တရုတ္နဲ႔ဂ်ပန္ေတြ စိတ္၀င္စားေနတဲ့ သဲမ်ားအေၾကာင္း သိထားသင့္သမွ်

ဒီတေလာ သတင္းမွာ ေတြ႔ေနရတာက ရခိုင္ျပည္နယ္က အနက္ေရာင္
သဲမ်ားကို တရုတ္ျပည္က စိတ္၀င္ၿပီး လာေရာက္စမ္းသပ္မႈေတြ
ျပဳလုပ္ေနတယ္ ဆုိတာပါပဲ။
ျမန္မာျပည္သူ အမ်ားစုကေတာ့ အဲဒီ အနက္ေရာင္သဲေတြက ဘာလဲ၊ ဘယ္မွာသြားသံုးမွာလဲ၊ ဘာတန္ဖိုးရွိလဲ ဆိုတာ သိၾကအံုးမယ္လို႔ မထင္ပါ။ စာေရးသူ ကိုယ္တိုင္လည္း အဲဒီ သဲေတြကို မျမင္ဘူး အေၾကာင္းလဲမသိပါ။ အေရးႀကီးတယ္ သိထားသင့္တယ္ ယူဆလို႔ ရွာေဖြမိသေလာက္ကိုေ၀မွ်ေပးလိုက္ပါတယ္။တစ္ခုေတာ့ ႀကိဳတင္စကားခံ ပါရေစ။ စာေရးသူက အဲဒီ အနက္ေရာင္သဲေတြဟာ rare earth နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတယ္၊ အဲဒီထဲမွာ rare earth ပါ၀င္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဖတ္မိရတဲ့သတင္း အခ်က္အလက္ အတိုင္းအတာေၾကာင့္ အတိအက်rare earth ဟုတ္မဟုတ္ မေသခ်ာေပမဲ့လည္း စာဖတ္သူမ်ား အေနနဲ႔ ဗဟုသုတတခု ရသြားမွာေတာ့ ယံုၾကည္ပါတယ္။
အဆိုပါ အနက္ေရာင္သဲမ်ား က အဂၤလိပ္လိုေတာ့ rare earth လို႔ ေခၚပါတယ္။ တိုက္ရိုက္ျပန္ရင္ ရွားပါးတဲ့ေျမ ေပါ့၊ ဒါေပမဲ့ အဲဒီပစၥည္းက ရွားလည္းမရွားပါး ေျမႀကီးလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ rare earth ဆိုတာက ၿဒပ္စင္ေပါင္း ၁၇ မ်ိဳး ပါ၀င္တဲ့ သတၱဳၿဒပ္ အမ်ိဳးအစားေတြကို ေခၚပါတယ္။ အဲဒါေတြက scandium (Sc-21), yttrium (Y-39), lanthanum (La-57), cerium (Ce-58), praseodymium (Pr-59), neodymium (Nd-60), promethium (Pm-61), samarium (Sm-62), europium (Eu-63), gadolinium (Gd-64), terbium (Tb-65), dysprosium (Dy-66), holmium (Ho-67), erbium (Er-68), thulium (Tm-69), ytterbium (Yb-70), and luteium (Lu-71) တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ သတၱဳေတြကို တခ်ိဳ႕က the silent heroes of modern technolog လို႔ တင္စားၾကပါတယ္။

Rare earth ဟာ မရွားပါးေပမဲ့ အဲဒီ ၿဒပ္စင္သတၱဳေတြက တမ်ိဳးတည္းသီးျခား ေတြ႔ရဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဆိုေတာ့ တူးေဖာ္ရတဲ့ ေျမႀကီး သို႔မဟုတ္ အနက္ေရာင္သဲမ်ားမွာ အထက္ပါ သတၱဳေတြ ေရာေႏွာပါ ၀င္ေနမွာ ျဖစ္ၿပီး ပါ၀င္တဲ့ သတၱဳတစ္ခုစီရဲ႕ အခ်ိဳးအစားရာခိုင္ႏႈန္း မတူညီဘဲ ရွိတတ္ပါတယ္။ မရွားပါးေပ မဲ့ အဲဒီေရာစပ္ေနတဲ့ rare earth ထဲမွာ ပါ၀င္ေနတဲ့ ၿဒပ္သတၱဳ တစ္ခုခ်င္းကို သန္႔စင္ခဲြထုတ္ဖို႔က အႏၱရာယ္မ်ား၊ ခက္ခဲလြန္းၿပီး စီးပြားျဖစ္ ပမာဏရဖို႔ မလြယ္ကူဖူးလို႔ သိရပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ေန႔စဥ္ထိေတြ႔ သံုးစြဲေနတဲ့ အရာမ်ားစြာမွာ rare earth သတၱဳတမ်ိဳးမ်ိဳး ေသခ်ာေပါက္ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ တီဗီ၊ ကြန္ျပဴတာ၊ ေရနံတူးစက္၊ ေသးငယ္တဲ့အီလက္ထရြန္းနက္ အစိတ္အပိုင္းမ်ား၊ ေမာ္ေတာ္ကား၊ Hybrid ကား၊ အလင္းဖန္မွ်င္ႀကိဳး၊ စစ္လက္နက္ကိရိယာမ်ား၊ ႏုဴကလီယား ဓာတ္ေပါင္းဖို နဲ႔ အာကာသယာဥ္
ကိုယ္ထည္ေတြမွာ အဲဒီသတၱဳ တမ်ိဳးမဟုတ္တမ်ိဳး ထည့္သြင္း အသံုးျပဳထားပါတယ္။

ဥပမာျပရရင္ Neodyumium သတၱဳကို ေသးငယ္တဲ့ အီလက္ထရြန္းႏွစ္ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္တဲ့ ကြန္ျပဴတာ hard disk, နားက်ပ္၊ စပီကာ၊ တာဘိုင္၊ ေရနံတူးေဖာ္တဲ့လြန္ပူ နဲ႔ သံလိုက္ဓာတ္ သံုးရတဲ့
ေနရာတိုင္းလိုလိုမွာ ထည့္သံုးထားပါတယ္။ Neodyumium ကို ေသးငယ္ေပါ့ပါးၿပီး အလြန္မာေက်ာတဲ့ ကိရိယာအစိတ္အပိုင္းေတြမွာအဓိက သံုးရပါတယ္။ Erbium သတၱဳကို ေနကာမ်က္မွန္၊ အလွဆင္
ပန္းအိုး၊ ေလဆာခဲြစိပ္မႈ နဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ လ်င္ျမန္စြာစီးဆင္းေစတဲ့ အလင္းဖန္မွ်င္ႀကိဳးေတြမွာ မရွိမျဖစ္ သံုးရပါတယ္။ Europium သတၱဳကို တီဗီဖန္သားျပင္၊ LED မီးလံုး ေတြ နဲ႔ ႏူကလီးယား ဓာတ္ေပါင္းဖို မွာ အသံုးျပဳပါတယ္။ Hybrid ကား(ဆီနဲ႔ ဘက္ထရီ ႏွစ္မ်ိဳးသံုး) ေမာင္းေနတဲ့ကားပိုင္ရွင္ေတြ ကိုယ္တိုင္ rare earth ကို သူတို႔ေန႔စဥ္ သံုးေနရတယ္ဆိုတာ မသိၾကပါဘူး။ တိုယိုတာ Prius Hybrid ကားတိုင္းမွာ Lanthanum ၁၀ ေပါင္ ထည့္သံုးထားပါတယ္။ ဟိုင္းဘရစ္ကားမွာပါတဲ့ ဘက္ထရီအမ်ိဳး အစား "nickel-metal hydride" က Lanthanum သတၱဳကိုသံုးထားတာပါ။

"ကမာၻ႔အႀကီးဆံုး ျဖစ္တဲ့ တိုယိုတာကားရဲ႕ ထုတ္လုပ္မႈႏႈန္းမွာ Prius ဟိုင္းဘရစ္ကား က ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ အျခား ဟုိင္းဘရစ္ကားေတြရယ္၊ တရုတ္ျပည္မွာ သံုးေနတဲ့ ဘက္ထရီကား
ငယ္ေလးေတြ အားလံုးေပါင္းလိုက္ရင္ လိုအပ္မယ့္ Lanthanum က ေစ်းကြက္မွာ လံုေလာက္စြာမရွိပါဘူး" လို႔ rare earthကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ Jack Lifton က ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တိုယိုတာကားကုမၸဏီ က lanthanum တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ေရးမွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံေနတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာကားကုမၸဏီျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရပါတယ္။

အခ်က္အလက္မ်ားအရ ကမာၻေပၚမွာ တရုတ္ျပည္ က rare earth ပမာဏ အမ်ားဆံုး ပိုင္ဆိုင္ထားၿပီး ျပည္တြင္း စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားမွာ အသံုးျပဳဖို႔ လံုေလာက္ေအာင္ဆိုၿပီး ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ ျပည္ပသို႔ တင္ပို႔ေရာင္းခ်မႈကို ကန္႔သတ္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီသတင္းေၾကာင့္ rare earth ေစ်းႏံႈးမ်ား ခုန္တက္သြားခဲ့ပါတယ္။ rare earth ရဲ႕ ေစ်းႏႈန္းကေတာ့ ေစ်းကြက္မွာရွိတဲ့ ပမာဏ နဲ႔ ၀ယ္လိုအားေပၚ မူတည္ၿပီး ေျပာင္းလဲေနတတ္ပါတယ္။ ဒီဇင္ဘာလ ၂၀ ရက္၊ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ HEFA ရဲ႕ ေစ်းႏႈန္းအရ ၁ ကီလိုဂရမ္ ေစ်းကိုေဖာ္ျပထားပါတယ္။ Scandium metal - အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁၅၀၀၀ (၁ ကီလိုေစ်း)၊ Terbium metal - ၂၅၀၀၊ Neodymium metal - ၁၁၅၊ Lanthanum metal - ၂၈၊ Europium Oxide - ၂၁၅၀၊ Dysprosium Oxide - ၉၇၅၊ Erbium metal - ၂၇၅၊ Cerium metal - ၂၅ ေဒၚလာ ....။ ျမန္မာျပည္က အဖိုးတန္ၾကြယ္၀တဲ့ သံယံဇာတေတြကို ျပည္သူေတြ မသိရွိရဘဲ ျပင္ပတိုင္းျပည္ေတြက ေပါေခ်ာင္ေကာင္းနဲ႔ တိတ္ဆိတ္စြာ သယ္ထုတ္သြားခဲ့တာ တိုင္းျပည္အတြက္ ျပည္သူေတြအတြက္ အလြန္ႏွစ္နာလွပါတယ္။ မိမိတိုင္းျပည္ က ေငြေၾကးအရ နည္းပညာအရ ကိုယ္တိုင္ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ႏိုင္ျခင္း မရွိလို႔ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံ
သူမ်ား ကို ဖိတ္ေခၚရတယ္ ဆိုရင္လည္း ျပည္သူေတြရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ပထမဦးစားေပး ထည့္သြင္းစဥ္းစား ရပါမယ္။ သတၱဳသြင္းတူးေဖာ္ခြင့္ျပဳမယ့္ေနရာေဒသတ၀ိုက္ရဲ႕ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ၊ ေနထိုင္ၾကတဲ့ ျပည္သူလူထုမ်ား ရဲ႕ က်န္းမာေရး အက်ိဳးသက္ေရာက္ မႈ၊ ေဘးထြက္စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ား စီမံထိန္းသိမ္းမႈ စတာေတြကို ဦးစြာ စမ္းသပ္ေလ့လာရပါမယ္။ ထို႔အျပင္ တူးေဖာ္မယ့္ေနရာေဒသ တ၀ိုက္မွာ ေနထိုင္ၾက တဲ့ ျပည္သူေတြ နဲ႔ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၿပီး သူတို႔ရဲ႕ သေဘာ ထင္ျမင္ခ်က္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစား ရပါမယ္။ ေနာက္ဆံုးမွ ခြင့္ျပဳခ်က္ေပးသင့္ မေပးသင့္ကိုဆံုးျဖတ္ ရပါမယ္။

ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားမွလာေရာက္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူေတြကို ေၾကးနီ၊ ေရႊ၊ ေရနံ၊ ဂက္စ္ စတဲ့ သတၱဳတြင္းမ်ားမွာ တူးေဖာ္ခြင့္ ေပးထားေပမယ့္ အေခ်ာင္ေရာပါသြားႏိုင္တဲ့ (တနည္း) ခိုးထုတ္သြားမယ့္ အဆိုပါ အနက္ေရာင္ သဲေခၚ rare earth အေၾကာင္းကို ျမန္မာျပည္သူေတြ ဂရုစိုက္ သိထားသင့္ေၾကာင္း ေရးသား လိုက္ပါတယ္။

ေမာင္ကံခၽြန္
Myanmar1