အေမရိကန္-အာဆီယံ ထိပ္သီးအစည္းအေဝး ဘာလဲ ဘယ္လဲ

အေမရိကန္သမၼတ အိုဘားမားက အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံက ေခါင္းေဆာင္ ေတြကို ကယ္လီဖိုးနီးယားမွာ ေခၚယူေတြ႔ဆံုၿပီး ထိပ္သီးအစည္းအေဝး က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ အေရွ႕ေတာင္ အာရွ ႏိုင္ငံအမ်ားစုက အာဏာရွင္ေတြ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ အာဏာကို သိမ္းထားတဲ့ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြနဲ႔ ျပည္သူ ေတြ မေရြးခ်ယ္ဘဲ အစိုးရလုပ္ေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ လာအို၊ ဗီယက္နမ္ လို ကြန္ျမဴနစ္ အစိုးရေတြ အုပ္ခ်ဳပ္ႀကီးစိုးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုလူေတြနဲ႔ အိုဘားမား ေတြ႔တာ မျဖစ္သင့္ဘူးလို႔ ေဝဖန္တဲ့ အသံေတြ ထြက္ေနပါတယ္။

အိုဘားမားက ဒီလိုေခါင္းေဆာင္ေတြကို အေရးတယူ ေခၚယူေတြ႔ဆံုရတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ တရုတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဝိုင္းပတ္ဖို႔ပဲ။ ဒီထိပ္သီး အစည္းအေဝးပြဲကို သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က အနားေရာက္မွ မတက္ေရာက္ဘဲ သူ႔ရဲ႕ ကိုယ္စား ဦးဥာဏ္ထြန္းကို ေစလြတ္ခဲ့ပါတယ္။

တရုတ္ရဲ႕ ေဒသတြင္း ၾသဇာအာဏာ ျဖန္႔က်က္လာမႈကို တံု႔ျပန္ရင္ဆိုင္ဖို႔ အတြက္ အိုဘားမားအစိုးရဟာ Pivot Asia ဆိုၿပီး ေပၚလစီ ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ေဒသတြင္းမွာ တရုတ္ကို Counter လုပ္ဖို႔ က်ဳိးစားျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာမွာ တံခါးဖြင့္ၿပီး ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာနဲ႔ အေမရိကန္ၾကား ရင္းႏွီးဆက္ဆံ မႈေတြကို တိုးျမင့္လာတာ သံတမန္ေရးအရ ပံုမွန္အတိုင္း ျပန္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ တာေတြဟာ တခ်ိန္က တရုတ္လက္ေအာက္ခံ ရုပ္ေသးလို႔ အမည္တပ္ခံရတဲ့ ျမန္မာကို US က ေပါက္ေဖၚႀကီးရဲ႕ ေလာင္းရိပ္ေအာက္က ဆြဲထုတ္ဖို႔ က်ဳိးစားတာလို႔ သံုးသပ္ရႈျမင္တာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အခုက်င္းပတဲ့ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးမွာ တရုတ္ရဲ႕ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္အတြင္းက ေရျပင္ပိုင္နက္ ပဋိပကၡမွာ တ႐ုတ္ဟာ ဗီယက္နမ္ နဲ႔ ဖိလစ္ပိုင္ ထိပ္တိုင္ရင္ဆိုင္ေနတဲ့ အေၾကာင္းကိစၥေတြ၊ အၾကမ္းဖက္ ဝါဒဆန္႔က်င္ေရးနဲ႔ Climate Change ကိစၥရပ္ေတြလည္း ေဆြးေႏြးၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ Trans-Pacific Partnership (TPP) လို႕ ေခၚတဲ့ ကုန္သြယ္ေရး လြတ္လပ္မႈ စာခ်ဳပ္ ကိစၥလည္း ပါမွာပါ။ အာဆီယံ ႏိုင္ငံေတြဟာ အေမရိကနဲ႔ စတုတၱအႀကီးဆံုး ကုန္သြယ္ဖက္ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ပါဝင္တာျဖစ္ၿပီး ကမၻာရဲ႕ အာရုံစိုက္မႈ အမ်ားဆံုးခံရတဲ့ အေရးပါတဲ့ ေဒသျဖစ္ ပါတယ္။

အာဆီယံ ဆိုတဲ့ သမိုင္းကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း စစ္ေအးတိုက္ပြဲကာလမွာ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၿပီး တည္ေထာင္ခဲ့ရတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္း တခုကလည္း တခါတုန္းက တံခါးပိတ္ စီးပြားေရးဝါဒကို က်င့္သံုးခဲ့တဲ့ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ကို ဆန္႔က်င္ counter လုပ္ဖို႔အတြက္ bloc တခုအေနနဲ႔ စတင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါ တယ္။ အဲဒီတုန္းက အေနာက္ရဲ႕ ၾသဇာအာဏာခံအျဖစ္ ျမင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ (Asean ဖြဲ႔စည္းခ်ိန္ ၁၉၆၇ မွာ ျမန္မာမပါဝင္ခဲ့ပါဘူး။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္က်မွ ျမန္မာဟာ Asean အဖြဲ႔ဝင္ ျဖစ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။)

အေမရိကန္ ေလယာဥ္တင္ သေဘၤာေတြဟာ အေရွ႕ေတာင္ အာရွမွာ သူ႔ရဲ႕ မဟာမိတ္ ႏိုင္ငံေတြမွာ ေက်ာက္ခ်ရပ္နားခြင့္၊ လွည့္လည္ခြင့္ ပူးတြဲ စစ္ေရးျပခြင့္၊ ေလ့က်င့္ခြင့္ေတြ ရွိသလို ဖိလစ္ပိုင္မွာဆိုရင္လည္း စစ္စခန္းေတြ အခုခ်ိန္အထိ ထားပိုင္ခြင့္ ရွိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိန္က အေမရိကန္နဲ႔ စစ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံေတာင္မွ အခုဆိုရင္ အေမရိကန္နဲ႔ ဆက္ဆံေရး ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ခဲ့ၿပီး တရုတ္ရဲ႕ ၾသဇာလြမ္းမိုးမႈကို စိုးရိမ္ေနတဲ့ ဗီယက္နမ္ဟာ ဒီထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲမွာ အက်ဳိးခံစားခြင့္ ပိုရႏိုင္တယ္လို႔ သံုးသပ္သူေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ မေဝးေတာ့တဲ့ အနာဂတ္မွာ အေမရိကန္နဲ႔ ဗီယက္နမ္ၾကား စစ္ေရးအရ ပူးတြဲေဆာင္ရြက္ မႈေတြ ရွိလာႏိုင္တာ အေသခ်ာပါပဲ။

ထိုင္းနဲ႔ အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရး ေလာေလာဆယ္ အထစ္အေငါ့ ရွိေနေပမယ့္လည္း နာမည္ႀကီး Cobra Gold စစ္ေရးပူးတြဲ ေလ့က်င့္မႈကို ေတာ့ US နဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံတို႔ဟာ တပ္မေတာ္ ႏွစ္ခုအၾကား ဆက္လက္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကေမၻာဒီးယားက ဟြန္ဆံဟာ ရာသက္ပန္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္လို႔ ေျပာရေလာက္ေအာင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး အတိုက္အခံကို ႏွိမ္နွင္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

မေလးရွားဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကေတာ့ ေဒၚလာသန္း ၇၀၀ ေက်ာ္တဲ့ လာတ္စားမႈ အရႈပ္အရွင္းနဲ႔ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရး ဂယက္ထဲမွာ နာမည္ပ်က္ေနသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီျပည့္ဝတဲ့ ႏိုင္ငံဆိုလို႔ ဖိလစ္ပိုင္နဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံပဲ အာဆီယံမွာ ေလာက္ေလာက္လားလား ရွိပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ဖိတ္ေခၚတဲ့ အာဆီယံ ႏိုင္ငံအမ်ားစုဟာ ျပည္တြင္း ႏိုင္ငံေရးမွာ အျပစ္အနာအဆာေတြ ရွိေနေသာ္လည္းပဲ အေမရိကန္ရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာက်တဲ့ ေပၚလစီမွာေတာ့ အသံုးဝင္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ ျဖစ္ေနပါ တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အေမရိကားရဲ႕ အဓိက စိတ္ဝင္စားတာက ႏိုင္ငံေရးနဲ႕ စီးပြားေရးအရ နဂါးႀကီးကို ျပန္ၿပီး ဝိုင္းပတ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားေရး ျဖစ္ဖို႔ပါပဲ။

ဧရာ၀တီ