အသစ္တက္လာေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ဒုတိယသမၼတအတြက္ အႀကံျပဳခ်က္

Photo..AP

ဒုတိယသမၼတ တစ္ေယာက္အေနျဖင့္ သူ႔ကို ေရြးခ်ယ္ေပးလိုက္သည့္ တပ္မေတာ္သားမ်ားဘက္က လိုက္မည္လား။ ဒီမုိကေရစီ အလွည့္အေျပာင္းကို လက္ရွိအစိုးရႏွင့္အတူ ဝင္ေရႊ႕ႏိုင္ မည္လား။ႏိုင္ငံေတာ္၏ ထိပ္တန္းတာဝန္ရွိသူသံုးဦးတြင္ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္အုပ္စုမွ ေရြးခ်ယ္လိုက္ေသာ ဒုတိယသမၼတလည္း ပါဝင္သည္ ျဖစ္ရာ တပ္မေတာ္ႏွင့္ျပည္သူၾကား သေဘာထားအျမင္ တစ္သားတည္းျဖစ္ေစေရးအတြက္ အစီအစဥ္သစ္မ်ား ေဆာင္ရြက္ႏိုင္၊မႏိုင္ဆိုသည္မွာလည္း ဒုတိယသမၼတ၏ ဆံုးျဖတ္ေဆာင္ရြက္ခ်က္အေပၚ မူတည္မည္ ျဖစ္သည္။

(ဤေဆာင္းပါးကို ျပည္သူတစ္ဦး၏ ႐ႈေထာင့္မွ ေရးသားအႀကံျပဳ တင္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။)

ပထမအႀကိမ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ စတုတၳပံုမွန္အစည္းအေဝး က်င္းပသည္မွာ တစ္လခြဲနီးပါးရွိခဲ့ၿပီ။ လႊတ္ေတာ္ စတင္က်င္းပေသာ ပထမဆံုးေန႔တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတက လႊတ္ေတာ္သို႔ လစ္လပ္သြားေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ဒုတိယသမၼတကို ျပန္လည္ေရြးခ်ယ္ေပးရန္ အေၾကာင္းၾကားစာ ပို႔သည္။

ထိုစဥ္ကတည္းက ဒုတိယသမၼတ မည္သူျဖစ္မည္ကို ျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္ ေမွ်ာ္လင့္လ်က္ရွိသည္။ ႏိုင္ငံအေရး အခင္းအက်င္းသစ္ကို စတင္ေျပာင္းလဲလာၿပီး တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ကာလအတြင္း ျပည္သူမ်ား ႏိုင္ငံေရးရာအေပၚ ဂ႐ုျပဳမိျခင္း (Political Awareness) ပိုရွိ လာသည္ကို ေတြ႔ျမင္ရမည္ ျဖစ္သည္။

ျပည္သူမ်ား တစ္လေက်ာ္ ေစာင့္ေမွ်ာ္လာခဲ့သည့္ ဒုတိယသမၼတအျဖစ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဉာဏ္ထြန္းကို ခန္႔အပ္သည္ကို သိရသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအဖြဲ႔ ရာထူးမ်ားတြင္ ဒုတိယသမၼတရာထူးသည္ အေရးပါေသာ ရာထူးတစ္ခု ျဖစ္ေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တက္လာေသာ ဒုတိယသမၼတ၏ သေဘာထားႏွင့္ လႊမ္းမိုးမႈ မည္၍မည္မွ်ရွိမည္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေစာင့္ၾကည့္ရေပလိမ့္မည္။

ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲ သမၼတဦးသိန္းစိန္သည္ တပ္မေတာ္မွ အရပ္သားအစိုးရသို႔ ေျပာင္းလဲတာဝန္ယူသည့္ လမ္းေၾကာင္းကို ဦးတည္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိရာ ဒုတိယသမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးဉာဏ္ထြန္းအေနျဖင့္ မည္မွ်အထိ လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ႏိုင္မည္ ကူညီပံ့ပိုးႏိုင္ မည္မွာမူ စဥ္းစားစရာတစ္ခုျဖစ္သလို ဤအခ်က္ကိုလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေစာင့္ၾကည့္ရန္သာ ျဖစ္သည္။

တစ္ဦး၊ တစ္ဖြဲ႕ အာဏာပိုင္စနစ္မွ ေျဖေလွ်ာ့ျခင္း(Liberalisation)မွ စတင္ အသြင္ကူးေျပာင္းလာေသာအဆင့္ (Transition) ကာလ အတြင္း ႏိုင္ငံေတာ္တြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား လုပ္ကိုင္လာသည္။ အဆိုပါကာလအတြင္း ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားကို အခြင့္အလမ္းအျဖစ္ ေျပာင္းခဲ့သည့္ျဖစ္စဥ္မ်ား ရွိခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံတကာမွ အားေပးေထာက္ခံမႈမ်ားကို ရရွိခဲ့သည္။ ထို႔အတူ တစ္ဖက္တြင္ ေျဖရွင္းရမည့္ ျပႆနာမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ လြတ္လပ္ေရးႏွင့္အတူ တြဲပါလာသည့္ ျပည္ တြင္းစစ္မီးကို အၿပီးတိုင္ ၿငိမ္းသက္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနရသည့္ကာလ ျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ မၾကာေသးမီဇြန္လက ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ အတြင္းေအာင္းေနရာမွ ေပၚလာသည့္ ရခိုင္ေဒသပဋိပကၡကလည္း ရွိေနသည္။ အဆိုပါကိစၥႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ႏိုင္ငံတကာမွ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားဟု ကင္မြန္းတပ္သည္မ်ား ရွိသည္။ အဆိုပါကိစၥကပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကရက္တိုက္ ေဇးရွင္းျဖစ္စဥ္အေပၚ သံသယပြားမႈမ်ားကိုပင္ ဖန္တီးေပးခဲ့သည္။ အစိုးရအေနျဖင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာကိစၥသည္ ကိုင္တြယ္ရခက္ခဲေသာ ျပႆနာတစ္ခုအေနျဖင့္ လိပ္ခဲတည္းလဲ ျဖစ္ေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။

အဆိုပါကိစၥႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ေရာ ဒုတိယသမၼတသစ္အေနျဖင့္ မည္သို႔ သေဘာထားသနည္း ဆိုသည္မွာလည္း စဥ္းစားစရာ တစ္ခုပင္ ျဖစ္သည္။

မည္သို႔ေသာ ဗ်ဴဟာ၊ မည္သို႔ေသာ အေတြးအေခၚမ်ားရွိၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏုိင္ငံေရးေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္တြင္ မည္သို႔ပါဝင္ကစားမည္ ဆိုသည္ ကလည္း ျပည္သူမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းအေနျဖင့္ စဥ္းစားရမည့္ကိစၥ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအရ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာႏွင့္ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာတို႔တြင္ တပ္မေတာ္၏ ပါဝင္ပတ္သက္မႈမ်ား ရွိေနသည္ျဖစ္ရာ တပ္မေတာ္ႏွင့္ အရပ္ဖက္အစိုးရ မည္မွ်လက္တြဲႏိုင္မည္၊ အတိုက္အခံပါတီႏွင့္ တပ္မေတာ္ မည္သို႔သေဘာထားရွိမည္ကလည္း စဥ္းစားစရာတစ္ခုပင္ ျဖစ္သည္။ ဤကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ျပည္သူတို႔ၾကားတြင္ ပေဟဠိသဖြယ္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ သံသယမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္မည့္သူမွာ မည္သူျဖစ္မည္နည္း။

တစ္ဦးတည္းသာရွိသည္။ ထိုသူကား အျခားသူမဟုတ္ ဒုတိယသမၼသစ္ကိုယ္တိုင္ပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။ ဒုတိယသမၼတ တစ္ေယာက္အေနျဖင့္ သူ႔ကို ေရြးခ်ယ္ေပးလိုက္သည့္ တပ္မေတာ္သားမ်ားဘက္က လိုက္မည္လား။ ဒီမုိကေရစီ အလွည့္အေျပာင္းကို လက္ရွိအစိုးရႏွင့္အတူ ဝင္ေရႊ႕ႏိုင္ မည္လား။

ကၽြန္ေတာ္အေနျဖင့္ေျပာရလွ်င္ လက္ရွိဦးသိန္းစိန္အစိုးရ၏ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေျခလွမ္းမ်ားက သြက္လက္လွသည္။

သို႔ေၾကာင့္လည္း ႏိုင္ငံတကာမွလက္ရွိအစိုးရကိုလိုလားမႈရွိခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္ကုိ အေကာင္းျမင္ အားေပးမႈ ရွိခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ျဖစ္ခဲ့သည္မွာ လည္း အစိုးရအေနျဖင့္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ေျပလည္ေစသည့္ အေျခအေနသို႔ ေရာက္ေအာင္ညွိယူႏိုင္ခဲ့ျခင္း။(သမၼတဦးသိန္းစိန္သည္အဓိက(Main) ျဖစ္ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္ေသာဒီမိုကေရစီအင္အားစုမ်ားႏွင့္လက္တြဲႏိုင္ခဲ့ျခင္း)၊ဆန္႔က်င္ဘက္အင္အားစုမ်ားႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ ေဆာက္ ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ဒုတိယသမၼသစ္အေနျဖင့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ ေျဖာင့္ျဖဴးေစေရးအတြက္ အစိုးရႏွင့္ တစ္သားတည္း ျဖစ္သင့္သည္ဟု ျမင္သည္။

အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အတိုက္အခံမ်ားဘက္ကလည္း လက္ရွိအေျခအေန၌ သမၼတႀကီးကို ယံုၾကည္မႈအျပည့္ အဝရွိေသာ္လည္းဒုသမၼတသစ္အတြက္မည္သို႔ရွိမည္ကိုမသိႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္လိုေသာ သေဘာထား ရွိမရွိကို ဒုတိယသမၼတသစ္၏ အျပဳ သေဘာေဆာင္ေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္က သူတို႔ကို ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေပးႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အေရးႀကီးဆံုးကိစၥမ်ားကိုပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔ လိုအပ္ပါလိမ့္မည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အေရးႀကီးဆံုးမွာ Peace Building (ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ျခင္း) ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ပါ ပူးတြဲပါဝင္ဖို႔ စတင္သင့္သည္ဟု ႐ႈျမင္မိသည္။ တိုင္းရင္သားလူမ်ိဳးႏြယ္စု မ်ားႏွင့္ နားလည္မႈရရွိေအာင္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္သင့္သည္။

ႏိုင္ငံေတာ္၏ ထိပ္တန္းတာဝန္ရွိသူသံုးဦးတြင္ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္အုပ္စုမွ ေရြးခ်ယ္လိုက္ေသာ ဒုတိယသမၼတလည္း ပါဝင္သည္ ျဖစ္ရာ တပ္မေတာ္ႏွင့္ျပည္သူၾကား သေဘာထားအျမင္ တစ္သားတည္းျဖစ္ေစေရးအတြက္ အစီအစဥ္သစ္မ်ား ေဆာင္ရြက္ႏိုင္၊မႏိုင္ဆိုသည္မွာလည္း ဒုတိယသမၼတ၏ ဆံုးျဖတ္ေဆာင္ရြက္ခ်က္အေပၚ မူတည္မည္ ျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရွိ အစိုးရတစ္ရပ္ဟူသည္ သမၼတႀကီးတစ္ဦးတည္းႏွင့္လည္း အစိုးရဟုေျပာ၍မရသလို ဝန္ႀကီးတစ္ ဦးတစ္ေယာက္တည္းႏွင့္လည္း အစိုးရဟု မမည္ဘဲ သမၼတအပါအဝင္ ဒုသမၼတမ်ား၊ ဝန္ႀကီးမ်ားအပါအဝင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားတစ္ခုလံုးကို ေပါင္းစည္းၿပီးမွ အစိုးရဟု ဆိုႏိုင္မည္ျဖစ္ရာ ပါဝင္သူအားလံုး မပါဝင္ဘဲႏွင့္ ေကာင္းမြန္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ ေရးအတြက္ မူဝါဒေကာင္းမ်ား ခ်မွတ္ႏိုင္မည္မဟုတ္သလို ဒီမိုကေရစီ၏ တန္ဖိုးမ်ားျဖစ္ေသာ လြတ္လပ္ခြင့္၊ တန္းတူညီမွ်မႈမ်ားကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။ သို႔ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ တပ္မေတာ္မွ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္လိုက္ေသာ္လည္း ဒီမို ကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ခရီးရွည္ႀကီးတြင္ တက္ညီလက္ညီ ဝင္ေရာက္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရးသည္ ပိုမို အေရးႀကီးဆံုး ျဖစ္သည္။

ေသခ်ာစြာ ေျပာႏိုင္သည္ကေတာ့ ျပည္သူေတြေရာ၊ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းကေရာ၊ အတိုက္အခံမ်ား၊ လူမ်ိဳးစုမ်ားၾကားတြင္ပါ ဒုသမၼတအေပၚ ထားရွိေသာ သေဘာထားမွာ ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ရန္ လိုအပ္ေနေသးသည္ျဖစ္ရာ ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရးအတြက္ စတင္လုပ္ကိုင္သင့္ေနၿပီ။ ဒုသမၼတအေနျဖင့္ လက္ရွိအစိုးရႏွင့္ မူဝါဒမတူလွ်င္၊ အတိုက္အခံအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ လက္မတြဲႏိုင္လွ်င္၊ ဒီမိုကေရစီတန္ဖိုးမ်ားကို ဂ႐ုမျပဳလွ်င္ တိုင္းျပည္၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးတြင္ အဟန္႔အတား ျဖစ္ႏိုင္သည္။

ထိုသို႔မဟုတ္ဘဲ လက္ရွိအစိုးရႏွင့္ တစ္သားတည္းျဖစ္ခဲ့လွ်င္၊ အတိုက္အခံအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ကာ လက္တြဲႏိုင္ၿပီး ဒီမိုကေရစီတန္ဖိုးမ်ားကို အေလးထားေဆာင္ရြက္လွ်င္၊ လက္ရွိ ရင္ဆိုင္ေနရေသာ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းရာတြင္ မ်ားစြာ အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ႏိုင္ေပ လိမ့္မည္။

ထို႔ေၾကာင့္ဒုတိယသမၼတသစ္တစ္ေယာက္၏အခန္းက႑သည္လည္းအေရးႀကီးသည္ျဖစ္ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္အေပၚ မည္သို႔ သက္ေရာက္မည္ဆိုသည္မွာ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမည္သာျဖစ္ၿပီး မည္သို႔ေဆာင္ရြက္မည္ဆိုသည္မွာမူ ကာယကံရွင္ႏွင့္သာ သက္ဆိုင္လိမ့္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္၏ ႐ႈေထာင့္မွ တင္ျပလိုက္ရေပသည္။