သတိလစ္ေစရန္ျပဳလုပ္ႏွိင္သည့္ေဆး၀ါးမ်ား

အခုေျပာခ်င္တဲ့ေဆးေတြကေတာ့ ျမန္မာအေခၚအေ၀ၚနဲ႔ဆိုရင္စိတ္ကိုေျပာင္းလဲေစေသာ ေဆး၀ါးမ်ားစာရင္းမွာ ထည့္ရမယ္ ထင္ပါတယ္။ အခုေျပာမယ့္ေဆးေတြကို တစ္ခါတစ္ရံမွာ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်ဴးလြန္မႈေတြ ကိုအေထာက္အကူျပဳဖို႔ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာက်ဴးလြန္တယ္ဆိုရာတြင္ ကာယကံရွင္၏ သေဘာဆႏၵမပါေသာ လိင္မႈဆိုင္ရာအျပဳအမူတိုင္းကိုဆိုလိုပါသည္။ ဤေနရာတြင္ မေလွ်ာ္ရာ ကိုင္တြယ္ျခင္းမွအစ (အရြယ္ေရာက္သူတိုင္းသိၾကၿပီးၿဖစ္မည့္ အၿမင္ရိုင္းေသာရွင္းလင္း ခ်က္စာသား မ်ားကိုဖ်က္ထားပါသည္) ႀကံစည္ျခင္းတို႔ပါ ပါ၀င္ပါသည္.............................................. ယခုေျပာ မည့္ ေဆး၀ါးမ်ား၏ အာနိသင္ေၾကာင့္ေဆးခတ္ခံရသူဟာ ႐ုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ခုခံႏိုင္မႈ မရွိေတာ့ဘဲ လိင္ဆက္ဆံမႈအားျငင္းပယ္ႏိုင္စြမ္း ေပ်ာက္ဆံုးကာ မည္သို႔ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည္ ဆိုသည္ကိုပင္မွတ္မိႏိုင္စြမ္း မရွိေတာ့ေပ။ယင္းေဆး၀ါးမ်ားသည္ ေယဘုယ်အားျဖင့္အေရာင္မရွိ၊ အနံ႔မရွိဘဲ အရသာလည္း မရွိသျဖင့္ တစ္ဖက္သား မရိပ္မိေစဘဲအခ်ဳိရည္အတြင္းသို႔ ထည့္ခတ္ႏိုင္ေပသည္။ Date rape drug အမ်ဳိးအစားအနည္းဆံုး သံုးမ်ဳိး ရွိပါသည္။ ယင္းတို႔မွာ -
GHB (Gamma Hydroxybutyric Acid)
Rohypnol (Flunitrazepam)
Ketamine (Ketamine Hydrochloride) တို႔ ျဖစ္ၾကပါသည္။

Date rape (ခ်ိန္းေတြ႕က်င့္ႀကံျခင္းလို႔ ဘာသာျပန္ရင္ ရမယ္ထင္ပါ့) ဟုအသံုးမ်ားေသာ္လည္း ပညာရွင္အမ်ားစုကေတာ့ ေဆး၀ါး အသံုးျပဳ၍လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်ဴးလြန္ျခင္း (drug-facilitated sexual assault) ဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းကို ပိုမိုႏွစ္သက္ၾကသည္။ ယင္းေဆး၀ါးမ်ားအားဓါးျပမႈႏွင့္ ႐ုပ္ပိုင္းအရ တိုက္ခိုက္ျခင္းမ်ားကဲ့သုိ႔ေသာအျခားရာဇ၀တ္မႈမ်ားတြင္လည္း အသံုးျပဳႏိုင္ၿပီး က်ားမ မေရြး ေဆးအာနိ သင္ျပႏိုင္ေပသည္။
ေဆး၏ ပံုသ႑ာန္

GHB သည္ အေရာင္အဆင္းႏွင့္ အနံ႔မရွိေသာ အရည္၊ အျဖဴေရာင္အမႈန္႔ႏွင့္ေဆးျပားဟူ၍ ပံုစံအမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိသည္။Rohypnol သည္ ေဆးျပားပံုစံျဖစ္ၿပီး အရည္မ်ားတြင္ ေပ်ာ္၀င္ႏိုင္သည္။ ေဆးပံုစံအသစ္သည္ အရည္မ်ားတြင္ ေပ်ာ္၀င္သည့္အခါအျပာေရာင္သန္းသြားေသာ္လည္း အေရာင္မရွိ သည့္ ေဆးပံုစံေဟာင္း အားလည္း ရရွိႏိုင္ေပေသးသည္။Ketamine မွာမူ အျဖဴေရာင္အမႈန္႔ျဖစ္သည္။

ခႏၶာကိုယ္အား အက်ဳိးသက္ေရာက္ပံု

ေဆးသည္ လွ်င္ျမန္စြာ အာနိသင္ျပႏိုင္သည္။ ေဆးအာနိသင္မပ်ယ္ခင္ခံသည့္အခ်ိန္မွာမူ ကြဲျပားသည္။ ယင္းသည္ ေဆးမည္မွ် အသံုးျပဳသည္ဆိုသည့္အခ်က္ႏွင့္ အရက္ကဲ့သို႔ေသာ အျခားပစၥည္း မ်ားႏွင့္ေရာစပ္ ထားသည့္အေပၚတြင္ မူတည္သည္။ အရက္သည္ ထိုေဆးမ်ား၏ အာနိသင္ကိုပိုမိုဆိုး၀ါးေစၿပီး က်န္းမာေရး ကို ပိုမိုထိခိုက္ေစႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ျပင္GHB ကို အိမ္တြင္ပင္ အလြယ္တကူ ျပဳလုပ္ႏိုင္ေပသည္။
GHB ၏ အာနိသင္မ်ား
အာ႐ုံစူးစိုက္ႏိုင္မႈ ေလွ်ာ့က်ျခင္း အိပ္ခ်င္မူးတူးျဖစ္ျခင္း မူးေ၀ျခင္း မအီမသာႏွင့္ ပ်ဳိ႕ခ်င္ အန္ခ်င္စိတ္ျဖစ္ျခင္း အျမင္ေ၀၀ါးလာျခင္း သတိလစ္ျခင္း ေလျဖတ္သကဲ့သို႔ျဖစ္ျခင္း ေဆးခတ္ခံရခ်ိန္ႏွင့္ ေဆးအာနိသင္ ပ်ယ္ခ်ိန္အၾကားမွ အျဖစ္အပ်က္မ်ားအား မမွတ္မိျခင္း အသက္႐ွဴရန္ ခက္ခဲျခင္း တုန္တုန္ ယင္ယင္ျဖစ္ျခင္း ေခၽြးထြက္ျခင္း ေအာ့အန္ျခင္း ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း ေႏွးေကြးျခင္း အိပ္မက္ကဲ့သို႔ ခံစားရျခင္း သတိေမ့ေျမာျခင္း (ဦးေႏွာက္အလုပ္ ရပ္ဆိုင္းျခင္း - coma) ေသဆံုးျခင္း
Rohypnol ၏ အာနိသင္မ်ား
ေဆးခတ္ခံရခ်ိန္ႏွင့္ ေဆးအာနိသင္ ပ်ယ္ခ်ိန္အၾကားမွ အျဖစ္အပ်က္မ်ားအား မမွတ္မိျခင္း ေသြးေပါင္ ခ်ိန္ က်ျခင္း အိပ္ခ်င္လာျခင္း ႂကြက္သားမ်ား အားေလွ်ာ့လာျခင္း သို႔မဟုတ္ ႂကြက္သားမ်ားအား ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ စြမ္း မရွိေတာ့ျခင္း အရက္မူးသကဲ့သို႔ျဖစ္ျခင္း မအီမသာႏွင့္ ပ်ဳိ႕ခ်င္ အန္ခ်င္စိတ္ျဖစ္ျခင္း စကား မေျပာႏိုင္ေတာ့ျခင္း လႈပ္ရွားရန္ ခက္ခဲလာျခင္း အသိစိတ္ ေပ်ာက္ဆံုးျခင္း ဇေ၀ဇ၀ါျဖစ္ျခင္း အျမင္ေ၀၀ါး လာျခင္း မူးေ၀ျခင္း အစာအိမ္ မအီမသာျဖစ္ျခင္း
Ketamine ၏ အာနိသင္မ်ား
စိတ္အာ႐ုံေခ်ာက္ျခားျခင္း အခ်ိန္ႏွင့္ အမွတ္အသားမ်ားအား မွတ္သားႏိုင္စြမ္း ေပ်ာက္ဆံုးျခင္း အျမင္ႏွင့္ အၾကားအာ႐ုံမ်ား မမွန္မကန္ ျဖစ္လာျခင္း မိမိကိုယ္ကို မထိန္းသိမ္းႏိုင္ဟု ခံစားလာရျခင္း လႈပ္ရွားႏိုင္စြမ္းအား ထိခိုက္လာျခင္း အသက္႐ွဴရန္ ခက္ခဲလာျခင္း အူတက္ေအာင္ရယ္ျခင္း ေအာ့အန္ျခင္း ခႏၶာကိုယ္ ထိေတြ႕ခံစားႏိုင္စြမ္း မရွိေတာ့ျခင္း မွတ္ဉာဏ္ထိခိုက္ျခင္း အိပ္မက္ကဲ့သို႔ ခံစားရျခင္း ထံုထိုင္းျခင္း လႈပ္ရွားမႈအား ဟန္ခ်က္ညီေအာင္ ထိန္းႏိုင္စြမ္း ေပ်ာက္ဆံုးျခင္း အမူအရာ ၾကမ္းတမ္းလာျခင္း
စကားသံ ဗလံုးဗေထြးျဖစ္ျခင္း ဒီေဆးေတြ တရား၀င္သလား?
ဟုတ္ကဲ့။ တစ္ခ်ဳိ႕ေဆးေတြက တရား၀င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သင့္ကို မထိခိုက္ဟုမဆိုလိုပါ။ တရား၀င္ေဆး ၀ါးျဖစ္ေသာ္လည္း က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မႈေပးသူမ်ား(ဆရာ၀န္ကဲ့သို႔ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား) ၏ညႊန္ၾကား ခ်က္ မပါဘဲ အသံုးမျပဳသင့္ပါ။
Rohypnol သည္ တရား၀င္ေဆး၀ါး မဟုတ္ပါ။ သို႔ေသာ္ ဥေရာပႏွင့္မကၠစီကိုတို႔တြင္ အိပ္မေပ်ာ္ သည့္ေရာဂါမ်ားအတြက္ ေသာက္ရန္ ညႊန္ေလ့ရွိၿပီးခြဲစိတ္ရာတြင္ ေမ့ေဆးအျဖစ္လည္း တရား၀င္ အသံုးျပဳတတ္ၾကသည္။

Ketamine ကို အေမရိကတြင္ လူမ်ားႏွင့္ တိရိစာၦန္မ်ားအတြက္ေမ့ေဆးတစ္မ်ဳိး အျဖစ္တရား၀င္ သံုးစြဲၾက သည္။တိရစာၦန္မ်ား တြင္ အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳၾကသည္။ တိရိစာၦန္ေဆးခန္းမ်ားရွိ Ketamine ေဆးမ်ားအား မၾကာခဏလုယက္ခံၾကရေၾကာင္း သိရသည္။

GHB အား narcolepsy ဟုေခၚသည့္ အိပ္မေပ်ာ္သည့္ေရာဂါအား ကုသရန္အတြက္အေမရိကတြင္ မၾကာေသးမီကတရား၀င္ေဆး၀ါး အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ေဆးခတ္မခံရေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ?
ကိုယ္ႏွင့္မသိသူမ်ားမွ တိုက္ေကၽြးသည့္ ေဖ်ာ္ရည္၊ ေသာက္ေရစသည့္အရည္မ်ားအား မေသာက္ပါႏွင့္။ အေအးသံဗူးမ်ား အား ကိုယ္တိုင္ဖြင့္၍ ေသာက္ပါ။ကိုယ္ပိုင္ ေသာက္ရည္ႏွင့္ အေအးဗူးမ်ားအား ကိုယ္ႏွင့္မကြာထား၍အိမ္သာသြားလွ်င္ပင္ ယူသြားပါ။ အေအးႏွင့္ ေရအား အျခားသူႏွင့္ မွ်ေ၀မေသာက္ ပါႏွင့္။ Punchေဖ်ာ္ရည္မ်ားႏွင့္ ယင္းကဲ့သို႔ေသာ လူအမ်ား စုေပါင္းေသာက္သံုး သည့္ခြက္မ်ား၊ ပုလင္းမ်ား အတြင္းမွ အရည္မ်ားအား မေသာက္ပါႏွင့္။
(မိန္းကေလးေတြသႀကၤန္လိုအခ်ိန္မ်ဳိး သတိထားၾကဗ်ဳိ႕။ အဲဒီဟာေတြထဲမွာေဆးခတ္ ထားႏိုင္ပါတယ္။) ထူးျခားေသာ အနံ႔ႏွင့္ အရသာရွိေသာ မည္သည့္အရည္ ကိုမွ် မေသာက္ပါႏွင့္။မ်ားေသာအားျဖင့္ GHB တြင္ ငန္ေသာအရသာ ရွိပါသည္။အကယ္၍ ေဆးခတ္ ခံရသည္ သို႔မဟုတ္ မုဒိမ္းက်င့္ခံရသည္ဟုထင္ပါက ရဲစခန္းသို႔မဟုတ္ ေဆး႐ုံသို႔ တိုက္႐ိုက္သြားပါ။ ျဖစ္ႏိုင္သမွ် ခ်က္ျခင္း ဆီးစစ္ေဆးမႈ ခံယူ ပါ။ ေဆးအာနိ သင္သည္အလြန္လွ်င္ျမန္စြာ ပ်ယ္သြားႏိုင္ပါ သည္။
Rohypnol သည္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းတြင္နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ေနႏိုင္ၿပီး ေဆးေသာက္သံုးၿပီး ၇၂ နာရီအတြင္း တြင္ဆီးအတြင္း စစ္ေဆးေတြ႕ရွိႏိုင္ပါသည္။ GHB မွာမူ ၁၂ နာရီအထိသာခႏၶာကိုယ္ အတြင္း ေနႏိုင္ ပါသည္။တစ္စံုတစ္ရာ အကူအညီမရမခ်င္း ဆီးမသြားပစ္ ပါႏွင့္။ ေရေလာင္းေဆးျခင္း ၊ေရခ်ဳိးျခင္း သို႔မဟုတ္ အ၀တ္အစားလဲျခင္း မျပဳလုပ္ပါႏွင့္။ ယင္းအရာမ်ားသည္မုဒိမ္းက်င့္ခံရသည္ဆိုသည့္ သက္ေသမ်ား ျဖစ္ပါသည္။အေရးေပၚဖုန္းနံပါတ္ သို႔မဟုတ္ ရဲဌာနသို႔ ဖုန္းေခၚပါ။ ရွက္ျခင္း၊အျပစ္ရွိသလို ခံစားရျခင္း၊ ေၾကာက္လန္႔ျခင္းႏွင့္ တုန္လႈပ္ျခင္းတို႔ သည္ပံုမွန္ျဖစ္တတ္ေသာ အရာမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြမ္းက်င္သည့္ ပညာရွင္မ်ား၏အႀကံဉာဏ္ရရွိရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ အရက္ဆိုင္၊ ကလပ္ သို႔မဟုတ္ ပါတီပြဲမ်ားသို႔သြားလွ်င္ တစ္ဦးတည္းမသြားပါႏွင့္။ သူငယ္ခ်င္းမ်ား စုေပါင္းသြားျခင္းျဖင့္ တစ္ဦးကို တစ္ဦးအျပန္အလွန္ ကူညီႏိုင္ပါသည္။
သင့္စိတ္တြင္ ပံုမွန္မဟုတ္ဟု ခံစားရေသာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားႏွင့္ ခပ္ေ၀းေ၀းတြင္သာေနပါ။သင္ အျပည့္အ၀ ယံုၾကည္ႏိုင္ျခင္း မရွိသူထံမွ မည္သည့္တိုက္ေကၽြးမႈကို မွ်လက္မခံပါ ႏွင့္သင္ေသာက္ေန ေသာ ခြက္အား စိတ္ခ်ရေသာ ေစာင့္ၾကည့္ေပးမည့္သူ မရွိဘဲ အိမ္သာသြားလွ်င္ပင္ ခ်န္မထားခဲ့ပါႏွင့္။ အထက္ပါ ေဆးမ်ားအား အရက္အျပင္ အခ်ဳိရည္မ်ား၊ လက္ဘက္ ရည္၊ ေကာ္ဖီႏွင့္ ေခ်ာက လက္ ေဖ်ာ္ရည္အပူ စသည္တို႔တြင္ ထည့္ခတ္ႏိုင္ပါသည္။ သင့္အားခုခံႏိုင္စြမ္း မရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ သည့္ ေဆး၀ါးမ်ားစြာရွိၿပီးအမ်ားစုသည္ ေသာက္သံုး သည့္ အရည္မ်ားအတြင္း အလြယ္တကူ မသိရွိႏိုင္ပါ။ပုလင္းအတြင္းမွ အရည္ကို ေသာက္သံုးၿပီး ပုလင္း အ၀အား သင့္လက္မျဖင့္ပိတ္ထားျခင္းသည္ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုပုလင္း အားေစာင့္ၾကည့္ေပးမည့္သူမရွိဘဲ ထားခဲ့လွ်င္ ယင္း ပုလင္းအတြင္း မည္သူကမည္သည့္အရာမ်ား ထည့္လိုက္သည္ဟု သိရွိႏိုင္စြမ္း မရွိေတာ့ေပ။
အကယ္၍ ထိုသို႔ထားခဲ့မိ၍ ျပန္လာသည့္အခါ သင္၏ ပုလင္း သို႔မဟုတ္ ခြက္သည္ေနရာ ေရြ႕ေနျခင္း၊ ပံုစံေျပာင္းေနျခင္း၊ ျပည့္ေအာင္ ထပ္ျဖည့္ထားသည္ဟုထင္ရျခင္း သို႔မဟုတ္ အရသာ ထူးျခားေနျခင္း တို႔ ေတြ႕ရွိရပါကဆက္လက္ေသာက္သံုးျခင္း မျပဳပါႏွင့္။ အရက္ဆိုင္၊ ကလပ္ သို႔မဟုတ္ ပါတီပြဲတြင္ ယခုမွ ေတြ႕ဖူးသူႏွင့္အတူျပန္ရမည္ဆိုပါက အထူးစဥ္းစားၿပီးမွ ဆံုးျဖတ္ပါ။ တစ္ခြက္၊ ႏွစ္ခြက္မွ်ႏွင့္ မူးလာသည္ဟု ခံစားလာရပါက ယံုၾကည္ရေသာ မိတ္ေဆြ၊ကလပ္မွ လံုၿခံဳေရး၀န္ထမ္း သို႔မဟုတ္ အရက္ဆိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားထံမွအကူအညီ ရယူပါ။
လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရသည့္ေနရာသို႔ ျဖစ္ႏိုင္သမွ် ျမန္ျမန္ေရာက္ရွိရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ သင္အကူ အညီေတာင္း မည့္သူသည္ မည္မွ်ၾကာေအာင္ပင္ သိရွိေနခဲ့သူျဖစ္ေစကာမူလံုး၀ယံုၾကည္ရသူ ဟုတ္မဟုတ္ ေသခ်ာစြာ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ပါ။က်ားမ မေရြး ေဆးခတ္ခံရႏိုင္ပါသည္အထက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္မ်ားမွာ ေဆး၀ါး အသံုးျပဳ၍ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာက်ဴးလြန္ျခင္းအႏၱရာယ္အား ေလွ်ာ့ခ်ရန္ နည္းလမ္းမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ သင္အျပင္သြားသည့္အခါတိုင္း အထက္ပါ အခ်က္အလက္မ်ား အားမွတ္မိႏိုင္လိမ့္မည္ဟု မေမွ်ာ္လင့္ပါႏွင့္။ ထို႔ေၾကာင့္မည္သည့္အခ်ိန္တြင္မဆို အထူးဂ႐ုျပဳ သင့္ ပါေၾကာင္း။ ။
(အခုေတာ့ အဲဒီ Date Rape Drugs ေတြ ေဖ်ာ္ရည္ထဲမွာ ခတ္ထား မထားစမ္းသပ္သိရွိႏိုင္တဲ့ Detection Kit ေတြ ေပၚေနပါၿပီ။ အေသးစိတ္ကို*http://www.csus.edu/alcohol/predatory_drugs.html* မွာ သြားေရာက္ဖတ္႐ႈႏိုင္ပါတယ္။)

Dr.Pwint Phyu Phyu
Senior Program Officer
Care Lashio

Ref: *http://kyawthetlatt.blogspot.com/*, “Date rape drugs”

ဗဟုသုတ