တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ား ေဒသခံမ်ား၏ ယံုၾကည္မႈရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းလာ

ယခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လအတြင္းက စစ္ကိုင္းတိုင္း မံုရြာခ႐ိုင္ ဆားလင္းႀကီးၿမိဳ႕နယ္ လက္ပံေတာင္း ေၾကးနီ စီမံကိန္းအတြက္ အသိမ္းခံထားရသည့္ေျမမ်ား ျပန္ရရွိေရး အတြက္ မူရင္းယာပိုင္ရွင္ ေတာင္သူမ်ားက “ယာသိမ္းတိုက္ပြဲ” ဆင္ႏႊဲေနစဥ္ (ဓာတ္ပုံ – OpenSociety / Facebook)

ျမန္မာျပည္တြင္ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေနေသာ တ႐ုတ္စီမံကိန္းမ်ားသည္ ယခင္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး လက္ထက္ က ျပဳလုပ္ခဲ့ဖူးျခင္း မရွိသည့္ အရပ္ဘက္ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးမႈ၊ စီမံကိန္း အထေျမာက္ေစရန္ ေတြ႔ဆံုႀကိဳးပမ္းမႈမ်ား လုပ္ေနသည္ဟု သိရသည္။

ေက်ာက္ျဖဴ – ကူမင္း ပုိက္လုိင္း အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနသည့္ တရုတ္အမ်ိဳးသား ေရနံေကာ္ပိုေရးရွင္း (CNPC)က ပုိက္လုိင္းတေလွ်ာက္တြင္ အေျခစိုက္သည့္ အရပ္ဘက္ လူမႈ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆုံ

ေဆြးေႏြးျခင္း၊ ၀မ္ေပါင္ကုမၸဏီမွ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက စက္တင္ဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသားမ်ားျပဳလုပ္သည့္ ရွင္းလင္းပြဲသို႔ တက္ေရာက္ကာ အခ်က္အလက္မ်ား ျဖန္႔ေ၀ျခင္း ၊ ႏွစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးထူေထာင္ျခင္း၊ ဧရာဝတီ ျမစ္ဆံုဆည္ စီမံကိန္းေဆာင္ရြက္ေနသည့္ CPI ကုမၸဏီက ရပ္ရြာသားမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆုံျခင္း၊ ျမစ္ဆုံဆည္ ေကာင္းေၾကာင္း ေရးသားထားသည့္ စာမ်ားျဖန္႔ျဖဴးျခင္း ကဲ့သုိ႔ေသာ လႈပ္ရွားမူမ်ား ျပဳလုပ္လွ်က္ ရွိသည္။

“စီမံကိန္း စတုန္းက ေကာလာဟလေတြ သိပ္မထြက္ဘူး။ ဒီေနာက္ပုိင္းက်ေတာ့ ေကာလာဟလေတြ ကို ေျဖရွင္းဖို႔အတြက္ လူေတြကို ေျပာျပဖုိ႔ ျပည္သူ႔ဆက္ဆံေရး အဖြဲ႔ဖြဲ႔လုိက္တာပါ” ဟု South-East Asia Crude Oil Pipeline Company Limited (SEAOP) ႏွင့္ South-East Asia Gas Pipeline Company Limited (SEAGP) ၏ ျပည္သူ႔ဆက္ဆံေရး တာ၀န္ခံ မစၥတာ က်န္းက ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

ေက်ာက္ျဖဴ – ကူမင္း ပုိက္လုိင္း ျဖတ္သြားမည့္ ေနရာတေလွ်ာက္မွ အရပ္ဘက္ လူမႈ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ အဆက္အဆံ၊ ေတြ႔ဆုံမူမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး စီမံကိန္းေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာသည့္ ျပႆနာမ်ားကို အျမန္ဆုံး ရွင္းေပးသြားမည္ဟု ဆုိေၾကာင္း China National Petroleum Corporation ၏ လူမႈဆက္ဆံေရး တာ၀န္ရွိသူမ်ားနွင့္ ၁၁ ရက္ေန႔က ေတြ႔ဆုံခဲ့သည့္ မေကြးၿမိဳ႕ Green Network မွ ကိုအုိလာက ဆုိသည္။

“သူတုိ႔ေျပာတာကေတာ့ စီမံကိန္းနဲ႔ ဆုိင္တာေတြကို ေျဖရွင္းေပးမယ္၊ ဒါေပမယ့္ တျခားလူေတြ လုပ္တာ ကိုေတာ့ မရွင္းေပးႏုိင္ဘူးလို႔ ေျပာတယ္။ ဒါနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ကလည္း ဒီျပႆနာေတြက ပိုက္လုိင္းလာမွ ျဖစ္ လာတာခ်ည္းပဲလို႔ ျပန္ေျပာလုိက္ေတာ့ ျပႆနာေတြရွိရင္ ခ်ေရးေပးလုိက္ပါ၊ အထက္ကို တင္ျပေပး ပါမယ္ဆုိၿပီး မွတ္ေတာ့ မွတ္သြားတယ္” ဟု ကိုအုိလာက ေျပာသည္။

ယင္းသည္ ယခုလ အလယ္ပုိင္းက မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ပုိက္လုိင္း ျဖတ္သြားရာ ေဒသမ်ားမွ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ထုတ္ျပန္သည့္ ေၾကညာခ်က္ကို ျပန္လည္ တုန္႔ျပန္ရန္ အလ်င္စလို ဖြဲ႔စည္းထားျခင္း ျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း ကိုအုိလာက ရွင္းျပသည္။

“သူတို႔က ဂ်ာနယ္ေတြထဲမွာ ပါသြားတာေတြကို ျပန္ရွင္းခ်င္တဲ့ သေဘာနဲ႔ အေလာတႀကီး ဖြဲ႔လုိက္တဲ့ ပုံစံ ျဖစ္ေနတယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။

စက္တင္ဘာ လကုန္တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ေၾကးစင္ေတာင္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ရွင္းလင္းပြဲတြင္လည္း ဦးပုိင္ကုမၸဏီႏွင့္ တြဲဖက္လုပ္ကုိင္ေနသည့္ ၀မ္ေပါင္ကုမၸဏီမွ တက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ေျဖရွင္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ သည္။

“လက္ပန္းေတာင္းေတာင္ တုန္းက သူတို႔ဘက္က ျပန္ရွင္းျပခ်င္တာေတြ စာရြက္စာတမ္း ေပးခ်င္တာေတြ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ကို စင္ေပၚတက္ခြင့္ မေပးလိုက္ဘူး။ တဘက္က အျမင္ေစာင္းမွာစုိးလို႔ သူတို႔ လည္း စာနယ္ဇင္း ရွင္းလင္းပြဲတပြဲ လုပ္ထားတယ္။ သူတို႔ဘက္ကလုပ္ၿပီး ကုိယ့္ဘက္က မလုပ္ေသးလို႔ လုပ္တာပါ” ဟု ၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ား အဖြဲ႔မွ ကိုဉာဏ္လင္းက ေျပာသည္။

ထုိကဲ့သို႔ PR မ်ား ဖြင့္လွစ္ျခင္းသည္ ေကာင္းမြန္ၿပီး ကုမၸဏီသို႔ ေျပာလုိသည္မ်ားကိုလည္း ေျပာႏုိင္ေၾကာင္း ကိုဉာဏ္လင္းက ဆိုသည္။

“အရင္တုန္းက ပိတ္ထားတာေလ။ အခုေတာ့ ေဒသခံေတြ နစ္နာတာေတြ ေျပာလို႔ရတယ္။ အရင္တုန္းက ဆုိ ေျပာရ သိပ္ခက္တယ္။ တကယ္ ရပ္တည္ရင္ေတာ့ တုိင္းျပည္အက်ိဳး၊ ေဒသခံေတြအက်ိဳး ဘက္ကပဲ ရပ္တည္မွာပါ” ဟု ၎က ေျပာသည္။

ယခုလက္ရွိတြင္ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ပိုမိုအသိအမွတ္ ျပဳလာၾကေၾကာင္း၊ ယခင္က ေတာင္း ဆိုမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခ်င္ခဲ့ေသာ္လည္း စု႐ံုးခြင့္မရခဲ့သျဖင့္ ျခယ္လွယ္မႈမ်ားခံခဲ့ရေၾကာင္း၊ ယခုလက္ရွိ အခ်ိန္တြင္ စိတ္ႀကိဳက္ ျခယ္လွယ္၍ မရႏုိင္ေတာ့ေၾကာင္း၊ သို႔ရာတြင္ တင္းမာမႈမ်ားရွိေနဆဲျဖစ္သကဲ့သို႔ ထိုက္သင့္ သည့္ ေျပလည္မႈမ်ားလည္း ရွိေနေၾကာင္း ၈၈ မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုမင္းကိုႏုိင္က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသည့္ ကုမၸဏီမ်ား၏ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေပၚ အသိအမွတ္ျပဳလာမႈကို ရွင္းျပ သည္။

“ႏိုင္ငံသားေတြအတြက္ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ အားေကာင္းလာဖို႔ တကယ္လိုအပ္တယ္။ လူမႈ အဖြဲ႔အစည္းေတြေရာ၊ ပရဟိတလုပ္ငန္းေတြပါ ညီညြတ္မယ္ဆိုရင္ ပိုအားေကာင္းလာၿပီးေတာ့ တဘက္က လည္း တကယ္ အင္နဲ႔အားနဲ႔ ပိုၿပီးေတာ့ ညိႇလာရလိမ့္မယ္။ ျမစ္ဆုံ၊ ဓာတ္ေငြ႔ပိုက္လုိင္းကိစၥ၊ ဒါေတြက လုံး၀ ၿပီးျပတ္ေသးတာမွ မဟုတ္တာ” ဟု သူက ဆုိသည္။

ျမစ္ဆုံစီမံကိန္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနသည့္ CPI ကုမၼဏီက ေျပာင္းေရႊ႕ခံ ရြာသားမ်ားကို ဆန္ ၆ လ စာ ေပးမည္ဟု စည္း႐ုံးျခင္း၊ စီမံကိန္းေကာင္းေၾကာင္း ေရးသားထားသည့္ စာရြက္စာတမ္းမ်ား ျဖန္႔ေ၀ျခင္း မ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ရြာသားမ်ားႏွင့္လည္း ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

“တ႐ုတ္ ကုမၸဏီေတြက တုိက္႐ုိက္ ျပည္သူ႔အသံကို နားေထာင္ ေျဖရွင္းလို႔ရတဲ့ အေျခအေန၊ အခြင့္ အေရးေတြ ရွိပါတယ္။ အရင္စီမံကိန္းေတြလုပ္တဲ့အခါ ျပည္သူလူထုဆႏၵကုိ အေလးမထားခဲ့ဘူး၊ တာ၀န္ရွိ သူေတြနဲ႔ပဲ အဆင္ေျပေအာင္လုပ္ခဲ့တာ၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ အပုိင္းမွာလည္း အားနည္းခဲ့တာေတြ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔႐ုံးကို ေျပလည္ခ်င္လုိ႔ လာေရာက္ညိႇႏိႈင္းတာေတာ့ မရွိသေလာက္ပါပဲ”ဟု ၈၈ မ်ိဳးဆက္   ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ တဦးျဖစ္သူ ကိုၿပဳံးခ်ိဳက ေျပာသည္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္မႈစစ္တမ္း (EIA)၊ လူမႈဝန္းက်င္ထိခုိက္မႈ စစ္တမ္း (SIA) ေတြ လုပ္ဖုိ႔ ဥပေဒ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ CPNC က လုပ္ခဲ့ၿပီးသား ပုိက္လုိင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ EIA နဲ႔ SIA ေတြကို စြမ္းအင္၀န္ႀကီးဌာနကုိ ေပးထားပါတယ္” ဟု CPNC မွ ျပည္သူ႔ဆက္ဆံေရး တာ၀န္ခံ မစၥတာက်န္းက ရွင္းျပသည္။

အမ်ားျပည္သူသို႔ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိစြာ ထုတ္ေဖာ္ျပသမႈမရွိျခင္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး တျခား စီမံကိန္းမ်ား သည္လည္း EIA ႏွင့္ SIA ကို လူထုသို႔ ခ်ျပျခင္း ရွိမရွိႏွင့္ ပတ္သက္၍ CPNC ၏ ျပည္သူ႔ ဆက္ဆံေရး ဌာနမွ မခင္စႏၵာက ေမးခြန္းထုတ္သည္။

ပုိက္လုိင္းအေကာင္အထည္ေဖာ္မည့္ကုမၸဏီမ်ားက ေဒၚလာ၆သန္းကိုအစပုိင္းလႉဒါန္းမည္ ျဖစ္ၿပီး  ေနာက္ပုိင္း တြင္ႏွစ္စဥ္ ေဒၚလာ ၂ သန္းကုိ စီမံကိန္း လည္ပတ္ျခင္းေၾကာင့္ ထိခိုက္သြားသည့္ ကိစၥရပ္မ်ားအား တာ၀န္ ယူသည့္ အေနျဖင့္ ျပန္လည္ ေပးဆပ္သည့္ အခါမ်ားတြင္ အသုံးျပဳသြားရန္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။

SEAOP ႏွင့္ SEAGP ကုိ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ေဟာင္ေကာင္၌ ကုမၸဏီ မွတ္ပုံတင္ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ မွတ္ပုံတင္ခဲ့သည္။ ၎ ကုမၸဏီႏွစ္ခုတြင္ South-East Asia Pipeline Company Limited (SEAP) က ရွယ္ယာ ၅၀.၉ ရာခုိင္ႏႈန္းစီ ပါ၀င္ထားၿပီး SEAP ကုိ China National Petroleum Corporation က တုိက္႐ုိက္ စီမံခန္႔ခြဲသည္။