳအျပည့္အ၀ရွိသူလည္းျဖစ္ပါတယ္။

VOA