အမ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒ ဆိုတာ ပုထုဇဥ္ လူပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ႕အလုပ္

Thursday, June 27, 2013

အမ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒဟု အမည္ေပးထားသည့္ “ျမန္မာဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္း ဆိုင္ရာ အေရးေပၚ ဥပေဒ” တြင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ ဘာသာတူခ်င္းသာ လက္ထပ္ရမည္ျဖစ္ၿပီး၊ ဘာသာျခား၊ လူမ်ိဳးျခားျဖစ္ပါက ထိုအမ်ိဳးသမီး လက္ထပ္မည့္ အမ်ိဳးသားသည္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အျဖစ္ ကူးေျပာင္းရမည္ ဆိုသည့္ အခ်က္မ်ား ပါဝင္သည္။ ထို အခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္က သေဘာမတူသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို စာေစာင္ တခ်ိဳ႕တြင္ ေတြ႔ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၎ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္မွ အတြင္းေရးမႉး ဦးစစ္ၿမိဳင္ကို ဧရာဝတီ သတင္းေထာက္ ညိမ္းျပည့္စံုက ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းထားပါသည္။ ေမး။ ။ အမ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဦးစစ္ၿမိဳင္တို႔ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ဘယ္လို ျမင္လဲ ဆိုတာေလး သိပါရေစ။

ေျဖ။ ။ အမ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒ ဆိုတာက ေလာကီေရးရာ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ပုထုဇဥ္ လူပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ႕အလုပ္ပါ။ ေနာက္ၿပီး ဥပေဒတခုကို ဆြဲမယ္ဆိုရင္ နားလည္ တတ္ကၽြမ္းတဲ့ ပညာရွင္ေတြကသာ ေရးဆြဲရမွာေလ။ ဆြဲခ်င္တဲ့ သူက ဆြဲခ်င္တိုင္း ဆြဲလို႔ မရဘူး။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္က တာဝန္ရွိသူမ်ားက ေရးဆြဲၿပီးေတာ့ တင္သြင္းတဲ့ ဥပေဒၾကမ္း ဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေျပာစရာ ရွိလာမွာေပါ့။ အခုက ဒီလို မဟုတ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ ဘာမွ စဥ္းစားေတြးေနဖို႔ ေဆြးေႏြးေနဖို႔ အေၾကာင္းမရွိဘူး။

ေမး။ ။ ဒါဆို ဒီဥပေဒၾကမ္းကို သေဘာမတူဘူးလို႔ ေျပာမလား။

ေျဖ။ ။ ဒီ ဥပေဒၾကမ္းကို အခုမွ အင္တာနက္က ရွာေတြ႔တာ။ အခုမွ ဖတ္ခါစ ရွိေသးတယ္။ ဒီေတာ့ ဆိုလိုခ်င္တာက ဥပေဒၾကမ္းကို ေရးဆြဲခြင့္ ရွိသူေတြက ေရးဆြဲ ၿပီးေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒက ခြင့္ျပဳထားတဲ့ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း တင္ျပထားတ့ဲ ဟာမ်ိဳးဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔လည္း ေလ့လာသင့္တာ ေလ့လာၿပီးေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ညီ၊ မညီဆိုတာကို သံုးသပ္လို႔ရတယ္။ အခုက ဒီလို လမ္းေၾကာင္းက မဟုတ္ဘူးဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ သံုးသပ္ဖို႔က ရည္႐ြယ္ခ်က္ မရွိဘူးေပါ့ဗ်ာ။

ေမး။ ။ ဒီ အမ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒလို ဥပေဒမ်ိဳးေတြ ႏိုင္ငံတကာမွာေရာ ရွိသလား။

ေျဖ။ ။ ဒါကေတာ့ ေျပာဖို႔ခက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံရဲ႕ တည္ဆဲ ဥပေဒေတြအရေတာ့ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးေတြကို အကာအကြယ္ ေပးထားတဲ့ ဥပေဒေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဘာသာေရးကို အကာအကြယ္ေပးထားတဲ့ ဥပေဒ ေတြက ရွိၿပီးသားပါ။ ဒါေတြကေတာ့ သူ႔ႏိုင္ငံနဲ႔သူ ရွိႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

ေမး။ ။ အမ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒၾကမ္းကို ႏိုင္ငံတကာက ဒီလိုမ်ိဳး အလားတူ ဥပေဒေတြနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္တာေရာ လုပ္ၿပီးၿပီလား။

ေျဖ။ ။ ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ ဒီဥပေဒကို ေဝဖန္တာမ်ိဳးေတြ၊ ႏႈိင္းယွဥ္တာမ်ိဳးေတြေတာ့ မရွိေသးဘူး။

ေမး။ ။ ၂၅ ရက္ေန႔က က်င္းပတဲ့ လႊတ္ေတာ္ အခမ္းအနားမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က “အဓိကက ယံုၾကည္မႈပဲ။ ဒီဘာသာကို လိုက္စားတဲ့ လူေတြရဲ႕ ယံုၾကည္မႈ ခိုင္မာရင္ ဘယ္အရာကမွ ဘယ္သူကမွ လာလႈပ္လို႔ မရဘူး” လို႔ ေျပာသြားတဲ့ အေပၚမွာ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။ ဘာမ်ား မွတ္ခ်က္ ေပးခ်င္ပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ မိဘ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္တိုင္း သားသမီး ဗုဒၶဘာသာျဖစ္တယ္လို႔ ထင္ေနၾကတယ္။ တကယ္တမ္း မိဘ ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္တို္င္း သားသမီး ဗုဒၶဘာသာ မျဖစ္ဘူးဆိုတာကို ေတြ႔ရတယ္။ သားသမီး ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္ဖို႔အတြက္ ၁။ ရတနာ သံုးပါးကို ယံုၾကည္ သက္ဝင္ရမယ္၊ ၂။ ကံ၊ ကံ၏ အက်ိဳးကို ယံုၾကည္ရမွသာလွ်င္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ျဖစ္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ေလ့လာ ခ်က္ေတြအရ၊ ဆရာေတာ္ေတြရဲ႕ သြန္သင္မႈေတြ အရ ေတြ႔ခဲ့ရတယ္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြမွာ မိ႐ိုးဖလာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္တမ်ိဳးက ဗုဒၶဘာသာကို တကယ္ သက္ဝင္ယံုၾကည္ၿပီး ေလးစားၾကည္ညိဳလို႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ျဖစ္လာတာ ရွိတယ္။ ဒီေတာ့ မိ႐ိုးဖလာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြက ရတနာသံုးပါးနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာအေပၚမွာ ယံုၾကည္မႈ အားနည္းတယ္။ အဲဒီ ယံုၾကည္သက္ဝင္မႈ အားနည္းတဲ့ သူေတြကို တျခား ဘာသာဝင္ေတြက စည္း႐ံုးသိမ္းသြင္းတဲ့ အခါမွာ အလြယ္တကူ ပါသြား ႏုိင္တယ္။ ဗုဒၶဘာသာကို တကယ့္ကို ယံုၾကည္သူဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ ဘာသာမေျပာင္းဘူး။ ဘုရားေဟာမွာ ပါသလို အသက္သာ အေသခံမယ္၊ ညႇဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္သာ ခံမယ္၊ ယံုၾကည္ခ်က္ကေတာ့ မေျပာင္းဘူး။ သူတို႔ကို ရာထူး၊ ေငြေၾကးနဲ႔ ဖ်ားေယာင္းလို႔ မရဘူး။ ဒါကို ပထမတန္းစား ဗုဒၶဘာသာလို႔ ေခၚတယ္။ ဒီေတာ့ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက အားလံုးဟာ ပထမတန္းစား ဗုဒၶဘာသာေတြ ျဖစ္ေနမွ ရမယ္လို႔။

ေမး။ ။ အမ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒၾကမ္းကို လႊတ္ေတာ္မွာ တင္သြင္းၿပီး ဒီဥပေဒကို ေရးဆြဲေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုလာမယ္ဆိုရင္ ဦးစစ္ၿမိဳင္တို႔ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ဘယ္လို အခန္းက႑ ကေန ဘယ္လုိေတြ အႀကံေပးသြားဖို႔ ရွိမလဲ။

ေျဖ။ ။ က်ေနာ္ ေျပာခ်င္ကေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒဟာ လူတိုင္းကို ဥပေဒ တင္သြင္းခြင့္ ေပးမထားဘူး။ ဥပေဒကို ေရးဆြဲခြင့္ ရွိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္း ရွိတယ္၊ တင္သြင္းခြင့္ရွိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္း ရွိတယ္။

ေမး။ ။ အခု လတ္တေလာမွာ ျမန္မာအမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ဘယ္လို လႈပ္ရွားမႈေတြ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ လတ္တေလာအေနနဲ႔ ကမာၻ႔လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာ စာတမ္းကို ျမန္မာဘာသာျပန္ၿပီး ျဖန္႔ေဝေနတယ္။ ဒီလို လုပ္တာ ၂ ပတ္ေလာက္ေတာ့ ရွိၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ ေျပာမယ္ဆိုရင္ ဒီလို ျဖန္႔တာဟာ တရားဝင္ ပထမဆံုး ျဖန္႔ေဝတာေပါ့။ အရင္က ျဖန္႔ခ်ိခဲ့တာေတြဟာ ခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔ တရားဝင္ မဟုတ္ဘူး၊ ကိုယ့္နည္း ကိုယ့္ဟန္နဲ႔ ျဖန္႔ခဲ့တာ။ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ပြင့္လင္း လာမႈနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကို သတိထား အသိအမွတ္ျပဳလာတဲ့ သေဘာလို႔ ေျပာလို႔ရတာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒကို သမၼတ႐ံုးက တဆင့္ လႊတ္ေတာ္ကို တင္ၿပီးၿပီ။ ဥပေဒရဲ႕ ျပဌာန္းခ်က္ေတြကို၊ က်ိဳးေၾကာင္း ေဖာ္ျပခ်က္ေတြကို ရွင္းလင္းၿပီး၊ ေရးၿပီးေတာ့ ေဖာ္ျပမွာေပါ့။ လႊတ္ေတာ္ကို တင္ခဲ့တာကေတာ့ ဇြန္ ဒုတိယ အပတ္ထဲမွာ တင္သြင္းခဲ့တာပါ။

ေမး။ ။ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ျပႆနာ ရပ္ေတြကို ဘယ္လို ကိုင္တြယ္တာမ်ိဳး လုပ္ေပးလဲ။

ေျဖ။ ။ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္က သူ႔ရဲ႕ လုပ္ႏိုင္တဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြနဲ႔ အႀကံျပဳျခင္း၊ တိုက္တြန္းျခင္း၊ ေစ့စပ္ ျဖန္ေျဖ ေပးျခင္းေတြကို လုပ္ေပးပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အဲဒီလို နည္းလမ္းေတြနဲ႔ လုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ အစိုးရ အဖြဲ႔နဲ႔ သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို အႀကံျပဳ တိုက္တြန္းရတာဟာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ တာဝန္ပဲေပါ့။ ေျဖရွင္းတယ္ ဆိုတာ အဲဒါမ်ိဳးေပါ့။ တခါထဲ ျပႆနာကို ေဖာ္ထုတ္ ေျဖရွင္းတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘူးေပါ့။

ေမး။ ။ ဦးစစ္ၿမိဳင္တို႔ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ တိုက္တြန္းျခင္း၊ အႀကံေပးျခင္းေတြကို အစိုးရနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြက လက္ခံၾကလား။

ေျဖ။ ။ လက္ခံပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေတာ့ လက္ခံပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔က အထူးသျဖင့္ ကြင္းဆင္း ေဆာင္႐ြက္တာ မ်ားတယ္။

ေမး။ ။ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ အခြင့္အာဏာပိုင္ ေတြကေန လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္တာေတြ ရွိတယ္လို႔ ဦးစစ္ၿမိဳင္တုိ႔ တေတြ အရင္က ဧရာဝတီကို ေျပာဖူးတယ္။ အဲဒါေတြက ဘာအေၾကာင္းအရာေတြကို ေျပာတာလဲ ဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္။

ေျဖ။ ။ ဒါေတြကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ရွိတယ္ဆိုတာပဲ ေျပာလို႔ ေကာင္းပါတယ္။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာဖို႔က ဒီအခ်ိန္မွာ ဘယ္လိုမွ ေျပာဖို႔မသင့္ပါဘူး။ က်ေနာ္ကေတာ့ သက္ေသ အေထာက္အထား အခိုင္အလံု ရွိလို႔ အခုလို ေျပာရတာပါ။ သတင္းၾကားလို႔ ေျပာတာမဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ကိုယ္တိုင္ ကြင္းဆင္းေလ့လာၿပီးေတာ့ သက္ေသေတြ ေခၚစစ္တဲ့ အခါမွာ ကိုယ္တိုင္ မ်က္ျမင္၊ ကုိယ္ေတြ႔၊ နားၾကားၿပီးမွ သိရတာ။ သို႔ေသာ္ ေျပာခ်င္တာက လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡရွိတဲ့ ေနရာေတြ တိုင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ရွိတာပဲေလ။ ဒါ သဘာဝပဲေလ။ မည္သည့္ေနရာ၊ မည္သည့္ ႏိုင္ငံမဆို လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡျဖစ္တဲ့ေနရာတိုင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ရွိတာပါပဲ။

ေမး။ ။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ေက်ာင္းျပဌာန္းစာအုပ္ေတြမွာ ဘယ္လိုထပ္ၿပီး သင္ၾကားဖို႔ အစီအစဥ္ ရွိသလဲ။

ေျဖ။ ။ က်ေနာ္တို႔ တပ္မေတာ္အစိုးရ လက္ထက္ကတည္းက ေဆာင္႐ြက္ထားတယ္။ က်ေနာ္ မွတ္မိသေလာက္ေတာ့ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္လို႔ ထင္တယ္။ အဲဒီကတည္းက ၅ တန္း ကေန ၉ တန္း အထိကို လူ႔အခြင့္အလမ္းဆိုတဲ့ ဘာသာရပ္ကို ထည့္သြင္းျပဌာန္းထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးေတြက ရသင့္ရထိုက္တဲ့ လူ႔အခြင့္အလမ္းကို နည္းနည္းပါးပါး သိတာေပါ့။ အခုေတာ့ ၃ တန္းနဲ႔ ၄ တန္းကိုပါ ထည့္သြင္း ျပဌာန္းထားပါတယ္။ ဒီေတာ့ အခုဆို ေက်ာင္းျပဌာန္းစာအုပ္ေတြမွာ ၃ တန္းကေန ၉ တန္းအထိ ထည့္သင္ၿပီး အသိပညာ ျပန္႔ပြားေအာင္ လုပ္ေပးတာေပါ့။ ဒါေတြ သင္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြထဲမွာ ၁။ အသက္ရွင္သန္ေရး၊ ၂။ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးေပါ့။ ဒီ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးထဲမွာ ပညာေရးေတြသာ မကဘဲ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ စာရိတၱပိုင္း ဆိုင္ရာ၊ က်င့္ဝတ္ပိုင္း ဆိုင္ရာေတြ ပါဝင္တာေပါ့၊ ၃။ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး၊ ဒီ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးထဲမွာ ကေလးေတြကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္တာ ပါတာေပါ့၊ ၄။ ပါဝင္ေဆာင္႐ြက္ခြင့္၊ ဒါကေတာ့ ကေလးေတြဟာ သူတို႔နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အခန္း က႑ေတြမွာ ပါဝင္ေဆာင္႐ြက္ခြင့္ ရွိတယ္၊ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊ အခမ္းအနားေတြ၊ ေဟာေျပာပြဲေတြ၊ အႀကံဉာဏ္ ဖလွယ္ပြဲေတြမွာ ကေလးေတြက ပါဝင္ေဆာင္႐ြက္ခြင့္ ရွိတယ္ဆိုၿပီး ဒီ ေစာေစာကေျပာတဲ့ က႑ႀကီး ၄ ခုကို အဓိက ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။

ေမး။ ။ လူ႔အခြင့္အေရး ပညာေပးဌာန၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ (HREIB) တို႔လိုမ်ိဳး အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ေရာ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ သြားဖို႔ အစီအစဥ္ေတြ ရွိလား။

ေျဖ။ ။ က်ေနာ္တို႔က HREIB ရယ္လို႔မွ မဟုတ္ဘူး။ တျခား အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔လည္း ထိေတြ႔တယ္၊ ဆက္ဆံတယ္၊ ပူးေပါင္းသင့္ရင္ ပူးေပါင္းတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ကြင္းဆင္းေလ့လာရင္ သူတို႔ဆီက သတင္း အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ အခ်က္အလက္ခ်င္း ဖလွယ္ၾကရတယ္ေလ။ ကြန္ရက္ေတြနဲ႔ပဲ ပူးေပါင္းလို႔မရဘူး။ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ပါ ပူးေပါင္းမွ ရတယ္။

ေမး။ ။ ကြန္ရက္ေတြ အေနနဲ႔ ေျပာမယ္ဆိုရင္ေရာ ဘယ္လို ကြန္ရက္ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းထားလဲ။

ေျဖ။ ။ က်ေနာ္တို႔က အၿမဲ ပူးေပါင္းထားတယ္ ရယ္လို႔ေတာ့ မရွိပါဘူး။ ျဖစ္ပြားတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ အဲဒီ နယ္ေျမေပၚမွာ ရွိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ရတာေပါ့။ ဒီေလာက္ပါပဲ။

ေမး။ ။ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ျပႆနာေတြကို ကြင္းဆင္း ေလ့လာတဲ့အခါမွာ၊ ျပႆနာကို ကိုင္တြယ္ဖို႔ လုပ္တဲ့ အခါမွာ အခက္အခဲေတြ ရွိလား။

ေျဖ။ ။ ရွိတာေပါ့။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံက စနစ္ အေျပာင္းအလဲတခုမွာ အခက္အခဲ ဆိုတာလည္း အမ်ားႀကီးပဲ။ ျပႆနာ ဆိုတာလည္း အမ်ားႀကီးပဲ။ သေဘာ ေျပာရရင္ေတာ့ အခက္အခဲ ဆိုတာေတြကေတာ့ ရွိသင့္သေလာက္ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တုိ႔ကေတာ့ အခက္အခဲေတြ ရွိေနလည္း ကိုယ္လုပ္ႏိုင္သေလာက္ လုပ္သြားပါတယ္။

ေမး။ ။ ဘယ္လို အခက္အခဲေတြ၊ ျပႆနာေတြ အမ်ားဆံုး ႀကံဳေတြ႔ရလဲ။

ေျဖ။ ။ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုတာကေတာ့ ျပည္သူေတြအတြက္ တိုင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္ေရးနဲ႔ ယွဥ္ၿပီးေတာ့ အေရးႀကီးတဲ့ က႑ႀကီးတရပ္ကို လက္ခံရတာေပါ့။ သေဘာေျပာရရင္ေလ၊ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ ျပည္သူေတြအတြက္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ မွာလည္း ျပဌာန္းထားၿပီးသား ျဖစ္တဲ့အတြက္ ထိထိေရာက္ေရာက္ အကာအကြယ္ေပးရမယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ျမႇင့္တင္ ေပးရမယ္ဆိုတာ ဌာနဆိုင္ရာေတြက လက္ခံလာဖို႔ လိုတယ္။ အဖြဲ႔အစည္းေတြက လက္ခံလာဖို႔ လိုတယ္။ ျပည္သူလူထု ကိုယ္တိုင္ကလည္း မွန္မွန္ကန္ကန္ လက္ခံလာဖို႔ လိုတယ္။ အဲဒါေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္ လက္ခံျခင္း၊ အသိအမွတ္ ျပဳျခင္း မရွိေသးဘူး ဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ အႀကီးဆံုး ျပႆနာ ျဖစ္လာတာေပါ့။

ေမး။ ။ ဒါဆုိရင္ သူတို႔ေတြ အားလံုးက မွန္မွန္ကန္ကန္ လက္ခံလာဖို႔အတြက္ ဘယ္လိုေတြ လုပ္မလဲ။

ေျဖ။ ။ ဒီ အသိပညာ ေပးတာေတြ၊ ဥပမာ – သင္တန္းေတြကို ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေပါင္းလုပ္တယ္။ လူ႔ အခြင့္အေရး ေဟာေျပာပြဲေတြ အခါအားေလ်ာ္တာနဲ႔ လုပ္တယ္။ ေက်ာင္း ျပဌာန္းစာအုပ္ေတြမွာ ထည့္သင္တယ္။ စသည္ျဖင့္ အသိပညာ ျမႇင့္တင္ေပးတာေပါ့။ အသိပညာ ျမႇင့္တင္ေပးျခင္း အားျဖင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ေလ်ာ့နည္း လာႏိုင္တာေပါ့။ ေနာက္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္ေတြကို ေဝမယ္။

ေမး။ ။ ပဋိပကၡေတြကို ေျဖရွင္းတဲ့အခါမွာေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္း ေပးႏိုင္တာေတြ ရွိၿပီလား။

ေျဖ။ ။ ေျဖရွင္းေပးတယ္ လို႔ေတာ့ ေျပာလို႔ မရဘူးေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္တို႔က အႀကံျပဳတာ၊ တိုက္တြန္းတာ သက္သက္ပဲ လုပ္လို႔ ရတာေလ။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္၊ တိုက္တြန္းခ်က္ ေတြကို လက္ခံတယ္၊ လက္မခံဘူး ဆိုတဲ့ အေပၚမွာပဲ အေျဖက မူတည္တာေပါ့။ ဥပမာ – လက္ပန္းေတာင္းေတာင္ ကိစၥလိုမ်ိဳးဆိုရင္ ေကာ္မရွင္ႀကီး မသြားခင္ ၂ လ ေလာက္ ကတည္းက က်ေနာ္တို႔အရင္ ကြင္းဆင္း ေလ့လာခဲ့တယ္။ အႀကံျပဳခ်က္ေတြ ေပးခဲ့တယ္။ က်ေနာ္တို႔ အႀကံျပဳခ်က္ေတြ ကလည္း ေကာ္မရွင္ႀကီးရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ေတြနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလးကို တူပါတယ္။ ဘာမွ သိပ္မကြာပါဘူး။ သို႔ေသာ္ ေကာ္မရွင္ႀကီးမွာက်ေတာ့ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေရးဆိုတဲ့ အဖြဲ႔ ဖြဲ႔လိုက္တဲ့အတြက္ သိပ္ထိေရာက္သြားတယ္။ အႀကံျပဳခ်က္ခ်င္း တူတယ္။ အေနအထားခ်င္း မတူတဲ့ အခါၾကေတာ့ ထိေရာက္မႈျခင္းလည္း မတူေတာ့ဘူးေပါ့။

ေမး။ ။ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကို အစိုးရဌာနေတြ၊ သက္ဆုိင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြက လက္မခံဘူးဆိုရင္ ဘယ္လိုေျဖရွင္းလဲ။

ေျဖ။ ။ လက္မခံဘူးဆိုတာကို လက္ခံလာေအာင္ ရွင္းလင္းမယ္၊ ေဆြးေႏြးမယ္၊ လက္မခံခံေအာင္ ႀကိဳးစားမွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ မ်ားေသာ အားျဖင့္ကေတာ့ လက္မခံဘူးလို႔ ေျဗာင္ႀကီး မေျပာၾကပါဘူး။ လက္ခံႏိုင္တဲ့ အပိုင္းရွိတယ္၊ လက္မခံႏိုင္တဲ့ အပိုင္းေတြ ရွိတယ္ေပါ့။ တခုလံုးႀကီးကို လက္မခံဘူးဆိုတာေတာ့ မရွိပါဘူး။

ေမး။ ။ ဦးစစ္ၿမိဳင္တို႔ ေကာ္မရွင္ဟာ ျပည္သူေတြ အားကိုး အားထားေလာက္တဲ့ ေကာ္မရွင္ျဖစ္ေနၿပီလား။

ေျဖ။ ။ ႀကိဳးစားရဦးမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ျပည္သူေတြက ေက်နပ္ၿပီ၊ လက္ခံၿပီလို႔ မေမွ်ာ္မွန္းရဲ ေသးပါဘူး။ ျပည္သူေတြ လက္ခံလာေအာင္သာ က်ေနာ္တို႔ ေကာ္မရွင္က လူေတြ အားလံုးက ႀကိဳးပမ္းသြားမွာပါ။

ေမး။ ။ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ဘယ္လို ျပႆနာေတြကို အမ်ားဆံုး ကိုင္တြယ္ခဲ့ရသလဲ။

ေျဖ။ ။ တိုင္စာေတြမွာေတာ့ ေျမယာ ျပႆနာေတြပဲေပါ့။ တိုင္ၾကားစာေတြမွာေတာ့ ေျမယာ အျငင္းပြားမႈေတြ အမ်ားဆံုးပဲ။

ေမး။ ။ ျပႆနာေပါင္း ဘယ္ႏွခုေလာက္ကို ကိုင္တြယ္ခဲ့ၿပီးၿပီလဲ။

ေျဖ။ ။ မတ္လအထိေအာင္ ဆိုရင္ေတာ့ ျပႆနာေပါင္း ၃ ေထာင္ ေက်ာ္ေလာက္ကို ၁ ႏွစ္ခြဲ အတြင္းမွာ ကိုင္တြယ္ခဲ့ၿပီးၿပီ။ ေနာက္ပိုင္း စာရင္းေတြကေတာ့ က်ေနာ့္ဆီ မတက္လာေသးဘူး။ ျပႆနာေတြကို ဘယ္လို ကိုင္တြယ္သလဲဆိုရင္ေတာ့ အဖြဲ႔နဲ႔ထိုင္တယ္၊ တိုင္စာကို ဖတ္ၾကားတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ျဖစ္စဥ္ေတြကို ေဆြးေႏြးသံုးသပ္တယ္။ ဥပေဒေတြနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြး သံုးသပ္တယ္။ ဒီျပႆနာဟာ အမွန္တကယ္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရတာ ဟုတ္၊ မဟုတ္ သံုးသပ္တယ္။ ေနာက္ၿပီး ဒီျပႆနာဟာ ဥပေဒေၾကာင္းနဲ႔ ေဆာင္႐ြက္ေနတာလား၊ လူ႔အခြင့္အေရးအရ ထိခိုက္ နစ္နာေနတယ္ ဆုိေပမယ့္ တရား႐ံုးမွာ စီရင္ေနတယ္ ဆုိရင္ က်ေနာ္တို႔ ကိုင္တြယ္လို႔ မရဘူး။ မဟုတ္ရင္ လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ခြင့္ကို ထိခိုက္ သြားႏိုင္တယ္။ ဒီလိုမွမဟုတ္ဘဲ က်ေနာ္တို႔ ဆက္လက္ေဆာင္႐ြက္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ တိုင္ၾကားစာကို အစိုးရ အဖြဲ႔နဲ႔ဆိုင္ရင္ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ ႐ံုးကို ဒီ ျပႆနာရပ္ကို စဥ္းစား ဆံုးျဖတ္ေပးပါလို႔ ပို႔မယ္၊ ပုဂၢလိက အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ သက္ဆုိင္တယ္ ဆိုရင္လည္း အဲဒီ သက္ဆိုင္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ပို႔ေပးတယ္။ လိုအပ္ရင္ ၂ ဘက္ေခၚၿပီး ညိႇႏႈိင္း ေပးတယ္။ အေျဖရွာေပးတယ္။

ဧရာ၀တီ

လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ အတြင္းေရးမႉး ဦးစစ္ၿမိဳင္ (ဓာတ္ပံု – ညိမ္းျပည့္စံု / ဧရာဝတီ)