အေရးႀကီးအဆိုမွာ ေနာက္ကြယ္က အက်ဳိးစီးပြားေတြ ပါေနတယ္လို႔ ယူဆတယ္ – သမၼတ႐ုံး ဒု-ညႊန္ခ်ဳပ္ ဦးေဇာ္ေဌး

ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၅ ရက္ေန႔က ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွာ တင္သြင္းၿပီး ေဆြးေႏြးဖို႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့တဲ့ အေရးႀကီးအဆိုဟာ အခ်က္အလက္ မွားယြင္းမႈေတြရွိသလို အဆိုေေနာက္ကြယ္က အစီအစဥ္ေတြကို သုံးသပ္ေနတယ္လို႔ သမၼတ႐ုံး ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးေဇာ္ေဌးက တုံ႔ျပန္ပါတယ္။

စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး၊ ပုလဲၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ ေဒၚခင္စန္းလႈိင္က “ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရက ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးေနာက္ပိုင္း ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ႏိုင္ငံပိုင္ေျမ၊ ႏိုင္ငံပိုင္စက္႐ုံမ်ား၊ ႏိုင္ငံပိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို အလွ်င္စလို ငွားရမ္း ေရာင္းခ် လႊဲေျပာင္း၊ ပုဂၢလိကပိုင္ျပဳလုပ္မႈ၊ စီမံကိန္းမ်ားကို ေနရာတက် မစီမံဘဲ အေဆာတလွ်င္ ခြင့္ျပဳေနမႈ၊ က်ဴးေက်ာ္မ်ားကို အဓမၼဖယ္ရွားမႈ၊ ႏိုင္ငံပိုင္ သယံဇာတမ်ားကို လိုအပ္ေသာ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား၊ သေဘာတူညိႇႏႈိင္းမႈမ်ား မျပဳလုပ္ဘဲ အစိုးရတာ၀န္ မလႊဲေျပာင္းမီ အလွ်င္အျမန္ စီမံခန္႔ခြဲေနမႈ စသည္တို႔ကို ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသားတို႔ အက်ိဳးအတြက္ အေသးစိတ္ စိစစ္ဟန္႔တား၍ ထိန္းေၾကာင္းတည့္မတ္ေပးရန္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအား တိုက္တြန္းေၾကာင္း” အေရးႀကီး အဆိုကို တင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။

ဒီအဆိုနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေမးတဲ့အခါ ဦးေဇာ္ေဌးက “ဒီအေရးႀကီးအဆိုရဲ႕ ေနာက္ကြယ္က hiding agenda (ေနာက္ကြယ္ကအစီအစဥ္) ေတြ၊ hiding interests (ေနာက္ကြယ္က အက်ဳိးစီးပြား) ေတြေပါ့ေနာ္ ဒါေတြကိုလည္း က်ေနာ္တို႔က အခု ထည့္ၿပီးေတာ့ သုံးသပ္ေနတယ္ေပါ့ေနာ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။

ဦးေဇာ္ေဌးကို အဆုိတင္သြင္းၿပီး မိနစ္ပိုင္းအၾကာမွာ ဆက္သြယ္ေမးျမန္း ထားပါတယ္။

အစိုးရတာ၀န္ လႊဲေျပာင္းလုကာလမွာ စီမံကိန္းႀကီးေတြ အပါအ၀င္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရက တက္သုတ္႐ုိက္ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စိစစ္ဖို႔ အေရးႀကီးအဆိုကို ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေဒၚခင္စန္းလႈိင္က တင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအဆိုနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လိုတုံ႔ျပန္လိုပါသလဲခင္ဗ်။

“ဥပမာ နံပါတ္ ၁ ဗ်။ နံပါတ္ ၁ ကေတာ့ ၀န္ႀကီးဌာန ၆ လအတြင္း လႊဲေျပာင္းရာမွာ အလုပ္သမားအေပၚ အေလးမထားျခင္း၊ ဒညင္းကုန္းအုတ္စက္႐ုံမွ အလုပ္သမား ႏွင္လႊတ္တယ္ဆိုတာ၊ အဲဒါက မဟုတ္ဘူး။ မဟုတ္တဲ့အေၾကာင္းကိုလည္း စက္မႈ၀န္ႀကီးဌာနက ရွင္းလိမ့္မယ္။ ေနာက္တခု ဒဂုံစီးတီးေပါ့ေနာ္ မာကားလန္းမတ္ခ္ကုမၸဏီ (Developers Marga Landmark, an international syndicate of Hong Kong)၊ ေရႊတိဂုံဘုရားနားမွာ ေဆာက္မွာမို႔လို႔ ရဟန္းရွင္လူ ျပည္သူေတြက ကန္႔ကြက္တဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔က MIC (Myanmar Investment Commission) ကို ေျပာၿပီးေတာ့ တျခားေနရာ ႏိုင္ငံပိုင္ အေဆာက္အဦ ေျမေနရာေပါ့ေနာ္ အစားေပးတာ။ အဲဒီေတာ့ ေမးခြန္းရွိတာက ဒဂုံစီးတီးစီမံကိန္းေပါ့ေနာ္ Marga Landmark Company အဲဒီမွာပါတဲ့ မူလအတိုင္း ေရႊတိဂုံဘုရားမွာပဲ က်ေနာ္တို႔ ေဆာက္ခြင့္ေပးရမွာလား။ အဲဒီေတာ့ အစားေပးတဲ့ေနရာက ေရႊတိဂုံဘုရားကို မထိခိုက္ေအာင္၊ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ပိသုကာေတြ၊ အင္ဂ်င္နီယာပိုင္းဆိုင္ရာေတြ အမ်ားႀကီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ၿပီးတဲ့အခါမွာ အမ္အိုင္စီကို က်ေနာ္တို႔က သမၼတႀကီးကေန တျခားေနရာ အစားေပးဆိုၿပီးေတာ့ လုပ္လိုက္တယ္။ သူတို႔လည္း မနစ္နာရေအာင္ေပါ့ေနာ္။

“အဲဒီေတာ့ အဲဒါ အစားေပးလိုက္တဲ့အတြက္ ေရႊတိဂုံဘုရားကို မထိခိုက္ေတာ့ဘူးေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ ႏိုင္ငံသူ၊ ႏိုင္ငံသား၊ ရဟန္းရွင္လူ ျပည္သူေတြရဲ႕ စိုးရိမ္ပူပန္မႈနဲ႔လည္း ေ၀းသြားတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီလို အစားေပးတာကို မေက်နပ္ဘဲနဲ႔ ေရႊတိဂုံဘုရားမွာပဲ ေဆာက္ေစခ်င္တာလား ေမးစရာျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခု နံပါတ္ ၃ ေပါ့ေနာ္ ေျပာသြားတာ။ က်ေနာ္လည္း အခုန နားေထာင္ေနတာ။ Spectrum (ေရာင္စဥ္) ေပါ့ေနာ္၊ Spectrum ေတြကို က်ေနာ္တို႔က ႏိုင္ငံပိုင္၊ Spectrum ေတြက ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ အရင္းအျမစ္ေတြျဖစ္တယ္။ အဲဒီေကာင္ေတြကို တင္ဒါေပးတဲ့ အခါေပါ့ေနာ္၊ တင္ဒါေပးတဲ့ဟာကို က်ေနာ္တို႔က နဂိုကတည္းက ေရြး ေကာက္ပဲြ မတိုင္ခင္ကလည္း ေပးဖို႔လုပ္ထားတယ္ ဆက္သြယ္ေရး၀န္ႀကီး ဌာနက၊ အဲဒါ လုပ္ထားတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ ရၿပီးသားလူေတြကေတာ့ ေျပာရရင္ေတာ့့ ဘယ္လက္ခံမလဲ ေနာက္လူေတြ ေပးမယ္ဆိုတာ။ ရၿပီးသား ဘယ္သူေတြ ရွိလဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္ နာမည္ေတာ့ ထုတ္ေဖာ္မေျပာေတာ့ ဘူးေပါ့ေနာ္၊ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ လူႀကီးတေယာက္ရဲ႕ သားသမီးေတြ အဲဒါမ်ဳိးေတြ Spectrum ေတြ ရထားတယ္။ အဲဒီ Spectrum နဲ႔ပတ္သက္လို႔ က်န္တဲ့သူေတြပါ က်ေနာ္တို႔က တင္ဒါေခၚၿပီးေတာ့ ေပးမယ့္ဟာက ဆက္သြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ process မွာ ပါၿပီးသား။ သူက ေၾကညာမွာ။ တင္ဒါဖြင့္မွာေပါ့ေနာ္ မတ္လမွာ။ အဲဒီေတာ့့ ဒီတင္ဒါ process က ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးလို႔မွ လုပ္တာမဟုတ္ဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္ကလည္း လုပ္လာတဲ့၊ ဆက္သြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနက လုုပ္လာတဲ့ ကိစၥျဖစ္တယ္။ တင္ဒါတခုဟာ သတ္မွတ္တဲ့ အခ်ိန္ကာလ သူဖြင့္မယ္၊ ေၾကညာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေၾကညာရမွာပဲ။ အဲဒီအတြက္ အစိုးရ change မွာမို႔လို႔ သူ႔ရဲ႕တင္ဒါရပ္၊ အားလုံးရပ္ဆိုတဲ့ သေဘာေပါ့။ ဒီေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔က ႐ုိးသားမႈ ရွိမရွိ၊ နဂိုက ဘယ္သူေတြ ရထားလဲ ဆိုတဲ့အခ်က္နဲ႔ ၂၀၀၉ ေပါ့ဗ်ာ၊ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ ဒီ Spectrum ေတြ သုံးစဲြေနတဲ့ ဆက္သြယ္ေရးလုပ္တဲ့ ကုမၸဏီတခ်ဳိ႕ ရွိတယ္ေပါ့။ ဒီကုမၸဏီကေတာ့ ဘယ္ႀကိဳက္မလဲဗ်။ ေနာက္ထပ္ သူ႔အလားတူ လူေတြရလာမွာ။ ဒီေပၚမွာလည္း က်ေနာ္တို႔က အက်ဳိးစီးပြားေတြ ေရာယွက္ေနတာ။ ေဒၚခင္စန္းလႈိင္ေမးတဲ့ ေမးခြန္းမွာပါတဲ့ ဒီဟာကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က သံသယျဖစ္တယ္။

“ေနာက္တခ်က္ေပါ့ေနာ္။ လွ်ပ္စစ္၀န္ႀကီးဌာန စီမံကိန္းေတြ အေရးတႀကီး လက္မွတ္ထိုးဖို႔ သေဘာတူေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေရအားလွ်ပ္စစ္၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္လိုဟာမ်ဳိးေတြေပါ့ေနာ္၊ သူတို႔က အခ်ိန္နဲ႔လုပ္ရတာ ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေတြကလည္း လွ်ပ္စစ္၀န္ႀကီးဌာနက အက်ယ္တ၀င့္ ရွင္းပါလိမ့္မယ္။

“ေနာက္တခ်က္ေပါ့ေနာ္ စြမ္းအင္က ေလာင္စာဆီဆိုင္ ၇၀ နဲ႔ အျခားလုပ္ငန္းေတြ လႊဲေျပာင္းေပးတယ္။ ဒါလည္း မမွန္ဘူးေပါ့ေနာ္။

“ေနာက္ ျပင္ဦးလြင္ ကန္ေတာ္ႀကီး ေရေ၀ေရလဲေဒသ ၾကားခံဇုန္ေျမဧရိယာ ၂၇၂ ဒသမ ၁၅ ဧကေပါ့ေနာ္။ အဲဒါကို စက္မႈဇုန္ေျမဂရန္ေပါ့ ခ်ေပးဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတယ္။ ဒါလည္း သူက ျပင္ဦးလြင္မွာ က်ေနာ္တို႔ ေျမျပႆနာေတြ တက္ၿပီးေတာ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ ဖြဲ႔ၿပီးေတာ့့ က်ေနာ္တို႔က စစ္တယ္။ အဲဒီမွာ ျပည္ထဲေရး၊ ေနာက္ သက္ဆိုင္တဲ့ ၀န္ႀကီးေတြေပါ့ေနာ္၊ ဒုတိယ၀န္ႀကီးေတြ တာ၀န္ေပးၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔က စစ္ၿပီးေတာ့ ဒီဟာႀကီးကို ရပ္ဆိုင္းထားခိုင္း၊ ထားၿပီးၿပီေပါ့ေနာ္။ ထားေတာ့၊ ဒါလည္း သူ႔ရဲ႕ အင္ေဖာ္ေမးရွင္းက မွားေနတယ္။

“ေနာက္ ႏို္င္ငံတကာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး၊ ဂ်ဳိက္ကာကေနၿပီးေတာ့ အဆိုျပဳတဲ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးစီမံကိန္းေပါ့။ အဲဒါကလည္း တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္မွာ သူက ေဆြးေႏြးထားတယ္။ ဒါက ဘယ္တုန္းက ေဆြးေႏြးလဲဆုိေတာ့ ေရြးေကာက္ပဲြမတိုင္ခင္က ေဆြးေႏြးတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္က တင္ဒါေခၚထားတယ္။ အဲဒီေတာ့ ခုနေျပာတဲ့ တင္ဒါ process ေတြက သူ႔အခ်ိန္နဲ႔ သြားရတယ္ေပါ့ေနာ္။ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြပါတယ္။ ကုမၸဏီေတြပါတယ္။ ဒီတင္ဒါေတြကို သူ႔သတ္မွတ္ခ်ိန္မွာ ဖြင့္ရမယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒါမ်ဳိးေတြျဖစ္တယ္။

“ေနာက္ က်ဴးေက်ာ္ေတြ စာနာေထာက္ထားစြာ စနစ္တက် စီစဥ္ျပင္ဆင္ ေဆာင္ရြက္မႈမရွိဘဲ ေျမေနရာရရွိေရးအတြက္ အဓမၼ ဖယ္ရွားေနတယ္။ ဒါကေတာ့ သက္သက္မဲ့ စြပ္စဲြတဲ့သေဘာျဖစ္တယ္။ ဒါကေတာ့ မမွန္ဘူးေပါ့ေနာ္။ ဒါကိုလည္း သက္ဆိုင္တဲ့ ၀န္ႀကီးဌာနေတြ က်ေနာ္တို႔ မီဒီယာကေန ရွင္းပါလိမ့္မယ္။

“ေနာက္္တခု လက္ပံေတာင္းကိစၥေပါ့ေနာ္။ လက္ပံေတာင္းကိစၥက ေမလေပါ့ေနာ္၊ ေမလမွာ သတၱဳ႐ုိင္းထုတ္ဖို႔ ရွိေနတယ္၊ အဲဒါကေတာ့ ေမလမွာ သတၱဳ႐ုိင္းထုတ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီအစိုးရက မတ္ ၃၀ ဆိုရင္ျပည့္ၿပီ။ ၃၁ ဆို ေနာက္အစိုးရ ေရာက္သြားၿပီ။ ဧၿပီ၊ ေမ၊ ဒီဟာက ေနာက္အစိုးရလက္ထက္မွာ လုပ္ရမယ့္ကိစၥ ျဖစ္တယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ဘာျဖစ္လာလဲဆိုေတာ့ အေရးႀကီးအဆုိနဲ႔ပတ္သက္လို႔၊ အေရးႀကီးအဆိုနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အင္ေဖာ္ေမးရွင္းေတြ မွားတယ္။ တခ်ဳိ႕ အက်ဳိးစီးပြားေတြ ပါတယ္လို႔ သံသယရွိတယ္။ သူ႔ဆီကို ဒီ information ေတြ ဘယ္လိုေရာက္လာလဲ။ source (သတင္းရင္းျမစ္) ေတြကို က်ေနာ္တို႔က သံသယရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။

“ေနာက္တခ်က္က ဒီအခ်ိန္မွာေပါ့ေနာ္ အရမ္းကို ထရန္စစ္ရွင္းေပါ့ေနာ္ အကူးအေျပာင္းမွာ ညင္သာေခ်ာေမြ႔ေအာင္ က်ေနာ္တို႔က ပူးေပါင္းေဆာင္ ရြက္ေနတဲ့ အပိုင္းေပ့ါေနာ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ဒါကို ေမးမယ္ျမန္းမယ္ဆိုရင္ အေရးႀကီးအဆို လိုသလားေပါ့။ တခ်ဳိ႕ information ေတြ မွားေနတယ္၊ တခ်ဳိ႕ဟာေတြ က်ေနာ္တို႔ ေျပာမေကာင္းလို႔။ ေျပာမေကာင္းဘူးဆိုတာက spectrum လိုဟာမ်ဳိးေတြက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က သိတယ္။ အေသးစိတ္သိ တယ္။ ေျပာလို႔မေကာင္းလို႔သာ မေျပာတာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေနာက္မွာ ဘယ္လိုကေန ဘယ္လို သူ႔ကို ဂိုက္လိုင္းေတြ ရလာလဲေတာ့ မသိဘူးေပါ့ ေနာ္။ သို႔ေသာ္ အဲဒီအေပၚမွာလည္း က်ေနာ္တို႔က transition (အကူးအ ေျပာင္း) ကို ထိခိုက္မွာစိုးတယ္။ စိုးတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ အစိုးရ အဖြဲ႔ေပါ့ေနာ္ အစိုးရအဖြဲ႔က လူႀကီးေတြလည္း ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ ေဆြးေႏြး ၾကေတာ့ က်ေနာ္ ေျပာႏိုင္သေလာက္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေပါ့ေနာ္။

ဒီအေရးႀကီးအဆိုေပါ့ေနာ္။ ခုန မူးယစ္ေဆး၀ါးေတာ့ ထားလိုက္ေတာ့။ ေဒၚခင္စန္းလႈိင္ရဲ႕ အဆိုနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဒီအဆိုကို တင္သြင္းတဲ့ ရည္ရြယ္ ခ်က္ေပါ့ေနာ္။ တင္သြင္းတဲ့ အခ်ိန္ကာလေပါ့ အဲဒါေတြကလည္း က်ေနာ္တို႔က အေလးထားၿပီးေတာ့ စဥ္းစားရမယ့္ အခ်က္ေတြျဖစ္တယ္။ ေနာက္ဆုံး transition team ေတြ ေတြ႔တဲ့အခ်ိန္မွာ ဒါမ်ဳိးေျပာတာ မရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ မီဒီယာေတြမွာပါေအာင္ လြႊတ္ေတာ္ႀကီးမွာေျပာတယ္ ဆုိတာက သူ႔ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္က ဘာလဲေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ဟာေတြေပါ့ေနာ္၊ အဲဒီ ကိုယ့္ရဲ႕နယ္ပယ္ ဒါေတြလည္း ရွိပါတယ္။

“ဒါမ်ဳိးဆို အကုန္လုံးေပါင္းၿပီးေတာ့ ၿခံဳငုံၿပီးေတာ့ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေပါ့ေနာ္ အခု လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ၅ ႏွစ္ေပါ့ တာ၀န္္ယူရမယ္။ အစိုးရအသစ္ မေပၚလာေသးဘူးေပါ့ေနာ္။ အစိုးရအသစ္ ေပၚလာတဲ့အခ်ိန္ မွာ ခုနေျပာတဲ့ check and balance ေတြ သူတို႔လုပ္ရဦးမယ္ေပါ့ေနာ္။ တင္ဒါပေရာဆက္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း က်ေနာ္တို႔က ကိစၥတခုကို သိခ်င္တယ္ဆိုရင္ ၀န္ႀကီးဌာနေတြကို စာနဲ႔ေပါ့ေနာ္ ေမးလို႔လည္း ရပါတယ္။ ဒီ အကုန္လုံးကို စုၿပဳံၿပီးေတာ့ ေျပာလိုက္တဲ့အတြက္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ misunderstanding (နားလည္မႈလြဲ) ျဖစ္စရာ အမ်ားႀကီး ျဖစ္တယ္ေပ့ါေနာ္။ ျဖစ္ေတာ့ transition အကူးအျပာင္းေလးမွာ က်ေနာ္တို႔က ခက္ခဲပါတယ္။ ခက္ခဲတယ္ဆိုတာ အထိအခို္က္ မခံဘူးေပါ့။ မခံတဲ့ဟာေလးေတြမွာ ဒါမ်ဳိးလုပ္တဲ့အတြက္ ဒီဟာရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ေပ့ါေနာ္၊ ေနာက္တခ်က္က ဒီ ေဒၚခင္စန္းလႈိင္ အေရးႀကီးအဆိုရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္အျပင္ ေနာက္ကြယ္က hiding agenda (ေနာက္ကြယ္က အစီအစဥ္) ေတြ ဘာေတြရွိသလဲ ဆိုတဲ့ဟာေတြပါ က်ေနာ္တို႔က တြက္ရတဲ့ အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္လာတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က အဲေလာက္ထိပဲ ေျပာႏိုင္တယ္။”

မနက္ျဖန္ အေရးႀကီးအဆိုကုိ လႊတ္ေတာ္မွာ ေဆြးေႏြးမယ္ဆိုရင္ ဦးေဇာ္ေဌး က်ေနာ့္ကို ရွင္းျပသလို သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနေတြကလည္း လႊတ္ေတာ္မွာ တက္ရွင္းျပတဲ့၊ ရွင္းလင္းရတဲ့ အေလ့အထ ရွိတယ္မဟုတ္လား။ မနက္ျဖန္က်ရင္ သြားၾကမလား။

“အရင္တုန္းက ရွိတယ္။ အရင္လႊတ္ေတာ္ အရင္အစိုးရေပ့ါေနာ္။ အဲဒီမွာ က်ေနာ္တို႔က ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာ အျငင္းပြားစရာေလး ျဖစ္ေနတယ္။ အခုလည္း ေဆြးေႏြးေနၾကတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဥပေဒပညာရွင္ေတြ၊ ကြ်မ္းက်င္တဲ့သူေတြ။ အခုဟာက လႊတ္ေတာ္အသစ္နဲ႔ အစိုးရအေဟာင္းေပါ့ေနာ္။ အဲလိုျဖစ္ေနတယ္။ လႊတ္ေတာ္အသစ္ အစိုးရအသစ္ မဟုတ္ေသးဘူး။ လႊတ္ေတာ္အသစ္ အစိုးရေဟာင္း ျဖစ္ေနတယ္။ အရင္တုန္းကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က လႊတ္ေတာ္အသစ္၊ အစိုးရအသစ္ေပါ့ေနာ္ ဒီလိုသြားခဲ့တာ။ အဲဒီေတာ့ အခုလက္ရွိ အစိုးရက လႊတ္ေတာ္ေဟာင္းမွာ သူတို႔က က်မ္းက်ိန္ထားတဲ့ဟာ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဥပေဒေၾကာင္းအရ၊ ဥပေဒေၾကာင္းအရ လူႀကီးေတြလည္း ေဆြးေႏြးေဆာင္ရြက္ေနတာေတြ ရွိတယ္။ ဥပေဒပညာရွင္ေတြေပါ့ေနာ္ ဥပေဒဆိုင္ရာ ႐ႈေထာင့္၊ အေျခခံဥပေဒ၊ သက္ဆိုင္ရာဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒေတြနဲ႔ အညီေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ ေယဘုယ်ေပါ့ဗ်ာ ဒါကေတာ့ လူႀကီးေတြ သူတို႔လုပ္ပါလိမ့္မယ္။ အခု ေယဘုယ်ၿခဳံၿပီး ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီလုပ္တဲ့ဟာေတြမွာ က်ေနာ္တို႔က ဥပေဒနဲ႔ မညီဘူးေပါ့ေနာ္၊ ဥပေဒနဲ႔ မညီဘူးဆို ေထာက္လို႔ရတယ္။ ေနာက္တခ်က္က အခုနေျပာတဲ့ ဥပေဒအျပင္ သက္ဆိုင္ရာ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြ၊ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြနဲ႔ မညီဘူးဆိုတဲ့ အဲလိုမ်ဳိးေထာက္တဲ့ point of view ေပ့ါေနာ္ ဥပေဒစိုးမိုးေရးေထာင့္ကေန ၾကည့္ၿပီးေတာ့ လုပ္တဲ့ဟာေျပာတယ္။ အခု သူေျပာတဲ့ဟာကို ေယဘုယ်ၿခဳံၿပီး ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ က်ေနာ္တို႔ ဥပမာေျပာရရင္ ဆိုရွယ္မီဒီယာ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္လိုေနရာမ်ဳိးမွာ ေရးခ်င္ရာေရး၊ တင္ခ်င္ရာတင္တဲ့ ပုံစံမ်ဳိး ရမ္းသန္းမန္းသန္းနဲ႔ ေျပာေနတာေတြရွိတယ္။ တခ်ဳိ႕ဟာေတြက်ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ႀကီးကို မွားေနတယ္ေပါ့ေနာ္။ မွားေနေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေျဖမယ္၊ မေျဖဘူး၊ သြားၿပီး ရွင္းမယ္၊ မရွင္းဘူးဆိုတာကေတာ့ ဒါကေတာ့ လူႀကီးေတြ လုပ္လိမ့္မယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ခုနေျပာတဲ့ သေဘာက နံပါတ္ ၁ ဒီအခ်ိန္ကာလသည္ အထိခိုက္မခံတဲ့ transition ကူးေျပာင္းေရးကာလ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ နားလည္မႈေပါ့ေနာ္၊ အဓိကကေတာ့ ဆိုလိုတာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ တစိုက္မတ္မတ္ေျပာေနတဲ့ နားလည္မႈ အေရးႀကီးပါတယ္။ အဲဒီ နားလည္မႈေတြ လြဲမွားသြားမယ္ဆိုရင္ ေနာက္ထပ္ မေကာင္းဘူးေပါ့။

“အဲလိုအေနအထားမ်ဳိးေတြ ျဖစ္လာရင္။ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္ေပါ့ေနာ္၊ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့အတြက္ ဒီဟာေတြက ဥပမာ ဒီဘက္ကဟာေတြကို ဘယ္လိုဘယ္လိုလဲဆိုတာ ဦးစြာေပါ့ေနာ္ နည္းလမ္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ စုံစမ္းလို႔ရပါတယ္။ အဲလိုမ်ဳိး လုပ္ရမယ့္အပိုင္းေပါ့ေနာ္၊ ကုန္စင္ေအာင္ လုပ္ၿပီးၿပီလားဆိုတဲ့အေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔က သံသယရွိတယ္။ ေနာက္ ခုနေျပာတဲ့ အက်ဳိးစီးပြားနဲ႔ဆိုင္တဲ့ စီမံကိန္းေတြကို တားျမစ္တာမ်ဳိးေတြ ပါလာတဲ့အခါမွာေတာ့ စဥ္းစားစရာ ျဖစ္လာတာေပါ့ေနာ္၊ စဥ္းစားစရာျဖစ္ ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီရဲ႕ေနာက္ကြယ္က၊ ဒီအေရးႀကီးအဆိုရဲ႕ ေနာက္ကြယ္ က hiding agenda (ေနာက္ကြယ္ကအစီအစဥ္) ေတြ၊ hiding interests (ေနာက္ကြယ္က အက်ဳိးစီးပြား) ေတြေပါ့ေနာ္ ဒါေတြကိုလည္း က်ေနာ္တို႔က အခု ထည့္ၿပီးေတာ့ သုံးသပ္ေနတယ္ေပါ့ေနာ္။

“ၿခံဳၿပီးေျပာလိုက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အေရးႀကီးအဆို၊ အထူးသျဖင့္ ေဒၚခင္စန္းလႈိင္ရဲ႕ အေရးႀကီးအဆိုနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ အခ်က္အလက္ မျပည့္စုံဘူး။ နံပါတ္ ၂ ကေတာ့ information အမွားေတြ ပါတယ္။ နံပါတ္ ၃ အခ်က္ကေတာ့ ခုနေျပာတဲ့ hiding interest ေတြေပါ့ ေနာ္။ အဲဒီေနာက္ကြယ္က အက်ဳိးစီးပြားေတြ ဒါေတြပါေနတယ္လို႔ ယူဆတယ္။”

မူးယစ္ေဆး၀ါးဆိုင္ရာ အေရးႀကီးအဆိုအတြက္ အစိုးရဘက္ကို ဖိ္တ္ထားတာ မလာတာကို လႊတ္ေတာ္ခ်ယ္နယ္ တုိက္႐ုိက္ထုတ္လႊင့္မႈမွာ ႏုိင္ငံသားေတြက ေတြ႔ေတာ့ ‘အစိုးရက ဘာလို႔ မလာတာလဲ၊ လႊတ္ေတာ္ကို အေလးမထား တာလား’ ဆုိိတ့ဲ ေတြးဆခ်က္ ေပၚေစတယ္။ ဒီအေပၚ သမၼတ႐ုံးက ဘယ္လို တုံ႔ျပန္ခ်င္ပါသလဲခင္ဗ်ာ။

“အဲဒါလည္း က်ေနာ္တို႔ အခ်ိန္တန္ရင္ အခု ဥပေဒေၾကာင္းအရေပါ့ေနာ္ ကိစၥေတြ ၿပီးျပတ္ရင္ လူထုကို ေျပာမွာျဖစ္ပါတယ္။ သတင္းစာေတြ၊ မီဒီယာ ေတြမွာလည္း ရွင္းတာလင္းတာ လုပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ ေတာ့ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ေဆြးေႏြးညိႇႏႈိင္းေနဆဲေပ့ါေနာ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ အခုေလာေလာဆယ္ အခုန ဥပေဒေၾကာင္းအရ လာရျခင္း၊ မလာရျခင္းအပိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ အေျခခံဥပေဒ၊ က်န္တဲ့ဥပေဒေတြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ေလ့လာသုံးသပ္ၿပီးေတာ့ ျပန္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးေနတဲ့အပိုင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေျပာလို႔မရေသးဘူး။ သို႔ေသာ္ ေျပာလို႔ရတာကေတာ့ ခုန ေဒၚခင္စန္းလႈိင္ အေရးႀကီးအဆိုကို ေျပာလို႔ရတယ္။ အဲဒီအတြက္ က်ေနာ္က ေျပာတယ္ေပါ့။”

DVB