လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈကို အာမခံရန္ ျမန္မာကို အေမရိကန္တိုက္တြန္း

ဆယ္စုႏွစ္စု ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္ထားခဲ့ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ား စီးပြားေရးလုပ္ရန္ ရွားရွားပါးပါး သြားေရာက္ေလ့လာေနၾကၿပီ ျဖစ္၍ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈကိုအာမခံရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက တနလၤာေန႔တြင္ တိုက္တြန္းလိုက္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံခြင့္ျပဳမည့္အေၾကာင္း သမၼတအိုဘားမားကေၾကညာအၿပီးတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေလ့လာေရးခရီးထြက္လာေသာ အေမရိကန္ကုမၸဏီ ၃၇ ခုႏွင့္ အႀကီးအကဲမ်ားႏွင့္အတူ အႀကီးတန္းအစိုးရ တာဝန္ရွိသူႏွစ္ဦးလိုက္ပါလာသည္။

စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ႀကီးၾကပ္ရေသာ ႏိုင္ငံျခားေရးရာဌာနမွ Robert Hormats သည္ ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ားနွင့္ အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ကို ေတြ႔ဆံုခဲ့ၿပီး၊ အခ်ိန္ၾကာတံခါးပိတ္ထားခဲ့ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ လက္ရွိသိသိသာသာ ေျပာင္းလဲေနမႈမ်ားကို အားေပးေထာက္ခံေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားခဲ့သည္ဟု ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက ထုတ္ျပန္သည္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသည္ ျမန္မာ့ေရနံႏွင့္ဓါတ္ေငြ႔လုပ္ငန္း MOGE ကဲ့သို႔ေသာ အစိုးရပိုင္ကုမၸဏီမ်ားမွ တဆင့္ျဖစ္ေစ၊ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ျဖစ္ေစ လက္တြဲ၍ အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားႏွင့္ ပြင့္လင္းျမင္သာရွိမႈတို႔ တိုးတက္လာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရန္ တာဝန္ယူကာ ကတိေပးသည္ဟု Hormats ကေျပာၾကားသည္။

အေမရိကန္ႏွင့္ ျမန္မာဆက္ဆံေရးသည္ လူ႔အခြင့္အေရးေလးစားမႈ၊ အလုပ္သမားတို႔၏ ရပိုင္ခြင့္အားေပးမႈ၊ တိုင္းရင္းသား အခြင့္အေရးကာကြယ္ေပးမႈ၊ က်န္ရွိႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားကိုလႊတ္ေပးမႈတို႔အေပၚတြင္ မူတည္ေနသည္ဟုလည္း Hormatsက ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက သတင္းထုတ္ျပန္သည္။

အေျပာင္းအလဲကို ေနာက္ျပန္ဆြဲလိမ့္မည္ဟု သံသယရွိၾကေသာ ျမန္မာအစိုးရပိုင္ MOGE ေရနံလုပ္ငန္းနွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ခြင့္ျပဳလိုက္ေသာ သမၼတအိုဘားမား၏ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ထင္ရွားေသာအေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ားက ျပစ္တင္ေဝဖန္လ်က္ရွိသည္။

ဝါရွင္တန္အသိုင္းအဝိုင္း၌ မ်ားစြာေလးစားျခင္းခံရေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း“ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ႏိုုင္ငံတကာစံႏႈန္းမ်ားကို ျမန္မာအစိုးရပိုင္ MOGE ကုမၸဏီက ေလးစားလိုက္နာလာသည္အထိ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားက ဝိုင္းဝန္းဖိအားေပးၾကရန္”သတိေပးေတာင္းဆိုထားသည္။

လြန္ခဲ့ေသာဆယ္ႏွစ္ခန္႔က ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္းတိုနီဘလဲ ေၾကညာခဲ့သည့္ ေရနံ၊ ဓါတ္ေငြ႔ နယ္ပယ္ပြင့္လင္းမႈစံႏႈန္း“Extractive Industries Transparency Initiative”ကို လက္မွတ္ေရးထိုးရန္ Hormats က ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းထားသည္ဟုလည္း သိရွိရသည္။

အဆိုပါစံႏႈန္းကို စိတ္ဝင္စားေၾကာင္း ျမန္မာတာဝန္ရွိသူမ်ားက ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုၿပီးေနာက္တြင္ ၎အဖြဲ႔၏ ႏိုင္ငံတကာညိွႏိႈင္းေဆာင္ရြက္မႈ ဌာနမွဴး Jonas Moberg သည္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ယခုသီတင္းပတ္အတြင္း သီးျခားေရာက္ရွိေနသည္။

အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ား၏ ျမန္မာေလ့လာေရးခရီးတြင္ Chevron၊ Conocophillips ႏွင့္ Exxo Mobi ကဲ့သို႔ ေရနံကုမၸဏီႀကီးမ်ားအျပင္ Dell၊ Fed Ex၊ Google၊ Procter & Gamble ႏွင့္ Time Warner ကဲ့သို႔ အျခားကုမၸဏီမ်ားလည္း ပါဝင္ၾကသည္။

GE ကုမၸဏီေရာက္ရွိေနၿပီျဖစ္ေသာ ျမန္မာေစ်းကြက္သို႔ ကိုကာကိုလာကလည္း မၾကာမီလာမည္ဟုဆိုထားရာ၊ အေမရိကန္တို႔၏ ကမၻာေက်ာ္ အညိဳေရာင္အျမွဳပ္ထ ရွတအခ်ိဳရည္မရွိေသာႏိုင္ငံအျဖစ္ က်ဴးဘားႏွင့္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏွစ္ႏိုင္ငံထဲသာ က်န္ေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ားက စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမဥပေဒမ်ားကို ေရးဆြဲေနဆဲျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အနာဂါတ္အခြင့္အလမ္းမ်ားကို အဓိကေလ့လာရန္ အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ား ေရာက္လာၾကျခင္းျဖစ္သည္ဟု ယခုခရီးစဥ္ကိုစီစဥ္သူ အေမရိကန္အာဆီယံစီးပြားေရးေကာင္စီမွ အန္သြန္နီနယ္လဆင္က ေျပာၾကားသည္။

“သူုတို႔အေနနဲ႔အခ်ိန္ယူတာ၊ သက္ဆိုင္သူေတြနဲ႔ တုိင္ပင္ညိွႏိႈင္းထားတာ၊ အေလာသံုးဆယ္လုပ္ဖို႔ မႀကိဳးစားဘဲ မွန္မွန္ကန္ကန္လုပ္ၾကတာကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ျမင္ခ်င္ပါတယ္။ ဒါကို သူတို႔သေဘာေပါက္တယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ထင္ပါတယ္ဟု နယ္လဆင္က ရန္ကုန္မွတယ္လီဖုန္းျဖင့္ AFP သို႔ ေျပာၾကားသည္။

“ႀကီးႀကီးမားမား လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ေနသူေတြကို အေမရိကန္ကုမၸဏီႀကီးေတြက လက္မတြဲခ်င္ၾကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေျခလွမ္းတုန္႔ေစမယ့္ အရာေတြရွိမယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္မထင္ပါဘူးဟု ၎ကဆိုသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ အာရွႏွင့္ဥေရာပကုမၸဏီမ်ား လက္ဦးေနၾကၿပီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈ ဆက္လက္တားျမစ္ထားျခင္းသည္ အေမရိကန္ ကုမၸဏီမ်ားကိုသာ ထိခိုက္နစ္နာေစလိမ့္မည္ဟု လႊတ္ေတာ္အမတ္အခ်ိဳ႕ႏွင့္ ကုမၸဏီမ်ားက ေစာဒကတက္ အျငင္းပြားခဲ့ၾကသည္။

ခ်ီကာဂိုအေျခစိုက္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကုမၸဏီ Abbott Fund ကလည္း ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္စီစဥ္ထားေသာ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ မိန္းကေလးမ်ား ေစာင့္ေရွာက္ကူညီေရးအစီအစဥ္အတြက္ ၂ ႏွစ္စာ ရန္ပံုေငြေဒၚလာတစ္သန္းေပးအပ္မည္ဟု တနလၤာေန႔တြင္ သီးျခား ေၾကညာခဲ့သည္။

အန႔ံအသတ္မ်ားရွိေနသည့္ၾကားက အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ စီးပြားေရး အခြင့္အလမး္မ်ားကို တက္တက္ၾကြၾကြ လုပ္ကိုင္ေနၾကေသာ ျမန္မာျပည္တြင္းမွ ေဒသခံအဖြဲ႔မ်ားကို ရန္ပံုေငြေထာက္ပံ့မည္ဟု Abbott Fund က သတင္းထုတ္ျပန္သည္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံက အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕စြမ္းပကားကေတာ့ တကယ့္ကိုအထင္ကရပါပဲ။ ကူညီ၊ ပံ့ပိုး၊ ေထာက္ပံ့ဖို႔ ထိုက္တန္တယ္လို႔ ကြ်န္မတို႔ယူဆပါတယ္ဟု Abbott Fund ဒုတိယဥကၠဌ ကတ္သရင္းပစ္ကပ္က ေျပာၾကားသည္။

“အဲဒီမွာ အာမခံခ်က္တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုေပးရံုေလာက္နဲ႔ ျပႆနာေတြအားလံုးေျပလည္သြားၿပီလို႔ ကြ်န္မဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါဟာ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းရဲ႕ ေရရွည္စြမ္းရည္ေတြ ေျဖရွင္းနည္းေတြကို ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံတည္ေဆာက္ေပးေနတာပါဟု သူမက AFP သို႔ ေျပာၾကားသည္။

ေဒါင္းမာန္ဟုန္