ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ျပရဲ႕ ေခတ္သစ္ သီတင္းကြ်တ္ည

သီတင္းကြ်တ္ည ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ရင္ျပင္ ျမင္ကြင္းတခု (ဓာတ္ပံု – theglobeandmail.com)

ေရာင္စံုလွ်ပ္စစ္မီးမ်ားနဲ႔ အသားက်ေနၿပီျဖစ္တဲ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီးရဲ႕ သီတင္းကၽြတ္ညေတြကုိ ၾကည့္လုိက္မယ္ ဆုိရင္ ပံုမွန္အတုိင္းပဲ သြားလာလႈပ္ရွားၾကသူေတြကို ေတြ႔ျမင္ၾကရမွာပါ။ သူတို႔အမ်ားစုဆီမွာ သီတင္းကၽြတ္ နဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ စိတ္အာ႐ံုခံစားမႈေတြ သိပ္ကပ္ၿငိမေနဘူးဆိုတာ သူတုိ႔ေတြရဲ႕လႈပ္ရွား၊ သြားလာ၊ ေျပာဆုိ ပံုေတြကိုၾကည့္ရင္ သိသာျမင္ေတြ႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

တုိးတက္ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ဒီဘက္ေခတ္ႀကီးမွာ မုိဘုိင္းဖုန္းေတြကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကုိင္ႏုိင္ေနၾကပါၿပီ။ မိုဘုိင္းဖုန္းကိုင္ေဆာင္သူေတြ တဦးနဲ႔တဦး ဆက္သြယ္ေျပာဆိုၾကတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြထဲမွာ လက္ရိွ   ေရာက္ေနတဲ့ သီတင္းကၽြတ္ကာလနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ အေၾကာင္းအရာက နည္းေနပါေသးတယ္။

စီးပြားေရး၊ လူမႈဆက္ဆံေရး၊ ေနထုိင္ေရးနဲ႔ စားဝတ္ေနေရး ကိစၥရပ္ေတြကိုသာ ဦးစားေပး ေျပာဆိုေနၾကတဲ့ ၂၁ ရာစုရဲ႕ တုိးတက္မႈေတြထဲမွာ ႐ုိးရာဓေလ့ေတြကို အာ႐ံုမထားႏိုင္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြလည္း ပါဝင္ေနလာပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္တစုေက်ာ္က ၿမိဳ႕ျပရဲ႕ သစ္သားအိမ္တန္းေလးေတြမွာ ခ်ိတ္ဆဲြထားခဲ့တဲ့ ေရာင္စံု စကၠဴ မီးပံုးေလးေတြကုိ အခုဆုိရင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီးေပၚက ေနအိမ္ေတြ၊ အထပ္ျမင့္တုိက္ေတြမွာ ခပ္က်ဲက်ဲသာ   ေတြ႔ျမင္ရပါေတာ့တယ္။

လွပၿပီး ေစ်းခ်ိဳတဲ့ ေရာင္စံုစကၠဴမီးပံုးေလးေတြေနရာမွာ တဖိတ္ဖိတ္နဲ႔ အေရာင္တမ်ိဳးစီ ေျပာင္းေနတဲ့   ေရာင္စံု လွ်ပ္စစ္မီးသီးေတြက ေခတ္ေရစီးေၾကာင္းနဲ႔အလုိက္ ေျပာင္းလဲေနရာယူလာေနပါတယ္။

အိမ္တုိင္း၊ အိမ္တုိင္းရဲ႕ ဝရံတာေတြ၊ ေလွကားထစ္ေတြ၊ ေက်ာက္ျပင္ေတြ၊ ေရတုိင္ကီေတြ၊ ေရအုိးစင္ေတြ၊ ၿခံစည္း႐ုိးတုိင္ေတြ၊ သစ္ပင္ေျခရင္းေတြနဲ႔ ေကြ႔ေကြ႔ေကာက္ေကာက္ လမ္းမတေလွ်ာက္ ၊ ေျဖာင့္ေျဖာင့္   ျဖဴးျဖဴး  လမ္းတဆံုးေတြမွာ ညီညီညာညာနဲ႔ အစဥ္အလာမျပတ္ ထြန္းညိွထားၾကတဲ့ ဖေယာင္းတုိင္   ျဖဴျဖဴေလးေတြဟာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ ေခတ္သစ္ေနထုိင္မႈ ပံုစံေတြအၾကား တျဖည္းျဖည္း နဲ႔ ေမွးမွိန္လာေန ပါၿပီလို႔ အသက္ ၇၁ ႏွစ္ရိွၿပီ ျဖစ္တဲ့ အၿငိမ္းစား ေက်ာင္းဆရာမႀကီး ေဒၚေအးျမျဖဴက ေျပာပါတယ္။

ဗုဒၶဘာသာထံုးစံအရ ဗုဒၶဟာ နတ္ျပည္မွာ အဘိဓမၼာတရားေဟာၾကားၿပီး လူ႔ျပည္ကို ဆင္းအလာ ပူေဇာ္ၾက တဲ့ အထိမ္းအမွတ္အေနနဲ႔ အိမ္၊ ေက်ာင္း၊ ဘုရားတန္ေဆာင္းေတြမွာ ဆီမီးေတြ ထြန္ညွိပူေဇာ္ၾကတာ   ျဖစ္ပါတယ္။

ေရာင္စံု စကၠဴမီးပံုးေလးေတြကုိ ဖေယာင္းတုိင္ေလးေတြစုိက္ထည့္ၿပီး အလွဆင္ခ်ိတ္ဆဲြကာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ တို႔ရဲ႕ ျမတ္စြာဘုရားကိုဆီးႀကိဳတဲ့ အေလ့အထ ျမင္ကြင္းေတြ ရွားပါးလာသလုိပဲ မီးခုိးေရာင္ မာက်ဴရီေတြကို ဖေယာင္းတုိင္မီးနဲ႔ မိညွိၿပီး ေျမႀကီးေပၚခ် ဖိနပ္နဲ႔ တဝုန္းဝုန္း အသံထြက္ေအာင္႐ုိက္ၿပီး ေဆာ့ကစားၾကရတဲ့ အဲ့ဒီ မာက်ဴရီမီးပန္းေလးေတြ မရိွေတာ့သလုိ လက္နဲ႔မနားတမ္း ေဝွ႔ယမ္းေဆာ့ကစားရတဲ့ မီးပန္းေတြ၊ ကေလးေတြအႀကိဳက္ ေရာင္စုံ ပလတ္စတစ္အၾကည္သားအပါးနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ယုန္႐ုပ္ တြန္းလွည္း

ေလးေတြဆိုတာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ ယေန႔ေခတ္ သီတင္း ကၽြတ္ညေတြန႔ဲ မရင္းႏွီးသေယာင္ ျဖစ္ေနပါၿပီ။

ယေန႔လို ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈ သိပ္မရိွေသးတဲ့ အရင္သီတင္းကၽြတ္ညေတြမွာ ၿမိဳ႕ျပရဲ႕ေကာင္းကင္ယံထက္ အၿပိဳင္အဆုိင္ လြင့္တက္ေနၾကတဲ့ မီးပံုးပ်ံႀကီးေတြဟာလည္း ဒီဘက္ေခတ္ရဲ႕ သီတင္းကၽြတ္ညေကာင္း ကင္မွာ ေတြ႔ျမင္ရ နည္းပါးလာေနပါၿပီ။

“ႏုိင္ငံတကာမွဆိုရင္ ႐ုိးရာပဲြေတာ္ေတြကို အစဥ္မျပတ္ က်င္းပေနၾကတာပဲေလ၊ အခုခ်ိန္ထိေပါ့။ ခရစ္ယာန္ ဘာသာဝင္မ်ားရဲ႕ ခရစၥမတ္ပဲြေတာ္ေတြဆုိလည္း အစဥ္အလာ မျပတ္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ သတင္းကၽြတ္ပဲြေတာ္မွာ အရင္လုိ ႐ုိးရာေတြ မရိွလာေတာ့တာ ၊ နည္းပါးလာေတာ့တာ လူေတြေျပာင္းလဲ လာၾကတယ္။ ကုိယ့္႐ုိးရာတခုကို ထိန္းသိမ္းတတ္ၾကဖို႔လိုတယ္။ အရင္ေခတ္က ကေလးေတြလက္ထဲ   ေတြ႔ေနက် မာက်ဴရီမီးပန္းေတြ အခုအခ်ိန္မေတြ႔ရတာေတာ့တာ က်ေနာ့္အတြက္ေတာ့ ဝမ္းနည္းမႈကိုျဖစ္ လာေစတယ္။ ခ်စ္စရာေကာင္းတဲ့ က်ဳပ္တို႔ေတြရဲ႕ ျမန္မာ့႐ုိးရာအစဥ္အလာတခု ေပ်ာက္ပ်က္သြားမွာ စုိးမိတယ္ခင္ဗ်” ဟု အသက္ ၇၉ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ပင္စင္စား အစိုးရဝန္ထမ္းႀကီးတဦးျဖစ္သူ ဦးလွဘြယ္ က ေျပာပါတယ္။

ယခင္က သီတင္းကၽြတ္ပဲြေတာ္ အခ်ိန္ေတြမွာ ရပ္ကြက္အိမ္ဆုိင္ေလးေတြကေန ရာသီစာလို အၿပိဳင္အဆုိင္ ၿမိဳင္ၿမိဳင္ဆုိင္ဆိုင္ ေရာင္းခ်ခဲ့ၾကတဲ့ ကန္ေတာ့ကိတ္မုန္႔ဆုိင္ေလးေတြဟာလည္း ၿမိဳ႕ျပရဲ႕ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အထပ္ျမင့္ တုိက္ေတြၾကားမွာ ေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါးျဖစ္လာေနၿပီး လူႀကီးေတြကို ကန္ေတာ့ဖို႔အတြက္ ကန္ေတာ့ ပစၥည္း ဝယ္ယူတဲ့ေျခလွမ္းေတြဟာလည္း ေခတ္သစ္စူပါမားကတ္ေတြဆီသုိ႔ ဦးတည္ေနပါၿပီ။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့တဲ့ သီတင္းကၽြတ္ပဲြေတာ္ကာလေတြမွာ ျပဳလုပ္က်င္းပေနက် ကာတြန္းဦးဘဂ်မ္း ျပပဲြဟာလည္း ဒီဘက္ေခတ္ရဲ႕လူငယ္ေတြနဲ႔ လံုးဝမရင္းႏွီးခဲ့တဲ့ ပဲြေတာ္တခုျဖစ္ေနခဲ့ ပါတယ္။

“က်မတို႔ငယ္ငယ္က သီတင္းကၽြတ္ကာလေတြကို အရမ္းသတိရမိတယ္။ လူေတြဟာ အဲ့ဒီ အခ်ိန္ကာလ

ေတြတုန္းက ရိွရိွ၊ မရိွရိွ ကုိယ့္ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ ပဲြေတာ္ႀကီးကို အေလးအျမတ္ထားၾကတယ္။ အားလံုး ဟာ ပဲြေတာ္ခ်ိန္ေရာက္ရင္ပ်ာ္ေနၾကတယ္။ ဒီႏွစ္ဆယ္ရာစုေနာက္ပိုင္းမွာ အရင္လုိ ႐ုိးရာအစဥ္အလာေတြ မရိွေတာ့ဘူး။ ဒါက ယဥ္ေက်းမႈ ဆုတ္ယုတ္လာတဲ့ သေဘာတရားပဲလားလို႔ေတာင္ ထင္မိတယ္။ မျဖစ္သင့္ ဘူးလို႔ထင္တယ္” လို႔ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ရိွ ယဥ္ေက်းမႈတကၠသုိလ္မွ ဝန္ထမ္းတဦးျဖစ္သူ မသႏာၱေမက သူျဖတ္သန္းခဲ့ဖူးတဲ့ သီတင္းကၽြတ္ပဲြေတာ္ကာလမ်ားနဲ႔ လက္ရိွ အေျခအေနကို ႏိႈင္းယွဥ္

ေျပာျပပါတယ္။

အဘုိးအဘြားမ်ား၊ လူႀကီးမိဘမ်ား၊ ဆရာသမားမ်ားနဲ႔ ေက်းဇူးရိွသူေတြကို လက္ေဆာင္ ပစၥည္းေလးေတြ ယူလာၿပီး ဗုဒၶဘာသာ မိ႐ုိးဖလာမပ်က္ ကန္ေတာ့တာေတြဟာလည္း ဒီဘက္ေခတ္မွာ အရင္ကနဲ႔မတူ ရွားပါးလာေနပါၿပီလို႔ အသက္ ၇၂ ႏွစ္အရြယ္ရိွ ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာန အၿငိမ္းစား ညြန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးသန္းဝင္းက ေျပာပါတယ္။

အသက္ ၄၅ ႏွစ္ အရြယ္ရိွ အေျခခံပညာအထက္တန္းေက်ာင္းမွ အဂၤလိပ္စာျပ ဆရာမတဦးျဖစ္သူ   ေဒၚပုလဲခင္ကလည္း “အရင္ေခတ္ေတြတုန္းက သီတင္းကၽြတ္ဆိုရင္ လူႀကီးမိဘေတြကို ကန္ေတာ့ဖို႔ အတြက္ အၿပိဳင္အဆုိင္ဝယ္ၾကျခမ္းၾကနဲ႔ ေပ်ာ္ဖို႔ေကာင္းတာေလးေတြ ရိွခဲ့တယ္။ အခုဒီဘက္ပုိင္းေရာက္

ေတာ့ လူငယ္ေတြဟာ အလုပ္ေတြ မ်ားလာၾကတယ္။ အခ်ိန္ေတြ မေလာက္ၾကေတာ့ဘူး ။ အလုပ္လုပ္တဲ့ လူငယ္ေတြကို ေျပာခ်င္တာပါ။ ဒီအတြက္ သီတင္းကၽြတ္လို႔ လူႀကီးမိဘေတြကို ကန္ေတာ့တဲ့အခါမ်ိဳးေတြ မွာ ဒီဘက္ေခတ္ကေလးေတြဟာ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ႐ုိးရာအစဥ္အလာကို မလုပ္ႏုိင္ၾကတာ

ေလးေတြ ျဖစ္လာတယ္” လို႔ ဆိုပါတယ္။

တႏွစ္ခ်င္းစီ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ၿမိဳ႕ျပရဲ႕ေျပာင္းလဲမႈမ်ားက တုိးတက္မႈမ်ားဘက္သို႔ ဦးတည္ေနသလုိ ႐ိုးရာ အစဥ္အလာ ဆုတ္ယုတ္မႈမ်ားကိုလည္း ျဖစ္ေပၚေနေစပါတယ္။

ျမန္မာ့႐ုိးရာ သီတင္းကၽြတ္ပဲြေတာ္ ကာလအတြင္း ယခင္ကရိွခဲ့ဖူးတဲ့ ထံုးတမ္းစဥ္အလာမ်ားထဲမွ တခ်ိဳ႕ဟာ ယေန႔ေခတ္ကာလေတြမွာ အရိပ္အေငြသက္သက္သာ က်န္လာပါတယ္။ ဒီဘက္ေခတ္ရဲ႕ သီတင္းကၽြတ္ ကာလမ်ားဟာ ပံုမွန္ညေတြနဲ႔ ထူးမျခားနား ျဖစ္လာတာ သိသာလာပါတယ္။

သီတင္းကၽြတ္ပြဲေတာ္ကာလမွာ ျမန္မာလူငယ္အမ်ားစုဟာ သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ငန္းခြင္ထဲကေနသာ ေက်ာ္ျဖတ္ေန ၾကတယ္လို႔ အသက္ ၂၄ ႏွစ္အရြယ္ ကြန္ပ်ဴတာပ႐ုိဂရမ္မာတဦးျဖစ္သူ ကိုေအာင္ျမတ္သူက ေျပာပါတယ္။

နည္းပညာကုမၸဏီတခုတြင္ လုပ္ကုိင္ေနသူ အသက္ ၂၇ ႏွစ္အရြယ္ရိွ ကုိရန္လင္းေသာ္ကလည္း “၂၀၀၂၊ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ေလာက္အထိ က်ေနာ္တို႔ လူငယ္ေတြ သီတင္းကၽြတ္ဆုိ လူႀကီးမိဘေတြကို ကန္ေတာ့ဖို႔အ တြက္ အဓိကႀကိဳးစားျပင္ဆင္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ေလာက္အထိ ငယ္ငယ္ကတည္းက ေဆာ့ခဲ့တဲ့ သီတင္းကၽြတ္ကစားနည္းေတြကို တစိုက္မတ္မတ္ ေဆာ့ခဲ့ၾကတယ္ဗ်။ ငရဲမီး၊ မာက်ဴရီမီးပန္း ကစားနည္း

ေတြအျပင္ အိမ္ေတြမွာ ျမတ္စြာဘုရားကိုႀကိဳဖို႔ ဖေယာင္းတုိင္မီးထြန္းခဲ့တဲ့ အေလ့အထေတြ က်ေနာ္တုိ႔ လူလတ္ပုိင္းျဖစ္လာတဲ့ ဒီအခ်ိန္ သိသိသာသာေလး ေပ်ာက္လာခ်င္သလားလုိ႔။ အမွန္က မျဖစ္သင့္ဘူးဗ်။ က်ေနာ္တုိ႔ ခုေနာက္ပုိင္းလူငယ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ အလုပ္မ်ားေနတယ္ဆုိဆုိ ႐ုိးရာတခုကို ထိန္းသိမ္း သင့္တယ္ေလ” လို႔ ဆိုပါတယ္။

ျမန္မာ့႐ုိးရာ သီတင္းကၽြတ္ပဲြေတာ္ရဲ႕ အႏွစ္သာရမ်ား ရွားပါးလာတဲ့ ယေန႔ေခတ္ ၿမိဳ႕ျပအေျခအေနကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က အိမ္တြင္းမီးပံုး လုပ္ငန္းေလးမ်ားကလည္း သက္ေသထူေနပါတယ္။

“အရင္ေခတ္ကလုိ လုပ္ငန္းမေကာင္းေတာ့ဘူး။ တ႐ုတ္ဘက္က လွ်ပ္စစ္မီးပံုးေတြ ဝင္လာေတာ့ ပိုဆုိး တယ္။ ႐ုိးရာလက္မႈမီးပံုးေတြက အခုေခတ္မွာ အလုပ္သိပ္မျဖစ္ခ်င္ေတာ့ဘူး။ ေစ်းကြက္ကုိ မနည္းရွာေန ရတယ္။ လုပ္ငန္းမေကာင္းၾကလို႔ ဒီဘက္ မီးပံုးလုပ္တဲ့တတန္းလံုး ဝင္ေငြေတြ တအားေလ်ာ့လာၾကတယ္” လို႔ု ႐ုိးရာမီးပံုးလုပ္ငန္းရွင္ အသက္ ၄၅ ႏွစ္အရြယ္ရိွ ေဒၚျမလိႈင္ေဝက ေျပာပါတယ္။

တဖိတ္ဖိတ္လက္ေနတဲ့ ေရာင္စံုလွ်ပ္စစ္ မီးသီးေတြနဲ႔ က်ိဳးတိုးက်ဲတဲ လွေပေနတဲ့ ၂၀၁၂ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ သီတင္းကြ်တ္ညေတြမွာ ႐ိုးရာအေငြ႔အသက္တခ်ိဳ႕သာ အားယူရွင္သန္ေနပံု ရပါတယ္။