ဆလံု

ေရးသားသူ ဝါးလုံးရွည္ အတီး

ဆလံု ဆလံုလူမ်ိဳးသည္ ျမိတ္ကြၽန္းစု၏ အဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ေသာ ျပယုဒ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ သူတို႔၏ ဓေလ့စရိုက္၊ ရိုးသား ေျဖာင့္ မတ္မႈကို တုႏွိဳင္းရန္အရာ မရွိပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ ၎လူမ်ိဳးတို႔မွာ လူသိမ်ားထင္ရွားေနျခင္းျဖစ္သည္။
ဆလံုလူမ်ိဳးတို႔သည္ ေနရာအတိအက်မရွိ၊ ပင္လယ္ျပင္တစ္ခြင္ ၀မ္းစာအတြက္ လွည့္လည္က်က္စားၾကသည္။

ေရကူး၊ ေရငုပ္ရာတြင္ ကြၽမ္းက်င္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ Sea Gypsy or Men of the Sea အျဖစ္ အမည္တြင္ျခင္းျဖစ္သည္။

သမိုင္းေၾကာင္း အရ ေရွးယခင္က မေလးကြၽန္းဆြယ္တြင္ ေနထိုင္ၾကျပီး စီးႏွင္းတိုက္ခိုက္လုယက္မႈ မ်ားေၾကာင့္ ျမိတ္ကြၽန္း စု ဘက္သို႔ ေ႔ရႊေျပာင္းလာၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ယေန႔အခါ ဆလံုလူမ်ိဳးမ်ား
ကို ေကာ့ေသာင္းျမိဳ႕အနီး ကြၽန္းမ်ားတြင္ ျမင္ေတြ႔ ႏိုင္သည္။

ဆလံုလူမ်ိဳးမ်ားသည္ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ ေမြးျမဴေရးတို႔ျဖင့္ အသက္မေမြး ေရလုပ္ငန္း၊ ပုလဲငုပ္ျခင္းလုပ္ငန္းတို႔ျဖင့္ အသက္ေမြး ၾကသည္။ ပင္လယ္ကမ္းေျခတစ္ေလွ်ာက္ ေလွေလွာ္ခတ္ရင္း တစ္ကြၽန္းမွ တစ္ကြၽန္းကူး ကာ ေနထိုင္ေလ့ရွိသည္။ ေလွေလး မ်ားကို ေပါ့ပါးေသာ သစ္လံုးမ်ားျဖင့္ ထြင္းယူၾကသည္။

၎ေလွမ်ားမွာ ပင္လယ္ခရီးအတြက္ အဆင္ေျပ အသံုး၀င္လွသည္။ အသံုးအေဆာင္မ်ား၊ အစာေရစာ မ်ား၊ ေခြး၊ ေၾကာင္၊ ၾကက္မ်ားကိုလည္း တစ္ပါးတည္း ေလွႏွင့္အတူ တင္ယူလာေလ့ရွိၾကသည္။
ေဆာင္း၊ ေႏြရာသီမ်ားတြင္ ငါးဖမ္းျခင္း၊ ေရ ထြက္ ပစၥည္း ေရာင္း၀ယ္ျခင္းတို႔ျဖင့္ အသက္ေမြးၾကျပီး မိုးရာသီရာသီဥတုဆိုး၀ါးသည့္အခါနီးစပ္ရာကြၽန္းေပၚတြင္ ၀ါး ေျခတိုင္ရွည္တဲမ်ားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ဂူမ်ားရွာ၍လည္းေကာင္းေနထိုင္ေလ့ရွိသည္။

Sea Gypsy ဟူေသာအမည္ႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာပင္ သဘာ၀ပင္လယ္ေဘးအႏ ၱရာယ္ကို လည္း ေရွာင္တိမ္း တတ္ၾကသည္။ ရာသီဥတုဆိုး၀ါးစဥ္ေတာင္မွ မိမိေနထိုင္ရာ ကြၽန္းဆီ အျမန္ဆံုး
ျပန္ေရာက္ေအာင္ သြားႏုိင္ၾကသည္။ ဆလံုလူမ်ိဳးတို႔ ၏ ေရငုပ္ပညာကြၽမ္းက်င္မွဳမွာ အံ့မခန္းျဖစ္သည္။ ပင္လယ္ ၾကမ္းျပင္အထိေရငုပ္ႏိုင္ျပီး ေရေအာက္တြင္ ေအာက္ဆီဂ်င္ အကူအညီမပါပဲ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ အနည္းဆံုး တစ္နာရီခန္႔ ေနႏိုင္သည္။

(ပင္လယ္ၾကမ္းျပင္ ၁၆ လံ ထက္ ပိုျပီး မည္သည့္ ေရငုတ္သမား မွ မငုတ္ႏိုင္ၾကပါ ေရဖိအား ဒါဏ္ကို မခံႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ေရအရမ္းနက္လွ်င္ ႏွာေခါင္း၊ နား၊ မ်က္စိ စသည့္ေနရာမ်ားမွ ေသြးမ်ား ယိုထြက္လာသည္ကို မည္သူမွ်မခံႏိုင္ ပါ။ တစ္နာရီၾကာေအာင္ ေရငုတ္ေသာ စလံုလူမ်ဳိးလည္ မရွိပါ အလြန္႕အလြန္ မိနစ္ (၂ဝ) မွ်သာ ေအာက္စီဂ်င္မပါဘဲ ငုတ္ ႏိုင္ၾကသည္။)

တစ္ရက္တည္း ထိုကဲ့သို႔ ေရငုပ္ျခင္းမ်ိဳး အၾကိမ္အေရအတြက္ မ်ားမ်ားလုပ္ႏိုင္သည္။ ပင္လယ္ခရု၊ ကမာ (မုတ္) ေကာင္ မ်ား၊ ငါးၾကီးအံဖတ္၊ ပင္လယ္ေရေမွာ္ပင္၊ ပုလဲ၊ ငွက္သိုက္၊ ပ်ားရည္၊ ပရေဆးပင္မ်ားကို ရွာေဖြစုေဆာင္းျပီး ေရာင္းခ်ေလ့ရွိ သည္။ ဆလံုလူမ်ိဳးမ်ားသည္ အျခားလူမ်ိဳး မ်ားႏွင့္ ေရာေရာေႏွာေႏွာ ေန ထိုင္ေလ့မရွိေခ်။ ၎တုိ႔၏လူေနထိုင္မွဳစနစ္မွာ ျမိဳ႕ျပ ေနထိုင္မွဳစနစ္ႏွင့္ ကြာျခား လြန္းလွသည္။

သို႔ေသာ္လည္း သူတို႔၏ လူေနမွဳစနစ္ကို ယံုၾကည္စြာ တန္ဖိုးထား ထိန္းသိမ္းၾကသည္။ ဘာသာတရားႏွင့္ ပတ္သက္၍ လည္း ၎တို႔၏ကိုယ္ပိုင္ယံုၾကည္မႈကို လက္ကိုင္ထားၾကသည္။ နတ္ေကာင္းႏွင့္ နတ္ဆိုးဟူ၍ နတ္ဘုရားကိုးကြယ္မွဳ ႏွစ္ခုရွိသည္။

နတ္ဆရာသည္ ၎တို႔၏ အခရာျဖစ္သည္။ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲမ်ားကို သာမက ဖ်ားနာသည့္အခါ၊ တစ္ဦး တစ္ေယာက္ ေသဆံုး သည့္ အခါတြင္ နတ္ဆရာ၏ ေျပာဆိုမႈအတိုင္း စပါး၊ ေျပာင္း၊ အရက္၊ ပ်ားရည္၊ ကြမ္း၊ ဘဲေသြးစိမ္း၊ ၾကက္၊ လင္းပိုင္၊ ပင္လယ္လိပ္တို႔ကို ယဇ္ပူေဇာ္ေလ့ရွိသည္။

ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲမ်ားတြင္ ေတးသီခ်င္းမ်ား သီဆိုတီးမႈတ္ျပီး မီးပံုဖိုကာ ၀ိုင္းဖြဲ႔ကခုန္ၾကသည္။ သူတို႔၏ ဗံုတစ္မ်ိဳးမွာ ပုတ္သင္ညိဳ သားေရျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားသည္။

ဆလံုလူမ်ိဳးတို႔၏ ဂီတပင္ကိုယ္စြမ္းရည္မွာ ထက္ျမက္ ဆန္းၾကယ္လွသည္။ “ပ်ဴ၊ မြန္၊ ျမန္မာ၊ သက္” ဟူေသာ ျမန္မာ တိုင္း ရင္းသားအစ လူမ်ိဳးႀကီး (၄) စုမွာ ဆလံုတိုင္းရင္းတို႕မွာ “သက္”လူမ်ိဳးတို႔ မွတစ္ဆင့္ ဆင္းသက္ လာခဲ့သည္ဟု မွတ္သားခဲ့ဖူးပါသည္။

ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕ကို “ေမာ္ကင္း”ဟုလည္း ေခၚၾကပါသည္။ ပင္လယ္ထဲမွာ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး သစ္၊ ၀ါး၊ ရင္ကမ္းသားတို႔ ႏွင့္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ ထားသည့္ ႐ိုးရာေလွကို အိမ္လို သေဘာထားၿပီး မိသားစုႀကီး တစ္ခုလံုး ေနၾက၊ ထိုင္ၾက၊ ခ်က္ ျပဳတ္ စားေသာက္ၾက႐ံု သာမက သူတို႕ဘ၀၏ အေဖာ္မြန္ ဟု ေခၚေသာ ေခြး မ်ားကိုလည္း တစ္ပါတည္း သယ္ေဆာင္ သြားၾကပါသည္။

ဟိန္းဇဲ၊ ဘုတ္ကၽြန္း၊ ေမာင္းမကန္၊ ႐ွင္မြန္၊ မလိ၊ ျပင္ႀကီး၊ မီးစိမ္း၊ ကတန္၊ ဒံုးကၽြန္း၊ ၀ါးကၽြန္း၊ ပင္လယ္ေအာ္၊ လန္ပိတစ္၀ိုက္ မွာလည္း ပင္လယ္ထဲ ရာသီဥတုဆိုးခ်ိန္မွာ ယာယီ ေျခတံ႐ွည္ တဲအိမ္ေလးမ်ား တည္ေဆာက္ ၿပီး ေနထိုင္ၾကပါသည္။

ေရမွာ ကၽြမ္းက်င္သျဖင့္ ပုလဲ၊ ေမွ်ာ့(ပင္မယ္ေမွ်ာ့)၊ ေရခူ၊ ငါး၊ ပုဇြန္ ၊ ကမာေတြငုပ္ၿပီး ကင္းမြန္၊ ႐ွပ္၊ ငါးႀကီး အန္ဖတ္ေတြ ကို ႐ွာေဖြရင္းႏွင့္လည္း အသက္ေမြးတတ္ၾက ပါသည္။ သူတို႔ ႐ိုးရာဓေလ့မ်ား ထဲတြင္ ဗံုတီးျခင္း၊ ဘင္(ဘင္ခရာ)တီးျခင္း။ သူတို႕ဘာသာ စကားႏွင့္ သီခ်င္းဆိုၿပီး ကခုန္ျခင္း၊ ႐ိုးရာနတ္ ကိုးကြယ္ျခင္း တို႕လည္း ပါ၀င္ပါသည္။

ဆလံု တိုင္းရင္းသား တို႔၏ ေမြးဖြားျခင္းအစ (၁၉၆၄)ခုႏွစ္က မွတ္သား ေတြ႕႐ိွခ်က္မ်ားအရ ဆလံုတိုင္းရင္းသား တို႕သည္ စတင္ေမြးဖြားသည့္ ကေလးငယ္မ်ားကို ခ်က္ႀကိဳး ျဖတ္ၿပီးသည္ႏွင့္ ေရထဲ သို႔ ႏွစ္စကၠန္႔ ခန္႔ ေရထဲျမွပ္လိုက္၊ ႏွစ္လိုက္၊ ေပၚ လိုက္ သံုးႀကိမ္ခန္႔ ျပဳလုပ္ပါသည္။

သူတို႔ အယူအဆမွာ ေမြးစကေလးငယ္ ေရကိုု ကၽြမ္းက်င္ေစရန္၊ မေၾကာက္ေစရန္ ျဖစ္သည္ဟု ဆို၏။ ထိုသို႔ လြဲမွားေသာ အယူအဆေၾကာင့္ တစ္ခ်ိဳ႕ ကေလးငယ္မ်ားမွာ ေမြးစကပင္ ေသဆံုးသြားၾကပါသည္။ ဤကား ယခင္ကအျဖစ္အပ်က္။

ယခုအခ်ိန္တြင္မူ ဆလံုတိုင္းရင္းသားတို႕ ေခတ္မီလာသည္ဟု ဆိုရပါမည္။ ေမြးစကေလးငယ္ကို ေရထဲတြင္ မႏွစ္ၾကေတာ့။ ကို္ယ္၀န္ေဆာင္ကို ေမြးဖြားေပးသည့္ လက္သည္မွာ သူတို႔ ဆလံုအမ်ိးသမီး အခ်င္းခ်င္း ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ယခုအခါ ခက္ခဲသည့္ ေမြးဖြားမႈမ်ားကို သူနာျပဳဆရာမႏွင့္ ေမြးေလ့ ေမြးထ ႐ိွလာၾကပါၿပီ။

က်န္းမာေရး
ဆလံု တိုင္းရင္သားတို႔သည္ အစစ အရာရာတြင္ နတ္ဆရာကိုသာ အားကိုးၾကသည္။ တစ္စံုတစ္ေယာက္ ေနမေကာင္း လွ်င္ သူတို႔၏ အယူအဆမွာ နတ္ဖမ္းစားသည္ဟု အမ်ားအားျဖင့္ ယူဆၾကသည္။

နတ္ဆရာႏွင့္ တိုင္ပင္၍ ပူေဇာ္ပသ၊ ကိုးကြယ္တင္ေျမႇာက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေလ ့႐ိွၾကပါသည္။ သို႕ေသာ္လည္း ယခုခ်ိန္ခါ တြင္ အခ်ိဳ႕ တိုင္းရင္းသားဆလံုတို႕မွာ ေခတ္မီလာသည္ဟု ဆိုရပါမည္။ ေနထိုင္မေကာင္း ျဖစ္ေသာ သူမ်ားကို ဆရာ၀န္ ႏွင့္ ေဆးခန္းသို႕ ျပသ ကုသလာၾကပါသည္။

တစ္ဖက္ကလည္း သူတို႕အစြဲျဖစ္ေနသည့္ နတ္ဆရာႏွင့္ ပူေဇာ္ပသျခင္း ကိုလည္း လုပ္ၿမဲလုပ္ၾက ပါသည္။ ဆလံုအမ်ားစု တြင္ ျဖစ္ပြားတတ္သည့္ ေရာဂါမွာ ငွက္ဖ်ား စြဲျခင္းႏွင့္ အာဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။

၀တ္စားဆင္ယင္ျခင္း

ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႔သည္ ေမြးကင္းစ ကေလး အ႐ြယ္မွ ငါးႏွစ္ ေျခာက္ႏွစ္အ႐ြယ္အထိ ယခင္က အ၀တ္အစား ၀တ္ေလ့ ၀တ္ထ မ႐ိွေသာ္လည္း ယခုအခါ အ၀တ္အစား ဆင္ယင္လာၾက ပါသည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ သူတို႕ဓေလ့အရ အေပၚပိုင္း၊ ေအာက္ပိုင္း လံုလံုၿခံဳၿခံဳ ၀တ္ဆင္သည္ ဆိုေသာ္လည္း ၊ အခ်ိဳ႕မွာ အိမ္ေထာင္က်သည္ႏွင့္ အေပၚပုိင္း ဗလာက်င္း ေနတတ္ ၾကပါသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ယခုအခါတြင္မူ အိုမင္းေသာအဘြားအ႐ြယ္မ်ားမွလြဲ၍ အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုမွာ အေပၚပိုင္း၊ ေအာက္ပိုင္း လံု လံု ၿခံဳၿခံဳ ၀တ္ဆင္လာၾက ေပၿပီ။ ဆလံုအမ်ိဳးသားတို႔မွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ယခင္ကေအာက္ပိုင္းတြင္ လံုခ်ည္(သို႔မဟုတ္) ေဘာင္းဘီတိုႏွင့္ေနၿပီး အေပၚပိုင္းဗလာက်င္း ေနတတ္သည့္ သဘာ၀႐ိွပါသည္။

သူတို႔ဓေလ့အရ ေတာ္႐ံုတန္႐ံုလည္း ဖ်ားနာျခင္း မ႐ိွၾကပါ။ ခံႏိုင္ရည္႐ိွေသာ လူမ်ိဳးပင္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယခု အခါ သူတို႔လည္း အေပၚပိုင္းအကၤ်ီမ်ား၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ ၀တ္ဆင္လာၾကေပၿပီ။ ဆလံုတိုင္းရင္းသားတို႔သည္ ပင္လယ္ႏွင့္ အနီးအနားတြင္ ေန၍လားမသိ၊ သူတို႔၏အသားအေရာင္မွာ ညိဳေရာင္သန္းပါသည္။

ယခုအခါ ဆလံုတိုင္းရင္းသားတို႔မွာ ေခတ္မီလာသည့္အေလ်ာက္ ယိုးဒယားႏိုင္ငံမွ ေရာက္လာေသာ အ၀တ္အစား၊ ပါ တိတ္၊ တီ႐ွပ္တို႔ျဖင့္ သစ္သစ္လြင္လြင္ ေတာက္ေတာက္ ပပျဖစ္လာေလၿပီ။

ယခင္က ျဖစ္သလိုေနခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခါ သားသားနားနား ၀တ္ဆင္လာၾကေပၿပီ။ အစားအေသာက္ ဆလံုတို႔သည္ ပင္လယ္ထဲတြင္ အတည္တက် မေနဘဲ ေရ ၾကည္ရာ ျမက္ႏုရာသို႔ သြားလာ လုပ္ကိုင္ ေန ထိုင္ၾကသည့္ အေလ်ာက္ ပင္လယ္ေပ်ာ္မ်ား ျဖစ္သည့္အားေလ်ာ္စြာ သူတို႔ စားေသာက္ၾကသည္မွာ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ပင္လယ္အစားအစာမ်ား ျဖစ္ပါသည္။

ပင္လယ္ကၽြန္းစု၊ ေက်ာက္ေဆာင္ မ်ားတြင္ တြယ္ကပ္လ်က္ ႐ိွေသာ ဂံုး(ခ႐ုတစ္မ်ိဳး အထဲတြင္႐ိွသည္) ဟု ေခၚ သည့္ တငို ကိုခြာ၍ အထဲမွ ခ႐ုသဖြယ္ အရာကို ခ်က္ျပဳတ္ စားေသာက္ၾက ပါသည္။ ပင္လယ္ ေက်ာက္ေဆာင္ ဂူထဲတြင္႐ိွေသာ လင္း ႏို႕၊ လင္းဆြဲမ်ားကို တုတ္႐ွည္ျဖင့္ ႐ိုက္ခ်ကာ ခုတ္ထစ္ ျဖတ္ေတာက္ ၍လည္း ခ်က္ျပဳတ္ သံုးေဆာင္ၾကပါသည္။

သူတို႔သည္ စားသံုးဆီသံုးစြဲမႈ နည္းသူမ်ားျဖစ္သည့္ အေလွ်ာက္ တစ္လလံုးတြင္ မိသားစု (၆) ေယာက္အတြက္ ဆီ (၂၀) က်ပ္သားခန္႔သာ ကုန္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဆလံုအမ်ားစုတြင္ ေသြးတိုးေရာဂါ မ႐ိွၾကပါ။

ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႔သည္ ပ်ားအံုဖြတ္ရာ တြင္လည္း အလြန္ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ သစ္ပင္ အျမင့္ေပၚတြင္ စြဲ ကပ္ေနေသာပ်ားအံုကို အုန္းလက္ မီးတုတ္ျဖင့္ ႐ိုက္ခ်ကာ ပ်ားအံုမွ ပ်ားရည္ကို ခံယူၾကပါ သည္။ ပ်ားသလက္ႏွင့္ ပ်ား ေပါက္စ တို႔ကိုလည္း ခ်က္ခ်င္းပင္ လတ္လတ္ ဆတ္ဆတ္ စားသံုးၾကပါသည္။

ဆလံုတို႔၏ သဘာ၀မွာ စားေသာက္ရာတြင္လည္း သူတို႔ ႐ိုးရာေလွေပၚတြင္ မိသားစု အားလံုး သိုက္သိုက္ ၀န္း၀န္း ေပ်ာ္ ေပ်ာ္႐ႊင္႐ႊင္ ခ်က္ျပဳတ္ စားေသာက္ၾကပါသည္။ ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႔ စားသံုးသည့္ အ႐ြက္မ်ား ျဖစ္ေသာ ဆလံုမုန္လာ၊ ဆလံု မုန္ညင္း၊ ဆလံုကန္စြန္းတို႕မွာ အ႐ြက္အသားထူသည္မွ လြဲ၍ ေျမျပန္႔က မုန္လာ ၊ မုန္ညင္း၊ ကန္စြန္းတို႔ႏွင့္ အေတာ္ ဆင္တူပါသည္။ ထိုအ႐ြက္တို႕မွာလည္း ဆလံုေဒသ ေတာေတာင္ထဲတြင္ အေလ့က် ေပါက္ေနၾကျခင္းပင္။

ကၽြန္ေတာ္ ေတြ႔ဖူးသည့္ ဆလံုကြမ္း ( ကြမ္းယာ အတြက္ လိုအပ္ေသာ ကြမ္း) မွာလည္း အ႐ြက္အသား ပိုထူကာ အေလ့ က် ေပါက္ေနျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဆလံုတစ္ခ်ိဳ႕လည္း ကြမ္းစားတတ္ၾကသည္ကို ကၽြန္ေတာ္ ေတြ႔ဖူးပါသည္။ အစား အ ေသာက္ ဆလံုတို႔သည္ ပင္လယ္ထဲတြင္ အတည္တက် မေန ဘဲ ေရၾကည္ရာ ျမက္ႏုရာသို႔ သြားလာ လုပ္ကိုင္ ေနထိုင္ၾက သည့္ အေလ်ာက္ ပင္လယ္ေပ်ာ္မ်ားျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ သူတို႔ စားေသာက္ၾကသည္မွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပင္လယ္ အစားအစာမ်ား ျဖစ္ပါသည္။

ပင္လယ္ကၽြန္းစု၊ ေက်ာက္ေဆာင္ မ်ားတြင္ တြယ္ကပ္လ်က္ ႐ိွေသာ ဂံုး(ခ႐ုတစ္မ်ိဳး အထဲတြင္႐ိွသည္) ဟု ေခၚသည့္ တငို ကိုခြာ၍ အထဲမွ ခ႐ုသဖြယ္ အရာကို ခ်က္ျပဳတ္ စားေသာက္ၾကပါသည္။ ပင္လယ္ ေက်ာက္ေဆာင္ ဂူထဲတြင္႐ိွေသာ လင္း ႏို႔၊ လင္းဆြဲမ်ားကို တုတ္႐ွည္ျဖင့္ ႐ိုက္ခ်ကာ ခုတ္ထစ္ ျဖတ္ေတာက္ ၍လည္း ခ်က္ျပဳတ္ သံုးေဆာင္ၾကပါသည္။

သူတို႔သည္ စားသံုးဆီသံုးစြဲမႈ နည္းသူမ်ားျဖစ္သည့္ အေလွ်ာက္ တစ္လလံုးတြင္ မိသားစု (၆) ေယာက္အတြက္ ဆီ (၂၀) က်ပ္ သားခန္႔သာ ကုန္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဆလံုအမ်ားစုတြင္ ေသြးတိုးေရာဂါ မ႐ိွၾကပါ။ ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႔သည္ ပ်ား အံုဖြတ္ရာတြင္လည္း အလြန္ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။

သစ္ပင္ အျမင့္ေပၚတြင္ စြဲကပ္ေနေသာပ်ားအံုကို အုန္းလက္ မီးတုတ္ျဖင့္ ႐ိုက္ခ်ကာ ပ်ားအံုမွ ပ်ားရည္ကို ခံယူၾကပါသည္။ ပ်ားသလက္ႏွင့္ ပ်ားေပါက္စတို႕ကိုလည္း ခ်က္ခ်င္းပင္ လတ္လတ္ ဆတ္ဆတ္ စားသံုးၾက ပါသည္။ ဆလံုတို႔၏ သဘာ၀ မွာ စားေသာက္ရာတြင္လည္း သူတို႔ ႐ိုးရာေလွေပၚတြင္ မိသားစု အားလံုး သိုက္သိုက္၀န္း၀န္း ေပ်ာ္ေပ်ာ္ ႐ႊင္႐ႊင္ ခ်က္ျပဳတ္ စားေသာက္ၾကပါသည္။

ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႔ စားသံုးသည့္ အ႐ြက္မ်ား ျဖစ္ေသာ ဆလံုမုန္လာ၊ ဆလံုမုန္ညင္း၊ ဆလံုကန္စြန္းတို႔မွာ အ႐ြက္ အသား ထူသည္မွ လြဲ၍ ေျမျပန္႔က မုန္လာ ၊ မုန္ညင္း၊ ကန္စြန္းတို႔ႏွင့္ အေတာ္ ဆင္တူပါသည္။ ထိုအ႐ြက္တို႔မွာလည္း ဆလံု ေဒသ ေတာေတာင္ထဲတြင္ အေလ့က် ေပါက္ေနၾကျခင္းပင္။

ကၽြန္ေတာ္ ေတြ႕ဖူးသည့္ ဆလံုကြမ္း (ကြမ္းယာ အတြက္ လိုအပ္ေသာ ကြမ္း) မွာလည္း အ႐ြက္အသား ပိုထူကာ အေလ့က် ေပါက္ေနျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ဆလံုတစ္ခ်ိဳ႕လည္း ကြမ္းစားတတ္ၾကသည္ကို ကၽြန္ေတာ္ ေတြ႕ဖူးပါသည္။ အလုပ္အကိုင္ ဆလံု တိုင္းရင္းသား တို႔သည္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ရာတြင္ အားလံုးစုေပါင္း ၀ိုင္း၀န္း၍ လုပ္ေဆာင္ေလ့ ႐ိွၾကသည္။ ေတာထဲတြင္႐ိွေသာ သစ္ပင္ႀကီးမ်ားကို သူတို႔၏ စုေပါင္းစြမ္းအားျဖင့္ ခုတ္လွဲပါသည္။ ေလွထြင္း ပါသည္။ ထိုႀကီးမားေသာ သစ္ထြင္းေလွကို ပင္လယ္ ကမ္းေျခဆီ သို႔သယ္ေဆာင္ ထုတ္ယူသည္မွာလည္း အလြန္စနစ္က်ကာ အားက်ဖြယ္ရာ ေကာင္းပါသည္။

ပင္လယ္ကမ္းစပ္ ေနရာမ်ား တြင္ ေပါက္ေရာက္ေလ့႐ိွေသာ ရင္ကမ္းပင္မွ ရင္ကမ္း အလက္မ်ားကို တစ္စုႏွင့္တစ္စု စီစီ ညီညီ ထပ္ကာ ျပဳလုပ္ထားေသာ ရင္ကမ္းေလွမွာ အလြန္ပင္လက္ရာေျမာက္လွပါသည္။ ထိုရင္ ကမ္းေလွတြင္ သံခ်က္ဆို ၍ တစ္ခ်က္မွ်မပါ၊ ႀကိမ္ျဖင့္သာ ရစ္ပတ္ျခင္း ၊ ကြပ္ျခင္း ျပဳလုပ္ထားသည္မွာ ခ္ိုင္ခန္႔လွပါသည္။ စိစပ္လွပါသည္။

ေရတစ္စက္မွ် ေလွ၀န္းထဲသို႕ မ၀င္ပါ။ သူတို႕၏ ကၽြမ္းက်င္မႈေၾကာင့္ လိႈင္းေလလာလည္း ေၾကာက္လန္႔မႈ မ႐ိွၾကပါ။ သို႔ ေသာ္လည္း လိႈင္းေလမ်ား အလြန္ျပင္းထန္စြာ တိုက္ခတ္ လာေသာအခါ သူတို႕သည္ ကမ္းေျခ မ်ား၊ ေလကြယ္ရာ ကၽြန္းစု မ်ားတြင္ စုေပါင္း၍ ေနထိုင္ေလ့႐ိွၾကပါသည္။

ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕၏ အလုပ္အကိုင္ကို ေဖာ္ျပရလွ်င္ ငါးဖမ္းျခင္း၊ ပုလဲငုပ္ျခင္း၊ ပင္လယ္ေမွ်ာ့ ငုပ္ျခင္း၊ ကႏုကမာ ႐ွာ ေဖြျခင္း၊ ပ်ားဖြတ္ျခင္း၊ ငွက္သိုက္႐ွာျခင္း၊ ေရႏွင့္ပါတ္သက္ေသာ လုပ္ငန္း အ၀၀ကို ကၽြမ္းက်င္စြာ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေသာ တိုင္း ရင္းသားမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ေက်ာက္ႀကိဳ ေက်ာက္ၾကားထဲသို႔ ႏွစ္ခြစူး၊ မွိန္းတံ႐ွည္ႏွင့္ ငါးထိုးေနေသာ ကေလးငယ္မ်ားကိုလည္း ကၽြန္ေတာ္ျမင္ဖူးပါသည္။ ယခုအခါ ေခတ္မီလာေသာ ဆလံုတို႔မွာ ေရငုပ္မ်က္မွန္ အေကာင္းစား
ႏွင့္ ေအာက္စီဂ်င္ အသက္႐ွဴဘူးတို႔ျဖင့္ ေရ ငုပ္ကာ ပုလဲ႐ွာေနၾကၿပီ၊ ပင္လယ္ေမွ်ာ့ ႐ွာေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါသည္။

ကၽြန္ေတာ္ ေတြ႔ခဲ့ေသာ ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕မွာ ေယာက္်ားေလးေရာ၊ မိန္းကေလးပါ အသက္(၁၀) ႏွစ္ ခန္႔တြင္ ေရႏွင့္ ပါတ္သက္၍ အစစ အရာရာ အလြန္ကၽြမ္းက်င္ေနၾကေလၿပီ။ ထိုစဥ္က ကၽြန္ေတာ့္ မ်က္စိေ႐ွ႕ တြင္ပင္ (၁၀) ႏွစ္သားခန္႔ ႐ိွ ေသာ ဆလံု ေယာက္်ားေလးမွာ ခက္ရင္း စူးခြ မွိန္းတံ႐ွည္ကုိ ကိုင္ေဆာင္လ်က္ (၁၅) ေပခန္႔ နက္ေသာ ပင္လယ္ေရထဲ သို႔ ေလွေပၚမွ ပလံုကနဲ ခံုဆင္း လိုက္သည္မွာ (၁၀) မိနစ္ခန္႔ပင္ မၾကာလိုက္ပါ။

သူျပန္တက္လာေသာ အခါ လက္ထဲတြင္ (၂) ေပခန္႕႐ိွေသာ ငါးမန္းျဖဴတစ္ေကာင္ ပါလာသည္ကို ေတြ႔ရသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ့္ မွာ လြန္စြာပင္ အံ့ၾသသြားပါသည္။ မနက္ပုိင္းကလည္း ထိုနည္းတူစြာ ငါးလိပ္ေက်ာက္ (လိပ္ပံု သ႑န္ ငါးျပားႀကီး) တစ္ ေကာင္ကို ရခဲ့ေၾကာင္း၊ ထိုသူငယ္က လက္ဟန္ေျခဟန္ျဖင့္ ကၽြန္ေတာ့္ ကို ေျပာျပ ပါေသးသည္။

ဆလံုတို႔သည္ လူႀကီး လူငယ္မေ႐ြး အအားမေနဘဲ အၿမဲတေစ အလုပ္လုပ္ေနေသာ လူမ်ိဳးပင္ ျဖစ္ပါသည္။ လြတ္လပ္မႈကို ျမတ္ႏိုုးကာ တစ္ခုမဟုတ္ တစ္ခု အလုပ္ လုပ္ေနေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ားပင္။

မ်ားေသာအားျဖင့္ သူတို႕သည္ လက္ထဲတြင္ ခက္ရင္း စူးခြ မွိန္းတံ႐ွည္ကို ကိုင္ေဆာင္ကာ ကမ္းေျခ၊ ေက်ာက္ေဆာင္၊ ေက်ာက္ႀကိဳ ေက်ာက္ၾကားေအာက္႐ိွ ငါးမ်ိဳးစံုတို႔ ကို ထိူးယူ ဖမ္းဆီးၾကပါသည္။
ဟိုိုစဥ္က ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႔ ငါးဖမ္းသည္ ဆိုသည္မွာ ငါးဖမ္း ပိုက္မ်ားျဖင့္ ဖမ္းေလ့ ဖမ္းထ နည္းပါး ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ယခုအခါတြင္မူ ငါးဖမ္းပိုက္ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ အေတာ္မ်ားမ်ား ဖမ္းဆီးလာၾက ပါသည္။

သူတို႔ဘ၀မွာ ယခင္က ဖမ္းယူရ႐ိွ ငါး မ်ားႏွင့္ ေရငုပ္၍ ရ႐ိွေသာ ပုလဲ၊ ပင္လယ္ေမွ်ာ့ တို႕ကို ေရာင္းခ်ရာ တြင္ ေစ်းႏွိမ္ျခင္း ခံရေသာ္လည္း ယခုအခါ ထိုက္ထိုက္ တန္တန္ ေစ်းမွန္၊ အေလးမွန္ ရ႐ိွခဲ့ပါၿပီ။

ဖဲ႐ိုက္ကာ ကက္ဆက္နားေထာင္ ေနၾကေသာ ဆလံုမ်ား၊ ေ႐ႊဆြဲႀကိဳး တ၀င္း၀င္းႏွင့္ ဆလံုမ်ား၊ ျခင္းလံုးခတ္ကာ အပန္းေျဖ ေနၾကေသာ ဆလံု ကေလးငယ္မ်ား၊ ဘာပဲေျပာေျပာ ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕ လူေနမႈဘ၀ တိုးတက္ ဖြံ႔ ၿဖိဳးလာခဲ့သည္မွာ အမွန္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ထိမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္း ဆလံု တိုင္းရင္းသား တို႕သည္ ကေလး မီးဖြားလွ်င္ ေမြးဖြားလာလွ်င္ ေမြးဖြားစကေလး အတြက္ နတ္ ဆရာႏွင့္ နတ္ကိုးကြယ္ၾကသည္။ ေသဆံုးသြား လွ်င္လည္း ေသဆံုးသူ ေကာင္းရာ မြန္ရာ ေရာက္ေအာင္ နတ္ ဆရာ ႏွင့္ ပူေဇာ္ပသေလ့ ႐ိွသည္။

ထိုနည္းတူစြာ သတိုးသားႏွင့္ သတိုးသမီး ထိမ္းျမား လက္ထပ္ပြဲတြင္လည္း နတ္ဆရာႏွင့္ ႐ိုးရာနတ္ကို ပူေဇာ္ပသမႈ ျပဳမွသာလွ်င္ လင္မယား အရာေျမာက္ သည္ဟု ဆလံုတို႕က ယူဆပါသည္။ ဆလံုတိုင္းရင္းသား တို႔သည္ ငယ္႐ြယ္စဥ္ကပင္ အိမ္ေထာင္ျပဳသူမ်ား ျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ အသက္(၁၇)၊ (၁၈)ႏွစ္ခန္႔တြင္ အိမ္ေထာင္ျပဳေလ့ ႐ိွပါသည္။

အမ်ိဳးသား တစ္ေယာက္သည္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ကို သေဘာက် ႏွစ္သက္ေသာအခါ အမ်ိဳးသမီး မိဘမ်ားထံသြား၍ ေတာင္းရမ္းရပါသည္။ ထိုသို႔ ေတာင္းရမ္းစဥ္ အမ်ိဳးသားႏွင့္အတူ မိဘ(၂)ပါး ပါရသည္။ ဆလံုတို႔၏ အႀကီးအကဲ ပါရသည္။

အမ်ိဳးသမီးဘက္က လက္ခံေသာအခါ မဂၤလာပြဲရက္ကို ေန႕သတ္မွတ္၍ နတ္ဆရာႏွင့္ တိုင္ပင္ကာ စားေသာက္ ဖြယ္ရာ မ်ားကို စီမံျပင္ဆင္ၾက ပါသည္။ သူတို႕၏ အစားအေသာက္မ်ားကား အထူးအဆန္းမဟုတ္ပါ။

ငါးကင္မ်ား၊ ဆီနည္းနည္းျဖင့္ ေၾကာ္ထားေသာ လင္းႏို႔ေၾကာ္၊ လင္းဆြဲေၾကာ္၊ အူ အသည္းမ်ား ထုတ္ထားေသာ ၾကက္ေကာင္လံုးျပဳတ္၊ ၾကက္ေကာင္လံုး ကင္၊ တစ္ခါတစ္ရံရတတ္ေသာ သင္းေခြခ်ပ္ေၾကာ္၊ ေမ်ာက္သားေၾကာ္
ႏွင့္ ပ်ားရည္၊ အရက္တို႔ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ေမ်ာက္ေခ်းခါးကိုလည္း ဆလံုတို႔ စားေလ့ စားထ ႐ိွပါသည္။

မဂၤလာ အခမ္းအနား က်င္းပသည့္ ေန႔ရက္တြင္ တစ္စု တစ္ ေ၀းတည္း ေနၾကသည့္ ဆလံုတို႔မွာ မည္သည့္ ကိုယ္ေရး ကိုယ္တာ အလုပ္ကိုမွ် မလုပ္ဘဲ မဂၤလာပြဲအတြက္သာ အားလံုး ၀ိုင္း၀န္း လုပ္ေဆာင္ ခ်က္ျပဳတ္ၾက ပါသည္။

နံနက္(၉)နာရီခန္႔တြင္ ဆလံုနတ္ဆရာ ေရာက္လာ ပါသည္။ သူ႔လက္ထဲတြင္ ပေလြကဲ့သို႔ေသာ တူရိယာေလး တစ္ခု ပါလာ ပါသည္။ ဆလံုမဂၤလာပြဲကို မ်ားေသာအားျဖင့္ ပင္လယ္ကမ္းစပ္ သဲေသာင္ျပင္တြင္ က်င္းပေလ့ ႐ိွပါသည္။ ဆလံု နတ္ ဆရာ တစ္ေယာက္ မဂၤလာပြဲသို႔ ေရာက္႐ိွလာခ်ိန္တြင္ နတ္ပူေဇာ္ပြဲအတြက္ အစား အေသာက္မ်ား ျပင္ဆင္ၿပီး အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနပါၿပီ။

နတ္ဆရာသည္ ေ႐ွးဦးစြာ သူတို႔၏ ဆလံု႐ိုးရာနတ္ကို လက္ႏွစ္ဖက္ ေခါင္းေပၚေျမႇာက္ကာ အေပၚေအာက္ လႈပ္႐ွားလ်က္ ပေလြမႈတ္ကာ ပင့္ဖိတ္ပါသည္။ ၿပီးေနာက္ လက္ထပ္မည့္ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး လက္ေလး ဖက္ ကို ပူးယွက္ေစကာ သူတို႔ လက္ေပၚသို႕ နတ္ဆရာ၏ လက္၀ါးႏွစ္ဖက္ကို အုပ္မိုးလိုက္ပါသည္။

ထို႔ေနာက္ သူတို႔႐ိုးရာျဖင့္ ဤမဂၤလာ ေမာင္မယ္ကို ရာသက္ပန္ ေစာင့္ေ႐ွာက္ေစလိုေၾကာင္း သူတို႔၏ က်န္းမာေရး အတြက္ သူတို႔ အလုပ္အကိုင္ အတြက္ အကူအညီမ်ား ေပးေစလိုေၾကာင္း တိုင္တည္ေျပာဆို ပါသည္။ သတိုးသားႏွင့္ သတိုးသမီး ကိုလည္း ရာသက္ပန္႐ိုးရာ ႐ိုးေျမက် ေပါင္းေဖၚမည့္အေၾကာင္း ႐ိုးရာနတ္ထံ လက္ေလးဖက္ ေျမႇာက္ကာ တုိင္တည္ေစပါသည္။

ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႔သည္ တစ္လင္တစ္မယား စနစ္ကိုသာ က်င့္သံုးေသာသူမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ သူတို႔ ေလာကတြင္ အိမ္ ေထာင္ေရး ေဖာက္ျပန္မႈကို လံုး၀လက္မခံေခ်။

အိမ္ေထာင္ေရး ေဖာက္ျပန္သူမ်ားကို သူတို႔ အစုအေ၀းမွ ရာသက္ပန္ ႏွင္ထုတ္ကာ သူတို႔ႏွင့္ လံုး၀ အဆက္အသြယ္ မ လုပ္ ေတာ့ပါ။ သူတို႕သည္ အစုအေ၀းႏွင့္ ေနတတ္သည့္အားေလ်ာ္စြာ ထိုကဲ့သို႕ အျပစ္ဒဏ္မ်ိဳးကို အလြန္ပင္ ေၾကာက္႐ြံ႕ ၾကပါသည္။

သူတို႔သည္ အိမ္ေထာင္က်ေသာ အခါ သူတို႔အတြက္ (မဂၤလာေမာင္မယ္အတြက္) ႐ိုးရာေလွတစ္စီး၊ ငါးဖမ္းပုိက္တစ္စံုႏွင့္ ငါးဖမ္းကိရိယာအခ်ိဳ႕ကို လက္ဖြဲ႕ လိုက္ပါသည္။ ဇနီးေမာင္ႏွံ ႏွစ္ေယာက္ ဒိုးတူေပါင္ဖက္ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ၾကေတာ့ဟု ဆိုလိုသည့္ သေဘာပင္။

သို႔ေသာ္ ဇနီးေမာင္ႏွံႏွစ္ေယာက္မွာ အေ၀းသုိ႕သြားစရာမလို၊ သည္အစုအေ၀းမွာပင္ ေနထိုင္ေစပါသည္။ ဆလံု႐ိုးရာ နတ္ပြဲ မ်ားတြင္ နတ္ဆရာသည္ နတ္ကုိတိုင္တည္ ပူေဇာ္ၿပီးေနာက္ နတ္ပူးလာၿပီး နတ္၀င္ လာသည္ဟု ဆိုကာ တုန္တက္လာ ပါ သည္။ ၿပီးေနာက္ အရက္ေသာက္ပါသည္။ ငါးကင္၊ ၾကက္ေကာင္လံုး ကင္၊ အစားအေသာက္မ်ား စားပါသည္။

ၿပီးေနာက္ နတ္ ဆရာ တုန္တုန္ယင္ယင္ျဖင့္ ကပါသည္။ ပရိသတ္ကလည္း လိုက္ကပါသည္။ နတ္ဆရာ နတ္၀င္သည္မွာ နာရီ၀က္ခန္႔သာ ၾကာပါသည္။ နတ္ဆရာထံမွ နတ္ထြက္သြားေသာအခါ တုန္တုန္ယင္ယင္ အမူအရာမ်ား ေပ်ာက္ကြယ္သြားပါသည္။

ဆလံုတို႔၏ မဂၤလာပြဲ ကပြဲကား တစ္နာရီၤခန္႔ ၾကာျမင့္ပါသည္။ တေစၦႀကီးပြဲ တေစၦႀကီးပြဲ ဆိုသည္မွာ အျခား မဟုတ္ပါ။ ေသ ဆံုး သူမ်ားကို ေကၽြးေမြးသည့္ပြဲပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႔၏ အယူအဆ မွာ ေသဆံုးသြားသူတို႔သည္ ေကာင္း ရာ မြန္ရာေရာက္သူူ ႐ိွသကဲ့သို႔ တစ္ခ်ိဳ႕မွာ တေစၦ၊ သရဲျဖစ္ေနသည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။

ထိုတေစၦ၊ သရဲမ်ား၊ စားရမဲ့၊ ေသာက္ရမဲ့ ျဖစ္ေနသည္ကို မလိုလားသျဖင့္ တစ္ႏွစ္တစ္ခါ သူတို႔ ႐ိွရာ သခၤ်ိဳင္းသို႔သြား၍ သူ တို႔ ကိုပင့္ဖိတ္ကာ ေကၽြးေမြးျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ဆလံုတို႕သည္ ေသဆံုးသူမ်ားကို ကၽြန္းတစ္ကၽြန္းတြင္ ျမႇပ္ႏွံ သၿဂၤိဳဟ္ေလ့ ႐ိွပါသည္။

ထိုသခၤ်ိဳင္းတြင္ တစ္ႏွစ္တစ္ခါ( ႏွစ္စဥ္ ဇန္န၀ါရီလ ) က်င္းပေသာ တေစၦပြဲႀကီးတြင္ ထံုးစံအတိုင္း မပါ မျဖစ္သည္မွာ ႐ိုးရာ နတ္ဆရာႏွင့္ နတ္ပြဲပင္ျဖစ္ပါသည္။ နတ္ဆရာက ႐ိုးရာနတ္ကို ပင့္ဖိတ္ၿပီးလွ်င္ အစားအေသာက္မ်ားႏွင့္ ပူေဇာ္ ပသေလသည္။

ေသဆံုးသူမ်ား ကိုလည္း ပင့္ဖိတ္ ေကၽြးေမြးေလသည္။ ၿပီးေနာက္ နတ္ဆရာက တုန္တုန္ ယင္ယင္ႏွင့္ ေကြးေန
ေအာင္ က ပါေတာ့သည္။ ပရိသတ္မ်ား ကလည္း ဗံုတီးၿပီး ကၾကပါသည္။ သူတို႔ အကမွာ အာဖရိက လူ႐ိုင္း အကမ်ားႏွင့္ အေတာ္ပင္ ဆင္တူပါသည္။

အရက္ေသာက္ထားၿပီး ေသြးၾကြ ေနတာလည္း ပါပါလိမ့္မည္။ ကၽြန္း ကမ္းေျခ၊ ပင္လယ္ေသာင္စပ္မွပင္ ကေနၾကသူ အမ်ား သား။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစ ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႔၏ ဤဓေလ့မွာလည္း ခ်စ္စရာပင္ မဟုတ္ပါေလာ။