လူ႕အခြင့္အေရး စိတ္ခ်ရမွ စစ္ေရး ပူးေပါင္းမည္ဟု ပင္တဂြန္ေျပာ

ေတာင္ကိုရီးယားနဲ႔ အေမရိကန္ ပူးတြဲစစ္ေရး ေလ့က်င့္မႈတခု (ဓာတ္ပံု – Reuters)

ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက စိုးရိမ္မႈ ရွိေန တာေတြအေပၚ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းျပီးတဲ့အခ်ိန္အထိ ျမန္မာျပည္နဲ႔ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ဆက္စပ္ေဆာင္ ရြက္မႈေတြ လံုးဝ ျပန္လည္စတင္မွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ပင္တဂြန္စစ္ဌာနခ်ဳပ္က တနလၤာေန႔မွာ ေျပာၾကားလိုက္ ပါတယ္။

ပထမဆံုးအႀကိမ္က်င္းပတဲ့ အေမရိကန္-ျမန္မာ လူ႕အခြင့္အေရးစကားဝိုင္း (US-Burma Human Rights Dialogue) ကိုတက္ေရာက္ဖို႔အတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနက ထိပ္တန္း အရာရွိတခ်ိဳ႕ ျမန္မာျပည္ကို ထြက္ခြာသြားတဲ့အခ်ိန္မွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္နဲ႔ စစ္ေရးအရ တိုက္႐ိုက္ ညွိႏႈိင္း

ေဆာင္ရြက္မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပင္တဂြန္ က မူဝါဒကို ေျပာဆိုလိုက္တာပါ။

“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က်င္းပတဲ့ ဒီ ပထမဆံုးအႀကိမ္ လူ႔အခြင့္အေရးစကားဝိုင္းက ျမန္မာျပည္ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး ကိစၥရပ္ေတြကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳဖို႔အတြက္ အေမရိကန္အစိုးရ တခုလံုးက ခ်ဥ္းကပ္ေဆာင္ရြက္ေန တယ္ဆိုတာကို ေပၚလြင္ေစပါတယ္” လို႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဌာန ေျပာခြင့္ရ ပုဂၢိဳလ္ ဗစ္တိုးရီးယား ႏူလန္ (Victoria Nuland) က  ဆိုပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္သမားေရးရာ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး မိုက္ကယ္ ေပါ့စနာ (Michael Posner) ဦးေဆာင္တဲ့ အေမရိကန္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔မွာ အိမ္ျဖဴေတာ္ အမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရးအဖြဲ႔ (White House National Security Staff)၊ ဒု သမၼတ႐ံုး၊ ႏိုင္ငံေတာ္ လံုၿခံဳေရး ဝန္ႀကီးဌာန (Department of Homeland Security)၊ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံတကာဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေအဂ်င္စီ (US Agency for International Development)နဲ႔ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနက အႀကီးတန္းကိုယ္စားလွယ္ေတြပါဝင္တယ္လို႔ သူက ေျပာပါ တယ္။

“လူ႔အခြင့္အေရး စကားဝုိင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ကိစၥရပ္ေတြ အမ်ားအျပားကို ေဆြးေႏြးၾက မွာပါ။ အဲ့ဒီ ကိစၥရပ္ေတြထဲမွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာ ေဒသေတြက အရပ္သားေတြကို အကာအကြယ္ေပးေရး၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း၊ အလုပ္သမားေရးရာနဲ႔ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ၊ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ခြင့္၊ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္၊ မႈခင္းဆိုင္ရာတရားမွ်တမႈ (Criminal Justice) နဲ႔ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကိစၥ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ စစ္တပ္ စတာေတြပါဝင္ပါတယ္” လို႔လည္း သူက ေျပာပါေသး တယ္။

ဒီစကားဝုိင္းကိုတက္ေရာက္မယ့္ အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနက ထင္ရွားတဲ့သူေတြထဲမွာ အေရွ႕ အာရွဆိုင္ရာ လက္ေထာက္ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး ဗစ္ကရမ္ဆင္း (Vikram Singh) နဲ႔ အေမရိကန္စစ္တပ္ က ပစိဖိတ္ေဒသ စစ္ဦးစီးမႉး ဒု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဖရန္စစ္ ဝီယာစင္စကီ (Francis Wiercinski) တို႔လည္း ပါဝင္ ပါတယ္။

အခုလို အေမရိကန္ စစ္ေရးဆိုင္ရာအရာရွိေတြ ျမန္မာျပည္လာတာကို အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာ ၂ ႏိုင္ငံအၾကား ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ဆက္စပ္ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ျပန္လည္သက္ဝင္လာၿပီလို႔ လံုးဝ မယူဆသင့္ေၾကာင္း အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီဌာန အရာရွိေတြက အခိုင္အမာ ေျပာဆိုပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဌာနက ဖိတ္လို႔ သူတို႔ သြားတက္တာလို႔လည္း ပင္တဂြန္ အရာရွိေတြက ဆိုပါတယ္။

“လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥေတြမွာ က်မတို႔ ဘယ္လို ဝိုင္းဝန္းကူညီတယ္၊ အရပ္သား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို က်မတို႔ ဘယ္လို ေလးစားတယ္ ဆိုတာေတြကို ေဆြးေႏြးဖို႔ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ အေမရိကန္-ျမန္မာ လူ႔အခြင့္အေရးစကားဝုိင္းမွာ ပါဝင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ေဆာင္ရြက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ တရားဝင္မူဝါဒကေတာ့ လူသားခ်င္းဆိုင္ရာနဲ႔ သံတမန္ေရးဆိုင္ရာ ကိစၥတခ်ိဳ႕က လြဲလို႔ ျမန္မာျပည္နဲ႔ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြ တိုက္႐ိုက္ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္မႈ မလုပ္ေရးအျဖစ္ ဆက္ရွိေနဆဲပါ” လို႔ အေမရိကန္ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္လံုၿခံဳေရး ကိစၥရပ္မ်ား ဆိုင္ ရာ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဗိုလ္မႉး ေကသီ ေဝလ္ကင္ဆင္က ေျပာပါတယ္။

“ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီနည္းက် ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ၊ ေရရွည္ တိုင္းရင္းသား ပဋိပကၡေတြ ကို ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔အတြက္ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္တာေတြ၊ ၿပီးေတာ့ လူ႔ အခြင့္အေရးကိစၥေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းတာေတြအေပၚ က်မတို႔ အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္” လို႔ သူက ဆိုပါ တယ္။

“ဒီကိစၥေတြမွာ လုပ္စရာေတြ အမ်ားႀကီး က်န္ပါေသးတယ္၊ ဒါေပမယ့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ အဲ့ဒီလို ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္မႈေတြမွာ ျမန္မာျပည္ကို ဝိုင္းဝန္းကူညီဖို႔ စိတ္ဝင္စားပါတယ္” လို႔လည္း သူက ေျပာပါေသးတယ္။

ႏွစ္ႏိုင္ငံ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ဆက္စပ္ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ျပန္လည္စတင္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း ဗိုလ္မႉး ေကသီက “ ျမန္မာျပည္မွာ အခုထက္ ပိုတိုးတက္မႈေတြ ရွိလာမွပဲ ျဖစ္မွာပါ။ ျမန္မာစစ္တပ္အေနနဲ႔ အရပ္သားအစိုးရကို ဆက္ၿပီးပံ့ပိုးလိမ့္မယ္၊ အစိုးရကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳၿပီး အစိုးရ ရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို လက္ခံလိမ့္မယ္၊ ၿပီးေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ ေတြရွိေနတဲ့ အေန အထားကေန ေကာင္းမြန္တဲ့ တိုးတက္မႈေတြရွိလာလိမ့္မယ္လို႔ က်မတို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္” လို႔ ဆိုပါတယ္။

“လူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစားတာ၊ အရပ္သားက စစ္တပ္ကို ႀကီးၾကပ္တာနဲ႔ လုပ္ငန္းပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ဆိုတာေတြက စနစ္က်တဲ့ ေခတ္မွီတပ္မေတာ္ေတြရဲ႕ အရည္အေသြးေတြျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီအရာေတြဟာ တရားဝင္မႈအတြက္အေရးပါတဲ့အရာေတြပါပဲ။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာန ကေတာ့ ဒီကိစၥေတြမွာ သိပ္ကို အေလးအနက္ထားပါတယ္” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။