ယမန္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလအတြင္းက နံနက္ခင္းတခုတြင္ လက္ပံေတာင္းေတာင္ အနီးရွိ သူ၏ ဘိုးဘြားပိုင္ လယ္ေျမဆီသို႔ ေမာင္းႏွင္လာ ေသာ ဘူဒိုဇာတစီးကို တားဆီးရန္ႀကိဳးစားခဲ့သည့္ ဒါဇင္ႏွင့္ခ်ီေသာ လယ္သမားမ်ားထဲတြင္ မဝင္းမာလည္း တေယာက္အပါအဝင္ ျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္လည္း အဆိုပါ အဝါေရာင္ စက္ယႏၱရား ႀကီး၏ေနာက္တြင္ ရပ္ေနသည့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ထံမွ ပစ္ လႊတ္လိုက္သည့္ ေရာ္ဘာက်ည္ဆန္မ်ားက သူတို႔ နားရြက္မ်ားေဘးမွ တရႊီရြီအသံမ်ားေပး၍ ျဖတ္သန္း သြားၾကသည့္အခ်ိန္တြင္ ရြာသူရြာသားအေနျဖင့္ ျပန္ဆုတ္ဖို႔သာ တတ္ႏိုင္ေတာ့သည္။
ဘူဒိုဇာက ၇ ဧက က်ယ္ဝန္းေသာ သူ၏ လယ္ ေျမေပၚရွိ ႏွမ္းခင္းမ်ား၊ ေနၾကာခင္းမ်ားႏွင့္ ပဲခင္း မ်ားကို အျမစ္က လန္ထြက္ေအာင္ ဖ်က္ဆီးခဲ့သည္ ကို ၾကည့္ၿပီး အသက္ ၃၀ အရြယ္ရွိၿပီျဖစ္ေသာ မဝင္းမာ မ်က္ရည္မ်ားႏွင့္ အ႐ုပ္ႀကိဳးျပတ္ ျဖစ္ခဲ့ရ သည္။
“ဘာေၾကာင့္ သူတို႔က ဒီလိုလုပ္ရတာလဲ။ က်မတို႔ မွာ ဒီေျမပဲရွိတာပါ” ဟု မဝင္းမာက ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ အႀကီးဆံုး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြထဲက တခုျဖစ္သည့္ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီသတၲဳ တြင္းေၾကာင့္ သူ႔လယ္ေျမ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရသည့္ေန႔ကို ျပန္ ေျပာျပသည္။
အဆိုပါစီမံကိန္းကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွ Norinco လက္နက္ထုတ္လုပ္ေရး ကုမၸဏီ၏ လုပ္ငန္းခြဲတခုျဖစ္ေသာ ဝမ္ေပါင္ သတၲဳတြင္းကုမၸဏီႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ စစ္တပ္ပိုင္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမိတက္တို႔ ဖက္စပ္ လုပ္ကိုင္ေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
မဝင္းမာ၏ လယ္ေျမဖ်က္ဆီးျခင္း မခံရမီ ၁ ရက္အလို ဒီဇင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ စီမံကိန္း ေနရာ၌ ေက်း ရြာသူ ေက်းရြာသားမ်ားႏွင့္ လယ္ယာ ေျမမ်ားကို ဝမ္ေပါင္ကုမၸဏီက ပိုင္ဆိုင္သည္ဟု မတရားအေၾကာင္းျပ ခ်က္ျဖင့္ ၿခံစည္း႐ိုး လာေရာက္ ကာရံသည့္ ကုမၸဏီဝန္ထမ္းမ်ားၾကားတြင္ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားၿပီး ရဲတပ္ဖြဲ႕ က ေသနတ္ႏွင့္ ပစ္ခတ္ခဲ့သည့္ အတြက္ အသက္ ၅၀ ေက်ာ္ အမ်ိဳးသမီး ေဒၚခင္ဝင္း ဦးေခါင္းကိုထိမွန္ ၿပီး ေသဆံုးခဲ့ရသည္။
ထိုအျဖစ္အပ်က္သည္ ဝမ္ေပါင္ကုမၸဏီမွ စီမံ ကိန္းတိုးခ်ဲ႕ျခင္းအတြက္ ေပးသည့္ေလ်ာ္ေၾကးေငြကို လက္ခံ ရန္ျငင္းဆန္သည့္ ေဒသခံ ေက်းလက္ျပည္သူ မ်ားႏွင့္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားၾကားတြင္ ေနာက္ဆံုး ေပၚေပါက္ ခဲ့သည့္ ျပႆနာျဖစ္သည္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မွစ၍ ႏွစ္စဥ္ ေၾကးနီတန္ခ်ိန္ ၁ သိန္း ထုတ္ယူႏိုင္ရန္ ဝမ္ေပါင္ကုမၸဏီက စီစဥ္ထားသည္။
ဦးေခါင္းကိုေသနတ္မွန္ၿပီး ေဒၚခင္ဝင္းေသဆံုး ခဲ့ရျခင္းသည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလအတြင္းတြင္ လက္ပံေတာင္းအေရး ဆႏၵျပသူမ်ားကို အစိုးရက ၿဖိဳခြင္းခဲ့ၿပီးေနာက္ ၂ ႏွစ္အၾကာတြင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ ျခင္းျဖစ္ သည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ နံနက္ အေစာပိုင္းအခ်ိန္တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ စီးနင္းၿဖိဳခြဲမႈ တြင္လည္း ရဲတပ္ဖြဲ႕က ဆႏၵျပသူမ်ားကို ၿဖိဳခြဲရန္ အျဖဴေရာင္မီးစုန္းပါသည့္ မီးခိုးဗံုးမ်ားကို အသံုးျပဳခဲ့ သျဖင့္ လူ ၁၀ဝ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာ ရရွိခဲ့ၿပီး အမ်ားစုမွာ ရဟန္းသံဃာမ်ား ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအထက္ပိုင္း၊ စစ္ကိုင္းတိုင္း မံုရြာ ၿမိဳ႕အနီး ခ်င္းတြင္းျမစ္ အေနာက္ဘက္ကမ္းတြင္ တည္ရွိေသာ လက္ပံေတာင္း သတၲဳတြင္း စီမံကိန္းသည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကတည္းက ျပည္သူလူထု၏ ေဒါသ အမ်က္ျဖစ္စရာ အေၾကာင္းအရင္း ျဖစ္ခဲ့သည္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ အလယ္ပိုင္းတြင္ Myanmar Wanbao Mining Copper Ltd ႏွင့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပိုင္ လီမီတက္တို႔ ဖက္စပ္ လုပ္ကိုင္ရန္အတြက္ သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကသည္။ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီး ဌာနထံမွလည္း ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လ အတြင္းတြင္ စီမံကိန္းအတြက္ ႏွစ္ ၆၀ ေျမဂရန္ ရရွိခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၉၉၇ သန္းတန္ ေၾကးနီသတၲဳတြင္း တိုးခ်ဲ႕ေရးအတြက္ လက္ပံေတာင္းေဒ သမွ ေျမ ၇၈၆၇ ဧကေက်ာ္ကို သိမ္းယူခဲ့သည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၿဖိဳခြင္းမႈေနာက္ပိုင္း တြင္ အစိုးရက စီမံကိန္းကိုဆက္လုပ္ရန္သင့္၊ မသင့္ ဆံုးျဖတ္ေရးအတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးစီး သည့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္တခုကို ဖြဲ႕စည္း ခဲ့သည္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ မတ္လ၌ ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ အစီရင္ ခံစာတြင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္က စီမံကိန္း ကိုဆက္လုပ္သင့္ေၾကာင္း အႀကံျပဳခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ လည္း တိုင္းျပည္၊ ေဒသခံ ျပည္သူလူထုႏွင့္ လူငယ္ မ်ိဳးဆက္တို႔အေပၚတြင္ သက္ေရာက္ေနသည့္ သိသာ ျမင္သာေသာ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားကို ေျဖရွင္းၿပီးမွသာ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ရန္ ျဖစ္သည္ဟုဆိုသည္။
ေကာ္မရွင္က တိုင္းျပည္အတြက္ ပိုမိုအက်ိဳးရွိ ေစမည့္ စာခ်ဳပ္သစ္ ျပန္လည္ခ်ဳပ္ဆိုရန္၊ ေဒသခံ ျပည္သူမ်ား အတြက္ ေျမယာေလ်ာ္ေၾကးကို ကာလ ေပါက္ေဈးအတိုင္း ေပးရန္ႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ႏွင့္ လူမႈေရး သက္ေရာက္မႈ အကဲျဖတ္ေလ့လာဆန္း စစ္ခ်က္ (ESIA) ႏွင့္ ပိုမိုကိုက္ညီစြာ ေဆာင္ရြက္ရန္ အပါအဝင္ အႀကံျပဳခ်က္ ၄၂ ခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ သည္။
Myanmar Wanbao Mining Copper Ltd ကလည္း အစီရင္ခံစာ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ႀကိဳဆိုခဲ့ၿပီး ေဒသခံ ျပည္ သူမ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ေတာင္းဆိုမႈကို အေလးထား နားေထာင္ရန္လည္း ကတိျပဳခဲ့သည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လတြင္ ဝမ္ေပါင္ကုမၸဏီ၊ အစိုးရ ႏွင့္ ဦးပိုင္တို႔ စာခ်ဳပ္အသစ္ ျပန္လည္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၿပီး စာခ်ဳပ္သစ္အရ အစိုးရက လုပ္ငန္းအျမတ္အစြန္းမွ ၅၁ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ရရွိမည္ျဖစ္သည္။
အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး မ်ားမၾကာမီအခ်ိန္တြင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ေကာ္မရွင္၏ စံုစမ္းေတြ႕ရွိမႈ မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ရန္အတြက္ သမၼတ႐ံုး ဝန္ႀကီးတဦးက ဦးေဆာင္၍ ျမန္မာ့ စီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမီတက္ႏွင့္ ဝမ္ေပါင္ကုမၸဏီမွ ဒါ႐ိုက္တာမ်ားအပါအဝင္ အဖြဲ႕ဝင္ ၁၅ ဦးပါဝင္သည့္ ေကာ္မတီတခုကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္လည္း အဆိုပါေကာ္မတီသည္ လယ္ယာ ေျမဆံုး႐ံႈးျခင္း၊ သင့္တင့္သည့္ေလ်ာ္ေၾကး မရရွိျခင္း၊ စီမံကိန္း၏ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ သက္ေရာက္မႈမ်ား ႏွင့္ အထြတ္အျမတ္ထားသည့္ ဘာသာေရးအေဆာက္ အဦမ်ားကို ဖ်က္ဆီးျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ား၏ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္မႈ တိုးလာသည္ကို ေျပလည္ေအာင္ မေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့ပါ။
ၿပီးခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္းတြင္ ကုမၸဏီက စီမံကိန္း၏ လုပ္ငန္းဧရိယာကို တိုးခ်ဲ႕ရန္ အားထုတ္ခဲ့ သည့္အတြက္ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႕မ်ားၾကားတြင္ ပဋိပကၡမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚ ေနခဲ့သည္။ ယခုအခ်ိန္အထိ ေက်းရြာ ၄ ရြာကို အတင္းအက်ပ္ ဖိအားေပးေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သလို လူေပါင္း ၂၅၀ဝ၀ ခန္႔မွီတင္းေနထိုင္သည့္ ေတာင္သူ လယ္သမားေက်းရြာ ၃၂ ရြာခန္႔မွာလည္း လယ္ေျမ သိမ္းယူျခင္းခံခဲ့ရ သည္။
သို႔ေသာ္လည္း လယ္ယာေျမမ်ားေပၚတြင္ မ်ိဳး႐ိုး စဥ္ဆက္ ထြန္ယက္စိုက္ပ်ိဳးရင္း ႀကီးျပင္းခဲ့ၾကသည့္ ေက်း လက္ေနျပည္သူ အမ်ားစုက ေလ်ာ္ေၾကးလက္ခံ ရန္ တြန္႔ဆုတ္ေနၾကသည္။ သူတို႔အတြက္ သူတို႔ေျမ သည္ သူတို႔၏ အသက္ေမြးမႈျဖစ္ၿပီး ေနာက္မ်ိဳးဆက္ သစ္မ်ားသို႔ လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့ႏိုင္သည့္ အေမြအႏွစ္ လည္း ျဖစ္ေနသည္။
“က်မတို႔က လယ္သမားေတြပါ” ဟု ယမန္ႏွစ္ က သူပိုင္ဆိုင္ေသာ လယ္ေျမ ၁၄ ဧက သိမ္းယူျခင္း ခံခဲ့ရ သည့္ အသက္ ၃၈ ႏွစ္အရြယ္ ဆည္တဲရြာသူ ေဒၚရီဝင္းက ေျပာသည္။ “ဘယ္လို စိုက္ပ်ိဳးရမယ္ ဆိုတာပဲ က်မတို႔သိတယ္။ သူတို႔ေပးတဲ့ေလ်ာ္ေၾကးက က်မတို႔ရဲ႕ ဘဝရပ္တည္ႏိုင္ေရးအတြက္ အာမခံခ်က္ ေပးႏိုင္ဖို႔ မေသခ်ာတဲ့အတြက္ က်မေျမကိုပဲျပန္လိုခ်င္ တယ္။ က်မတို႔ေျမေပၚမွာ က်မတို႔ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ သေရြ႕ ထမင္းမငတ္ဘူးလို႔ ခိုင္ခိုင္မာမာ ယံုၾကည္ပါ တယ္” ဟု သူကေျပာသည္။
ဒီဇင္ဘာလအတြင္းက အသက္ေသဆံုးသည္ အထိ ပစ္ခတ္ႏွိမ္နင္းမႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ ၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က အစိုးရက ဖြဲ႕စည္းေပး ေသာ ေကာ္မတီသည္ သူ၏အစီရင္ခံစာပါ အႀကံျပဳ ခ်က္မ်ားအတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ ရြက္ရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့သည္ဟု ေျပာၾကားလိုက္သည္။
“ေကာ္မတီက အႀကံေပးခ်က္တခ်ိဳ႕ကို လုပ္ခဲ့ တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါေတြကို အျပည့္အဝအေကာင္ အထည္ မေဖာ္ခဲ့ဘူး။ အစီရင္ခံစာမွာ ပါတဲ့အတိုင္း မေဆာင္ရြက္ခဲ့ဘူး” ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မီဒီယာမ်ားသို႔ ဒီဇင္ဘာလအတြင္းတြင္ ေျပာခဲ့သည္။
အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ေရး ေကာ္ မတီ၏ အတြင္းေရးမွဴး ဦးတင္ျမင့္က အႀကံျပဳခ်က္ ၄၂ ခုအနက္ ၂၉ ခုကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူမႈေရး သက္ေရာက္မႈ အကဲျဖတ္ေလ့လာ ဆန္းစစ္ခ်က္ (ESIA) ကို ျပင္ဆင္မႈကိုလည္း လုပ္ေဆာင္ေန ေၾကာင္း ျပန္လည္ တံု႔ျပန္ခဲ့သည္ကို ဇန္နဝါရီလ ၉ ရက္ေန႔ထုတ္ အစိုးရပိုင္ ေၾကးမံုသတင္းစာတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွစ၍ စီမံကိန္း ဧရိယာတဝိုက္ရွိ လယ္ယာေျမမ်ားကို ေျမသိမ္းယူမႈ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ အညီ သိမ္းယူခဲ့ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္၏ အႀကံျပဳခ်က္အတိုင္း ကာလေပါက္ေဈးျဖင့္ စုစုေပါင္း က်ပ္ေငြ ၁၁ ဘီလီယံေက်ာ္ ေလ်ာ္ေၾကး ေပးခဲ့သည္ ဟု ဦးတင္ျမင့္က ေျပာသည္။
ေဒသခံတခ်ိဳ႕က သူတို႔၏ လယ္ေျမအတြက္ ေလ်ာ္ေၾကးရယူရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့ေသာ္လည္း ေျမသိမ္း ဥပေဒ အပိုဒ္ ၁၄ အရ ေျမကို သိမ္းယူႏိုင္ခြင့္ရွိသည္ဟု ဦးတင္ျမင့္က ထပ္ေျပာသည္။ ဥပေဒအရ ခ႐ိုင္အုပ္ ခ်ဳပ္ေရးမွဴးသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ စီမံကိန္းတခုအတြက္ အတားအဆီး အေႏွာင့္အယွက္မရွိ ေျမသိမ္းႏိုင္ သည္ဟု သူကဆိုသည္။
ျပင္ပအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ကြန္ရက္မ်ားက စီမံ ကိန္းပ်က္စီးေစရန္ ပူးေပါင္း ႀကံစည္ေနၾကသည္ဟု လည္း ဦးတင္ျမင့္က ျပစ္တင္ ေဝဖန္လိုက္သည္။ တ႐ုတ္ကုမၸဏီကလည္း ဒီဇင္ဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔ တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ေၾကညာခ်က္တေစာင္တြင္ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ တက္ျြကလႈပ္ရွားသူ မ်ားက ႏိုင္ငံေရး အက်ိဳးအျမတ္ ရရွိရန္အတြက္ လုပ္ေဆာင္ေနၾကသည္ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ကုမၸဏီက စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္၏ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားအတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ခုခံကာကြယ္ခဲ့သည္။ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ ေထာက္ခံမႈလည္း အျပည့္ အဝရရွိထား သည္ဟု ေျဖရွင္းခဲ့သည္။ ေျမသိမ္းယူ ျခင္းႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ကိစၥမ်ားသည္ အစိုးရႏွင့္ ဦးပိုင္ကုမၸဏီတို႔၏ တာဝန္ျဖစ္သည္ဟု အခိုင္အမာ ေျပာၾကားလိုက္သည္။
စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္၏ အႀကံျပဳခ်က္ အမ်ားစုကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိသည့္အတြက္ ေဒသ ခံျပည္သူမ်ားက အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ ရြက္ေရး ေကာ္မတီအေပၚ ယံုၾကည္မႈ ေပ်ာက္ဆံုးေန ၾကသည္ဟု စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ဝင္ တဦးျဖစ္သည့္ စစ္ကိုင္းတိုင္း ပုလဲၿမိဳ႕နယ္မွ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚခင္စန္းလိႈင္က ေျပာ သည္။
“အထင္ရွားဆံုး ပ်က္ကြက္မႈက စီမံကိန္းမွာ အခုအခ်ိန္အထိ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ လူမႈေရး သက္ေရာက္မႈ အကဲျဖတ္ေလ့လာ ဆန္းစစ္ခ်က္ (ESIA) မရွိေသးတာပဲ။ အဲဒါမရွိဘဲနဲ႔ ခုခ်ိန္မွာ ကုမၸဏီက ပိုင္ရွင္ေတြရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္မယူဘဲ ၿခံစည္း႐ိုး ခတ္ၿပီးေတာ့ စီမံကိန္းကို တိုးခ်ဲ႕ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္” ဟု သူကဆိုသည္။
“သမၼတက တာဝန္ေပးထားတဲ့ ေကာ္မတီတခု အေနနဲ႔ သူတို႔က ဘာေၾကာင့္ အႀကံျပဳခ်က္ေတြ အတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ရတယ္ ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႐ိုးသားရမွာ ျဖစ္သလို တျခား သူေတြကို ေဝဖန္ျပစ္တင္ေနမယ့္အစား ဘာေတြ လုပ္ဖို႔ က်န္ေနေသးတယ္ဆိုတာကို ေဖာ္ျပရမွာျဖစ္ပါ တယ္” ဟု ေဒၚခင္စန္းလိႈင္က ေျပာသည္။
အကယ္၍ ေကာ္မတီက အစီရင္ခံစာ၏ အႀကံ ျပဳခ်က္မ်ားအတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ပ်က္ ကြက္မႈရွိ ခဲ့ပါက အစိုးရက ၄င္းအဖြဲ႕ကို ဖ်က္သိမ္းၿပီး အသစ္ျပန္လည္ ဖြဲ႕စည္းသင့္သည္ဟုလည္း သူက ထပ္ေျပာ သည္။
ေၾကးနီသတၲဳတြင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ျပႆနာမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အလားအလာ ရွိေသာ ႏိုင္ ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို အတားအဆီး ျဖစ္လာႏိုင္သည့္အတြက္ ဝမ္ေပါင္ကုမၸဏီ အေနျဖင့္ အႀကံျပဳ ခ်က္မ်ားအတိုင္း လိုက္နာေဆာင္ရြက္ႏိုင္ ျခင္း မရွိလွ်င္ စီမံကိန္းကို ပိတ္သိမ္းပစ္သင့္သည္ဟု ေဒၚခင္ စန္းလိႈင္က သတိေပးလိုက္သည္။
စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္၏ အႀကံျပဳခ်က္ မ်ားကို ေဒသခံျပည္သူမ်ားက လက္ခံေသာ္လည္း အေကာင္ အထည္ေဖာ္ေရး ေကာ္မတီက ၄င္းတို႔ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့သည္ဟု ခံစား ရေၾကာင္း ဆည္တဲေက်းရြာမွ မသြဲ႕သြဲ႕ဝင္းက ေျပာ သည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ ရသည့္ ျပႆနာ မ်ားေၾကာင့္ ေဒသခံျပည္သူ အမ်ားစု က စီမံ ကိန္းကို ယံုၾကည္မႈ မရွိေတာ့ေၾကာင္းလည္း သူကဆိုသည္။
“အစီရင္ခံစာရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ေတြအတိုင္း တိတိက်က် လိုက္နာေဆာင္ရြက္ ပါမယ္လို႔ ကတိေပး တာ အျပင္ ေဒသခံျပည္သူေတြဘက္က ဒီစီမံကိန္း ကို ေရွ႕ဆက္ၿပီးလုပ္ဖို႔ သင့္၊ မသင့္ ေျပာပိုင္ခြင့္ ရွိသင့္ပါ တယ္” ဟု မသြဲ႕သြဲ႕ဝင္းက ေျပာသည္။
ဒီဇင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔က ရဲတပ္ဖြဲ႕၏ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့ ရေသာ ေဒၚခင္ဝင္း၏ သမီးျဖစ္သူ မဝင္းခိုင္အတြက္မူ စီမံကိန္းကို အၿပီး အျပတ္ ပိတ္သိမ္းလိုက္ဖို႔သာ ဆႏၵရွိသည္။
“ဒီစီမံကိန္း ဆက္ၿပီးရွိေနတာနဲ႔အမွ် က်မ အေမ ႀကံဳခဲ႔သလို အျဖစ္မ်ိဳးေတြ ထပ္ၿပီးျဖစ္လာလိမ့္ ဦးမယ္” ဟု မဝင္းခိုင္က ေျပာသည္။
ဧရာဝတီ
သို႔ေသာ္လည္း အဆိုပါ အဝါေရာင္ စက္ယႏၱရား ႀကီး၏ေနာက္တြင္ ရပ္ေနသည့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ထံမွ ပစ္ လႊတ္လိုက္သည့္ ေရာ္ဘာက်ည္ဆန္မ်ားက သူတို႔ နားရြက္မ်ားေဘးမွ တရႊီရြီအသံမ်ားေပး၍ ျဖတ္သန္း သြားၾကသည့္အခ်ိန္တြင္ ရြာသူရြာသားအေနျဖင့္ ျပန္ဆုတ္ဖို႔သာ တတ္ႏိုင္ေတာ့သည္။
ဘူဒိုဇာက ၇ ဧက က်ယ္ဝန္းေသာ သူ၏ လယ္ ေျမေပၚရွိ ႏွမ္းခင္းမ်ား၊ ေနၾကာခင္းမ်ားႏွင့္ ပဲခင္း မ်ားကို အျမစ္က လန္ထြက္ေအာင္ ဖ်က္ဆီးခဲ့သည္ ကို ၾကည့္ၿပီး အသက္ ၃၀ အရြယ္ရွိၿပီျဖစ္ေသာ မဝင္းမာ မ်က္ရည္မ်ားႏွင့္ အ႐ုပ္ႀကိဳးျပတ္ ျဖစ္ခဲ့ရ သည္။
“ဘာေၾကာင့္ သူတို႔က ဒီလိုလုပ္ရတာလဲ။ က်မတို႔ မွာ ဒီေျမပဲရွိတာပါ” ဟု မဝင္းမာက ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ အႀကီးဆံုး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြထဲက တခုျဖစ္သည့္ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီသတၲဳ တြင္းေၾကာင့္ သူ႔လယ္ေျမ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရသည့္ေန႔ကို ျပန္ ေျပာျပသည္။
အဆိုပါစီမံကိန္းကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွ Norinco လက္နက္ထုတ္လုပ္ေရး ကုမၸဏီ၏ လုပ္ငန္းခြဲတခုျဖစ္ေသာ ဝမ္ေပါင္ သတၲဳတြင္းကုမၸဏီႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ စစ္တပ္ပိုင္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမိတက္တို႔ ဖက္စပ္ လုပ္ကိုင္ေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
မဝင္းမာ၏ လယ္ေျမဖ်က္ဆီးျခင္း မခံရမီ ၁ ရက္အလို ဒီဇင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ စီမံကိန္း ေနရာ၌ ေက်း ရြာသူ ေက်းရြာသားမ်ားႏွင့္ လယ္ယာ ေျမမ်ားကို ဝမ္ေပါင္ကုမၸဏီက ပိုင္ဆိုင္သည္ဟု မတရားအေၾကာင္းျပ ခ်က္ျဖင့္ ၿခံစည္း႐ိုး လာေရာက္ ကာရံသည့္ ကုမၸဏီဝန္ထမ္းမ်ားၾကားတြင္ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားၿပီး ရဲတပ္ဖြဲ႕ က ေသနတ္ႏွင့္ ပစ္ခတ္ခဲ့သည့္ အတြက္ အသက္ ၅၀ ေက်ာ္ အမ်ိဳးသမီး ေဒၚခင္ဝင္း ဦးေခါင္းကိုထိမွန္ ၿပီး ေသဆံုးခဲ့ရသည္။
ထိုအျဖစ္အပ်က္သည္ ဝမ္ေပါင္ကုမၸဏီမွ စီမံ ကိန္းတိုးခ်ဲ႕ျခင္းအတြက္ ေပးသည့္ေလ်ာ္ေၾကးေငြကို လက္ခံ ရန္ျငင္းဆန္သည့္ ေဒသခံ ေက်းလက္ျပည္သူ မ်ားႏွင့္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားၾကားတြင္ ေနာက္ဆံုး ေပၚေပါက္ ခဲ့သည့္ ျပႆနာျဖစ္သည္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မွစ၍ ႏွစ္စဥ္ ေၾကးနီတန္ခ်ိန္ ၁ သိန္း ထုတ္ယူႏိုင္ရန္ ဝမ္ေပါင္ကုမၸဏီက စီစဥ္ထားသည္။
ဦးေခါင္းကိုေသနတ္မွန္ၿပီး ေဒၚခင္ဝင္းေသဆံုး ခဲ့ရျခင္းသည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလအတြင္းတြင္ လက္ပံေတာင္းအေရး ဆႏၵျပသူမ်ားကို အစိုးရက ၿဖိဳခြင္းခဲ့ၿပီးေနာက္ ၂ ႏွစ္အၾကာတြင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ ျခင္းျဖစ္ သည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ နံနက္ အေစာပိုင္းအခ်ိန္တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ စီးနင္းၿဖိဳခြဲမႈ တြင္လည္း ရဲတပ္ဖြဲ႕က ဆႏၵျပသူမ်ားကို ၿဖိဳခြဲရန္ အျဖဴေရာင္မီးစုန္းပါသည့္ မီးခိုးဗံုးမ်ားကို အသံုးျပဳခဲ့ သျဖင့္ လူ ၁၀ဝ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာ ရရွိခဲ့ၿပီး အမ်ားစုမွာ ရဟန္းသံဃာမ်ား ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအထက္ပိုင္း၊ စစ္ကိုင္းတိုင္း မံုရြာ ၿမိဳ႕အနီး ခ်င္းတြင္းျမစ္ အေနာက္ဘက္ကမ္းတြင္ တည္ရွိေသာ လက္ပံေတာင္း သတၲဳတြင္း စီမံကိန္းသည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကတည္းက ျပည္သူလူထု၏ ေဒါသ အမ်က္ျဖစ္စရာ အေၾကာင္းအရင္း ျဖစ္ခဲ့သည္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ အလယ္ပိုင္းတြင္ Myanmar Wanbao Mining Copper Ltd ႏွင့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပိုင္ လီမီတက္တို႔ ဖက္စပ္ လုပ္ကိုင္ရန္အတြက္ သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကသည္။ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီး ဌာနထံမွလည္း ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လ အတြင္းတြင္ စီမံကိန္းအတြက္ ႏွစ္ ၆၀ ေျမဂရန္ ရရွိခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၉၉၇ သန္းတန္ ေၾကးနီသတၲဳတြင္း တိုးခ်ဲ႕ေရးအတြက္ လက္ပံေတာင္းေဒ သမွ ေျမ ၇၈၆၇ ဧကေက်ာ္ကို သိမ္းယူခဲ့သည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၿဖိဳခြင္းမႈေနာက္ပိုင္း တြင္ အစိုးရက စီမံကိန္းကိုဆက္လုပ္ရန္သင့္၊ မသင့္ ဆံုးျဖတ္ေရးအတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးစီး သည့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္တခုကို ဖြဲ႕စည္း ခဲ့သည္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ မတ္လ၌ ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ အစီရင္ ခံစာတြင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္က စီမံကိန္း ကိုဆက္လုပ္သင့္ေၾကာင္း အႀကံျပဳခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ လည္း တိုင္းျပည္၊ ေဒသခံ ျပည္သူလူထုႏွင့္ လူငယ္ မ်ိဳးဆက္တို႔အေပၚတြင္ သက္ေရာက္ေနသည့္ သိသာ ျမင္သာေသာ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားကို ေျဖရွင္းၿပီးမွသာ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ရန္ ျဖစ္သည္ဟုဆိုသည္။
ေကာ္မရွင္က တိုင္းျပည္အတြက္ ပိုမိုအက်ိဳးရွိ ေစမည့္ စာခ်ဳပ္သစ္ ျပန္လည္ခ်ဳပ္ဆိုရန္၊ ေဒသခံ ျပည္သူမ်ား အတြက္ ေျမယာေလ်ာ္ေၾကးကို ကာလ ေပါက္ေဈးအတိုင္း ေပးရန္ႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ႏွင့္ လူမႈေရး သက္ေရာက္မႈ အကဲျဖတ္ေလ့လာဆန္း စစ္ခ်က္ (ESIA) ႏွင့္ ပိုမိုကိုက္ညီစြာ ေဆာင္ရြက္ရန္ အပါအဝင္ အႀကံျပဳခ်က္ ၄၂ ခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ သည္။
Myanmar Wanbao Mining Copper Ltd ကလည္း အစီရင္ခံစာ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ႀကိဳဆိုခဲ့ၿပီး ေဒသခံ ျပည္ သူမ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ေတာင္းဆိုမႈကို အေလးထား နားေထာင္ရန္လည္း ကတိျပဳခဲ့သည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လတြင္ ဝမ္ေပါင္ကုမၸဏီ၊ အစိုးရ ႏွင့္ ဦးပိုင္တို႔ စာခ်ဳပ္အသစ္ ျပန္လည္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၿပီး စာခ်ဳပ္သစ္အရ အစိုးရက လုပ္ငန္းအျမတ္အစြန္းမွ ၅၁ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ရရွိမည္ျဖစ္သည္။
အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး မ်ားမၾကာမီအခ်ိန္တြင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ေကာ္မရွင္၏ စံုစမ္းေတြ႕ရွိမႈ မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ရန္အတြက္ သမၼတ႐ံုး ဝန္ႀကီးတဦးက ဦးေဆာင္၍ ျမန္မာ့ စီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမီတက္ႏွင့္ ဝမ္ေပါင္ကုမၸဏီမွ ဒါ႐ိုက္တာမ်ားအပါအဝင္ အဖြဲ႕ဝင္ ၁၅ ဦးပါဝင္သည့္ ေကာ္မတီတခုကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္လည္း အဆိုပါေကာ္မတီသည္ လယ္ယာ ေျမဆံုး႐ံႈးျခင္း၊ သင့္တင့္သည့္ေလ်ာ္ေၾကး မရရွိျခင္း၊ စီမံကိန္း၏ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ သက္ေရာက္မႈမ်ား ႏွင့္ အထြတ္အျမတ္ထားသည့္ ဘာသာေရးအေဆာက္ အဦမ်ားကို ဖ်က္ဆီးျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ား၏ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္မႈ တိုးလာသည္ကို ေျပလည္ေအာင္ မေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့ပါ။
ၿပီးခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္းတြင္ ကုမၸဏီက စီမံကိန္း၏ လုပ္ငန္းဧရိယာကို တိုးခ်ဲ႕ရန္ အားထုတ္ခဲ့ သည့္အတြက္ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႕မ်ားၾကားတြင္ ပဋိပကၡမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚ ေနခဲ့သည္။ ယခုအခ်ိန္အထိ ေက်းရြာ ၄ ရြာကို အတင္းအက်ပ္ ဖိအားေပးေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သလို လူေပါင္း ၂၅၀ဝ၀ ခန္႔မွီတင္းေနထိုင္သည့္ ေတာင္သူ လယ္သမားေက်းရြာ ၃၂ ရြာခန္႔မွာလည္း လယ္ေျမ သိမ္းယူျခင္းခံခဲ့ရ သည္။
သို႔ေသာ္လည္း လယ္ယာေျမမ်ားေပၚတြင္ မ်ိဳး႐ိုး စဥ္ဆက္ ထြန္ယက္စိုက္ပ်ိဳးရင္း ႀကီးျပင္းခဲ့ၾကသည့္ ေက်း လက္ေနျပည္သူ အမ်ားစုက ေလ်ာ္ေၾကးလက္ခံ ရန္ တြန္႔ဆုတ္ေနၾကသည္။ သူတို႔အတြက္ သူတို႔ေျမ သည္ သူတို႔၏ အသက္ေမြးမႈျဖစ္ၿပီး ေနာက္မ်ိဳးဆက္ သစ္မ်ားသို႔ လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့ႏိုင္သည့္ အေမြအႏွစ္ လည္း ျဖစ္ေနသည္။
“က်မတို႔က လယ္သမားေတြပါ” ဟု ယမန္ႏွစ္ က သူပိုင္ဆိုင္ေသာ လယ္ေျမ ၁၄ ဧက သိမ္းယူျခင္း ခံခဲ့ရ သည့္ အသက္ ၃၈ ႏွစ္အရြယ္ ဆည္တဲရြာသူ ေဒၚရီဝင္းက ေျပာသည္။ “ဘယ္လို စိုက္ပ်ိဳးရမယ္ ဆိုတာပဲ က်မတို႔သိတယ္။ သူတို႔ေပးတဲ့ေလ်ာ္ေၾကးက က်မတို႔ရဲ႕ ဘဝရပ္တည္ႏိုင္ေရးအတြက္ အာမခံခ်က္ ေပးႏိုင္ဖို႔ မေသခ်ာတဲ့အတြက္ က်မေျမကိုပဲျပန္လိုခ်င္ တယ္။ က်မတို႔ေျမေပၚမွာ က်မတို႔ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ သေရြ႕ ထမင္းမငတ္ဘူးလို႔ ခိုင္ခိုင္မာမာ ယံုၾကည္ပါ တယ္” ဟု သူကေျပာသည္။
ဒီဇင္ဘာလအတြင္းက အသက္ေသဆံုးသည္ အထိ ပစ္ခတ္ႏွိမ္နင္းမႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ ၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က အစိုးရက ဖြဲ႕စည္းေပး ေသာ ေကာ္မတီသည္ သူ၏အစီရင္ခံစာပါ အႀကံျပဳ ခ်က္မ်ားအတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ ရြက္ရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့သည္ဟု ေျပာၾကားလိုက္သည္။
“ေကာ္မတီက အႀကံေပးခ်က္တခ်ိဳ႕ကို လုပ္ခဲ့ တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါေတြကို အျပည့္အဝအေကာင္ အထည္ မေဖာ္ခဲ့ဘူး။ အစီရင္ခံစာမွာ ပါတဲ့အတိုင္း မေဆာင္ရြက္ခဲ့ဘူး” ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မီဒီယာမ်ားသို႔ ဒီဇင္ဘာလအတြင္းတြင္ ေျပာခဲ့သည္။
အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ေရး ေကာ္ မတီ၏ အတြင္းေရးမွဴး ဦးတင္ျမင့္က အႀကံျပဳခ်က္ ၄၂ ခုအနက္ ၂၉ ခုကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူမႈေရး သက္ေရာက္မႈ အကဲျဖတ္ေလ့လာ ဆန္းစစ္ခ်က္ (ESIA) ကို ျပင္ဆင္မႈကိုလည္း လုပ္ေဆာင္ေန ေၾကာင္း ျပန္လည္ တံု႔ျပန္ခဲ့သည္ကို ဇန္နဝါရီလ ၉ ရက္ေန႔ထုတ္ အစိုးရပိုင္ ေၾကးမံုသတင္းစာတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွစ၍ စီမံကိန္း ဧရိယာတဝိုက္ရွိ လယ္ယာေျမမ်ားကို ေျမသိမ္းယူမႈ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ အညီ သိမ္းယူခဲ့ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္၏ အႀကံျပဳခ်က္အတိုင္း ကာလေပါက္ေဈးျဖင့္ စုစုေပါင္း က်ပ္ေငြ ၁၁ ဘီလီယံေက်ာ္ ေလ်ာ္ေၾကး ေပးခဲ့သည္ ဟု ဦးတင္ျမင့္က ေျပာသည္။
ေဒသခံတခ်ိဳ႕က သူတို႔၏ လယ္ေျမအတြက္ ေလ်ာ္ေၾကးရယူရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့ေသာ္လည္း ေျမသိမ္း ဥပေဒ အပိုဒ္ ၁၄ အရ ေျမကို သိမ္းယူႏိုင္ခြင့္ရွိသည္ဟု ဦးတင္ျမင့္က ထပ္ေျပာသည္။ ဥပေဒအရ ခ႐ိုင္အုပ္ ခ်ဳပ္ေရးမွဴးသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ စီမံကိန္းတခုအတြက္ အတားအဆီး အေႏွာင့္အယွက္မရွိ ေျမသိမ္းႏိုင္ သည္ဟု သူကဆိုသည္။
ျပင္ပအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ကြန္ရက္မ်ားက စီမံ ကိန္းပ်က္စီးေစရန္ ပူးေပါင္း ႀကံစည္ေနၾကသည္ဟု လည္း ဦးတင္ျမင့္က ျပစ္တင္ ေဝဖန္လိုက္သည္။ တ႐ုတ္ကုမၸဏီကလည္း ဒီဇင္ဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔ တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ေၾကညာခ်က္တေစာင္တြင္ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ တက္ျြကလႈပ္ရွားသူ မ်ားက ႏိုင္ငံေရး အက်ိဳးအျမတ္ ရရွိရန္အတြက္ လုပ္ေဆာင္ေနၾကသည္ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ကုမၸဏီက စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္၏ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားအတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ခုခံကာကြယ္ခဲ့သည္။ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ ေထာက္ခံမႈလည္း အျပည့္ အဝရရွိထား သည္ဟု ေျဖရွင္းခဲ့သည္။ ေျမသိမ္းယူ ျခင္းႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ကိစၥမ်ားသည္ အစိုးရႏွင့္ ဦးပိုင္ကုမၸဏီတို႔၏ တာဝန္ျဖစ္သည္ဟု အခိုင္အမာ ေျပာၾကားလိုက္သည္။
စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္၏ အႀကံျပဳခ်က္ အမ်ားစုကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိသည့္အတြက္ ေဒသ ခံျပည္သူမ်ားက အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ ရြက္ေရး ေကာ္မတီအေပၚ ယံုၾကည္မႈ ေပ်ာက္ဆံုးေန ၾကသည္ဟု စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ဝင္ တဦးျဖစ္သည့္ စစ္ကိုင္းတိုင္း ပုလဲၿမိဳ႕နယ္မွ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚခင္စန္းလိႈင္က ေျပာ သည္။
“အထင္ရွားဆံုး ပ်က္ကြက္မႈက စီမံကိန္းမွာ အခုအခ်ိန္အထိ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ လူမႈေရး သက္ေရာက္မႈ အကဲျဖတ္ေလ့လာ ဆန္းစစ္ခ်က္ (ESIA) မရွိေသးတာပဲ။ အဲဒါမရွိဘဲနဲ႔ ခုခ်ိန္မွာ ကုမၸဏီက ပိုင္ရွင္ေတြရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္မယူဘဲ ၿခံစည္း႐ိုး ခတ္ၿပီးေတာ့ စီမံကိန္းကို တိုးခ်ဲ႕ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္” ဟု သူကဆိုသည္။
“သမၼတက တာဝန္ေပးထားတဲ့ ေကာ္မတီတခု အေနနဲ႔ သူတို႔က ဘာေၾကာင့္ အႀကံျပဳခ်က္ေတြ အတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ရတယ္ ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႐ိုးသားရမွာ ျဖစ္သလို တျခား သူေတြကို ေဝဖန္ျပစ္တင္ေနမယ့္အစား ဘာေတြ လုပ္ဖို႔ က်န္ေနေသးတယ္ဆိုတာကို ေဖာ္ျပရမွာျဖစ္ပါ တယ္” ဟု ေဒၚခင္စန္းလိႈင္က ေျပာသည္။
အကယ္၍ ေကာ္မတီက အစီရင္ခံစာ၏ အႀကံ ျပဳခ်က္မ်ားအတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ပ်က္ ကြက္မႈရွိ ခဲ့ပါက အစိုးရက ၄င္းအဖြဲ႕ကို ဖ်က္သိမ္းၿပီး အသစ္ျပန္လည္ ဖြဲ႕စည္းသင့္သည္ဟုလည္း သူက ထပ္ေျပာ သည္။
ေၾကးနီသတၲဳတြင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ျပႆနာမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အလားအလာ ရွိေသာ ႏိုင္ ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို အတားအဆီး ျဖစ္လာႏိုင္သည့္အတြက္ ဝမ္ေပါင္ကုမၸဏီ အေနျဖင့္ အႀကံျပဳ ခ်က္မ်ားအတိုင္း လိုက္နာေဆာင္ရြက္ႏိုင္ ျခင္း မရွိလွ်င္ စီမံကိန္းကို ပိတ္သိမ္းပစ္သင့္သည္ဟု ေဒၚခင္ စန္းလိႈင္က သတိေပးလိုက္သည္။
စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္၏ အႀကံျပဳခ်က္ မ်ားကို ေဒသခံျပည္သူမ်ားက လက္ခံေသာ္လည္း အေကာင္ အထည္ေဖာ္ေရး ေကာ္မတီက ၄င္းတို႔ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့သည္ဟု ခံစား ရေၾကာင္း ဆည္တဲေက်းရြာမွ မသြဲ႕သြဲ႕ဝင္းက ေျပာ သည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ ရသည့္ ျပႆနာ မ်ားေၾကာင့္ ေဒသခံျပည္သူ အမ်ားစု က စီမံ ကိန္းကို ယံုၾကည္မႈ မရွိေတာ့ေၾကာင္းလည္း သူကဆိုသည္။
“အစီရင္ခံစာရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ေတြအတိုင္း တိတိက်က် လိုက္နာေဆာင္ရြက္ ပါမယ္လို႔ ကတိေပး တာ အျပင္ ေဒသခံျပည္သူေတြဘက္က ဒီစီမံကိန္း ကို ေရွ႕ဆက္ၿပီးလုပ္ဖို႔ သင့္၊ မသင့္ ေျပာပိုင္ခြင့္ ရွိသင့္ပါ တယ္” ဟု မသြဲ႕သြဲ႕ဝင္းက ေျပာသည္။
ဒီဇင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔က ရဲတပ္ဖြဲ႕၏ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့ ရေသာ ေဒၚခင္ဝင္း၏ သမီးျဖစ္သူ မဝင္းခိုင္အတြက္မူ စီမံကိန္းကို အၿပီး အျပတ္ ပိတ္သိမ္းလိုက္ဖို႔သာ ဆႏၵရွိသည္။
“ဒီစီမံကိန္း ဆက္ၿပီးရွိေနတာနဲ႔အမွ် က်မ အေမ ႀကံဳခဲ႔သလို အျဖစ္မ်ိဳးေတြ ထပ္ၿပီးျဖစ္လာလိမ့္ ဦးမယ္” ဟု မဝင္းခိုင္က ေျပာသည္။
ဧရာဝတီ
No comments:
Post a Comment